نازیلا اکبرفهیمی

هدف: معلولان همانند سایر افراد، برای پیشرفت و ایفای نقش مثبت در جامعه به اطلاعات و مهارت های کسب اطلاعات نیاز دارند. کتابخانه عمومی با تأمین انواع منابع و خدمات می تواند نقش مهمی در خدمت رسانی به اقشار جامعه از جمله معلولان داشته باشد و زمینه حضور معلولان در جامعه را فراهم کند. هدف این پژوهش، شناسایی الزامات و شاخص های یک کتابخانه عمومی دوستدار معلول است. روش پژوهش: مطالعه از نوع کاربردی توصیفی بود که به روش تحلیل محتوا و با استفاده از جستجوی نظام مند، با هدف شناسایی استانداردها، شاخص ها و الزامات کتابخانه های عمومی برای ارائه خدمات به معلولان، بر روی 40 مدرک که در پایگاه های وب او ساینس، اسکوپوس، گوگل اسکالر و پاب مد نمایه شده بودند، انجام گرفت. یافته ها : شاخص ها و الزامات به کار رفته در کتابخانه های عمومی در ارائه خدمات به معلولان در هفت مقوله تقسیم بندی گردید. در مقوله سیاستگذاری و بودجه، وجود سیاست و خط مشی مناسب در کتابخانه به منظور ارائه خدمات به معلولان؛ در مقوله تبلیغ و توسعه خدمات، استفاده از روش های مختلف اطلاع رسانی خدمات کتابخانه؛ در مقوله دسترس پذیری و وضعیت فیزیکی کتابخانه، وجود علائم و تابلوهای مناسب جهت راهنمایی بخش های مختلف کتابخانه؛ در مقوله خدمات و برنامه ها، قرار گرفتن میز امانت در محل مناسب و در دسترس بودن آن برای همه گروه ها؛ در مقوله منابع انسانی و آموزش، وجود کارکنان آموزش دیده در زمینه ارائه خدمت به معلولان؛ در مقوله مجموعه، وجود کتاب در قالب های مختلف و در مقوله تجهیزات و فناوری اطلاعات، وجود فناوری های کمکی (تلویزیون مدار بسته، چاپگر بریل، بزرگنمایی صفحه و ...) دارای بیشترین فراوانی بوده اند. نتیجه گیری : شناسایی خدمات مورد نیاز معلولان و شاخص های یک کتابخانه دوستدار معلول می تواند در جهت تصمیم گیری آگاهانه برای ارائه خدمات مناسب در کتابخانه ها به ویژه کتابخانه های عمومی کمک نماید.