فیروزه زارع فراشبندی

مقدمه: اطلاعات سلامت از طریق منابع متفاوتی مانند اینترنت، رسانه های چاپی و الکترونیکی در دسترس قرار می گیرند و به شکل های متنوعی از جمله کتاب، مقاله و اینفوگرافی ارائه می شوند. اینفوگرافی ها، به عنوان ابزاری آموزشی، نقش مهمی در مدیریت و درمان بیماری ها و ارتقای سطح بهداشت عمومی ایفا می کنند. بنابراین، توجه به معیارها و الزامات کلیدی در طراحی و فرآیند تدوین اینفوگرافی ها حیاتی است تا اطلاعات دقیق، صحیح و با کیفیت به مخاطبان ارائه شود. روش ها: پژوهش حاضر، مروری حیطه ای با هدف شناسایی معیارهای محتوایی و ظاهری در طراحی اینفوگرافی های سلامتی و همچنین تعیین الزامات مربوط به فرآیند تدوین آن ها انجام گرفته است. برای این منظور، پایگاه های داده LISTA، ProQuest، Web of Science، PubMed، Embase و Scopus برای یافتن منابع مرتبط جستجو شد. در پی جستجوی اولیه، مقالات بر اساس معیارهای ورود و خروج دقیق ارزیابی و غربال شدند و در نهایت، 52 مقاله برای مطالعه انتخاب شدند. یافته ها: معیارهای محتوایی در طراحی اینفوگرافی های سلامت شامل ویژگی هایی مانند متن، زبان نوشتاری، عنوان، تصاویر، مخاطب و شاخص های اعتباری هستند. همچنین، معیارهای ظاهری اینفوگرافی ها شامل زیبایی شناسی، استفاده از تصاویر، فونت، رنگ بندی و قالب بندی می باشند. فرآیند تدوین اینفوگرافی های سلامت به دو بخش تقسیم می شود: نیروی انسانی، که شامل تیم طراحی و تولید، تیم ارزیابی، و تیم انتشار و اشاعه است، و ملزومات طراحی، که دربردارنده اجزاء و عناصر، اصول طراحی، مراحل طراحی و ابزارهای مورد استفاده در طراحی می باشند. نتیجه گیری: این تحقیق انتظار دارد که با شناسایی معیارها و الزامات طراحی و تدوین اینفوگرافی های سلامت، روشی کارآمد در اختیار طراحان و متخصصان سلامت قرار دهد تا بتوانند اینفوگرافی ها را به شیوه ای مؤثر طراحی، تولید و ارزیابی کنند. هدف از این کار، بهبود فرایند اطلاع رسانی در حوزه سلامت و دستیابی به نتایج مطلوب تر است.

مقدمه: افراد مختلف گاهی از جستجو یا استفاده از اطلاعات سلامت اجتناب می کنند. مطالعه حاضر با هدف تعیین دلایل و عوامل اجتناب از اطلاعات سلامت در دریافتکنندگان و ارائه کنندگان خدمات سلامت انجام شده است. روش ها: در این مرور دامنه ای پایگاه های اطلاعاتی کاکرین، اسکاپوس، وب آو ساینس، پابمد، ام بیس و لیستا جستجو شد. در مجموع تعداد 1901 مطالعه بازیابی شد که پس از حذف موارد تکراری و غربالگری، در نهایت 30 مطالعه برای ورود به مرور انتخاب شد. داده های استخراج شده بر اساس اهداف مرور دسته بندی و به صورت روایتی و در قالب جدول گزارش گردید. یافته ها: دلایل اجتناب از اطلاعات سلامت در دریافت کنندگان خدمات سلامت شامل دلایل مرتبط با اطلاعات، دلایل مرتبط با نظام سلامت، و دلایل روان شناختی بودند. عوامل اجتناب از اطلاعات سلامت در دریافت کنندگان خدمات سلامت نیز عبارت بودند از: عوامل روان شناختی، عوامل جمعیت شناختی، عوامل مرتبط با نظام سلامت و عوامل مرتبط با اطلاعات. همچنین، دلایل اجتناب از اطلاعات سلامت در ارائه کنندگان خدمات سلامت، دلایل مرتبط با اطلاعات و دلایل مرتبط با نظام سلامت بودند. عوامل اجتناب از اطلاعات سلامت در ارائهکنندگان خدمات سلامت نیز شامل عوامل مرتبط با اطلاعات، عوامل مرتبط با نظام سلامت و عوامل روان شناختی بودند. نتیجه گیری: در این پژوهش، دلایل و عوامل اجتناب از اطلاعات سلامت در بین دریافت کنندگان خدمات سلامت و ارائه دهندگان این خدمات دسته بندی شد. شناخت این دلایل و عوامل می تواند سازوکاری در اختیار سیاست گذاران سلامت و کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی قرار دهد تا خدمات اطلاع رسانی سلامت را برای اجتناب کنندگان اطلاعات سلامت به گونه ای مناسب طراحی و برنامه ریزی کنند و موجب بهبود روند اطلاع رسانی سلامت شوند.

مقدمه:تعیین نیازهای اطلاعاتی پزشکان عمومی در حیطه طب ایرانی برای ارتقاء توانمندی این قشر مهم از نظام سلامت کشور ضروری است. هدف پژوهش حاضر تعیین نیازهای اطلاعاتی پزشکان عمومی شهر اصفهان در خصوص طب ایرانی بود. روش ها: پژوهش حاضر کاربردی است که با روش توصیفی-پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه پزشکان عمومی شهر اصفهان بود که از بین آنان، 204 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده پرسشنامه محقق ساخته که شامل هفت حیطه کلیات و امور طبیعیه، دلایل و علائم، تدابیر حفظ الصحه، تدابیر درمانی، داروشناسی و اسباب علل بود. تحلیل داده ها با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی و با نرم افزار SPSS نسخه 21 انجام شد. یافته ها: به طورکلی 177 نفر پرسشنامه را تکمیل کردند که در بین ابعاد هفت گانه طب ایرانی، بیشترین میانگین نیازهای اطلاعاتی پزشکان مربوط به بعد مفردات غذایی 2/72 وکمترین میانگین مربوط به بعد تدابیر درمانی 7/61 بود. بین نیازهای اطلاعاتی پزشکان موردبررسی با متغیرهای سن، سابقه کار، جنسیت و وضعیت استخدام آنان رابطه ای وجود نداشت. بین دو متغیر مشارکت قبلی آنان در کارگاه های طب ایرانی و تمایل آنان به شرکت در این کارگاه ها با نیاز اطلاعاتی رابطه معنادار وجود داشت. نتیجه گیری: انتظار می رود متولیان امر در معاونت های درمان، بهداشت و گروه های تخصصی طب سنتی بتوانند با ارائه برنامه های درسی و آموزشی، کارگاه های توانمندسازی و تهیه منابع اطلاعاتی زمینه را برای روزآمدسازی دانش پزشکان عمومی در خصوص طب ایرانی بر اساس حیطه های هفت گانه و اولویت های آموزشی مذکور سازماندهی نمایند.

مقدمه: اطلاع درمانی راهکاری ساده برای تسهیل دسترسی بیماران به اطلاعات سلامت است که می تواند به خود مراقبتی افراد یاری رساند. با توجه به اهمیتی که درمان و اطلاعات سلامت و درگیری افرادی با تخصص های متنوع در فرآیند اطلاع درمانی وجود دارد. لذا، هدف از پژوهش حاضر شناسایی فرصت ها و چالش های تأسیس یک مرکز اطلاع درمانی بود. روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است که به روش کیفی-توصیفی انجام شد. جامعه پژوهش، شامل بیماران و آن دسته از کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی، پزشکان و مراقبان سلامت و روانشناسان بودند که تجربه کار اطلاع درمانی و تجویز اطلاعات سلامت را داشتند. نمونه گیری به صورت غیر تصادفی هدفمند و گلوله برفی انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات راهنمای مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA20 تحلیل شدند. یافته ها: تحلیل مصاحبه ها در ذیل مضمون «فرصت ها» منجر به شناسایی یک طبقه اصلی با عنوان «مزایای اطلاع درمانی» شامل چهار طبقه فرعی بیمار و خانواده، کادر درمان، نظام سلامت و کتابداران پزشکی بود. همچنین ذیل مضمون «چالش ها» نیز چهار طبقه اصلی موانع اطلاع درمانی، مشکلات مالی، پیاده سازی و اجرا شناسایی شد. نتیجه گیری: باوجود مزایای متعدد تأسیس یک مرکز اطلاع درمانی برای بیماران و خانواده آن ها، کادر درمان، روانشناسان و کتابداران پزشکی، موانعی نیز از طرف همین گروه ها و نظام سلامت وجود دارد که نیازمند بررسی و دقت بیشتر و یافتن راهکارهایی برای رفع این چالش ها و ایجاد بسترهای مناسب در جامعه و نظام سلامت برای پذیرش آن است. برای تأسیس چنین مرکزی لازم است با یک برنامه ریزی دقیق، ملاحظات همکاری بین گروهی و بین سازمانی هم در نظر گرفته شود.

هدف : مدیریت اطلاعات شخصی برای اعضای هیأت علمی که با حجم زیادی از اطلاعات مواجه هستند، اهمیت بسیاری دارد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی انواع روش های سازماندهی اطلاعات شخصی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و عوامل مؤثر بر آن بود. روش پژوهش : این مطالعه با استفاده از روش کیفی و از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته انجام شد. نمونه گیری به صورت هدفمند صورت گرفت و مصاحبه ها تا رسیدن به سطح اشباع داده ها ادامه پیدا کرد.  تعداد 21 نفر مصاحبه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای موضوعی انجام شد. یافته ها : 10 درونمایه اصلی و 18 درونمایه فرعی شناسایی شد. اعضای هیأت علمی مورد بررسی 5 روش موضوعی، اسمی، تاریخی، شکلی و زبانی را برای سازماندهی اطلاعات شخصی خود استفاده می کردند. 5 دسته عوامل مؤثر بر نحوه سازماندهی اطلاعات شخصی آنان شامل عوامل مربوط به مدیریت اطلاعات شخصی،  عوامل فردی، عوامل شغلی، عوامل مربوط به رایانه و عوامل مربوط به اطلاعات و منابع اطلاعاتی نیز شناسایی شد. نتیجه گیری: با توجه به متغیرهایی همچون ماهیت شغلی، نوع اطلاعات، تفاوت های فردی و سایر شرایط و توانمندی ها، اعضای هیأت علمی، شیوه و روش خاص خود را در سازماندهی اطلاعات به کار می بردند. این روش ها و شیوه ها در عین داشتن شباهت کلی لزوماً به طور کامل برای همه یکسان نیست و تفاوت هایی با یکدیگر دارد. همچنین عوامل متعددی چون عوامل فردی، شغلی، مسائل مربوط به رایانه، منابع اطلاعاتی و خود مدیریت اطلاعات می تواند بر چگونگی سازماندهی افراد تأثیرگذار باشد. برگزاری کارگاه های آموزشی مدیریت اطلاعات برای این افراد می تواند نحوه سازماندهی اطلاعات شخصی آنان را بهبود دهد.

مقدمه: متخصصان بالینی برای رفع نیاز اطلاعاتی خود لازم است مهارت های اطلاع یابی موردنیاز را کسب کنند. به همین دلیل پژوهش حاضر باهدف تأثیر مداخله آموزشی دستیار اطلاعات بالینی در تغییر رفتار اطلاعاتی دانشجویان پزشکی دوره کارآموزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گرفت. روش ها: نوع مطالعه کاربردی و روش پژوهش مداخله نیمه تجربی به صورت طرح دوگروهی با پیش آزمون پس آزمون بود. در این پژوهش تعداد ۳۰ نفر در هر گروه آزمون و شاهد، به روش نمونه گیری غیر احتمالی آسان بر اساس ترتیب زمانی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. پرسش نامه حاوی ۱۹ گویه بر اساس طیف لیکرت پنج گزینه ای (خیلی کم تا خیلی زیاد) بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 و روش های آماری توصیفی و آمار استنباطی بررسی شد. یافته ها: آموزش های دستیار اطلاعات بالینی باعث شد تا هدف و انگیزه گروه آزمون از جستجوی اطلاعات بیشتر بر مسائل و آموزش بالینی متمرکز شود. بعد از مداخله نیاز به جستجوی اطلاعات گروه آزمون در حین و بعد از مواجهه با بیمار نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری بیشتر بوده است. همچنین، میزان استفاده از منابع اطلاعاتی الکترونیک و پایگاه های داده بعد از مداخله در گروه آزمون به طور معنی داری بیشتر از گروه شاهد بوده است. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت منابع اطلاعاتی الکترونیک در مقایسه با فرمت چاپی لازم است دانشگاه های علوم پزشکی آموزش استفاده از پایگاه های داده توسط دستیاران اطلاعات بالینی را به طور ویژه به عنوان بخشی از برنامه آموزشی دانشجویان پزشکی مدنظر قرار دهند.

مقدمه: یکی از اصیل ترین وظایف مراکز آموزش نیروی انسانی، ارائه آموزش های متناسب با نیازهای بازار کار است. [1] بررسی نوشتارهای حوزه کتابداری عام در ایران بیانگر آن است که صاحب نظران، برنامه های آموزشی این حوزه را به دلیل پیروی درس ها از پارادایم سنتی و نسبتاً منسوخ کتابخانه، کم توجهی به آموزش مهارت های مورد نیاز در جامعه ی اطلاعاتی نوین، وجود درس های کم ارتباط یا غیرتخصصی، استفاده نکردن از واژگان مناسب، ضعف در ارائه محتوای درس ها و عدم همگامی با تحولات فن آوری ناکارآمد دانسته و خواستار بازنگری در سرفصل ها شده اند. [2] یکی از مشکلات گرایش پزشکی این رشته علاوه بر مشکلات ذکر شده، همپوشانی و مشابهت بیش از 60 درصد سرفصل های هر سه مقطع آن با سرفصل گرایش های غیرپزشکی رشته است که جای تأمل بسیار دارد. [3] بنابراین، لازم است جنبه بالینی و پزشکی این گرایش با راهکارهایی همچون افزودن مباحث پزشکی و استفاده ترکیبی از مدرسان کتابداری و بالینی تقویت شود تا این رشته بر گرایش پزشکی خود تمرکز بیشتری کرده و بخش خدمات آن به جامعه پزشکی و بیماران برجسته تر شود. تنها در این صورت است که نیاز به آن در نظام سلامت ایجاد یا تقویت خواهد شد و در غیر این صورت محکوم به حذف بوده و جای خود را به رشته های دانشگاهی جدیدتر خواهد داد. [1] بدین منظور پیشنهاد می شود که گرایش یا رشته جدیدی با عنوان کتابداری بالینی در مقطع کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی بنا به دلایل و ضرورت های زیر ایجاد شود: اهمیت ارائه خدمات کتابداری بالینی به جامعه پزشکی: این خدمات می تواند برای گروه های هدفی چون تیم درمان، بیمار، خانواده بیمار و نظام کلی سلامت باشد و تنها افراد دارای آموزش و تجربه لازم قادر به ایفای این نقش می باشند. [4] اهمیت بازنگری برنامه های درسی در نظام آموزش عالی: پایش و بازنگری برنامه ریزی درسی به طور نظام مند می تواند سبب بهبود فرآیند آموزش و در نتیجه افزایش مهارت های نیروی انسانی، هماهنگی با بازار کار و نیازهای زمانی و مقطعی جامعه، هماهنگی با تحولات و پارادایم های علمی و ایجاد روحیه خلاق و تفکر انتقادی شود. [3] مطابقت با اسناد بالادستی و سیاست های کلی وزارت بهداشت در خصوص بسته های تحول و نوآوری در آموزش پزشکی: می توان براساس دو بسته از بسته های مذکور بحث ضرورت ایجاد گرایش یا رشته کتابداری بالینی را تبیین نمود. این دو بسته عبارتند از بسته "آموزش پاسخگو و عدالت محور" و بسته " توسعه راهبردی، هدفمند و مأموریت گرای برنامه های آموزش عالی سلامت" که بر بازنگری و تدوین برنامه های آموزشی متناسب با نیازهای کشور تأکید می کنند. [5] فقدان برنامه آموزشی رسمی و غیررسمی برای کتابداری بالینی در کشور: در حال حاضر کارگاه های آموزشی محدودی در حوزه کتابداری بالینی توسط وزارت بهداشت برگزار شده است. اما، ایجاد جایگاه قانونی و رسمی برای کتابداری بالینی نیازمند برنامه آموزشی رسمی و مشخصی است که توانمندی های تخصصی لازم را در افراد ایجاد کند. نتیجه گیری با توجه به مواردی که مطرح شد، می توان در یک جمع بندی چنین نتیجه گرفت که یکی از مباحث جدید در حوزه اطلاعات بالینی، بحث کتابدار بالینی است که به صورت موفق در برخی کشورها اجرا شده و براساس مطالعات انجام شده، از سوی متخصصین بالینی نیز پذیرفته شده است. بر اساس این مطالعات، کتابدار بالینی نیازمند کسب دانش و مهارت هایی از قبیل آشنایی با مباحث پایه بالینی، پزشکی مبتنی بر شواهد، آمار و اپیدمیولوژی، بازیابی اطلاعات بالینی، و ارزیابی نقادانه شواهد از طریق آموزش و تجربه است. از آنجایی که نظام آموزش عالی و سیاست های وزارت بهداشت در حوزه آموزش پزشکی نیز بر تدوین و بازنگری در برنامه های آموزشی مبتنی بر نیازهای جامعه تأکید دارد و تاکنون برای ایفای نقش یا شغل کتابدار بالینی در ایران برنامه ریزی اصولی، مدون و رسمی صورت نگرفته است، یکی از راه های مؤثر در تربیت این افراد در کنار آموزش ضمن خدمت برای دانش آموختگان قبلی این رشته، می تواند ایجاد رشته یا گرایش کتابداری بالینی در مقطع کارشناسی ارشد برای دانشجویان جدیدالورود باشد.

مقدمه: کتاب درمانی روشی مکمل جهت پیشگیری، درمان و ارتقای رفتارهاست که با همکاری کتابداران وروانشناسان یا پزشکان اجرا می شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیرکتاب درمانی گروهی بر عزت نفس دانشجویان دختر ساکن خوابگاه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1392 است. روش کار: نیمه تجربی مداخله ای- کاربردی است که به صورت طرح دو گروهی با پیش آزمون- پس آزمون انجام شد. جامعه پژوهش5160دانشجوی دختر ساکن خوابگاه بودند که 64 نفر از آنان به صورت تصادفی در دوگروه شاهد و آزمون قرار گرفتند (هر گروه 32 نفر). داده ها از طریق پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت در دو نوبت گردآوری شد. برای گروه آزمون هشت جلسه کتاب درمانی برگزار شد، اما برای گروه شاهد مداخله ای صورت نگرفت. بعد از دو ماه آموزش و یک ماه دوره آیش جهت تأثیرگذاری، هر دو گروه دوباره ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و توزیع فراوانی) و استنباطی (t مستقل و t زوجی و من ویتنی) در نرم افزار SPSS20 تحلیل شدند. یافته ها: کتاب درمانی گروهی بر عزت نقس کلی و مقیاس های عمومی، خانوادگی و تحصیلی آن در گروه آزمون تأثیر مثبتو معنی داری داشت اما بر بعد اجتماعی عزت نفس تأثیری نداشت. همچنین تفاوت میانگین نمرات گروه آزمون و شاهد پس از مداخله معنادار بود. نتیجه گیری: کتاب درمانی گروهی می تواند باعث افزایش سطح عزت نفس دانشجویان دختر شود. با اجرای مفید آن می توان به اهداف مختلف پیشگیری و ارتقای سلامت روان دست یافت. پیشنهاد می شود این روش به دلیل سادگی، ارزانی و دسترس پذیری جهت بهبود سایر معضلات روانشناختی به کار گرفته شود.

مقدمه: بازنگری و روزآمدسازی منظم و مداوم برنامه های آموزشی، به منظور تکمیل رسالت اصلی دانشگاه ها، امری ضروری است. هدف از این پژوهش، مقایسه و تطبیق برنامه درسی مقطع کارشناسی رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی با برنامه های درسی رشته های مشابه آن در ایران است. روش کار: روش پژوهش تطبیقی بود. ابزار گردآوری داده ها، چک لیست تهیه شده از سرفصل های مصوب کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، علم اطلاعات و دانش شناسی و کتابداری و اطلاع رسانی بود. پژوهش در سال 1394 انجام شد. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی، جدول در نرم افزار Excel انجام شد. یافته ها: برنامه درسی رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی 4/56 درصد با سرفصل دروس علم اطلاعات و دانش شناسی و 5/65 درصد با سرفصل دروس کتابداری و اطلاع رسانی مشابهت داشت. تفاوت های عمده سرفصل مذکور با دو سرفصل مشابه دیگر در تعداد واحدهای دروس اختصاصی، عمومی، پایه و عدم تنوع در دروس اختصاصی اجباری و اختیاری آن است. همچنین ضعف عمده سرفصل مذکور، نبود دروس پایه مرتبط با حوزه پزشکی و بالینی در سرفصل و کمبود دروس مرتبط با فناوری های اطلاعاتی و زیاد بودن دروس اصطلاح شناسی پزشکی است. نتیجه گیری: با توجه به کارکردهای رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی و جامعه هدف خدمت رسانی آن، همچنین شباهت زیاد محتوای دروس این رشته با رشته ها و گرایش های عمومی تر آن ، به نظر می رسد که تغییر در برنامه درسی این رشته ضروری است. پیشنهاد می شود دروسی مانند کتاب درمانی، کتابداری بالینی، کتابداری مبتنی بر شواهد، مرور نظامند، علم سنجی، مشاوره اطلاعاتی در حوزه سلامت و خدمات اطلاع رسانی پزشکی به گروه های ویژه مانند بیماران به برنامه درسی رشته اضافه گردد.

با توجه به اهمیت اطلاعات سلامت و لزوم دریافت آن توسط بیماران و خانواده های آنان، همچنین با وجود هزینه های سرسام آور درمان که گریبان گیر آن ها می باشد، ضرورت استفاده از راهکارهای درمانی ارزان و مقرون به صرفه تر احساس می شود. اطلاع درمانی از جمله روش های درمانی آسان، در دسترس و کم هزینه ای است که امروزه در اغلب کشورهای پیشرفته به عنوان یکی از راهکارهای درمانی مهم در کنار سایر روش های درمانی به کار می رود. متأسفانه در ایران هنوز اهمیت چنین روش هایی و نقشی که کتابداران پزشکی در آن دارند، ناشناخته باقی مانده است. اطلاع درمانی تهیه اطلاعات مناسب، در زمان مناسب و برای بیمار مناسب است که به بهبود سلامتی جسمی و ذهنی افراد جامعه و بیماران کمک می نماید. این مقاله یک مقاله مروری نقلی است و هدف از آن ارائه تعاریف و مفاهیم اطلاع درمانی، نقش آن در آموزش به بیمار، ، نقش کتابدار پزشکی در اطلاع درمانی و مزیت های اطلاع درمانی است. جهت جستجوی مقالات از آدر 1391 خورشیدی تا مرداد 1392 خورشیدی با استفاده از کلیدواژه های «اطلاع درمانی»، «کتاب درمانی»، «کتابداران پزشکی»، «کتابخانه» و «بیماری های مزمن» در پایگاه های SID, Magiran, ISI, Web of Science, Science Direct, Pubmed, Ebsco, Springer, IranMedex, Irandoc, Noormags, Elsevier, MDConsult, Emerald و Proquest جستجو انجام شد. تعداد 98 مدرک به فارسی و انگلیسی بازیابی گردید. پس از بررسی مدارک بازیابی شده، تعداد 29 مدرک انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. جمع بندی مرور متون ذکر شده نشان داد که کتابداران واطلاع رسانان پزشکی می توانند از طریق اطلاع درمانی و سایر زیرحوزه های آن در کنار تیم درمان اعم از پزشکان، متخصصین تغذیه، روانشناسان، مشاوران و متخصصان سایر رشته ها نقشی مؤثر در بهبود فرآیندهای درمانی داشته باشند. در این میان، به دلیل نوظهور بودن چنین روشی در ایران، ضروری است که نقش کتابداران پزشکی در این امر برای متخصصان حوزه علوم پزشکی و وابسته و مسئولان معرفی و تبیین شده و بسترسازی های لازم جهت استفاده از این روش ارزان و در دسترس صورت گیرد.

مقدمه: سواد سلامت شامل مجموعه ای از مهارت های خواندن، شنیدن، تجزیه و تحلیل، تصمیم گیری و توانایی به کارگیری این مهارت ها در موقعیت های سلامتی است. هدف از مطالعه ی حاضر تعیین سواد سلامت بیماران بستری در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1391 بوده است. روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی به روش پیمایشی تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ی سواد سلامت عملکردی در بزرگسالان می باشد. پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ 89/0 به دست آمد و روایی آن نیز به تأیید متخصصان مربوطه در رشته های کتابداری پزشکی، آمار و آموزش و ارتقای پزشکی رسید. جامعه ی مورد پژوهش، کلیه بیماران بستری شده در بیمارستان های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نیمه ی دوم سال 1391 می باشد. با بزرگ و نامحدود در نظر گرفتن جامعه ی پژوهش تعداد 384 نفر به عنوان نمونه تعیین گردید و نمونه گیری به صورت در دسترس (روش آسان) انجام شد. داده ها به روش پرسشگری بر بالین بیماران جمع آوری و با نرم افزار SPSS 20 در سطح توصیفی (توزیع درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (آزمون T مستقل، آزمون واریانس یک طرفه و آزمون همبستگی پیرسون و همبستگی اسپیرمن) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین نمره ی سواد سلامت بیماران مورد بررسی در حیطه ی محاسبات، در حیطه ی درک خواندن تقریباً متوسط بوده و میانگین نمره ی کل سواد سلامت در آنان کمی بیشتر از حد متوسط بوده است. اغلب بیماران بررسی شده دارای سواد سلامت ناکافی و حاشیه ای بودند. بین متغیرهای جنسیت، درآمد و محل سکونت با سطح سواد سلامت رابطه ی معنی داری وجود نداشته، درحالی که بین سن با نمره ی سواد سلامت و نیز حیطه های آن رابطه ی معکوس و بین سطح تحصیلات و نمره ی سواد سلامت رابطه ی مستقیم وجود داشت. بین شغل بیماران و سواد سلامت رابطه ی معنی داری وجود داشته است به نحوی که افراد بازنشسته و کارگران دارای سواد سلامت کمتری بوده اند. نتیجه گیری: اغلب بیماران مورد بررسی دارای سواد سلامت ناکافی و حاشیه ای بوده اند. این بیماران برای فهم و به کاربردن اطلاعات بهداشتی نیاز به توضیحات بیشتر دارند و لازم است زمان بیشتری را صرف برقراری ارتباط با کادر درمانی خود جهت کسب اطلاعات به زبان ساده تر و قابل فهم تر نمایند.

مقدمه: رفتار اطلاع یابی از مهمترین موضوع های مورد توجه پژوهشگران، برای شناسایی نیازهای واقعی و مشکلات استفاده کنندگان در بازیابی و استفاده از اطلاعات است و در این میان پیامد نگاه فرایندی به جست وجوی اطلاعات، بازنگری در نحوه و نوع خدمات اطلاعاتی است که می توان به مراجعه گنندگان ارائه کرد. هدف این پژوهش مقایسه رفتار اطلاع یابی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان در تدوین پایان نامه بر اساس الگوی فرایند جست وجوی اطلاعات Kuhlthau در سال 1391 خورشیدی و در محیط کتابخانه ای و الکترونیکی بوده است. روش بررسی: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه نارمنجی است که بر اساس پرسشنامه «کراکر» با عنوان «پرسشنامه فرایند پژوهش» بومی سازی شده است. روایی ابزار توسط متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی تأیید و نارمنجی(1389) میزان Cronbach's alpha را جهت پایایی پرسشنامه، برای جنبه های شناختی (اندیشه ها) 78درصد و برای جنبه های عاطفی 87درصد ذکر نموده است (6). جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد در حال تحصیل ورودی سال 1390 تا 1388 خورشیدی ، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان بودند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 196 نفر تعیین شده و نمونه گیری به صورت تصادفی طبقه ای انجام گرفت. نوع آمار، توصیفی (میانگین و توزیع فراوانی) و استنباطی (آزمون تی مستقل و همبستگی پیرسون) و نرم افزار مورد استفاده SPSS20 بوده است. یافته ها: دانشجویان دو دانشگاه مورد بررسی، مراحل الگوی Kuhlthau را با تفاوت های عمده ای طی کرده اند؛ به طوری که فقط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در یک یا چند مرحله از ترتیب مراحل این الگو تبعیت کرده است. در حیطه احساسات، در مراحل اول (شروع) و ششم (ارائه) تفاوت معناداری بین دانشجویان دو دانشگاه مشاهده شد. تفاوت در حیطه کنش ها (مجموع مراحل) بین دو دانشگاه معنادار بود. بررسی رابطه جنسیت با مراحل الگوی Kuhlthau نشان داد که تنها بین مرحله چهارم (خاص کردن موضوع) و نمره کل حیطه احساسات بین دو جنس اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین بین مرحله سوم (بررسی اطلاعات) حیطه احساسات با سن دانشجویان رابطه معکوس و معناداری مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دانشجویان دانشگاه اصفهان در تدوین پایان نامه مطابق با مراحل الگوی Kuhlthau عمل نکرده اند و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز تنها از یک پنجم ترتیب آن پیروی کرده اند. در برخی مراحل حیطه احساسات و حیطه کنش ها بین رفتار اطلاع یابی دانشجویان دو دانشگاه تفاوت معناداری وجود دارد. بین مرحله چهارم (خاص کردن موضوع) حیطه احساسات الگوی Kuhlthau با جنسیت رابطه معناداری وجود دارد به نحوی که مردان اطمینان بیشتری در فرایند جست وجوی اطلاعات از خود نشان می دهند. همچنین بین احساسات مرحله سوم (بررسی اطلاعات) با سن رابطه معکوس و معناداری وجود دارد به طوری که با افزایش سن دانشجویان تردید کمتری در فرایند جست وجوی اطلاعات از خود نشان می دهند.

مقدمه: ازآنجایی که رفتار اطلاع یابی سلامت همچون سایر رفتارها یک پدیده روان شناختی است، به نظر می رسد ویژگی های فردی بیمار بر رفتار اطلاع یابی سلامت وی تأثیرگذار باشد. از طرف دیگر، رفتار اطلاع یابی سلامت مناسب می تواند منجر به بهبود روند درمان یا پیشگیری از بیماری ها شود. ازاین رو هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عوامل فردی بر رفتار اطلاع یابی سلامت بیماران دیابتی شهر اصفهان بود. روش کار: روش مطالعه حاضر پیمایشی است. جامعه پژوهش شامل 6424 نفر بیمار دیابتی بود که از میان آنان 362 نفر به روش تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه رفتار اطلاع یابی لانگو گردآوری شده و از طریق نرم افزار SPSS 20 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: آزمون تی مستقل نشان داد که بین مؤلفه رفتار در جستجوی اطلاعات بین زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد (001/0>p). ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد بین سطح تحصیلات با اغلب مؤلفه های رفتار اطلاع یابی رابطه مستقیم، بین درآمد با برخی از مؤلفه های رفتار اطلاع یابی سلامت رابطه مستقیم و بین سن با برخی از مؤلفه های رفتار اطلاع یابی سلامت رابطه معکوس وجود دارد. نتیجه گیری: در انتقال اطلاعات سلامت به مردان دیابتی باید از روش غیرفعالانه استفاده کرد. همچنین وقت و انرژی بیش تری را باید صرف انتقال اطلاعات به بیماران دیابتی مسن با سطح تحصیلات پایین و درآمد کم کرد؛ بنابراین با بررسی عوامل تأثیرگذار بر رفتار اطلاع یابی سلامت بیماران دیابتی می توان اطلاعات موردنیاز آنان را به صورت مؤثرتری به آنان منتقل کرد. این روند می تواند منجر به جلوگیری از پیشروی بیماری دیابت شود.

مقدمه: پیشرفت های اخیر در زمینه ی ارایه ی راهکارهای نو در سازماندهی منابع الکترونیکی و پژوهش های فراوان در این حوزه، نشان دهنده ی گرایش جهانی در استفاده از راهکارهای جدیدی همچون ابرداده ها در تسهیل توصیف، مکان یابی، سازماندهی و جستجوی منابع در محیط وب است. در این راستا استانداردهای ابرداده ای کتابخانه ای، از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشند. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مقایسه ی وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی ایران از نظر میزان به کارگیری عناصر ابرداده ای زبان نشانه گذاری فرامتن و دابلین کور (Dublin core) در سال 1390 بود. روش بررسی: روش پژوهش، توصیفی و از نوع کاربردی بود. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه ی وارسی محقق ساخته است که روایی صوری آن توسط متخصصان کتابداری تأیید شد. جامعه ی آماری پژوهش شامل 98 وب سایت متعلق به کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود که به روش نمونه گیری سرشماری تعیین شد. اطلاعات در سال 1390 از طریق مشاهده و مراجعه ی مستقیم به هر یک از وب سایت ها گردآوری شد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی شامل توزیع فراوانی، نسبت و میانگین صورت گرفت و نمودار های مورد نظر نیز با استفاده از نرم افزار Excel تهیه گردید. یافته ها: هیچ یک از وب سایت های کتابخانه ای از عناصر ابرداده ای دابلین کور استفاده ننموده اند، تنها برخی از آن ها از عناصر متناظر دابلین کور با زبان نشانه گذاری فرامتن استفاده کرده اند. این عناصر شامل توصیف، موضوع، شناسگر و قالب می باشد. در وزارت بهداشت، تمرکز استفاده از این عناصر متناظر، بیشتر بر دو عنصر توصیف و کلید واژه با 56 درصد و در وزارت علوم بر عناصر کلید واژه با 45 درصد و توصیف با 39 درصد می باشد. میزان استفاده از عناصر زبان نشانه گذاری فرامتن در وب سایت کتابخانه های مورد بررسی وضعیت بهتری داشته است. بالاترین درصد استفاده از عناصر زبان نشانه گذاری فرامتن در وزارت بهداشت و علوم مربوط به عناصر کلید واژه و توصیف هر دو با 56 درصد و کمترین درصد نیز مربوط به عناصر تاریخ و قالب با صفر درصد می باشد. نتیجه گیری: از آن جایی که وب سایت کتابخانه های مرکزی از جمله صفحات علمی شبکه ی وب محسوب می شوند، توجه ویژه در طراحی آن ها و به کارگیری عناصر ابرداده ای دابلین کور و HTML (Hyper text mark-up language) می تواند پژوهشگران و محققان را در دستیابی هرچه سریع تر و دقیق تر به منابع اطلاعاتی موجود در این وب سایت ها یاری نماید. با توجه به استفاده ی وب سایت های مورد بررسی از عناصر متناظر دابلین کور با HTML به نظر می رسد که آینده ی پیشروی وب سایت های مورد بررسی برای استفاده و به کارگیری استاندارد دابلین کور در وزارت بهداشت و علوم همسو می باشد و می توان انتظار داشت تا در آینده در طراحی این صفحات از استاندارد دابلین کور استفاده ی بیشتری شود. در این میان نقش کتابداران در آگاهی دادن به طراحان و برنامه نویسان وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی در خصوص لزوم استفاده از عناصر ابرداده ای به طور اعم و به کارگیری استانداردهای این حوزه به صورت اخص نیز نباید نادیده گرفته شود.

مقدمه: ارزیابی های کمی از معیارهای مناسب جهت تأیید یا رد انتخاب منابع اطلاعاتی کتابخانه ها به شمار می روند. از طریق این ارزیابی ها می توان تناسب بین منابع انتخاب شده با نیازهای جامعه ی استفاده کننده ی کتابخانه را با توجه به میزان استفاده ی آنان از منابع بررسی نمود. هدف از پژوهش حاضر، تعیین هزینه- سودمندی کتاب های فارسی مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه علوم پزشکی اهواز بود. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود که پس از توصیف و بررسی وضعیت موجود، به ارزیابی کمی استفاده از کتاب های مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی موجود در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و تحلیل هزینه- سودمندی آن ها پرداخته شد. جامعه ی آماری را کلیه ی کتاب های فارسی مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی در کتابخانه های دانشگاه مورد نظر تشکیل می داد (109 عنوان و 508 نسخه). ابزار جمع آوری داده ها، سیاهه ی محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن توسط متخصصان کتابداری تأیید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار کتابخانه ای جمع آوری شدند. آمار مورد استفاده، آمار توصیفی و استفاده از فرمول هزینه- سودمندی بود. یافته ها: میانگین هزینه ی تمام شده برای هر بار استفاده از کتاب های مورد بررسی 4589 ریال بود که هزینه ی به نسبت زیادی به حساب می آید. کمترین هزینه (2913 ریال) برای هر بار استفاده، به کتاب های دارای سال نشر 1381 و بیشترین هزینه (31413 ریال) نیز به کتاب های منتشر شده در سال 1384 اختصاص داشت. هزینه- سودمندی کتاب ها بر حسب موضوع نشان داد که کمترین هزینه- سودمندی مربوط به کتاب های مربوط به مجموعه سازی کتابخانه ها می باشد (755 ریال) و پس از آن به ترتیب موضوعات مرجع شناسی (2777 ریال)، مدیریت کتابخانه (2877 ریال) و سازماندهی (5693 ریال) در رده های بعدی قرار دارند. نتیجه گیری: بررسی هزینه- سودمندی کتاب های مورد بررسی نشان داد که هزینه ی هر بار استفاده از این کتاب ها برای کتابخانه گران تمام شده و مقرون به صرفه نیست. از نظر موضوعی نیز کتاب های مربوط به درس مجموعه سازی نسبت به قیمت تمام شده ی آن ها، میزان استفاده ی بیشتری توسط استفاده کنندگان داشته اند، بنابراین نسبت به سایر کتاب های فارسی مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی بیشتر مقرون به صرفه بوده اند.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین مؤلفه­های اصلی و رئوس مطالب به منظور تدوین خط­مشی مدیریت منابع الکترونیکی برای کتابخانه­های مرکزی دانشگاه­های دولتی ایران است. نوع پژوهش کیفی- کاربردی، و روش آن پیمایشی است. ابزار پژوهش، پرسشنامة محقق­ساخته­ای است که بین مدیران 112 کتابخانه مرکزی وابسته به دانشگاه­های دولتی توزیع شده است. یافته­ها نشان داد از نظر مدیران مذکور، دست کم وجود 9 عامل در تدوین خط­مشی مدیریت منابع الکترونیکی برای کتابخانه­های مورد بررسی ضروری است و باید در آن لحاظ شود. این 9 عامل به ترتیب واریانس تبیین شده، عبارتند از: مسائل مربوط به دسترسی، مباحث فنی و تخصصی، نیازسنجی از کاربران، بیان رسالت، هدفها و مسائل مالی، اجرا و بازنگری در خط­مشی، مسائل مربوط به دیجیتال­سازی، معیارهای انتخاب منابع الکترونیکی، مقدمه و تعریفهای مربوط به انواع منابع الکترونیکی، و نیروی انسانی. از نتایج مهم این پژوهش می­توان به روابط درونی بین عوامل نه­گانه اشاره کرد که در مدلی عینی این روابط و تأثیرگذاری دو جانبه آنها بر یکدیگر ترسیم شده­ است. پیشنهاد می­شود تهیه­کنندگان خط­مشی مدیریت منابع الکترونیکی در تدوین خط­مشی به این عوامل و تأثیر و تأثر آنان بر همدیگر به شکل خاص توجه کنند

زنان به عنوان نیمی از افراد جامعه (42/48% از کل جمعیت ایران) می توانند از عوامل مؤثر در پیشبرد توسعه به شمار آیند. آنان علاوه بر نقش عمده خود در رشد خانواده و جامعه، امروزه در عرصه های علمی و پژوهشی نیز نقشی کاملاً مشهود دارند. برای بیان موقعیت و شرایط واقعی زنان در جامعه باید پیرامون مسائل آنان بررسی و تحقیقاتی صورت گیرد. یکی از مواردی که می توان بر روی آن تامل کرد، مجموعه آثار نوشته شده توسط زنان است. بدین منظور پژوهش حاضر که از نوع پیمایشی بوده با هدف بررسی سهم زنان در تولید مقالات مندرج در 7 عنوان مجله فارسی کتابداری و اطلاع رسانی در طی سال های 1347 تا 1378 صورت گرفته است. یافته ها نشان داد مجموع مقالات تولید شده توسط زنان، 495 عنوان (83/34%) از کل مقالات مورد بررسی است. از مجموع 958 مقاله تالیفی، 32/31% و از مجموع 463 مقاله ترجمه شده، 12/42% را زنان پدید آورده اند. بالاترین میزان مشارکت زنان در تهیه مقالات در سال 1376 با 56 عنوان بوده است. در مجموع، 224 زن در تولید مقالات مورد بررسی مشارکت داشته اند که 108 نفر از آنان (21/48%) در تالیف، 64 نفر (57/28) در ترجمه و 52 نفر (22/23%) هم در تالیف و هم ترجمه مقالات مشارکت داشته اند. پرکارترین نویسندگان زن مقالات در طی دوره مورد بررسی، نیز مشخص گردیدند. در مجموع می توان نتیجه گرفت که مشارکت زنان در تولید مقالات حوزه کتابداری و اطلاع رسانی از سال 1347 تا 1378 نیز همانند سایر حوزه ها دارای سیر صعودی بوده است.

سمینار مدیریت اطلاعات، یکی از درسهای دوره دکترای کتابداری و اطلاع رسانی است. به نظر میرسد سرفصل رسمی فعلی این درس و درسهای پیش نیاز آن ابهامهایی دارد. هدف اصلی از بررسی حاضر، روشن کردن حدود و ثغور عناوین مورد بحث در موضوع مدیریت اطلاعات در بافت کتابداری و پیشنهاد یک سرفصل برای آن میباشد. بدین منظور، تلاش خواهد شد تا با استفاده از بررسی بسامدی کلیدواژه های اختصاص یافته به مقالات مربوط به این موضوع در بانک اطلاعاتی لیزا و بررسی تحلیلی محتوای چکیده­ها، به تعیین مؤلفه­های اصلی مورد بحث در مدیریت اطلاعات پرداخته شود. اهداف فرعی این بررسی، شناسایی نویسندگان و مجلات هسته، همکاری گروهی نویسندگان، زبان اصلی نشر و سالهای پر تألیف این موضوع است. برای دستیابی به این یافته ها، سعی میشود به سؤالهایی از این قبیل پاسخ داده شود: مدیریت اطلاعات در حوزه کتابداری بیشتر به چه موضوعاتی توجه داشته است؟ چه مجلاتی، چه کسانی و به چه زبانی بیشتر در حوزه کتابداری به این موضوع پرداخته­اند؟ میزان توجه به این موضوع طی سالهای مورد بررسی به چه صورت بوده است؟ همکاری گروهی بین نویسندگان این موضوع چگونه است؟ با دریافت پاسخهای این پرسشها، میتوان مباحثی از مدیریت اطلاعات را که بیشتر در حوزه کتابداری کاربرد دارند، شناسایی کرده و آنها را به صورتی منسجم و متناسب با نیازهای این رشته در سرفصل درس سمینار مدیریت اطلاعات گنجاند. همچنین، مجلات و نویسندگان تأثیرگذار در این موضوع را شناسایی و معرفی کرد

بحث پیرامون گردش اطلاعات در جوامع مختلف و قدرتهای پنهان و آشکار کنترل کننده آن، یکی از مباحث ژئوپلیتیک اطلاعات یا سیاست جغرافیایی اطلاعات است. پژوهش حاضر که توصیفی - مقطعی است، تلاش کرده با استفاده از دو روش تحلیل محتوا و تحلیل استنادی به بررسی کمی و مقایسه تطبیقی مولفه های اصلی مورد بحث در اطلاعات سیاسی دو روزنامه کشوری «آفتاب یزد» و «کیهان» در تیر ماه 1385 بپردازد و به سوالاتی از قبیل: موضوعات محوری مورد بحث در این دو روزنامه کدامند؟ اطلاعات سیاسی بیشتر حول چه افراد و چه کشورهایی دور می زند؟ وضعیت استناد به منابع خبری در این دو روزنامه چگونه است؟ به کدام منابع خبری داخلی و خارجی بیشتر استناد شده است؟ آیا اطلاعات سیاسی مندرج در روزهای مختلف از نظر کمیت تفاوتی با هم دارند؟ آیا اطلاعات سیاسی مندرج در دو روزنامه مورد بررسی با یکدیگر تفاوت دارند؟ پاسخ دهد. یافته ها نشان داد که دو روزنامه کیهان و آفتاب یزد از نظر نوع پوشش خبری، دامنه و موضوع، منابع مورد استناد، توجه به اشخاص خبرساز، کمیت اطلاعات سیاسی و توزیع آن در روزهای هفته با یکدیگر متفاوت هستند. آفتاب یزد بیشتر به طرح مسایل و مشکلات داخلی کشور و نقد عملکرد دولت توجه دارد، در حالی که کیهان بیشتر به طرح سیاست خارجی ایران و دیگر کشورها پرداخته است. از نظر اطلاعات ارایه شده در مورد کشورها هر دو روزنامه به کشورهایی یکسان البته با ترتیبهای متفاوت پرداخته اند. به نظر می آید دلیل تفاوتهای مشاهده شده در اخبار و اطلاعات سیاسی دو روزنامه کیهان و آفتاب یزد ناشی از وابستگی جناحی متضاد این دو روزنامه و به تبع آن نگرشها و گرایشهای سیاسی مختلف آنها و تاثیر آن بر گزینش و نشر اخبار سیاسی باشد. کلید واژه: ژئوپلیتیک اطلاعات، روزنامه کیهان، روزنامه آفتاب یزد، اطلاعات سیاسی، تحلیل محتوا، تحلیل استنادی

مقدمه: بررسی کمی مقالات مجلات که بخشی از فعالیت های علم سنجی و کتاب سنجی است، می تواند نوعی ارزیابی از عملکرد یک مجله، به عنوان یکی از واحدهای انتشار اطلاعات، در فواصل زمانی مشخص به دست دهد. هدف از تحقیق حاضر، تعیین میزان همکاری گروهی و موضوعات محوری در مقالات مجله ی علمی پزشکی اهواز بود.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بوده است. جامعه ی پژوهش، تعداد 420 مقاله مربوط به شماره های 1تا 47 مجله ی علمی پزشکی اهواز بوده که در فاصله ی سال های 1364 تا 1384 منتشر شده اند. جمع آوری داده ها از طریق مراجعه به اصل مدرک صورت گرفته است. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی نظیر درصد و فراوانی انجام شده است.یافته ها: یافته ها نشان داد که سهم مشارکت زنان در تولید مقالات این مجله کم تر از سهم مشارکت مردان می باشد. همکاری بین نویسندگان بیشتر به صورت دو نفری بوده است و در مجموع تمایل به همکاری بین نویسندگان این مجله در خلال سال های مورد بررسی روند رو به رشد داشته است. ضریب همکاری گروهی بین این نویسندگان 4/0 می باشد که گویای همکاری گروهی متوسطی است. از نظر پراکندگی موضوع، به ترتیب موضوعات کودکان، فیزیولوژی و داروسازی بیشتر مورد توجه بوده است.نتیجه گیری: این بررسی نشان می دهد که نویسندگان مجله ی علمی پزشکی اهواز تمایل به همکاری گروهی در آنان بیشتر از کار انفرادی است. همچنین پراکندگی مقالات مجله از توازن و تعادل موضوعی منطبق با پوشش موضوعی مجله برخوردار نیست و به برخی از موضوعات توجه کافی نشده و در مورد برخی دیگر نیز هیچگونه مقاله ای درج نشده است.