حمیدرضا اشراقی

رشد مصرف انرژی و افزایش نیاز به آن از یک سو و محدودیت ذخایر و پایان پذیر بودن منابع انرژی فسیلی و مشکلات زیست محیطی ناشی ازمصرف این منابع از سوی دیگر، دلایل قابل توجهی است که ضرورت ایجاد تغییر در نگرشهای مصرفی افراد را گوشزد می نماید. اتخاذ راهکارهای مناسب برای جلوگیری از اتلاف و مصرف بی رویه انرژی و البته اصلاح رفتارهای زیست محیطی افراد به صورت کلی و اصلاح الگوی مصرف به صورت جزئی در رابطه با منابع انرژی در کشور ما نیز روز به روز بیشتر احساس می شود. یکی از راهکارهای اجتناب از آسیب رساندن به محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن، تغییر رفتار انسانها به سمت و سوی ابعاد طبیعت گرایانه است.لذا بررسی عوامل اجتماعی موثر بر آسیب های زیست محیطی شهرتهران واهداف فرعی این پژوهش بررسی رابطه بین شبکه های مشارکت مدنی ،هنجارهای اجتماعی واعتماد اجتماعی با رفتارهای اجتماعی زیست محیطی درآلوده کردن شهرتهران می باشد. روش تحقیق دراین پزوهش بصورت پیمایشی می باشد که جامعه موردمطالعه ما9356783نفرمی باشد که باکمک فرمول کوکراین حجم نمونه 381 نفر انتخاب شده که این جامعه اماری بصورت نمونه گیری تصادفی انجام شده است.وباکمک نرم افزارهای 18SPSS وAMOS به پردازش داده ها پرداختیم. نتایج به دست آمده از محاسبات آماری نشان می دهد که با توجه مدل برازش داده شده وضریب همبستگی پیرسون و سطح معنی داری به دست آمده از رگرسیون، چون سطح معنی داری درهرسه متغیر شبکه های مشارکت مدنی،هنجارهای اجتماعی واعتماد اجتماعی برابر 00/0 بوده و از 05/0کوچکتر می باشد ،همچنین سطح معنی داری بدست امده ازمعادلات ساختاری باکمک نرم افزاراموس به ترتیب 027/0 ،024/0، 012/0 وچون از05/0 کوچکتر می باشد بنابراین بین هر سه فرضیه ورفتارهای اجتماعی زیست محیطی رابطه وجود دارد ویابه عبارتی دیگر هرسه فرضیه ما دراین پژوهش تائید می شوند.

مقدمه: یکی از عناصر مهم در حکمرانی خوب، افزایش مشارکت های مردمی در اداره امور جامعه است و فعالیت های خیرخواهانه مردمی در بهداشت و درمان از جمله این عرصه هاست. این تحقیق با هدف تبیین جامعه شناختی کنش مشارکتی خیرین نظام سلامت انجام شده است. روش: جمعیت نمونه در این تحقیق کیفی-کمی و به شیوه توصیفی و همبستگی، 230 نفر از خیرین نظام سلامت بر اساس بانک اطلاعات سال های 98- 1397 مؤسسات خیریه در 31 استان کشور است. در بخشی کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از خیرین انجام گرفته و تحلیل در نرم افزارMaxqda، منجر به شناسایی مولفه های مرتبط با مشارکت خیرین برای تهیه پرسشنامه محقق ساخته گردیده است. پرسشنامه با اعتبار صوری و آزمون آلفای کرونباخ تائید گردیده و از آزمون های اسپیرمن و کرامرز برای بررسی همبستگی بین متغیرها با مشارکت خیرین و spss26 برای تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها و بحث: در این تحقیق، 29/1% شرکت کنندگان خانم و مابقی آقا و همچنین شغل 40/8% شرکت کنندگان دولتی و مابقی آزاد هست. نتایج نشان می دهد بین همدلی و تعلق، اعتماد و تعهد اجتماعی، ساختارهای مشارکتی، پیشینه نیکو کاری، آگاهی اجتماعی و بویژه باورهای دینی با کنش مشارکتی خیرین رابطه معنادار وجود دارد و میان محل زندگی و تولد، تحصیلات، شبکه اجتماعی و درآمد، با مشارکت خیرین، رابطه معناداری نیست. بر اساس یافته ها، آگاهی اجتماعی بیشترین و درآمد کمترین اهمیت را برای مشارکت خیرین دارد.

نظام و حیات اجتماعی در جامعه بشری به تعاون و مشارکت اعضای آن بستگی دارد و در این راستا، نظام سلامت نیز، نیازمند استفاده از ظرفیت های بالقوه مردمی در قالب مشارکت خیرین نظام سلامت می باشد. در این تحقیق کاربردی و کیفی، با هدف مطالعه جامعه شناختی عوامل مؤثر بر مشارکت خیرین در مراکز درمانی خیریه، مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از خیرین انجام شده است. در فرآیند کدگذاری و پس از تبدیل فایل صوتی مصاحبه ها به فایل متنی، واحدهای معنایی شناسایی و کدهای اولیه به آن ها تخصیص داده شده و سپس به صورت دستی و با استفاده از نرم افزار Maxqda به روش تحلیل محتوا، تحلیل گردیده اند. یافته های تحقیق، ضمن شناسایی 296 واحد معنایی، 27 تم فرعی و 3 تم اصلی، مؤید آن است که ابعادی از سرمایه اجتماعی انگیزه بخش، تسهیل کننده و ترغیب کننده خیرین در انجام کنش مشارکتی در امور خیر بوده است. از جمله اعضای شبکه اجتماعی خیرین، تبلیغات و اطلاع رسانی، وجود سنت عمل خیر در خانواده و دوستان خیرین، حمایت های اجتماعی، عاطفی، اطلاعاتی و حمایت های ابزاری که مشارکت خیرین را تسهیل و نیز آن ها را برای ورود به امر خیر در نقاطی که مورد نیاز بود، ترغیب می کرد.

حکومت از دیدگاه اسلام، برخاسته از موضع طبقاتى و سلطه‏گرى فردى یا گروهى نیست؛ بلکه تبلور آرمان سیاسى ملّتى هم‏کیش و هم‏فکر است که به خود سازمان مى‏دهد تا در روند تحوّل فکرى و عقیدتى، راه خود را به سوى هدف نهایى (حرکت به سوى الله) بگشاید. ملت ما در جریان تکامل انقلابى خود از غبارها و زنگارهاى طاغوتى زدوده شد و از آمیزه‏هاى فکرى بیگانه خود را پاک نمود و به مواضع فکرى و جهان‏بینى اصیل اسلامى بازگشت و اکنون بر آن است که با موازین اسلامى و قرآنى، جامعه نمونه (اُسوه) خود را بنا کند. بر چنین پایه‏اى، رسالت محققان و پژوهشگران این است که زمینه‏هاى تحقق این حکومت را عینیّت بخشند و شرایطى را به وجود آورند که در آن، انسان با ارزشهاى والا و جهان‏شمول قرآنى پرورش یابد. نگارنده کوشید با توجّه به محتواى اسلامى انقلاب ایران، که حرکتى براى پیروزى تمامى مستضعفان بر متکبران است و زمینه تداوم این انقلاب را در داخل و خارج کشور بویژه در گسترش روابط بین‏الملل، با دیگر جنبشهاى اسلامى و مردمى فراهم مى‏کند را در سایه آیات قرآنى، براى تشکیل امّت واحده جهانى بیان کند. (إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ) تا استمرار مبارزه در نجات ملتهاى محروم و تحت ستم در تمامى جهان قوام یابد. با توجّه به ماهیّت این تحقیق، خط سیر مقاله، تضمین‏گر نفى هرگونه استبداد فکرى و اجتماعى و انحصار اقتصادى است و در خط گسستن از سیستم استبدادى و سپردن سرنوشت مردم به دست خودشان، تلاش مى‏کند. (وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الأَْغْلالَ الَّتِی کانَتْ عَلَیْهِمْ).