علی صاحبی

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تئوری انتخاب بر ارضای نیازهای اساسی و سطح پرخاشگری دختران مقطع متوسطه دوم شهر همدان بود. روش پژوهش آزمایشی و در قالب یک طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه موردنظر در این پژوهش کلیه ی دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر همدان بود که در سال تحصیلی 1396-97مشغول به تحصیل بودند، نمونه موردنظر شامل 30 دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب شدند. و در پایان با روش نمونه گیری تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه پرخاشگری بأس و پری(1992)(BPQA) پرسشنامه 70 سؤالی نیازهای اساسی گلاسر(NDI) استفاده شد و برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره با نرم افزار 25SPSS_ استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش تئوری انتخاب بر کاهش پرخاشگری فیزیکی، پرخاشگری کلامی، خشم و خصومت و خلأ ارضای نیاز به بقا،قدرت،عشق،تفریح ،آزادی دانش آموزان مؤثر است (05/0>p). در این پژوهش بیشترین میزان اثربخشی برای خلأ ارضا نیاز به آزادی و کمترین اثربخشی برا خلأ ارضا نیاز به عشق و تعلق بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که آموزش تئوری انتخاب به دانش آموزان دختر می تواند روش مفید و کارآمدی در جهت کاهش ابعاد پرخاشگری و خلأ ارضای نیازها در آن ها باشد. از این اطلاعات می توان در راستای برنامه ریزی درمانی و مداخلات بالینی به منظور کاهش پرخاشگری دانش آموزان دختر دوره متوسطه استفاده کرد.

بروز رفتار خودکشی در کودکان زیر ۱۰ سال یک اعلان خطر و موضوعی نگران کننده است. این پدیده می تواند یک شاخص مهم برای ارزیابی وضعیت روانی افراد در جامعه باشد. این مطالعه یک پسر بچه ۸ ساله را گزارش می کند که سابقه سه بار اقدام به خودکشی به روش حلق آویز داشته است. مشاوره روان پزشکی نشان داد که این کودک افسردگی پنهان دارد. نتایج ارزیابی رفتار کودک توسط والدین از طریق چک لیست رفتاری کودک نشان داد که این کودک بالاترین نمرات را به ترتیب در حیطه های اختلال رفتاری پرخاشگرانه، مشکلات توجه، رفتار قانون شکنی و اختلال افسردگی اضطراب دارد. عدم توجه والدین در برآوردن نیازهای گوناگون کودکان و نبود محیط پرورشی و حمایتی ممکن است منجر به بروز اختلالات رفتاری عاطفی در کودک شده و زمینه را برای بروز رفتارهای خطرناکی مانند اقدام به خودکشی در کودک فراهم کند.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی و پایداری واقعیت درمانی نوین گروهی (بر اساس تئوری انتخاب) بر میزان تعارض زناشویی و ابعاد آن بود. طرح پژوهش حاضر شبه آزمایشی همراه با پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری و گروه گواه بود. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس یک و چندمتغیره تجزیه وتحلیل شد. جامعه آماری این طرح شامل کارمندان بانک سامان در تهران به همراه همسرانشان بوده است. تعداد 20 نفر از کارکنان بانک سامان به همراه همسرانشان (درمجموع 20 زوج) در این طرح به روش نمونه گیری در دسترس و جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه تعارض زناشویی MCQ ساخته براتی و ثنایی بود. مداخله شامل هشت جلسه واقعیت درمانی نوین گروهی بر اساس استاندارد موسسه گلاسر بود که طی هشت هفته و هر جلسه سه ساعته اجرا شد. نتایج نشان داد که دو گروه آزمایش و گواه در پس آزمون در مقیاس کل تعارض زناشویی تفاوت معنادار نشان ندادند؛ اما در خرده مقیاس های کاهش رابطه جنسی و کاهش رابطه خانوادگی با خویشاوندان همسر و دوستان مؤثر بوده و تفاوت معنادار بوده. همچنین دو گروه آزمایش و گواه در مرحله پیگیری در خرده مقیاس های کاهش همکاری زناشویی، کاهش رابطه جنسی، افزایش واکنش های هیجانی و کاهش رابطه خانوادگی با خویشاوندان همسر و دوستان تفاوت معنادار نشان دادند. با توجه به محدودیت ها و یافته های این پژوهش، پیشنهاد می شود در پژوهش های مشابه بعدی حجم نمونه و زمان مداخله افزایش یابد تا با توجه به عامل زمان در یادگیری که در این پژوهش به خوبی خود را در مرحله پیگیری نشان داد، افزایش اثربخشی در مرحله پس آزمون نیز معنی دار شود. همچنین پیشنهاد می شود از این رویکرد برای آموزش و مشاوره پیش از ازدواج نیز استفاده شود.

مقدمه: بیماری های مزمن، یکی از بزرگ ترین چالش های سیستم بهداشتی سراسر جهان  محسوب می شود که هزینه های مالی، روانی و جسمی زیادی را به همراه دارد. با توجه به تداوم این بیماری ها و افزایش تمایل بیماران به مراقبت های غیربیمارستانی، فرآیند مراقبت گری احتمالا بر کیفیت زندگی و سلامت عمومی اعضای خانواده خصوصاً مراقب اصلی تاثیر می گذارد. لذا این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی رفتار درمانی شناختی، واقعیت درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی، سلامت عمومی و راهبردهای مقابله ای مراقبین بیماران مزمن انجام شد. روش: این پژوهش به صورت یک مطالعه نیمه آزمایشی (پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل) طراحی و اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش شامل مراقبین افراد مبتلا به بیماری سرطانی در بیمارستان شهدای تجریش و مراقبین بیماران مبتلا به بیماران ام اس ثبت شده در انجمن ام اس تهران تشکیل می دادند. یک نمونه کل ۴۵ نفری به صورت داوطلب انتخاب و در دو گروه مداخله آزمایشی و یک گروه کنترل قرار گرفتند. کلیه آزمودنی ها در دو وهله پیش آزمون و پس آزمون پرسشنامه های سلامت عمومی، مقیاس راهبردهای مقابله ای و پرسشنامه کیفیت زندگی را تکمیل کردند. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان داد که هر سه مداخله رفتاردرمانی شناختی، واقعیت درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد توانست نسبت به گروه کنترل تاثیر معنی داری در میانگین  متغیرهای وابسته  تحقیق ایجاد نماید. همچنین مداخله رفتاردرمانی شناختی نسبت به دو روش دیگر، تغییرات بارزتری در نمره سلامت عمومی، کیفیت زندگی و راهبردهای مقابله ای مراقبین داشت. نتیجه گیری: اثربخشی هر سه مداخله رفتاردرمانی شناختی، واقعیت درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سلامت عمومی، راهبردهای مقابله ای و کیفیت زندگی مراقبین بیماران، مورد تایید است. مداخله رفتاردرمانی شناختی، نسبت به دو روش مداخله دیگر ارجحیت داشته و واقعیت درمانی کمترین میزان اثر را نشان داد.

زمینه : افسردگی از اختلال های رفتاری شایع می باشد که مشکلات هیجانی زیادی را برای افراد مبتلا به افسردگی به همراه دارد. مسأله اصلی این است: آیا نمایش آهنگین شعر بر افسردگی و سرمایه ی روانشناختی افراد افسرده ی دیستمیک تأثیر دارد؟ هدف : اثربخشی نمایش آهنگین شعر بر افسردگی و سرمایه ی روانشناختی افراد افسرده ی دیستمیک (افراد افسرده خو) بود. روش : پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه ی بیماران افسرده خو مراجعه کننده به مرکز جامع فوق تخصصی توانبخشی آرمان شایان در سال 1398 بود. از این جامعه 24نفرگروه نمونه مشتمل بر 24 نفر به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه (12نفری، 10 زن و دو مرد)آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار عبارتند از، پرسشنامه افسردگی لاویبوند و لاویبوند ( 1995)ّ، پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز (2007). برای دو گروه پیش آزمون پرسشنامه اجراشد، سپس مداخله نمایش آهنگین شعر برای گروه آزمایش اجرا، اما برای گروه گواه، مداخله ای اعمال نشد. داده ها با روش آنالیز واریانس تحلیل شد. یافته ها : نتایج نشان داد نمایش آهنگین شعر بر افسردگی و سرمایه ی روانشناختی تأثیر معناداری داشت(0/05 p< ). اثر درمان در محله پیگیری نیز ماندگار بود. نتیجه گیری : بنابراین می توان برای کاهش افسردگی و افزایش سرمایه ی روانشناختی از نمایش آهنگین شعر بهره جست

زمینه: در مطالعات پیشین تأثیر نمایش آهنگین شعر بر افسردگی افراد افسرده مورد بررسی قرار گرفته است. اما پیرامون مطالعه ای که به تأثیر نمایش آهنگین شعر بر عزت نفس و امیدواری افراد افسرده پرداخته شده باشد شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف : بررسی اثربخشی نمایش آهنگین شعر بر عزت نفس و امیدواری افراد افسرده ی دیستمیک (افراد افسرده خو) بود. روش : پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون، با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری شامل تمامی بیماران افسرده خو مراجعه کننده به مرکز جامع فوق تخصصی توانبخشی آرمان شایان در سال 1398 بودند. 24 نفر فرد افسرده خو به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 12 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار پژوهش عبارتند از: مقیاس سرمایه روانشناختی لوتانز (2007)، پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت (1967) و جلسات آموزشی نمایش آهنگین شعر محقق ساخته (1398). تحلیل داده های پژوهش با روش تحلیل واریانس مختلط چند متغیره انجام شد. یافته ها : نمایش آهنگین شعر بر عزت نفس و مؤلفه های امیدواری تأثیر معنی داری داشته است (0/05 p< ). همچنین اثر درمان در محله پیگیری ماندگار بود (0/05 p< ). نتیجه گیری: نمایش آهنگین شعر بر بهبود و افزایش عزت نفس و مؤلفه های امیدواری بیماران افسرده تأثیرگذار بود.

در این پژوهش با هدف بررسی رابطه شدت نیازهای اساسی در نظریه گلاسر با رضایت از زوجیت، سلامت روان و بهزیستی روانی دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان انجام شد. جامعه آماری پژوهش تمام دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در سال تحصیلی 95-1394 تشکیل دادند. تعداد کل دانشجویان حدود 14500 نفر هستند. حجم نمونه 250 نفر و روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی بود. در این پژوهش برای سنجش نیازهای اساسی از پرسشنامه 28 سؤالی گلاسر، رضایت از زوجیت از پرسشنامه 110 سؤالی افروز، سلامت روان از پرسشنامه 28 سؤالی سلامت عمومی گلدبرگ و بهزیستی روانی از پرسشنامه 84 سؤالی ریف، استفاده، و نتایج با استفاده از تحلیل رگرسیون چندمتغیره به روش همزمان تحلیل شد. نتایج پژوهش حاکی است که بین شدت نیازهای اساسی در نظریه گلاسر با رضایت از زوجیت، سلامت روان و بهزیستی روانی دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان رابطه معنی داری وجود دارد. هم چنین رابطه معنی داری بین نیازهای اساسی در نظریه گلاسر با ابعاد رضایت از زوجیت، سلامت روان و بهزیستی روانی وجود دارد. مشخص شد که ابعاد نیازهای اساسی گلاسر با رضایت از زوجیت، سلامت روان و بهزیستی روانی دارای رابطه معنی داری است که تنها نیاز به آزادی قابلیت پیشگویی در متغیرهای رضایت از زوجیت و سلامت روان را داشت در حالی که ابعاد نیاز به آزادی و نیاز به بقا، توان پیش بینی بهزیستی روانی را دارد. از طرفی هیچ گونه ارتباطی بین مشخصات فردی با متغیرهای نیازهای اساسی گلاسر، رضایت از زوجیت، سلامت روان و بهزیستی روانی وجود ندارد.

زمینه و هدف: یکی از شایع ترین مشکلات کودکان دوره دبستان، پرخاشگری است که با نگرش ها و سبک های والدگری والدین رابطه مستقیم دارد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش تئوری انتخاب به مادران بر پرخاشگری فرزندان دانش آموز آنها در دوره ابتدایی انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی و طرح مورد استفاده در پژوهش، پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مادران دانش آموزان پسر ابتدایی مشغول به تحصیل در دبستان شاهد پسرانه ناحیه یک همدان در سال تحصیلی 96-95 بودند. پس از سه ماه مشاهده رفتاری دانش آموزان، بررسی پرونده های آنها، و مصاحبه با معلمان، نمونه ای به تعداد 30 نفر از مادران با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. سپس این افراد به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه جایدهی شدند. ابزار به کار برده شده در این پژوهش، فرم والد پرسشنامه پرخاشگری واحدی، فتحی آذر، حسینی نسبت و مقدم (1396) بود. سپس داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار 23 SPSS و آزمون آماری کووارایانس چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که روش آموزش تئوری انتخاب به مادران بر میزان پرخاشگری کودکان آنان تأثیر دارد ( P<0/01 )، به طوری که میزان پرخاشگری کلامی، فیزیکی، و رابطه ای در گروه آزمایش به طور معناداری تحت تأثیر آموزش تئوری انتخاب به مادران، کاهش یافته است، ولی تغییرات معنی داری در گروه گواه مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که آموزش تئوری انتخاب به دلیل ماهیت انگیزشی، تغییر باورها، افکار، و نگرش والدین، به کاهش پرخاشگری در فرزندان منجر شده است.

مقدمه: این پژوهش با هدف، بررسی تعیین تاثیر آموزش تئوری انتخاب بر میزان مسئولیت پذیری و سطح امیدواری در دانشجویان دختر انجام گرفت. روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را دانشجویان دختر ساکن در خوابگاه دانشجویی دانشگاه که در سال  1396 1395در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان مشغول به تحصیل تشکیل دادند، که تعداد جامعه آماری که مجموعاً 529 نفر بودند و نمونه آماری30 نفر بودند که  به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب ومطالعه گردید. جهت جمع آوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامه های امیدواری و پرسشنامه مسئولیت پذیری استفاده شد، ابزار اندازه گیری میزان مسئولیت پذیری پرسشنامه 42سوالی گاف بود، و برای سنجش میزان امیدواری از پرسشنامه 12 ماده ای اشنایدر استفاده شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس یکراهه (انکوا) وچند متغیره (مانکوا) استفاده شد و داده ها با نرم افزار spss تحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاصل از کواریانس نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری( 01/0P <  ) وجود دارد، و  آموزش تئوری انتخاب  موجب افزایش مسئولیت پذیری و امیدواری در دانشجویان دختر شده است ( 01/0P <  ). نتیجه گیری: بنابراین میتوان گفت، آموزش نظریه انتخاب با افزایش روابط مثبت، افزایش مسولیت پذیری و شیوه های صحیح ارضاء نیازهای اساسی انسان منجر به امید و مسولیت پذیری بیشتر می شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر مثبت گرایی گروهی بر روی افسردگی و افکار خودکشی سربازان بدو خدمت یکی از آموزشگاه های سربازی شهر همدان بود. تحقیق حاضر از نوع مطالعات مداخله ای و روش تحقیق نیمه آزمایشی یا طرح پیش آزمون و پس آزمون و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه سربازان پایه خدمتی اسفند 95 تا شهریور 96 شهر همدان مشغول آموزش بودند (به صورت انتخاب رندومی) که از تعداد کل آنها، تعداد 40 نفر (20 نفر در گروه کنترل و 20 نفر در گروه مداخله) با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند . به پرسشنامه های افسردگی و افکار خودکشی بک پاسخ دادند و نتایج داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس یک متغیره و چند متغیره تحلیل شد. نتایج نشان داد، میانگین نمرات افسردگی در پس-آزمون گروه های آزمایش 68/4 ± 96/21 نسبت به پیش آزمون این گروه 65/6 ± 19/44، کاهش پیدا کرده است. در بین مؤلفه های خودکشی، در گروه آزمایش کتمان خودکشی با میانگین وزنی(میانگین تقسیم بر تعداد سؤالات) 58/1 قوی ترین و تمایل به مرگ با میانگین وزنی21/1 ضعیف ترین مؤلفه های خودکشی در بین افراد مورد بررسی گروه آزمایش بوده است. در گروه کنترل نیز کتمان خودکشی با میانگین وزنی52/1 قوی ترین و آمادگی برای خودکشی با میانگین وزنی 23/1 ضعیف ترین مؤلفه های خودکشی در بین افراد مورد بررسی گروه آزمایش بود.

هدف: هدف این پژوهش بررسی کاربست تئوری انتخاب بر کیفیت زندگی و انعطاف پذیری کنشی در افراد مصرف کننده مواد مخدر مرد شهر تهران بود. روش: در طرح آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل تعداد 40 نفر از افراد مصرف کننده مواد مخدر به صورت تصادفی از یک مرکز دولتی انتخاب شدند. گروه آزمایش در معرض 12 جلسه 90 دقیقه ای مداخله آموزشی تئوری انتخاب قرار گرفتند، پس ازآن ازهر دو گروه آزمون گرفته شد. مرحله پیگیری نیز دوماه بعد انجام شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسش نامه کیفیت زندگی و مقیاس انعطاف پذیری کنشی کارنر و دیویدسون بود. یافته ها: نتایج نشان داد که کاربست تئوری انتخاب بر کیفیت زندگی و انعطاف پذیری کنشی تأثیر دارد. این نتیجه در مرحله پیگیری نیز ادامه یافت. نتیجه گیری: این روش برای درمان افراد معتاد می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

تئوری انتخاب به عنوان یک نظریه انگیزشی-رفتاری توسط ویلیام گلسر بوجود آمد. وی معتقد بود رفتارهای هر انسان از عوامل درونی برانگیخته می شود تا عوامل بیرونی. گلسر رفتارهای انسان را هدفمند دانسته و در جهت برآوردن نیازهای اساسی، از رفتارهای انتخاب شده سخن به میان می آورد. در واقع انسان ها برای برآوردن نیازهای خود مدام رفتارهای خود را انتخاب می کنند پس مسئول رفتارهای خود هستند. وی مسئولیت پذیری را توانایی برآوردن نیازهای خود و پذیرفتن پیامد رفتارها به گونه ای که مانعی در جهت برآوردن نیازهای افراد جامعه نباشد عنوان می کند. در ادبیات جامعه شناسی مفهوم ""تعهد"" و ""مسئولیت اجتماعی"" در یک فضای مفهومی مشترک بصورت مترادف بکار رفته است. بنا بر تعریفی رایج، مسئولیت و تعهد اجتماعی به عنوان عاملی در جهت ارضای نیازهای متقابل افراد جامعه و همچنین همبستگی اجتماعی عمل می کند. بررسی توصیفی-تحلیلی نشان داد که می توان از مولفه های محوری در تئوری انتخاب چون نیازهای روانی و دنیای مطلوب، اهمیت روابط انسانی، و هویت موفق سخن به میان آورد که ضمن مسئولیت پذیر کردن افراد در زندگی شخصی و فردی، در جهت ایجاد احساس مسئولیت و تعهد اجتماعی نیز موثر باشند.

مطالعه حاضر با روش تحلیلی-توصیفی در پی مشخص کردن پیامدهای روانی-اجتماعی کنترل بیرونی در نظام خانواده از دیدگاه یکی از جدیدتری تئوری ها در حوزه روابط انسانی است.تئوری انتخاب به عنوان یک نظریه ی انگیزشی-رفتاری، کنترل بیرونی را به عنوان یک عامل تخریب کننده برای روابط انسانی مطرح کرد. این ویژگی کنترل گری که از نظر گلاسر بسیار هم رایج می باشد منجر به یکسری پیامدها در خانواده می شود. به نظر می رسد این پیامدها را می توان در قالب چهار مولفه توضیح داد که شامل مسئولیت گریزی، هویت شکست، تعارضات زناشویی و والد-فرزندی می باشد. باور به کنترل بیرونی، می تواند از طریق ایجاد احساس درماندگی در مقابل رویدادها و اتفاقات زندگی زمینه را برای مسئولیت گریزی در افراد فراهم کند. این باور همچنین می تواند از طریق تضعیف عزت نفس و خود-کارآمدی هویت شکست را در فرد ایجاد کند. اما از آنجا که گلسر بر نقش مهم روابط عاطفی در سلامت روانی تاکید می کند، کنترل بیرونی بوسیله تضعیف و حتی خارج کردن تصاویر ذهنی که هر کدام از افراد در دنیای مطلوب خود نسبت بهم دارند، می تواند تاثیر منفی بر روابط چه رابطه والدین و فرزندان و چه رابطه زناشویی داشته باشد. با عنایت به نقش مهم این پیامدها در سلامت روانی فرد و جامعه می توان به خانواده ها تئوری انتخاب را آموزش داد و با تاکید بر نتایج منفی که بر استفاده از کنترل بیرونی مترتب است، خانواده را نسبت به ایجاد چنین مشکلاتی واکسینه کرد.

مقدمه: در این پژوهش اثربخشی آموزش گروهی شناختی­رفتاری و واقعیت­درمانی (مبتنی بر نظریه­ی انتخاب) بر عزت نفس دانش­آموزان مورد سنجش قرار گرفت. روش­کار: این پژوهش از نوع شبه تجربی با طرح پیش­آزمون - پس­آزمون با گروه شاهد می­باشد. جامعه­ی آماری شامل تمام دانش­آموزان دختر دبیرستان­های شهر مشهد در سال تحصیلی 89-1388 بودند که با شیوه­ی نمونه­گیری تصادفی 45 نفر انتخاب و در سه گروه به صورت تصادفی جایگزین شدند و سپس گروه­های آزمون به مدت 2 ماه (8 جلسه­ی 2 ساعتی) تحت آموزش­های شناختی­رفتاری و واقعیت­درمانی قرار گرفتند و گروه شاهد هیچ آموزشی دریافت نکردند. ابزار جمع­آوری اطلاعات، پرسش­نامه­ی عزت نفس کوپر اسمیت بود که قبل و بعد از آموزش، اجرا گردید. داده­های حاصل با استفاده از تحلیل واریانس یک سویه و آزمون تعقیبی شفه توسط نرم­افزار آماری SPSS تحلیل گردید. یافته­ها: آموزش گروهی واقعیت­درمانی و شناختی­رفتاری در مقایسه با گروه شاهد، تاثیر مثبتی بر افزایش عزت نفس (06/16=F و 00001/0P<) داشته­اند. نتیجه­گیری: به نظر می­رسد که آموزش گروهی واقعیت­درمانی و آموزش گروهی شناختی­رفتاری در افزایش عزت نفس موثر می­باشند.