مهدی محمودصالحی

این پژوهش با هدف تدوین مدل ارزش کسب وکار فناوری اطلاعات به منظور تبیین ارزش فناوری اطلاعات در کسب وکار و اندازه گیری سهم فناوری اطلاعات در عملکرد سازمان اجرا شده است. برای بررسی همه جانبه موضوع با استفاده از داده های کیفی، از روش تحقیق آمیخته با طرح ترکیبی متوالی کیفی استفاده شد. استراتژی تحقیق در مرحله نخست مطالعه موردی با ماهیت اکتشافی و در مرحله دوم گروه های کانونی است. شرکت سایپا به عنوان یکی از شرکت های فعال در زمینه تولید خودرو در ایران به عنوان مورد/نمونه انتخاب شده است. داده های مختلف کیفی با رویکرد مصاحبه، بررسی اسنادی و مشاهده گردآوری و تحلیل شدند. یافته های تحقیق، مؤلفه ها و ابعاد مدل ارزش کسب وکار فناوری اطلاعات در تولید خودرو را شناسایی کرد که شامل روابط بین ابعاد مختلف مدل و قضایای نظری در خصوص سهم فناوری اطلاعات در ایجاد ارزش کسب وکار است. به منظور اطمینان از تعمیم پذیری نتایج، ضمن مقایسه یافته ها با پیشینه تحقیق، از کفایت نظری مدل اکتشافی اطمینان حاصل شد.

فناوری اطلاعات یکی از توانمندسازهای مهم در کسب و کار است. سهم فناوری اطلاعات در سازمان به خصوص در بخش طراحی، تامین و تولید غیر قابل انکار بوده و نیاز به بررسی و اندازه گیری ارزش کسب و کار فناوری اطلاعات را دوچندان می کند. این تحقیق با هدف تدوین چارچوب علمی جهت تعیین و سنجش ارزش کسب و کار فناوری اطلاعات انجام گردید و تمرکز آن یافتن مبنای تئوریک جهت تبیین ارزش فناوری اطلاعات در کسب و کار و اندازه گیری سهم فناوری اطلاعات در عملکرد سازمان است. روش تحقیق با توجه به ماهیت موضوع تحقیق که علی رغم تحقیقات چندجانبه هنوز مورد مناقشه باقی مانده، روش فراترکیب انتخاب گردید. نمونه مورد بررسی از بین متون و مطالعات انجام شده در خصوص موضوع تحقیق بین سال های1990 تا 2017 میلادی و 1380تا 1395 شمسی انتخاب گردید. مطالعات متعدد پس از گردآوری از منابع علمی آنلاین و کتابخانه ای، بررسی، کنترل و ارزیابی گردید و پس از انتخاب نهایی نمونه مورد مطالعه، با رویکرد شش مرحله ای فراترکیب نتایج تحقیق استخراج و جهت تحلیل و کدگذاری آماده سازی شد. در نهایت یافته های تحقیق که نشان دهنده چارچوب علمی جهت تبیین ارزش کسب و کار فناوری اطلاعات است استخراج و به منظور اطمینان از تعمیم پذیری نتایج با پیشینه تحقیق مقایسه و از کفایت نظری چارچوب اکتشافی اطمینان حاصل گردید.

این پژوهش با هدف تدوین مدل مفهومی آمیخته بازاریابی اینترنتی و شناسایی ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های آن با رویکرد ترکیبی (کیفی - کمی) طراحی و اجرا شده است. در مرحله کیفی به منظور ساخت مدل، داده های کیفی که محصول بررسی پیشینه تحقیق است، گردآوری و با روش فراترکیب، تحلیل و در تدوین مدل استفاده شد. در بخش کیفی، استفاده از روش فراترکیب با توجه به پیشینه نظری و تجربی به نسبت خوب در حوزه آمیخته بازاریابی به طور عام و آمیخته بازاریابی اینترنتی به طور خاص برای ترکیب نتایج و ساخت مدل بوده است. داده های کمّی با استفاده از پرسشنامه طراحی شده در این پژوهش، گردآوری شده و با رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISREL تجزیه و تحلیل شده است. تعداد 180 پرسشنامه با روش نمونه گیری تصادفی بین اساتید دانشگاه توزیع و پس از گردآوری و بررسی، تعداد 145 پرسشنامه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که عناصر آمیخته بازاریابی اینترنتی در دو بعد آمیخته مشترک و آمیخته اینترنتی دسته بندی می شود. نتیجه مرحله کیفی با توجه به بار عاملی و ضریب تعیین هر عامل مشخص شد که اهمیت عناصرآمیخته اینترنتی نسبت به عناصر آمیخته مشترک بیشتر می باشد. خروجی مرحله کیفی تحقیق، مدل مفهومی آمیخته بازاریابی اینترنتی است که همه ابعاد، شاخص ها و عوامل آمیخته بازاریابی اینترنتی را شامل می شود. در پایان مرحله کیفی پرسشنامه ای برمبنای مدل تحقیق استخراج و مبنای گردآوری داده های کمی واقع شد. خروجی مرحله کمی، مدل آمیخته بازاریابی اینترنتی است که شامل ابعاد، عامل ها و مؤلفه های مدل به همراه بار عاملی آنها است. این مدل با استفاده از آزمون های معتبر آماری، آزمون شده و روایی عاملی و شاخص های برازش قابل قبول دارد.

در این مطالعه نقش عوامل شناختی و اجتماعی در استفاده از سیستم های اطلاعاتی و پیامد های عملکردی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق بر خلاف نظریات مطرح در پذیرش سیستم های اطلاعاتی، که بر یک گروه از عوامل شناختی یا عوامل اجتماعی مبتنی هستند، هر دو گروه این عوامل ترکیب شده اند. مدل تحقیق، مبتنی بر نظریة تناسب وظیفه-فناوری و نظریة ساختاردهی انطباقی است که آن را می توان مدلی فنی-اجتماعی در نظر گرفت. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی - مدل معادلات ساختاری- بوده است. داده ها ی تجربی از 186 کاربر سیستم های اطلاعاتی از 16 شرکت فعال در صنعت خودروسازی ایران گردآوری شده است. روش نمونه گیری نیز تصادفی طبقه بندی شده است. یافته ها ی تحقیق نشان می دهد که مدل تحقیق برازش مناسبی داشته و هر دو گروه عوامل اجتماعی و شناختی تأثیری مستقیم بر بهره برداری از سیستم های اطلاعاتی و عملکرد کاربران دارند. تأثیر عوامل اجتماعی بیشتر از عوامل شناختی بوده است. همچنین، بهره برداری از سیستم های اطلاعاتی بر عملکرد شخصی و یادگیری کارکنان اثرگذار شناخته شده است.

مدیریت دانش تحت تأثیر متغیرهایی مانند ساختار سازمانی، سبک رهبری، فرهنگ سازمانی، فناوری اطلاعات و غیره قرار می گیرد. ساختار و جوسازمانی را می توان چارچوب و زیرساختی در اجرای موفق مدیریت دانش دانست. مطالعه های پیشین تأثیر این دو متغیر را در اجرای مدیریت دانش بررسی کرده اند. در این مطالعه ضمن بررسی تأثیرگذاری ساختار و جو سازمانی بر مدیریت دانش، نقش میانجی کنش متقابل اجتماعی در تأثیرگذاری ساختار و جو سازمانی بر مدیریت دانش بررسی شده است. پژوهش از این حیث که نقش میانجی کنش متقابل اجتماعی را در ارتباط بین ساختار و جوسازمانی با مدیریت دانش تحلیل کرده است، دارای نوآوری است. این مطالعه در نمونه ای 148تایی از شرکت های صنعت خودرو در کشور انجام شده است. روش تحقیق مورداستفاده در این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی- مدل معادلات ساختاری بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، ساختار و جو سازمانی تأثیر مثبت و معناداری بر مدیریت دانش و کنش متقابل اجتماعی داشته،کنش متقابل اجتماعی، متغیر میانجی در تأثیرگذای ساختار و جو سازمانی بر مدیریت دانش، عمل می کند.