حمید حقانی

طب حوادث غیر مترقبه و مدیریت بحران درصدد پیشگیرى و ایجاد آمادگى در مقابله با بحران و کاهش آثار مخرب و واکنش سریع و مناسب است. علاوه بر فناورى هاى جدید؛ مدیریت اطلاعات نیز اطلاعات مورد نیاز را به طور منظَم ثبت، جمع آورى، ذخیره، بازیابى وتحلیل ؛ و به مدیران و افراد ذى ربط ارایه مى کند. پژوهش حاضر به منظور بررسى مدیریت بحران در بخش مدارک پزشکى در بیمارستانهاى آموزشى استان کرمان وشهرستان بروجردوارائه ى الگویى براى ایران انجام شد. روش بررسی:دراین مطالعه ی توصیفی- مقطعى در سال 1385 انجام شده جامعه ى پژوهش کلیَه ى مسوولان و کارمندان مدارک پزشکى بیمارستان هاى آموزشى استان کرمان و شهرستان بروجرد است.ابزار گردآورى داده هادو پرسشنامه بود،و داده ها به روش میدانى گردآوری گردید. به منظور ارایه ى داده ها، از آمار توصیفى استفاده؛و با توجه به استانداردهاى کشور آمریکا و نتایج حاصل از پرسشنامه ها، الگوى پیشنهادى براى ایران مطرح شد. درنهایت، این الگو در یک مرحله به شیوه دلفى آزمون و پس از تحلیل نتایج، الگوى نهایى ارائه گردید. یافته ها: بخش های مدارک پزشکی مورد مطالعه از نظر مدیریَت بحران در مدارک پزشکی در وضعیَت ضعیف قرار داشتند. بیشترین آگاهی پرسنل از مدیریَت بحران در بخش مدارک پزشکی 37/55درصد سنجیده شد. در نهایت ساختار الگوى پیشنهادى نیز با تغییراتى برگرفته از استانداردهاى انجمن مدیریت اطلاعات بهداشتى آمریکا و سیستم هاى مدیریت و اطلاعات بهداشتى و نظرات افراد مورد مطالعه تنظیم گردید. نتیجه گیری: باید اقداماتى براى برگزارى تمرینات ادوارى و دوره هاى آموزشى، برنامه ریزى و تهیه امکانات و تجهیزات صورت گیرد. ساختار الگوى پیشنهادى در زمینه مدیریت بحران در مدارک پزشکى در 6 محور طراحى گردید. "

مقدمه: با توجه به اهمیت زیاد اطلاعات پزشکی در بهبود کیفیت درمان، آموزش و تحقیق پزشکی در سطوح ملی و بین المللی ضرورت به کارگیری فن آوری مدارک پزشکی احساس می شود. در این پژوهش سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های دانشگاه های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی با معیارهای کالج پزشکان آمریکا مقایسه و کاستی های معیارهای ملی مشخص گردیده است تا جهت بهبود و هم سطح کردن آن ها بر اساس معیارهای این کالج پیشنهادهایی ارایه گردد.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- مقطعی است که در سال 1385 انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه بیمارستان های آموزشی دانشگاه های ایران (14 بیمارستان)، تهران (12 بیمارستان) و شهید بهشتی (9 بیمارستان) بود و از بین آن ها نمونه گیری انجام نشد. روش گردآوری داده ها، مشاهده مستقیم و مصاحبه بود. گردآوری داده ها با استفاده از نه چک لیست استاندارد بر مبنای معیارهای کالج پزشکان آمریکا (شامل بخش های داروخانه، آزمایشگاه، رادیولوژی، مدارک پزشکی و بالینی) انجام گردید. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میزان تطابق نهایی سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های مورد مطالعه نشان می دهد که میانگین کل سیستم کمتر از 50 درصد (<50) و در حد ضعیف بوده است.نتیجه گیری: به طور کلی مهم ترین علت پایین بودن میزان تطابق معیارهای سیستم مدارک پزشکی عدم وجود معیار علمی و استاندارد در کشور می باشد. از این رو پیشنهاد می گردد کمیته تدوین و ابلاغ معیارهای سیستم مدارک پزشکی با الگوبرداری از کشورهای پیشگام تشکیل گردد

طبق آمار مرگ و میر سال 1382، بیمارى هاى قلبى و عروقى، سرطان ها، حول تولد و دستگاه تنفس بیشترین مرگ و میر را در ایران داشته اند. براى کاهش میزان مرگ و میر پزشکان ایرانى نیازمند کسب آگاهى از آخرین روش هاى درمانى هستند. دو مورد از مهمترین پایگاه هاى علوم پزشکى و پرکاربردترین آنها Pubmed و Embase مى باشند. شناسایى روش هاى نمایه سازى و مقایسه اصطلاحنامه هاى دو پایگاه اطلاعاتى Pubmed و Embase، به جستجوى موفق تر اطلاعات کمک مى کند و به دنبال آن مى توان الگویى روزآمدتر براى شیوه هاى نمایه سازى و اصطلاحنامه پایگاه ملى اطلاع رسانى پزشکى بدست آورد. لذا این مطالعه با هدف مقایسه شیوه هاى نمایهسازى Pubmed و Embase انجام گردید. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردى و روش پژوهش پیمایشى تحلیلى است. در 3 ماهه چهارم سال 2006، براى ارزیابى اصطلاحنامه ها تمامى توصیفگرهاى مربوط به 4 زمینه موضوعى از دو اصطلاحنامه استخراج گردید و براى شیوه هاى نمایه سازى با طراحى راهبرد جستجویى مقالات جمع آورى شد و 6381 توصیفگر و 3358 مقاله ارزیابى گردید. براى جمع آورى داده ها از لیست کنترل و پرسشنامه استفاده شد. نه فاکتور از دو اصطلاحنامه ( شامل توصیفگر عبارتى در برابر توصیفگر تک کلمه، تعداد واژه ها در توصیفگر عبارتى، توصیفگر در قالب صفت و موصوف در برابر توصیفگر با ترکیب حرف اضافه و یا حرف ربط، توصیفگر غیر مقلوب در برابر توصیفگر مقلوب، استفاده از انواع علامت هاى نشانه گذارى در ساختار توصیفگر، استفاده از اختصار و آغازه به عنوان توصیفگر، حروف تعریف در توصیفگر، توصیفگر با توضیحگر، ارائه یاداشت دامنه) با استاندارد مقایسه گردید. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون هاى آمارى t و z استفاده شد. یافته ها: اصطلاحنامه Emtree در 6 فاکتور و اصطلاحنامه MeSH در 4 فاکتور انطباق بیشترى با استاندارد داشته اند. بیشتر مقالات در پایگاه اطلاعاتى Pubmed با 30-21 واژه و در پایگاه اطلاعاتى Embase با 40-31 واژه نمایه سازى مى شوند. نتیجه گیری: ساختار Emtree براى الگوبردارى مناسب تر از MeSH است. شیوه نمایه سازى Embase تخصیصى، استخراجى، جامع و اخص نگر است. در Pubmed نمایه سازى به صورت تخصیصى و جامع صورت مى گیرد. "

یکی از انواع مراقبت های بهداشتی،مراقبت بهداشتی در مراکز سالمندان است.در مراکز سالمندان طیف وسیعی از خدمات مراقبتی ،بهداشتی ،اجتماعی،حمایتی، درمانی وتوانبخشی ارائه می شود و سالمندان مقیم در این مراکز حق انتخاب نوع خدمت خود را دارند.بنابراین ،مراکز سالمندان به وجود سازمان ها و استانداردهایی برای مدیریَت اطلاعات بهداشتی، براساس استاندارد های حرفه ای نیاز دارند. روش بررسی :این تحقیق به صورت یک مطالعه ی تطبیقیِ کیفی انجام شد. اطلاعات از طریق مرور کتاب ها، مقالات، اینترنت و اطلاعات مراکز سالمندان به دست آمد. در این پژوهش مدیریَت اطلاعات بهداشتی در مراکز سالمندان در کشورهای آمریکا ،کانادا ، ژاپن و ایران بررسى و مقایسه شده اند. با توجه به ویژگى هاى مشابه و متفاوت آنها، الگوى پیشنهادى براى ایران مطرح شد. سپس این الگو در دو مرحله به شیوه ی دلفى آزمون شد. در پایان پس از تحلیل نتایج، الگوى نهایى براى ایران ارائه گردید. یافته ها: یافته هاى پژوهش در پنج بخش:1 - عناصر مستندسازی( اطلاعات دموگرافیک ،اطلاعات مراجعه و ترخیص ،انتقال و فوت و داده های مالی،ارزیابی ها و گزارشات بالینی)، 2 - استانداردهای مستند سازی( استانداردهای عمومی مستندسازی،تایید مستندات ،دوام ، طریقه مستندسازی،دستورالعمل های حذف ،اضافه اصلاح و درخواست پرونده )،3 – روش های ذخیره و بازیابی(سیاست های ذخیره و بازیابی ،نحوه شماره دهی،نحوه بایگانی ،طریقه ی بایگانی وتجهیزات بایگانی) ،4 - نظام های طبقه بندی خدمات و بیماریها(سیاست ها و رویه های کدگذاری و کتب طبقه بندی )، 5 - استانداردهای مدیریَت اطلاعات بهداشتی(استانداردهای درخواست پرونده،محرمانه بودن،افشای اطلاعات،مدت زمان نگهداری ، امحای پرونده و آموزش کارکنان) به دست آمده اند. نتیجه گیری: ساختار الگوى نهایى مدیریَت اطلاعات بهداشتی در مراکز سالمندان ایران بیشترین شباهت را با الگوى کشور آمریکا، سپس کانادا؛ وکمترین شباهت را با الگوى کشور ژاپن دارد. پیشنهاد می شود در زمینه ی عناصر مستندسازی،استانداردهای مستند سازی ،روشهای ذخیره و بازیابی،کدگذاری و استانداردهای مدیریَت اطلاعات بهداشتی در مراکز سالمندان دستورالعمل های مشخصی تدوین شود و سالانه مورد ارزیابی و روزآمدسازی قرار گیرد.

در این پژوهش با بهره گیری از روشهای علم سنجی، به مطالعه رشد و توسعه میزان تولید علم رشته دندانپزشکی در ایران طی سالهای 1358-1385 پرداخته شده است. 2726 مقاله تخصصی دندانپزشکی با توجه به سیاهه وارسی بررسی شدند و حوزه تخصصی آنها با استفاده از سرعنوانهای موضوعی پزشکی «مش» مشخص شد. نشریه دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با 804 مقاله، 07/35 درصد کل مقالات مجلات تخصصی فارسی دندانپزشکی را منتشر کرده و در صدر است. 2197 مقاله به صورت گروهی و 529 مقاله به صورت فردی نگاشته شده است. بیشترین تعداد مقالات مربوط به پروتزهای دندانی و کمترین تعداد مربوط به پاتولوژی دهان و دندان است. از سال 1379 میزان تولیدات علمی رشته دندانپزشکی سیر صعودی خود را آغاز کرده و در سال 1385 با تولید 360 مقاله علمی به بالاترین حد خود رسیده است. این مطالعه نشان دهنده سیر تکاملی و رشد چشمگیر تعداد مقالات دندانپزشکی منتشر شده در مجلات ایرانی است.

"مقدمه: برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز در شبکه ی جهانی وب، از ابزارهای کاوش که شامل موتورهای جستجو، ابر موتورهای جستجو و راهنماهای موضوعی است استفاده می شود. به همین منظور مطالعه ی حاضر با هدف بررسی مقایسه ای موتورهای کاوش و ابرموتورهای کاوش منتخب، در بازیابی اطلاعات فیزیوتراپی از شبکه ی جهانی وب و تعیین همپوشانی میان آنها انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه که به روش پیمایشی، توصیفی، تطبیقی در رشته ی فیزیوتراپی انجام گردید، هفت موتور کاوش و هفت ابر موتور کاوش که بر اساس معرفی سایت Searchenginewatch.com پر استفاده ترین موتور و ابر موتورها بودند تعیین و مورد بررسی قرار گرفتند. سپس زیر رده های موضوعی فیزیوتراپی در هشت زمینه ی موضوعی از سر عنوان موضوعی پزشکی (MeSH) انتخاب و عمل جستجو انجام گردید تا میزان نتایج هر یک جداگانه به دست آید. پس از آن نتایج حاصل از جستجو در هر یک از موتورهای کاوش دو به دو مقایسه گردید تا میزان همپوشانی آنها در هر کلیدواژه به دست آید. این عمل جداگانه و به صورت مشابه در ابرموتورهای کاوش نیز انجام شد. سرانجام نتایج همپوشانی میان موتورها و ابر موتورهای کاوش که دارای بیشترین دفعات بازیابی بودند پس از آنالیز داده ها با روش آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزار SPSS تعیین گردید و نتایج آن در قالب جداول آماری ارائه شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که موتورهای کاوش All the web، Altavista و Google به ترتیب بیشترین نتایج بازیابی را داشتند و در بین ابر موتورهای کاوش Ixquick دارای بیشترین نتایج بازیابی بود. ضمناً مشخص شد که نتایج جستجو در موتورهای کاوش Altavista و All the web تا حد زیادی با هم همپوشانی دارند. در میان ابرموتورهای کاوش نیز بیشترین همپوشانی میان ابرموتورهای کاوش Clusty با Vivisimo و Meta Crawler با Dogpile بود. ضمن اینکه میزان همپوشانی موتورهای کاوش با ابرموتورهای کاوش در هر یک از کلیدواژه ها مورد بررسی، تعیین گردید. نتیجه گیری: میزان همپوشانی نتایج جستجو در موتورها و ابرموتورهای کاوش منتخب، با استفاده از کلیدواژه های مورد نظر در این مطالعه (60-40 درصد) بود که به نظر می رسد این امر به دلیل تفاوت در شیوه های رتبه بندی نتایج در موتورها و ابر موتورهای کاوش مختلف می باشد."

کیفیَت مراقبت بیمار در ارتباط مستقیم با کیفیَت مستندات پزشکى مى باشد زیرا در تمام رده هاى شغلى مرتبط با مراقبت بیمار، کیفیَت تصمیمات کلینیکى وابسته به کیفیَت اطلاعات مى باشد. در این پژوهش بیمارستانهاى دوجامعه وزارت بهداشت درمان و سازمان تامین اجتماعى که اصلى ترین ارائه دهندگان خدمات بهداشتى درمانى در سطح کشورمى باشند ، جهت مطالعه انتخاب شدند تا میزان دسترسى جامعه بهداشتى درمانى کشورمان به اطلاعات با کیفیَت که شامل ویژگیهاى کیفى صحت داده ها، مربوط بودن داده ها، تعریف شدگى داده ها، به موقع بودن داده ها و قالب نمایشى داده ها مى باشد، مشخص گردد،و بتوانیم دید روشنى از وضعیَت کیفى اطلاعات بهداشتى درمانى کشورمان براى مسئولان و تصمیم گیرندگان مربوطه ایجاد کرده باشیم .تا امروز پژوهش و کار علمى در خصوص نشان دادن واقعیت کیفى اطلاعات در جامعه ى بهداشت و درمان کشورمان صورت نگرفته است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مقایسه اى ست. جامعه ى پژوهش شامل پرونده هاى پزشکى بیماران بسترى ترخیص شده 6 ماهه اول سال 1386 (حدود 31000پرونده)در بیمارستان هاى عمومى دانشگاه علوم پزشکى ایران (بیمارستان هاى حضرت رسول اکرم (ص) و فیروزگر) و سازمان تامین اجتماعى (بیمارستان هاى شهید فیاض بخش و آیت الله کاشانى) در شهر تهران مى باشد. که با استفاده از نمونه گیرى چند مرحله اى ابتدا بیمارستان هاى عمومى دانشگاه علوم پزشکى ایران و سازمان تامین اجتماعى در شهر تهران برگزیده شد. سپس از بین بیمارستان هاى عمومى وابسته به آنها دو بیمارستان به تصادف انتخاب و سپس حجم نمونه تخصیص یافته در هربیمارستان به روش متمرکز بازگشت به گذشته وبصورت چند مرحله اى، از آخرین ترخیص انتخاب شدند. در نهایت 153 پرونده از بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص)، 47 پرونده از بیمارستان فیروزگر، تعداد 133 پرونده از بیمارستان شهید فیاض بخش و 67 پرونده از بیمارستان آیت الله کاشانى جهت مطالعه در نظر گرفته شد. اطلاعات با استفاده از چک لیست- شامل 37 سوال مجزابراى هریک از ویژگیهاى کیفى - ومشاهده ى مستقیم جمع آورى شد که روایى آن با استفاده از نظرمتخصصان و پایایى آن با استفاده از روش test-retest سنجیده شد. در نهایت داده هاى جمع آورى شده با استفاده از نرم افزار SPSS با آمار توصیفى ارایه؛ وباآماراستنباطى (آزمون t-test و مجذورکاى) تحلیل شد. یافته ها: میانگین میزان رعایت ویژگى هاى کیفى درمستندات مدارک پزشکى دانشگاه علوم پزشکى ایران عبارت است از: ویژگى صحت داده ها 02/92 درصد ، میزان مربوط بودن داده ها 84/85 درصد، میزان تعریف شدگى داده ها87/85 درصد، میزان بموقع بودن داده ها 2/78درصد و میزان قالب نمایشى داده ها 87/82 درصد. همچنین یافته هاى پژوهش در خصوص این ویژگیهاى کیفى در سازمان تامین اجتماعى به ترتیب براى ویژگى صحت داده ها 65/87 درصد، براى ویژگى مربوط بودن داده ها 54/75 درصد، براى ویژگى تعریف شدگى داده ها 06/82 درصد، براى ویژگى به موقع بودن 3/88 درصد و براى ویژگى قالب نمایشى داده ها 75/80 درصد مى باشد. نتیجه گیری: مقایسه نتایج حاصل نشان مى دهد که میزان رعایت ویژگى هاى کیفى صحَت داده ها ، مربوط بودن داده ها ، تعریف شدگى داده ها و قالب نمایشى داده ها در دانشگاه علوم پزشکى ایران نسبت به سازمان تامین اجتماعى داراى میانگین و درصد بالایى مى باشد و مستندات مدارک پزشکى سازمان تامین اجتماعى تنها در خصوص ویژگى کیفى به موقع بودن داده ها در وضعیَت بهترى نسبت به دانشگاه علوم پزشکى ایران قرار دارد. با مقایسه آمارى میانگین هاى میزان رعایت ویژگیهاى کیفى معلوم شد این دوجامعه درمیزان رعایت ویژگیهاى کیفى صحت داده ها، مربوط بودن داده ها و بموقع بودن داده ها تفاوت معنى دارى با هم دارند. ولى در ویژگى هاى کیفى تعریف شدگى داده ها و قالب نمایشى داده ها تفاوت معنى دار ندارند. و با توجه به این که نتایج به دست آمده در خصوص ویژگى هاى کیفى مورد مطالعه با وضعیَت آرمانى (100درصد) ، فاصله دارند براى ارتقاى سطح کیفى اطلاعات مستند شده در مدارک پزشکى لازم است قوانین ملى از سوى مراجع ذى صلاح بهداشت درمان کشورمان در خصوص انجام مستندسازى کامل و با کیفیَت توسط مستندسازان پرونده هاى پزشکى بیماران وضع شود و حمایتهاى قانونى از متخصصین حرفه اى مدارک پزشکى جهت انجام کنترل کمى و کیفى مستندات مدارک پزشکى صورت گیرد.

مقدمه سازمان تأمین اجتماعی به عنوان یکی از بزرگترین سازمان های بیمه ای، با پوشش 28 میلیون نفر از جمعیت کشور و 34 هزار پرسنل با قلمرو های گسترده بیمه ای، درمانی، سرمایه گذاری و... مقوله مهم و کلیدی در ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور می باشد. لذا بالا بردن بهره وری این سازمان در برگیرنده منافع عمومی جامعه است. روش بررسی: در این مقاله بهره وری نیروی کار، سرمایه و بهره وری عوامل کل شعب سازمان تأمین اجتماعی تهران از روش های؛ شاخص ها، تحلیل فراگیر داده ها و تابع تولید طی سالهای 1383-1379 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برای این منظور از داده های تلفیقی و از فرم پوششی نهاده مدار استفاده شده است. متغیر وابسته در این مطالعه تعداد بیمه شدگان به عنوان تولید و متغیر های توضیحی شامل تعداد پرسنل و هزینه های سرمایه ای است. لازم به ذکر است که اطلاعات مورد نیاز از مرکز گزارشات آماری سازمان تأمین اجتماعی تهران گردآوری شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد در طول دوره مورد بررسی، میانگین تغییرات بهره وری کل معادل 021/1 بوده است. با توجه به این که عدد به دست آمده بزرگتر از یک می باشد دلالت بر بهبود بهره وری در طی دوره مورد مطالعه می باشد. همچنین نتایج به دست آمده از روش های؛ شاخص ها، تحلیل فراگیر داده ها و تابع تولید یکسان بوده و حاکی از تأثیر پذیری تغییرات بهره وری کل از تغییرات تکنولوژیکی می باشد و تغییرات کارایی مدیریتی و کارایی مقیاس در رتبه های بعدی قرار دارند. نتیجه گیرى : افزایش بهره ورى عوامل تولید در قالب یک برنامه ریزى جامع و بر اساس نتایج روش شاخص ها و تحلیل فراگیر داده ها نقش عمده اى در کاهش هزینه های شعب بیمه سازمان تأمین اجتماعی ایفاﺀ مى نماید. پیشنهاد مى شود که اثرات عواملی از قبیل کیفیت ارائه خدمات و رضایتمندی بیمه شدگان بر بهره وری شعب مذکور مورد توجه قرار گیرد. "

بهره گیری از فناوری اطَلاعات برای افزایش کارآیی و بهره وری مناسب به سرعت در حال گسترش است. مهارت استفاده از فناوری اطَلاعات برای دانشجویان مدارک پزشکی به دلیل اهداف شغلی آنها بسیار ضرورى است، هدف این مطالعه تعیین میزان مهارت فناوری اطَلاعات دانشجویان بود. روش بررسی:این پژوهش به روش توصیفی- مقایسه ای در سال 85 برروی کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد مدارک پزشکی شاغل به تحصیل درچهار دانشگاه علوم پزشکی ایران، شهید بهشتی، تهران و اصفهان در محل هر دانشگاه ؛ با استفاده از چک لیست و به روش مشاهده مستقیم و مصاحبه انجام؛و براى تحلیل داده ها از آزمون کروسکال والیس استفاده شد. یافته ها : میزان مهارت فناوری اطَلاعات دانشجویان 86 درصد بود.دانشجویان کارشناسی ارشد مدرک پزشکی شهید بهشتی با 82 درصد و پس از آن ایران با 85 درصد کمترین امتیاز را در مهارت استفاده از فناوری اطَلاعات کسب کردند. آزمون کروسکال والیس نشان داد که تنها در مهارت استفاده از برنامه Excel با دانشگاه محل تحصیل با 006/ = pvalueارتباط معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری : دانشجویان کارشناسی ارشد هر چهار دانشگاه مورد بررسی مهارت خیلی خوبی دراستفاده از فناوری اطَلاعات دارند، اما ،دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی و ایران از مهارت کمتری برخوردارند.

سیستم هاى اطلاعات بهداشتى، سیستم هاى کامپیوترى اند که براى سهولت مدیریت اطلاعات بهداشتى به منظور بهبود کیفیت مراقبت طراحى شده اند. باید ارزیابى هاى مداوم براى انجام تحقیقات اپیدمیولوژیکى و مدیریت سیستم هاى اطلاعات بهداشتى، پرهیز از دوباره کارى و ارتقاء کیفیت مراقبت ها و کاهش هزینه، انجام شود. متاسفانه چارچوبى براى ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى که بر روش هاى اندازه گیرى و شاخص هاى ارزیابى تاکید داشته باشد، در کشورمان وجود ندارد. هدف از این مطالعه مشخص کردن مراحل، روش هاى مطالعه، منبع داده ها و شاخص هاى ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى است. روش بررسی: روش این پژوهش توصیفى ـ مقطعى است که در سال 1383 انجام شده است. ابتدا مطالعات کتابخانه اى، جستجوى اینترنتى و پست الکترونیکى جهت گردآورى اطلاعات صورت گرفت. سپس شاخص هاى ارائه شده توسط انگلستان و کانادا بر طبق اهمیت آنها طبقه بندى شد، و بر اساس آن پرسشنامه اى حاوى 20 سوال اصلى که براى هر کدام چندین شاخص ارائه شده بود، به نظرسنجى صاحبنظران گذاشته شد. پرسشنامه به 35 نفر داده شد، که از میان آنان 28 نفر آن را تکمیل نمودند. این افراد اعضاء علمى دانشگاه و متخصصین در زمینه سیستم هاى اطلاعات بهداشتى بودند. شاخص هایى که بیش از 21 نفر (بیش از 75 درصد) افراد اهمیت آنها را زیاد و بسیار زیاد انتخاب کرده بودند، به عنوان مهمترین شاخص ها در نظر گرفته شدند. از جمله این شاخص ها مى توان به اجتناب از حوادث، دسترسى به داده ها، کامل بودن داده ها و دقت داده ها اشاره نمود. پس از جمع آورى پرسشنامهها، نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها: در تعیین مراحل ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى شش مرحله ى تعیین ضرورت، زمان، موضوعات، چگونگى، تحلیل نتایج و گزارش، ارزشیابى پیشنهادات و تصمیم گیرى بر اساس آن مشخص گردید. یافته هاى این پژوهش نشان داد که 13 نوع مطالعه جهت ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى وجود دارد. براى تعیین منبع داده هاى ارزیابى 26 منبع داده مشخص شد. در نهایت شاخص هاى ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى در سه زمینه ارزیابى پاسخگویى، ارزیابى ارتقاء عملکرد و ارزیابى توسعه دانش ارائه شده اند. نتیجه گیری: به همان اندازه که در ارزیابى از سیستم هاى اطلاعات بهداشتى به جنبه هاى مالى و اقتصادى توجه مى شود، بایستى به جنبه هاى نیروى انسانى و ارزیابى توسعه دانش نیز توجه شود. بیشتر ارزیابى هاى انجام شده از سیستم هاى اطلاعات بهداشتى در زمینه ارزیابى پاسخگویى بوده که به صورت کمى و با آزمایشات کنترل شده تصادفى انجام مى شوند. در صورتیکه بهترین ارزیابى در صورت استفاده هم زمان از چندین روش ارزیابى با شاخص هاى مطرح شده مى باشد. "

سیستم حسابداری بیمار یکی از زیر سیستم های سیستم اطلاعات بیمارستانی است که به منظور شناسایی هزینه های بیمار از زمان پذیرش تا ترخیص اطلاعات جامعی را فراهم می سازد. هدف از انجام این پژوهش مقایسه اقلام داده ای سیستم های حسابداری بیماران بستری و سرپایی با نیازهای کاربران بود. روش بررسی پژوهش حاضر مطالعه ای کاربردی و از نوع توصیفی- تحلیلی بود که در سال 1390 شمسی انجام شد. جامعه پژوهش کاربران سیستم های حسابداری بیمار و نرم افزارهای مربوطه را شامل می شد. نمونه گیری در کاربران به صورت طبقه ای و با حجم مساوی در هر طبقه انجام شد. بدین ترتیب که از هر بیمارستان 9 نفر انتخاب شدند. در خصوص نرم افزارها نیز کلیه سیستم های حسابداری بیمار در بیمارستان های مورد مطالعه بررسی شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و چک لیست بود و از آمار توصیفی و تحلیلی (آزمون من ویتنی یو) جهت مقایسه نظرات گروه های کاربران استفاده شد. روایی پرسشنامه بر اساس سنجش روایی محتوا و پایایی آن با استفاده از محاسبه ضریب همبستگی درونی (95/0=α) سنجیده شد. روایی صوری چک لیست نیز توسط سه نفر از صاحب نظران تایید شد. یافته ها یافته ها نشان داد که در اقلام داده ای صورت حساب بیماران بستری، هزینه خدمات ارائه شده از اهمیت بالاتری برخوردار بود. در مقایسه نظرات مدیران و سایر کاربران درخصوص نوع بیمه (P=0/025) و نوع پرونده بیمار (P=0/036) اختلاف معناداری وجود داشت. به طور کلی بررسی اقلام داده ای سیستم های حسابداری بیمار و مقایسه آن با نیازهای کاربران نشان داد که این سیستم ها بین 70 تا 80 درصد نیازهای اطلاعاتی کاربران را برآورده می ساختند. نتیجه گیری مشارکت کاربران در طراحی و توسعه سیستم های اطلاعات سلامت از عوامل موثر بر موفقیت سیستم ها به شمار می آید. از آنجا که سیستم حسابداری بیمار بخش مهمی از اطلاعات مالی بیمارستان را تامین می کند، از این مقوله مستثنی نیست و اقدامات لازم جهت برطرف کردن نقاط ضعف سیستم ها باید صورت گیرد.

ضایعات نخاعی ازجمله معضلات بهداشتی و درمانی جوامع انسانی محسوب می شود که مشکلات جسمی و روحی عدیده ای را برای فرد معلول و خانواده اش به وجود می آورد. معلولیت ناشی از ضایعات نخاعی توجهی ویژه را می طلبد چراکه پتانسیل ایجاد عوارض در سیستم های مختلف بدن را دارا است و این عوارض اغلب وسیع بوده و به طور گسترده ای بر روی کیفیت زندگی افراد آسیب دیده از جنبه های مختلف تأثیر می گذارند. این مطالعه یک کارآزمایی بالینی نیمه تجربی است. جامعه آماری آن کلیه ی بیماران ضایعات نخاعی مراجعه کننده به بیمارستان خاتم الانبیاء(ص) تهران می باشد. نمونه تحقیق شامل 70 نفر بیماران ضایعات نخاعی این بیمارستان است که از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. نمونه ها به روش تصادفی زوج و فرد به دو گروه آزمون و کنترل (هر گروه 35 نفر) تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت (58 سؤالی) می باشد. قبل از اجرای طرح پرسشنامه ها توسط هر دو گروه تکمیل شد سپس تمرینات ورزشی کششی به بیماران گروه آزمون آموزش داده شد و بعد از 12 جلسه مجدداً پرسشنامه ها توسط هر دو گروه تکمیل شد. روش تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS شماره 22 انتخاب شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد با توجه به نتایج تحلیل آزمون تی زوجی اجرای برنامه ورزش کششی بر عزت نفس مبتلایان به ضایعات نخاعی برای گروه کنترل قبل و بعد از مداخله در حیطه ی عزت نفس عمومی، عزت نفس اجتماعی و دروغ مؤثر بوده است (05/0 p < ). همچنین اجرای برنامه ورزش کششی بر عزت نفس مبتلایان به ضایعات نخاعی برای گروه آزمون قبل و بعد از مداخله در حیطه های عزت نفس عمومی، عزت نفس خانوادگی، عزت نفس اجتماعی، عزت نفس دانشگاهی و PreCS مؤثر بوده است (05/0 p < ). یافته های این پژوهش نشان داد انجام فعالیت های ورزشی کششی بر میزان عزت نفس بیماران ضایعات نخاعی مؤثر بوده و ارتباط معنی داری دارد. به منظور برنامه ریزی و سیاست گذاری موفق نظام سلامت در برابر پدیده بیماری، ارتقای سطح عزت نفس در جامعه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به دیابت و ارتباط آن با هوش هیجانی انجام شد. روش : این پژوهش یک مطالعه مقطعی از نوع همبستگی- توصیفی است که بر روی 85 سالمند مبتلا به دیابت مراجعه کننده به کلینیک دیابت بیمارستان شریعتی تهران انجام شد. برای بررسی کیفیت زندگی از پرسش نامه کیفیت زندگی سالمندان لیپاد و برای سنجش میزان هوش هیجانی از پرسش نامه هوش هیجانی شرینک استفاده شد. داده های به دست آمده توسط نرم افزار SPSS-16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها : یافته های پژوهش نشان دادند که میانگین نمره کلی کیفیت زندگی و هوش هیجانی سالمندان مبتلا به دیابت، در حد متوسط به بالا هستند. کیفیت زندگی سالمندان مرد نسبت به سالمندان زن و هم چنین هوش هیجانی سالمندان مرد نسبت به سالمندان زن در سطح بالاتری قرار داشت. کیفیت زندگی با سطح تحصیلات، وضعیت تأهل و مسکن رابطه معناداری داشت (05/0> p )؛ ولی بین کیفیت زندگی با سن و وضعیت اقتصادی، رابطه معناداری وجود نداشت (05/0< p ). هوش هیجانی با سطح تحصیلات، وضعیت تأهل و مسکن رابطه معناداری داشت (05/0> p ) اما بین هوش هیجانی با سن و وضعیت اقتصادی رابطه معناداری وجود نداشت (05/0< p ). به طور کلی نتایج نشان داد که بین هوش هیجانی و کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به دیابت (01/0 p < و536/0= r ) همبستگی مثبت وجود دارد. نتیجه گیری : با توجه به ارتباط معنادار بین هوش هیجانی و کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به دیابت، در صورت تمرکز و برنامه ریزی بر هوش هیجانی و ابعاد آن در سالمندان مبتلا به دیابت، می توان بستر مناسبی برای ارتقای کیفیت زندگی آنها فراهم نمود.

مقدمه: ایست قلبی یک وضعیت اورژانسی حاد و مهم است که اگر بلافاصله احیای قلبی ریوی انجام شود، شانس زنده ماندن فرد تا سه برابر افزایش می یابد. کسب دانش احیای قلبی ریوی برای دانشجویان پرستاری از موارد آموزشی است که توجه ویژه ای به آن شده است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر یادگیری مبتنی بر نرم افزار آموزشی بر دانش احیاء قلبی ریوی پایه در دانشجویان پرستاری صورت گرفت. روش ها: این پژوهش به روش پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بر روی 64 دانشجوی کارشناسی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1397 که به روش تمام شماری انتخاب شده بودند، انجام گرفت. دو کلاس ترم پنج به روش تصادفی ساده به دو گروه مداخله (تعداد 30نفر) و کنترل(34 نفر) تقسیم شدند. به هر دو گروه آموزش های اقدامات حیاتی پایه به صورت رایج و پس از آن به گروه مداخله نرم افزار آموزشی گوشی هوشمند داده شد. دانش دانشجویان قبل، یک و سه ماه پس از مداخله در دو گروه بررسی و مقایسه گردید. جمع آوری داده با استفاده از پرسشنامه تعدیل شده سنجش دانش اقدامات حیاتی پایه انجام شد. یافته ها: براساس نتایج، در مقایسه با گروه کنترل، دانش دانشجویان در گروه مداخله یک ماه پس از مداخله (0/001< P ) و همچنین سه ماه پس از آن (0/001< P ) افزایش معنی دار آماری داشت. اندازه اثر مداخله (فاصله اطمینان 95%) بر دانش دانشجویان یک ماه بعد از آموزش 4.405 (5.25، 3.44) و سه ماه بعد از آموزش 4.21 (5.07، 3.30) بود. نتیجه گیری: آموزش اقدامات حیاتی پایه مبتنی بر نرم افزار آموزشی گوشی هوشمند می تواند باعث افزایش دانش دانشجویان پرستاری در زمینه احیای قلبی ریوی شود. این مطالعه استفاده از نرم افزار گوشی هوشمند برای آموزش دانشجویان پرستاری و اطمینان از پایداری این آموزش ها را توصیه می کند.

مقدمه: سلامت سازمانی از عوامل بسیاری تأثیر می پذیرد که می تواند منجر به اثر بخشی سازمان گردد و در نهایت در سوددهی و بازدهی سازمان کارایی داشته باشد. در این مطالعه رابطه سلامت سازمانی و ابعاد هفت گانه آن با شاخص های عملکردی بیمارستان مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و کاربردی بود که به صورت مقطعی در زمستان 1389 انجام گرفت. جامعه پژوهش کارکنان بیمارستان های آموزشی و درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران بود. حجم نمونه با روش نمونه گیری تصادفی برابر 300 نفر تعیین شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد سلامت سازمانی که روایی این ابزار از طریق اخذ نظر 7 تن از صاحب نظران مورد تأیید قرار گرفت. پایایی این پرسشنامه نیز با آلفای کرونباخ برابر 88 درصد سنجیده شد. همچنین در این مطالعه داده ها از طریق چک لیست شاخص های عملکرد، جمع آوری وبه وسیله نرم افزار آماری SPSS و آماره های توصیفی شامل، آماره های فراوانی مطلق، فراوانی نسبی، میانگین و انحراف معیار وازمون همبستگی اسپیرمن تحلیل شد. یافته ها: بین ابعاد روحیه، تأکید علمی، ملاحظه گری و حمایت منابع با هیچکدام از شاخص های عملکرد رابطه ی معنادار آماری وجود نداشت (P≥0.05). همچنین یافته ها نشان داد بین بعد ساخت دهی سلامت سازمانی با شاخص های تعداد کل تخت روز اشغالی، تعداد کل بستری شدگان، فاصله چرخش یا عملکرد تخت و میزان مرگ و میر خام رابطه معنادار آماری وجود داشت (P≤0.05). 3درصد از پاسخ دهندگان سلامت سازمانی بیمارستان ها را در سطح خیلی بالا، 68درصد در سطح بالا و 28درصد در سطح معمولی ارزیابی کردند. بحث: بطور کلی بین سلامت سازمانی با هر یک از شاخص های عملکرد ارتباط معنا دار آماری وجود نداشت. به منظور بالا بردن سلامت سازمانی مدیران در سازمان باید پذیرای پیشنهادها و انتقادهای کارمندان و ارباب رجوع باشند، بتوانند به خوبی با رؤسایشان کار کنند و در کل در سازمان محیطی را فراهم آورند که از لحاظ یادگیری، منضبط و جدی باشد.

مقدمه: ایمنی بیمار یکی از دغدغه های جهانی است، زیرا حوادث نامطلوب عواقب جبران ناپذیر زیادی به دنبال دارد. در بین مسائل موجود در مسیر بهبود ایمنی بیمار، آماده سازی دانشجویان علوم پزشکی از اهمیت شایانی برخوردار است. اتاق عمل به عنوان یکی از واحدهای اصلی بیمارستان که مهم ترین مرحله درمانی بیمار را شامل می شود، رعایت نکات ایمنی بیمار حائز اهمیت است، لذا این مطالعه با هدف تعیین بررسی تاثیر آموزش مجازی ایمنی بیمار بر نگرش و عملکرد بالینی دانشجویان تکنولوژی اتاق عمل انجام شد. روش کار: مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی بود. با حضور 48 نفر از دانشجویان تکنولوژی اتاق عمل در سال 1398 انجام شد. نمره نگرش و عملکرد بالینی دانشجویان قبل و بعد از آموزش با استفاده از پرسشنامه اقتباسی و چک لیست محقق ساخته اندازه گیری و جهت آنالیز داده ها از آزمون تی زوجی توسط نرم افزار SPPS نسخه 16 استفاده شد. یافته ها: قبل از مداخله میانگین و انحراف معیار نمرات نگرش و عملکرد به ترتیب 10/11±55/56 و01/24 ± 89/54 بود که بعد از مداخله به نمره 92/9±09/71 و 53 /10± 70/78 رسید. نتایج آزمون تی زوجی نشان داد که بین نمره نگرش و عملکرد قبل و بعد از مداخله اختلاف معنی دار آماری وجود داشت (001/0>p). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه به مدیران بیمارستان جهت ارتقای نگرش و عملکرد کارکنان اتاق عمل، به منظور رعایت کردن ایمنی بیمار و نهادینه کردن جو ایمن و ارتقای کیفیت ارائه خدمات و کاهش حوادث زیان بار کمک می کند.

مقدمه : ایجاد و به کارگیری پرونده الکترونیک سلامت با موانع متعددی مواجه است که می توان آن ها را در قالب موانع فنی، سازمانی، فردی، مالی و اخلاقی- قانونی دسته بندی کرد. هدف از این مطالعه مشخص کردن درجه اهمیت هر یک از این موانع در ایجاد و به کارگیری پرونده الکترونیک سلامت در ایران از دیدگاه صاحب نظران وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بود. روش کار : این پژوهش به روش توصیفی در سال 1389 انجام شد. جامعه پژوهش در برگیرنده مدرسان و اعضاء هیأت علمی گروه های آموزشی فن آوری اطلاعات سلامت، مدیریت اطلاعات سلامت و انفورماتیک پزشکی و دست اندرکاران ایجاد و به کارگیری پرونده الک ترونیک سلامت در وزارت بهداشت بود که به دلیل محدود بودن تعداد افراد نمونه گیری انجام نشد. داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری و با استفاده از آمار توصیفی تحلیل گردیدند. روایی پرسشنامه از طریق سنجش اعتبار محتوا و روایی صوری و پایایی آن نیز از طریق محاسبه همبستگی درونی تعیین گردید . یافته ها : از کل جامعه پژوهش، 32 نفر (51.6 درصد) اقدام به تکمیل پرسشنامه نمودند. از نظر پاسخ دهندگان درجه اهمیت موانع فنی در ایجاد و به کارگیری پرونده الکترونیک سلامت از همه موانع بیشتر بود (میانگین=71.00). موانع مالی و موانع اخلاقی – قانونی به ترتیب با میانگین (70.05) و (68.16) در درجه دوم و سوم اهمیت و موانع فردی و سازمانی به ترتیب با میانگین (64.84) و (62.67) در رتبه های چهارم و پنجم قرار گرفتند. نتیجه گیری: به نظر می رسد به کار گیری افراد باتجربه و متخصص در هر یک از زمینه های فوق الذکر، ارائه آموزش های لازم و بستر سازی فنی جهت پیاده سازی پرونده الکترونیک سلامت، همراه با اختصاص منابع مورد نیاز، راه را برای به کار گیری این سیستم هموار سازد.