داوود طهماسب زاده شیخلار

داوود طهماسب زاده شیخلار

مدرک تحصیلی: استادیار برنامه ریزی درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۶ مورد.
۱.

اهداف غایی و واسطی در تعلیم و تربیت اسلامی و لیبرال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت اسلامی تربیت لیبرال هدف غایی هدف واسطه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷۴ تعداد دانلود : ۵۱۹
مقاله حاضر به بررسی مبانی، اصول، ارزش ها و روش های دو دیدگاه تربیتی اسلام و لیبرال پرداخته و سپس، با اشاره به اهمّیت اهداف در تعیین جهت و هدایت فرایند آموزش و تربیت و تقسیم بندی اهداف تعلیم و تربیت به دو گروه اهداف غایی و واسطی (اعتقادی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، مدنی، عاطفی و ... )، به بررسی تطبیقی دو دیدگاه تربیتی اسلام و لیبرالیسم پرداخته است. روش پژوهش در تحقیق حاضر از نوع تحلیلی- استنتاجی است که با تحلیل اسناد پیرامون موضوع پژوهش می توان گفت که هرکدام از دیدگاه های تربیتی فوق، بر انواع هدف ها تأکید داشته اند؛ به طوری که در تربیت اسلامی، محور خداست و هدف، تنها کسب معرفت نیست؛ بلکه رشد و شکوفایی متوازن همه ابعاد وجودی انسان است؛ اما از دیدگاه مربّیان لیبرال، تعلیم و تربیت فرایندی است که به کسب دانش نظر دارد و انسان را محور قرار می دهد.
۲.

تحلیل محتوای کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدائی براساس فرایندهای تفکر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتاب تفکر و پژوهش تحلیل محتوا فرایندهای تفکر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۳ تعداد دانلود : ۸۳۹
هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی از نظر میزان توجه به فرایندهای تفکر در سال تحصیلی 96-95 بود. روش تحقیق، توصیفی و از نوع تحلیل محتوای کمی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کتاب کار تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی و روش نمونه گیری نیز سرشماری بود و کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم نیز به عنوان نمونه انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفته است. ابزار تحقیق در این پژوهش چک لیست بود. برای تعیین روایی تحقیق از روایی صوری و محتوایی و برای تعیین میزان پایایی از روش دونیمه کردن استفاده شده که ضریب همبستگی دو نیمه، 75/. محاسبه شده است. واحد تحلیل؛ جملات، فعالیت ها و تصاویر موجود در متن کتاب تفکر و پژوهش بود. در تحلیل محتوا با استفاده از روش آنتروپی شانون، اهمیت ضرایب فرایندهای تفکر (سازماندهی ذهنی اطلاعات (41/0)، تفکر انتقادی (369/0) و تفکر خلاق (171/0) محاسبه گردید. نتایج یافته ها نشان داد که کت اب درس ی تفکر و پژوهش از نظر توجه به فرایند های تف کر از همخوانی کمتری برخوردار است و به برخی از فرایندهای تفکر(تفکر انتقادی) بسیار کم توجه شده و به فرایند (تفکر خلاق) نیز تا حدودی توجه شده است. بنابراین محتوای کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدائی به لحاظ رعایت فرایندهای تفکر نیاز به بازنگری و بازنویسی دارد.
۴.

تبیین مؤلفه های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش وپرورش ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مقام معظم رهبری آموزش وپرورش ایران اسناد بالادستی آموزش وپرورش تمدن نوین اسلامی تمدن نوین اسلامی مورد نظر مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۳ تعداد دانلود : ۳۶۸
پ ژوه ش ح اض ر با هدف تبیین مؤلفه های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش وپرورش ایران صورت گرفته است. روش پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب می شود. جامعه موردمطالعه، شامل متون مرتبط با مولفه های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری و محتوای چهار سند بالادستی است که باتوجه به ماهیت موضوع از نمونه گیری صرف نظر کرده، از کل جامعه آماری تحقیق به عمل آمد. ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و داده های اسنادی به شیوه کیفی و داده های تحلیل محتوا با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفت. ی اف ت ه ه ا نشان می دهد که چارچوب مفهومی مولفه های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری را می توان در نه مؤلفه تدوین نمود. همچنین، بین اسناد مورد بررسی، 248 مرتبه به مؤلفه های تمدن نوین اسلامی توجه شده است که میزان تراکم آن در مؤلفه ایمان با 40 فراوانی و 12/16 درصد با درجه زیاد و در مؤلفه های پرهیز از سطحی نگری و تقلید با 16 فراوانی و 45/6 درصد با درجه بسیارکم قرار دارد. افزون بر این، ییشترین ضریب اهمیت مربوط به سند تحول بنیادین (611/0) و کم ترین ضریب اهمیت مربوط به سند برنامه درسی ملی (283/0) بوده است.
۵.

مطالعه ی پدیدارشناختی تجارب و ادراک معلمان دوره ابتدایی از برنامه درسی علوم تلفیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادراک معلمان برنامه درسی علوم تلفیقی دوره ابتدایی مطالعات پدیدارشناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۲ تعداد دانلود : ۳۳۷
پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب و ادراک معلمان دوره ابتدایی شهر تبریز از برنامه درسی علوم تلفیقی انجام یافته است. روش پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی می باشد. شرکت کنندگان در این پژوهش، تمامی معلمان دوره ابتدایی شهر تبریز بودند که با رویکرد نمونه گیری هدفمند و به روش گلوله برفی انتخاب شدند. حجم نمونه با توجه به ماهیت پژوهش کیفی تا اشباع نظری داده ها )16( نفر ادامه یافت. داده ها از طریق مصاحبه ی عمیق نیمه سازمان یافته گردآوری شدند. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات روش کدگذاری موضوعی و استفاده از روش اسمیت بود. روایی پژوهش از نوع روایی درونی بود که آنالیز داده ها توسط دو نفر از نویسندگان مقاله به منظور بازسازی واقعیت انجام گردید. سپس داده ها و تفسیر از آن ها در اختیار معلمان قرار گرفت، تا صحت داده ها و تفسیر از آن ها را تأیید کنند. برای افزایش پایایی، مصاحبه ها با یک برنامه قبلی در یک فضای مناسب و رعایت شرایط مصاحبه و به دور از سوگیری و اعمال نظر شخصی انجام گرفت. از تحلیل داده ها، 16 مضمون فرعی استخراج شد و این مضامین به ترتیب در 5 مضمون اصلی (مفهوم شناسی تلفیق، اصول آموزشی تلفیق، اصول یادگیری تلفیق، آثار تلفیق در برنامه درسی، وضعیت تلفیق) طبقه بندی شدند. یافته های تحقیق نشان داد برنامه درسی علوم تلفیقی از دیدگاه معلمان دارای مفهوم، اصول، آثار و وضعیت مختلفی است که نشانگر برداشت های آنان از مقوله ی برنامه درسی تلفیقی در عمل و کیفیت اجرای آن در نظام آموزشی است.
۶.

تبیین مؤلفه های تربیت معنوی در آموزه های دینی (قرآن) و غیردینی (سکولاریسم) و مطابقت آن با اسناد بالادستی برنامه درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت معنوی آموزه های دینی آموزه های غیردینی اسناد بالادستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۳۸۴
هدف پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه های تربیت معنوی در آموزه های دینی (قرآن) و غیردینی (باتأکیدبر منابع سکولار) و مطابقت آن با اسناد بالادستی برنامه درسی می باشد. روش پژوهش از نوع تحلیل محتوای کیفی است. جامعه آماری در بخش آموزه های قرآن شامل خود کتاب مقدس قرآن کریم و تفسیر موضوعی راهنمای آیت الله هاشمی رفسنجانی و در بخش آموزه های سکولاریسم شامل کتاب ها و مقالات موجود در زمینه تربیت معنوی از دیدگاه سکولاریسم و سند تحول بنیادین آموزش وپرورش و سند برنامه درسی ملی است. باتوجه به ماهیت پژوهش حجم نمونه برابر جامعه می باشد. ابزار گردآوری داده ها نیز، چک لیست بررسی آیات قرآنی، اسناد مرتبط با تربیت معنوی از دیدگاه سکولاریسم و نیز اسناد بالادستی برنامه درسی ایران است. جهت تعیین روایی ابزار چک لیست، از روایی محتوایی با استفاده از دیدگاه استاد راهنما و همچنین اساتید گروه علوم تربیتی دانشگاه تبریز بهره گرفته شد. جهت تعیین پایایی نیز از ضریب توافق لاشه و برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از تحلیل محتوای کمی استفاده شد. واحد تحلیل؛ آیات، جم لات، عبارات موجود در متن منابع مرتبط بود. در بخش یافته ها، ابتدا مفاهیم دال بر تربیت معنوی درقالب مؤلفه های اعتقادی، اخلاقی و عملی از آموزه های قرآنی و نیز آموزه های سکولاریسم استخراج شد. یافته ها نشان داد که در تحلیل قرآن کریم، در مؤلفه اعتقادی 5 مفهوم (اصول دین)، مؤلفه اخلاقی (فضائل اخلاقی:88 مفهوم  و رذایل اخلاقی:82 مفهوم) و مؤلفه عملی 8 مفهوم ( از فروع دین) شناسایی شد و میزان شباهت مؤلفه های شناسایی شده قرآنی و سکولاریسم بسیار کم و درمقابل، تفاوت آنها بسیار زیاد ارزیابی شد. همچنین  مطابقت مؤلفه های آموزه های قرانی با اسناد بالادستی برنامه درسی بسیار زیاد است و درمقابل، مؤلفه های سکولاریسم مطابقتی با اسناد بالادستی برنامه درسی ایران ندارند. بنابراین، اسناد بالادستی برنامه درسی ایران ضمن مطابقت با آموزه های قرآنی در زمینه تربیت معنوی می تواند منبع مؤثری برای تربیت معنوی ازطریق نظام آموزشی باشد.
۷.

نقش مؤلفه های برنامه درسی پنهان در سازگاری حرفه ای دانشجویان دانشگاه تبریز(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: برنامه درسی پنهان سازگاری حرفه ای دانشجویان دانشگاه تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۳۳۶
مقدمه: برنامه درسی پنهان از موضوعات اساسی برنامه ریزی درسی است که تاثیرات آن بر دانش، نگرش و رفتار دانشجویان در اغلب موارد از برنامه درسی رسمی بیشتر است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مؤلفه های برنامه درسی پنهان در سازگاری حرفه ای دانشجویان دانشگاه تبریز انجام یافته است. روش کار: پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- همبستگی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 97-96 می باشد که حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، 380 نفر برآورد و انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل: 1. پرسشنامه محقق ساخته 11 مؤلفه ای برنامه درسی پنهان با ضریب پایایی 97/0 و 2. پرسشنامه 2 مؤلفه ای و 34 گویه ای سازگاری حرفه ای پورکبیریان با ضریب پایایی 93/0 است که روایی پرسشنامه ها توسط اساتید گروه علوم تربیتی تأیید شدند. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون t تک نمونه ای و ضریب همبستگی کانونی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین های بدست آمده در مؤلفه های برنامه درسی پنهان و سازگاری حرفه ای در اغلب موارد بالاتر از میانگین نظری بود. ریشه کانونی هر دو متغیر، از لحاظ آماری معنادار بود که برای ریشه اول ضریب همبستگی 37/0 و برای ریشه دوم 21/0 می باشد. بنابراین در ریشه کانونی اول، ابعاد برنامه درسی پنهان 16 درصد، و در ریشه کانونی دوم 5 درصد از تغییرات سازگاری شغلی را تبیین می کند. نتیجه گیری: با توجه به شاخص های واریانس استخراج شده و همپوشی می توان نتیجه گرفت که در ریشه دوم، متغیرهای پیش بین و ملاک ارتباط بسیار ضعیفی با همدیگر دارند و قابل تبیین و تفسیر نیست.
۸.

طراحی و اعتبارسنجی الگوی مطلوب برنامه درسی آموزش موسیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش موسیقی الگوی برنامه درسی آموزش موسیقی برنامه درسی اعتبار سنجی طراحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴ تعداد دانلود : ۲۶۸
پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتبارسنجی الگوی مطلوب برنامه درسی آموزش موسیقی در دوره متوسطه دوم و هنرستان های موسیقی انجام گرفت. روش پژوهش از نوع آمیخته (کیفی و کمی) اکتشافی متوالی بود. شرکت کنندگان در پژوهش شامل متخصصان تعلیم و تربیت و موسیقی در کشور و معلمان آموزش موسیقی در هنرستان های موسیقی بودند. انتخاب نمونه ها به صورت هدفمند انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه  و در بخش کمی پرسشنامه بود. روایی ابزار در بخش کیفی از نوع روایی درونی و در بخش کمی از نوع روایی  محتوایی بود. برای افزایش پایایی بخش کیفی، مصاحبه ها با یک برنامه قبلی انجام می گرفت. و در بخش کمی نیز با استفاده از ضریب توافقی معادل86/0 به دست آمد. برای تحلیل داده ها از تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی و از روش دلفی استفاده شد. نتایج بخش کیفی ویژگی های الگوی مطلوب برنامه درسی آموزش موسیقی را در عناصر ده گانه اکر و نتایج بخش کمی نیز اعتبار بالای الگوی مذکور را نشان داد.  
۹.

شناسایی و روان سنجی راهبردهای آموزش تربیت جنسی نوجوانان 12 تا 16 ساله ایرانی بر اساس دیدگاه معلمان و والدین: پژوهش آمیخته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: راهبردهای تربیت جنسی معلمان والدین نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۱۱۰۹
هدف پژوهش حاضر شناسایی و روان سنجی راهبردهای آموزش تربیت جنسی نوجوانان بر اساس دیدگاه معلمان و والدین بود که با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. مشارکت کنندگان بخش کیفی، شامل متخصصان تربیت جنسی، معلمان و والدین دارای تخصص علمی یا تجربه عملی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری، 20 نفر به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. نتیجه تحلیل داده ها در بخش کیفی منجر به شناسایی 19 مضمون پایه در زمینه راهبردهای آموزش تربیت جنسی شد که در قالب 5 مضمون «غلبه بر موانع فرهنگی»، «ملاحظات فرهنگی – اجتماعی»، «ظرفیت سازی در نظام آموزشی و والدین»، «راهکارهای آموزش» و «اصول آموزش» سازماندهی شدند. در یافته های حاصل از داده های بخش کمی، نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مضمون های 19 گانه که نهایتا در 5 مضمون سازماندهی شدند دارای بار عاملی کافی جهت تدوین ابزار راهبردهای آموزش تربیت جنسی نوجوانان هستند. در بخش کمی، دبیران دوره اول و دوم متوسطه شهرستان های خوی و چایپاره جامعه آماری را تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 345 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه تدوین شده در مرحله کیفی پژوهش استفاده شد. در این بخش، برای سنجش روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و برای محاسبه پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد که این پرسشنامه به لحاظ کمی از روایی و پایایی لازم برخوردار است. در نتیجه مقیاس نهایی با 5 عامل و 19 نشانگر مورد تأیید قرار گرفت و در نهایت ابزاری جهت سنجش راهبردهای آموزش تربیت جنسی نوجوانان معرفی شد. نتایج حاصل از این مطالعه می تواند در طراحی برنامه های آموزشی با هدف تقویت آموزش تربیت جنسی نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد.
۱۰.

رابطه برنامه درسی پنهان با هیجان های تحصیلی، سرزندگی تحصیلی و بهزیستی تحصیلی در بین دانشجویان رشته های علوم پایه و علوم انسانی دانشگاه تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی پنهان بهزیستی تحصیلی سرزندگی تحصیلی هیجان های تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۴۷۹
هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین برنامه درسی پنهان با هیجان های تحصیلی، سرزندگی تحصیلی و بهزیستی تحصیلی در بین دانشجویان بود. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و جزء تحقیقات پیش بین از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان سال آخر علوم پایه و علوم انسانی دانشگاه تبریز تشکیل دادند. از جامعه یاد شده بر اساس فرمول کوکران ، تعداد 222 نفر برآورد و به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس برنامه درسی پنهان (آکبولوت و ارسلان، 2016)؛ و پرسش نامه های هیجان های تحصیلی (پکران، 2005)؛ سرزندگی تحصیلی (حسینچاری و دهقانی زاده، 1391)؛ بهزیستی تحصیلی (پیترینن، سوینی و فیالتو، 2014) گردآوری شدند. جهت آزمون آماری از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج یافته ها حاکی از مثبت و معنی دار بودن تأثیر مستقیم برنامه درسی پنهان بر هیجان های مثبت تحصیلی (لذت و غرور)، سرزندگی تحصیلی و بهزیستی تحصیلی است. همچنین تاثیر برنامه درسی پنهان بر هیجان های تحصیلی منفی (اضطراب، خستگی، خشم، شرم و ناامیدی) منفی و معنی دار گزارش شد. نتیجه پژوهش حاضر این است که هر اندازه دانشجویان، مؤلفه های برنامه درسی پنهان و جو کلی محیط دانشگاه را مثبت و رضایت بخش ارزیابی کنند، به همان نسبت گرایش و هیجانات مطلوب، علاقه و بهزیستی تحصیلی بیشتر می شود؛ لذا برای هموار شدن مسیر یادگیری و تضمین اهداف آموزش عالی، باید آگاهی بخشی و ایجاد شناخت در استادان و عوامل آموزشی دانشگاهی نسبت به مؤلفه های برنامه درسی پنهان انجام پذیرد تا دانشجویان قادر باشند از موانع برنامه درسی رسمی عبور کنند.
۱۱.

مطالعه فرایند تربیت جنسی نوجوانان ایرانی: نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت جنسی نوجوانان نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۲۱۷
هدف از پژوهش حاضر ارائه مدل نظریه برای مطالعه فرایند تربیت جنسی نوجوانان ایرانی است. پارادایم حاکم بر مطالعه حاضر کیفی و با استفاده از روش تحقیق گراندد تئوری انجام شده است. مشارکت کنندگان بخش کیفی، متخصصان حوزه تربیت جنسی، برنامه ریزی درسی، روان شناسی تربیتی، معلمان و والدین دارای تخصص علمی یا تجربه عملی بودند که با رویکرد نمونه گیری هدفمند و روش نمونه گیری نظری 20 نفر به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختارمند بود که با این تعداد نمونه اشباع تئوریک در داده ها حاصل شد. تجزیه وتحلیل داده ها در قالب مدل پارادایم اشتراوس و کوربین انجام گرفت. پس از تحلیل داده ها محقق به 169 گزاره مفهومی اولیه در قالب 59 کد باز، 18 کد محوری در قالب 6 کد انتخابی بر اساس مدل داده بنیاد دست یافت. نتایج تحلیل داده ها در قالب مدل الگوواره ای بیانگر آن است که عوامل علی (شناخت دقیق نوجوانان، شناخت ضرورت های تربیت جنسی و هدایت و جهت دهی به رفتار مناسب جنسی)، پدیده اصلی (طرح ریزی تربیت جنسی کارآمد)، شرایط مداخله گر (تعصبات مذهبی و اعتقادی نادرست، دیدگاه های اجتماعی- فرهنگی، سیاست های آموزشی – سازمانی)، عوامل زمینه ای (نبود سیاست های روشن و جسورانه، ناکارآمدی والدین، منابع اطلاعاتی نامعتبر)، راهبردها (غلبه بر موانع فرهنگی، رعایت ملاحظات فرهنگی – اجتماعی، ظرفیت سازی در نظام آموزشی و والدین، همکاری بین بخشی، راهکارهای آموزش، اصول آموزش) و پیامدها (فردی و اجتماعی) الگوی فرایند تربیت جنسی نوجوانان را منعکس می نماید. بر مبنای مدل ارائه شده، ضرورت و نیاز آموزش و ساختارهای فرهنگی اجتماعی حاکم بر جامعه ایرانی بر مؤلفه محوری (تربیت جنسی کارآمد در نوجوانان) تأثیرگذار است.
۱۲.

ظرفیت های برنامه درسی در مواجهه با تعلیم آموزه های دینی با الهام از رویکرد زیبایی شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی تعالیم دینی زیبایی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۵۴۸
هدف پژوهش حاضر، تبیین جایگاه مغفول رویکرد زیبایی شناسی در برنامه درسی است. توضیح اینکه تربیت از خصلتهای انسانی به شمار می رود. همچنین براساس تعالیم اسلامی، فطرت انسان دارای اقتضائاتی برای تربیت کردن است که یکی از آن ها زیبایی جویی و زیبایی طلبی است. خداوند برای تربیت انسان به زیبایی جویی وی اشاره کرده و زبان کتاب هدایت خود را متناسب با آن انتخاب کرده است. ازآنجاکه هدف و رسالت اصلی قرآن نیز هدایت بشریت به مسیر حقیقی و خداشناسی است و نظام آموزشی و برنامه درسی نیز هدفی جز تعلیم و تربیت فراگیران ندارد، بنابراین برنامه درسی نیز می تواند از زبان اعجازآمیز قرآن که همان زیبایی شناختی است، استفاده کرده و موفقیت کسب کند. برای همین این مقاله درصدد تبیین جایگاه مغفول رویکرد زیبایی شناسی در برنامه درسی، توصیف نگاه زیبایی شناسانه، زبان اعجازآمیز و موفق اسلام و قرآن به تعلیم و تربیت و الهام از تجربه قرآن و تجویز آن به برنامه درسی به روش تحلیلی - استنتاجی است. براساس نتایج این پژوهش، تربیت زیبایی شناختی در حال حاضر برای نظام آموزشی ما فراتر از حد ضرورت و به عنوان یک رویکرد مکمل و حتی جایگزین رویکرد فعلی مطرح است. تعالیم اسلامی ازطریق تربیت زیبایی شناسی بهتر می تواند فضای لازم را برای حضور در برنامه درسی پیدا کند. شایان ذکر است که تربیت زیبایی شناسی دارای ویژگی ها و پیامدهای خاص در برنامه درسی است که از آن جمله می توان به توجه به ادراک عمیق و تخیل فراگیران، تجسم ذهنی و خیالی، مدیریت هیجانات، ایجاد شور و نشاط و... اشاره کرد.
۱۳.

ارزیابی میزان توجه به فرایند خلاق در دروس عملی رشته ی پرستاری از دیدگاه دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تبریز(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: فرایند خلاق آموزش پرستاری برنامه های درسی عملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۲۰۱
مقدمه: آموزش پرستاری بر تفکر و تدریس خلاق تأکید دارد. شیوه ی آموزش پرستاری در ارتقاء مهارت تصمیم گیری بالینی و بروز خلاقیت در دانشجویان پرستاری و آماده سازی آنان برای محیط بالینی و ایفای نقش پرستاری نقش به سزایی دارند. بنابراین یکی از موضوعات اساسی در آموزش های رشته ی پرستاری ارزیابی میزان توجه به فرایند خلاق می باشد. این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به فرایند خلاق در دروس عملی پرستاری انجام گرفت. روش کار: روش مطالعه توصیفی-مقطعی بود که 270 نفر از دانشجویان رشته ی پرستاری به صورت تصادفی انتخاب گردید. ابزارجمع آوری داده ها، پرسشنامه ی استاندارد کو و همکاران (2015) بود که روایی آن از طریق نظر متخصصان و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (0.88) مورد تایید قرار گرفت. این پرسشنامه دارای 27 سؤال با مقیاس 5 درجه ای لیکرت بود. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS 25و با آزمون tتک نمونه ای تحلیل گردید. نتایج: یافته ها نشان داد که مؤلفه های گشاده نظری و پشتکار (62/0± 75/1)، تفکر (62/0± 08/2)، همکاری(62/0± 76/1)، تغییر (67/0± 36/2)، منابع و محیط کاری(61/0± 12/2)، آموزش و مشارکت(59/0± 57/1)، مؤفقیت و اعتماد به نفس(58/0± 73/1)، رشد حرفه ای(60/0± 73/1)، پایین تر از میانگین نظری (3) می باشند، یعنی دروس عملی در میزان توجه به فرایند خلاق مؤفق عمل نکردند و وضعیت مطلوبی نداشتند. نتیجه گیری: آموزش پرستاری می تواند به ایجاد تفکر انتقادی و خلاق، یادگیری خود راهبر، ارتقای مهارت های روانی، حرکتی، توانایی مدیریت زمان، افزایش اعتماد به نفس، برقراری ارتباط مناسب و پیشگیری از منفعل بودن دانشجویان کمک کند. برنامه های درسی باید به نحوی سازماندهی شوند که موجب شکوفایی استعدادها و پرورش روحیه علمی و کاوشگری، آفرینندگی و خلاقیت در دانشجویان شود.
۱۴.

تحلیل محتوای کتاب های درسی به لحاظ میزان توجه به ابعاد زیبایی شناسی با تأکید بر زیبایی های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل محتوا زیبایی شناسی زیبایی مادی زیبایی معنوی زیبایی بلاغی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۱۷۹
هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدائی به لحاظ میزان توجه به ابعاد و مؤلفه های زیبایی شناسی با تأکید بر زیبایی های قرآنی انجام یافته است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، جزء تحقیقات کاربردی، ازلحاظ رویکرد پژوهش جزء تحقیقات کمی و از لحاظ روش گردآوری داده ها و تحلیل آن ها از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش محتوای کتب هدیه های آسمانی دوره ابتدایی درسال تحصیلی 1399-1400 و نمونه آماری پژوهش برابر جامعه و شامل کتب هدیه های آسمانی دوره ابتدایی بود. ابزار گرداوری داده ها، چک لیست محقق ساخته مولفه های زیبایی شناسی بود و برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آمار توصیفی و آنتروپی شانون استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد در زیبایی های مادی، زیبایی طبیعت 17 مورد، زیبایی جانداران 14 مورد، زیبایی آسمان 6 مورد، زیبایی انسان و مصنوعات هنری بشر 2 مورد و در زیبایی های معنوی، زیبایی ایمان 38 مورد، زیبایی علم 17 مورد، زیبایی عفو و اغماض 11 مورد، زیبایی نیت زیبا 10 مورد، زیبایی صبرو استقامت 4 مورد، و زیبایی عقل 0 مورد وجود داشت. نتایج آنتروپی شانون نیز نشان داد که ضریب اهمیت (Wj) برای زیبایی انسان، 271.؛ زیبایی آسمان 142.؛ زیبایی جانداران 189.؛ زیبایی طبیعت 125.؛ زیبایی رنگ ها 0 و زیبایی مصنوعات هنری بشر 271. می باشد. همچنین ضریب اهمیت (Wj) برای زیبایی صبرو استقامت، 331.؛ زیبایی عقل 0؛ زیبایی علم 182.؛ زیبایی نیت زیبا 294.؛ زیبایی عفو اغماض 074. و زیبایی ایمان 115. می باشد. همچنین بیشترین استفاده از زیبایی های بلاغی قرآنی مربوط به استفهام با فراوانی 26 مورد می باشد. نتایج: بنابراین می توان نتیجه گرفت که در کتاب های درسی هدیه های آسمانی دوره ابتدای به تمامی ابعاد زیبایی مادی، معنوی و بلاغی به طور یکسان توجه نشده است.
۱۵.

نقش بهزیستی اجتماعی و فرسودگی تحصیلی در پیش بینی اشتیاق تحصیلی دانشجویان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: بهزیستی اجتماعی فرسودگی تحصیلی اشتیاق تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۴۲۲
مقدمه: پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش بهزیستی اجتماعی و فرسودگی تحصیلی در پیش بینی اشتیاق تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان شهر تبریز انجام گرفت. روش کار: روش پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیتی توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان تبریز به تعداد ۸۰۰ نفر دانشجو می باشد. نمونه آماری طبق جدول کرجسی و مورگان ۲۶۰ نفر ( ۱۳۰ پسر و ۱۳۰ دختر) تعیین شده که به شیوه نمونه گیری تصادفی – طبقه ای انتخاب شدند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه ای انجام گرفت سپس برای تحلیل داده ها از آزمون های همبستگی پیرسون و تجزیه وتحلیل رگرسیون با نرم افزار آماری SPSS16 استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان دادند که بین اشتیاق تحصیلی دانشجو معلمان با بهزیستی اجتماعی و مؤلفه های آن رابطه مثبت و معناداری (55/0 = r ، 001/0 > P ) و با فرسودگی شغلی و مؤلفه های آن رابطه منفی و معناداری (46/0- = r ، 00/0 > P ) وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد بهزیستی اجتماعی و مؤلفه های آن یعنی مؤلفه همبستگی اجتماعی، مؤلفه مشارکت اجتماعی، مؤلفه شکوفایی اجتماعی و مؤلفه پذیرش اجتماعی به طور مثبت با مقدار ( 52/0 = 2 R ، 48/40 = F ) و فرسودگی تحصیلی و مؤلفه های آن یعنی مؤلفه های خستگی تحصیلی، مؤلفه بی علاقگی تحصیلی و مؤلفه ناکارآمدی تحصیلی بطور منفی با مقدار ( 56/0 = 2 R , 78/80 = F ) بر روی اشتیاق تحصیلی دانشجو معلمان تأثیر دارند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که بهزیستی اجتماعی و مؤلفه های آن بطور مثبت پیش بینی کننده قابل اطمینانی برای اشتیاق تحصیلی دانشجویان هستند. به علاوه فرسودگی تحصیلی و مؤلفه های آن به طور منفی و معناداری قدرت پیش بینی اشتیاق تحصیلی دانشجو معلمان رادارند.
۱۶.

مطالعه پدیدار شناختی از تجارب معلمان برخوردار از تحصیلات دکتری تخصصی از مواجه آنان با خدمات مبتنی بر نگهداری منابع انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مطالعه پدیدارشناختی نگهداری نیروی انسانی تجارب معلمان آموزش وپرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۲۵
هدف اصلی این پژوهش، بررسی تجارب معلمان با شرایط تحصیلات آکادمیک بالا درخصوص خدمات مبتنی بر نگهداری نیروی انسانی است. روش پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناختی می باشد. شرکت کنندگان در این پژوهش معلمان با تحصیلات دکتری تخصصی شاغل در مدیریت آموزش و پرورش شهرستان مرند بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و حجم آن با توجه به ماهیت پژوهش کیفی تا اشباع نظری داده ها (8 نفر) ادامه یافت. داده ها از طریق مصاحبه عمیق نیمه سازمان یافته گردآوری شد. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات روش کدگذاری موضوعی و استفاده از روش هفت مرحله ای کلایزی بود. روایی پژوهش حاضر از نوع روایی درونی بود که بدین منظور آنالیز داده ها توسط هر دو نویسنده مقاله به منظور بازسازی واقعیت انجام گردید. سپس داده ها و تفسیر از آن ها در اختیار خود معلمان که به عنوان شرکت کننده در پژوهش بودند قرار گرفت تا صحت داده ها و تفسیر از آن را تایید بکنند. برای افزایش پایایی پژوهش، مصاحبه ها با یک برنامه قبلی در یک فضای مناسب و رعایت شرایط مصاحبه با راهنمایی های لازم و به دور از سوگیری و اعمال نظر شخصی انجام می گرفت. از تحلیل داده ها، تعداد 16 زیر درون مایه استخراج شد و این زیردرون مایه ها به ترتیب در 4 درون مایه اصلی (رضایت شغلی، شایسته سالاری، ارتقای شغلی، تعهد سازمانی) طبقه بندی شدند. یافته های پژوهش نشان داد عدم توجه به بهبود ارتقای شغلی، عدم شایسته سالاری و عدم رضایت شغلی نقش مثبتی در خروج این معلمان به رغم داشتن تعهد سازمانی و علاقه به شغل معلمی از سیستم آموزش و پرورش داشت. بنابراین می توان گفت بایستی تحولی در ساختار و تشکیلات و مقررات فعلی آموزش و پرورش متناسب با نظام شایسته سالاری و کاهش بوروکراسی و تقویت مدیریت مشارکتی صورت گیرد.
۱۷.

شناسایی مؤلفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان انعکاس آن در اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت تربیت اقتصادی قرآن کریم اسناد بالادستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۱۴۱
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان انعکاس آن در اسناد بالادستی انجام یافته است. روش: روش تحقیق، توصیفی (تحلیل محتوای کیفی) و از نوع قیاسی، با مراجعه به متن قرآن کریم، اسناد بالادستی و منابع علمی و پژوهشی بود. جامعه آماری شامل تمام سوره ها و آیات قرآن کریم، ترجمه و تفسیرهای آن، اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند برنامه درسی ملی بود. با توجه به ماهیت پژوهش نمونه برابر جامعه بود. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، چک لیست بررسی آیات قرآنی و اسناد بالادستی بود که روایی آن توسط 5 نفر از اساتید علوم تربیتی، گروه معارف و معلمان علوم قرآنی دانشگاه تبریز تایید و پایایی آن نیز از طریق ضریب توافق لاوشه با نظر خواهی از همین اساتید بررسی گردید. یافته ها: در بخش تحلیل اقدام به استخراج مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم شد که این مولفه ها در 3 حوزه اصلی تولید، توزیع و مصرف طبقه بندی شدند. در حوزه تولید، 9 مولفه اصلی و 119 مولفه فرعی، در حوزه توزیع، 24 مولفه اصلی و 56 مولفه فرعی و در حوزه مصرف، 6 مولفه اصلی و 52 مولفه فرعی شناسایی شد. در مرحله بعد، شناسایی مولفه ها از اسناد بالادستی و میزان انعکاس مولفه های استخراج شده از قرآن کریم با اسناد بالادستی بررسی گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میزان انعکاس مولفه های تربیت اقتصادی در اسناد بالادستی حدود 22 درصد در حوزه تولید، 12 درصد در حوزه توزیع و 20 درصد در حوزه مصرف بود که نتایج بسیار اندکی می باشد. واژگان کلیدی : تربیت، تربیت اقتصادی، قرآن کریم، اسناد بالادستی
۱۸.

شناسایی و تعیین اهمیت مؤلفه ها ی آموزش موسیقی در کتب دوره متوسطه و هنرستان های موسیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش موسیقی کتب درسی هنرستان موسیقی دوره متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۲۵۸
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تعیین اهمیت مؤلفه ها ی آموزش موسیقی در کتب دوره متوسطه و هنرستان های موسیقی انجام یافته است. این بررسی متأثر از بنیان فلسفی تفسیری بوده و از رویکرد کیفی به شیوه تحلیل محتوی عرفی برخوردار است. در بخش اول، واحد مورد بررسی، کلیه کتب درسی هنر دوره اول و دوم متوسطه و هنرستان های موسیقی بوده که جهت نمونه گیری از آن به شیوه نمونه گیری هدفمند عمل شد و کتاب ها و منابع معتبر و مرتبط انتخاب شد. واحد تحلیل در این بخش، تحلیل مضمون بود و از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی جهت گردآوری، استخراج و استنتاج دادها استفاده شد. در بخش دوم برای تعیین اهمیت مؤلفه ها ی آموزش موسیقی و درجه اهیمت آنها در کتاب های درسی از آنتروپی شانون استفاده شد. از تحلیل یافته ها در بخش اول طی کدگذاری انتخابی، چهار مقوله شناختی، مهارتی، خلاقیت و عاطفی (احساسی) استخراج گردید. این چهار مقوله طی کدگذاری محوری شامل۹۰ مؤلفه (شناختی ۲۶ مؤلفه، مهارتی ۲۳ مؤلفه، خلاقیت ۲۲ مؤلفه و عاطفی 1۹ مؤلفه) و طی کدگذاری باز 216 مضمون می باشد. طبق نتایج بدست آمده نشان می دهد که در بین مقوله های چهارگانه، مقوله شناختی از اولویت اول، مقوله مهارتی از اولویت دوم، مقوله خلاقیت از اولویت سوم و مقوله احساسی (عاطفی) از اولویت چهارم برخوردار می باشد. مؤلفه های تفکر تفسیری، آموزش کلیدی و افزایش درک مفاهیم، محتوا با پایه زیباشناختی، شکوفایی روح و روان توأم با زیبایی آفرینی و تمرینات مکرر و منظم نیز دارای بالاترین اولویت ها در بین مؤلفه ها بودند.
۱۹.

رابطه معلم رهبری با سرزندگی تحصیلی، هیجانات تحصیلی و بهزیستی تحصیلی در دانش آموزان مقطع متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معلم رهبری سرزندگی تحصیلی بهزیستی تحصیلی هیجانات تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۳۶۰
هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه چند متغیری بین معلم رهبری با سرزندگی تحصیلی، هیجانات تحصیلی و بهزیستی تحصیلی در دانش آموزان بود. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت پیمایشی و از نوع همبستگی چند متغیری می باشد. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم استان آذربایجان شرقی است که در سالتحصیلی 1398-1397 مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر با روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب گردید. داده ها با استفاده از ابزارهای استاندارد بهزیستی تحصیلی، سرزندگی تحصیلی، معلم رهبری و هیجانات تحصیلی که روایی آن ها توسط دو معیار روایی همگرا و واگرا و با استفاده از روش حداقل مربعات جزیی تایید شد و پایایی آن ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 95 /0، 94 /0، 98 /0 و 98 /0 بدست آمد، گردآوری شد. برای آزمون آماری از مدل معادلات ساختاری تحت نرم افزار Smart pls و نیز از تحلیل رگرسیون چندگانه تحت نرم افزار 25spss.v. استفاده شد. نتایج یافته ها نشان داد مؤلفه معلم رهبری تاثیر مستقیمی بر بهزیستی تحصیلی، هیجانات تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دارد؛ ﻣﺘﻐيﺮهای پیش بین(دانش و توانایی، چشم انداز توسعه ای، مسئولیت پذیری، نفوذ، محیط مثبت و قدردانی، همکاری و اخلاق) ﺑﺎ ﻣﺘﻐيﺮ ملاک بهزیستی تحصیلی راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨيداری دارند؛ شش ﻣﺘﻐيﺮ پیش بین(دانش و توانایی، چشم انداز توسعه ای، مسئولیت پذیری، نفوذ، محیط مثبت و قدردانی) ﺑﺎ ﻣﺘﻐيﺮ ملاک هیجانات تحصیلی راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨيداری دارند؛ دو ﻣﺘﻐيﺮپیش بین(نفوذ و قدردانی) ﺑﺎ ﻣﺘﻐيﺮ ملاک سرزندگی تحصیلی راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨيداری دارند.
۲۰.

ارزیابی کارایی پوشه کار در نظام ارزشیابی توصیفی از دیدگاه معلمان در مدارس ابتدایی شهر تبریز

کلید واژه ها: ارزشیابی توصیفی پوشه کار مدارس ابتدایی چک لیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۲۶۳
پژوهش حاضر با هدف تعیین کارایی پوشه کار در نظام ارزشیابی توصیفی از دیدگاه معلمان در مدارس مقطع ابتدایی تبریز انجام یافته است. روش پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش را معلمان دوره ابتدایی به تعداد 5054 نفر در سال تحصیلی 97-1396 تشکیل می دهند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران از بین نواحی پنجگانه به نسبت جامعه، یعنی 357 نفر انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. پایایی سؤالات پرسشنامه بر اساس روش آلفای کرونباخ 0/93 تعیین شد. روایی سؤالات نیز توسط اساتید و متخصصان رشته برنامه ریزی درسی دانشگاه تبریز مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس یک راهه و t تک گروهی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که میزان آشنایی و رضایت معلمان از پوشه کار به طور معنی داری پایین تر از حد متوسط و میزان آشنایی معلمان با نحوه تنظیم پوشه کار به طور معنی داری بالاتر از حد متوسط می باشد. تفاوت معنی داری بین معلمان با سوابق تدریس، مدرک و سنین مختلف مشاهده شد ولی تفاوت معنی داری برحسب رشته های تحصیلی مختلف در میزان آشنایی معلمان با پوشه کار وجود نداشت و همچنین تفاوت معنی داری بین معلمان با سوابق تدریس، مدرک، رشته تحصیلی و سنین مختلف در رابطه با نحوه تنظیم پوشه کار وجود نداشت.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان