ایرج اعتصام

ایرج اعتصام

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۹۱ مورد.
۴۱.

تبیین قوانین هندسه فراکتال در ساختار فرم معماری؛ ارائه مدل پژوهشی معماری مبتنی بر فرم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودمتشابهی خودسازماندهی کثرت در وحدت ساختار فرم هندسه فراکتال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 122 تعداد دانلود : 415
بیان مسئله: از منظر علوم نوین، علم فراکتال مطالعه در ساختارهای خودمتشابه و خودسازمان یافته است که معنا و مفهومی از هندسه طبیعت را بیان می کند. در دیدگاه ریاضیات، طبیعت در ایجاد صور مختلف از قوانین فراکتال تبعیت می کند که در این منطق، تعامل مستقیم بین معماری و فراکتال می تواند مطرح شود. هدف پژوهش: این پژوهش، با طرح پرسش درمورد چگونگی کاربرد هندسه فراکتال، رویکردی در تبیین قوانین هندسه طبیعت در روند خودسازماندهی معماری مبتنی بر فرم دارد. روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی است و با استفاده از روش همبستگی در کاربرد هندسه مطابق با خصوصیات فراکتال به صورت پدیدارشناسانه و کیفی انجام می شود. در این مطالعه، هفت مرحله در ساختار هندسه فراکتال به عنوان ساختار مبتنی بر فرم تبیین می گردد. این مراحل در فرم یابی، سلسله مراتب اتصالات و تصاعدهای هندسی روند معتبری را در کاربرد این هندسه در معماری فراهم می آورد. علاوه بر این، معماری که برگرفته از اصول هندسه طبیعت است، استوار بر سه قانون و کارکرد در ساختار است که در این پژوهش شرح داده می شوند: قانون خودمتشابهی، قانون خودسازماندهی و قانون وحدت. به منظور صحت این قوانین، سه بنا از دوره های گوتیک، آرت نوو و معماری سنتی ایران منطبق با خصوصیات فراکتال منتخب و قوانین هندسه طبیعت در ارزیابی آنها با استفاده از مدل تطبیقی-توصیفی مورد بررسی قرار می گیرد. نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش می توان بیان کرد هندسه فراکتال در ساختار، ترکیب بندی عناصر و مفاهیم زیباشناسی هنر تزئینات در معماری این بناها به کار گرفته شده است. این عمارات با الهام گرفتن از هندسه طبیعت، قانون تناسبات، ریتم و فرم های خودمتشابه گستره ای از الگوهای فراکتالی را ایجاد کرده اند که با دو بیان ساختار و فرم در معماری بین عناصر سازنده و صور معماری مناسبت های درونی و وحدت برونی ایجاد کرده اند.
۴۲.

بررسی تأثیر فرم جداره های خیابانی بر الگوهای رفتاری انسان (نمونه ی مورد مطالعه: خیابان ولیعصر(عج) تهران)

کلید واژه ها: جداره های خیابانی فرم معماری الگوهای رفتاری فضاهای شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 471 تعداد دانلود : 552
پژوهش حاضر میزان تأثیر فرم جداره های خیابانی را بر الگوهای رفتاری انسان در فضاهای فیزیکی شهری مورد ارزیابی قرارد داده است، فرضیه ی پژوهش مدعی آن است که با طراحی هدف مند و مناسب جداره های خیابانی می توان رفتار و کُنش بهره وران در فضاهای فیزیکی شهری را نیز تا حدودی طراحی و یا کنترل نمود و الگوی رفتاری انسان در خیابان های شهری نتیجه ی مولفه های کیفیت فرم جداره های خیابانی است که در طراحی آن خیابان لحاظ شده است. گزاره ی نظری حاضر در دو سکانس از خیابان ولی عصر(عج) تهران مورد آزمون واقع شده است. در سطح نظری روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و در سطح تجربی، پیمایشی است که با بهره گیری از روش تحقیق رفتارنگاری و ابزار پرسش نامه ای انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد، بیشترین میزان تأثیرگذاری جداره های خیابانی، بر الگوی رفتاری مکث بوده و در مقابل کم ترین میزان تأثیرگذاری آن مربوط به الگوی رفتاری گوش سپردن در نمونه ی مورد مطالعه هستند. همچنین برخی از فاکتورهای محیطی دارای تأثیری مستقیم بر واکنش های انسانی هستند؛ نتایج مربوط به جداره های خیابانی در پژوهش حاضر نشان از این دارند محدوده ی مورد مطالعه دچار مشکل در مورد جداره های جذاب خیابانی هستند و هر چه از جنوبی ترین نقطه ی خیابان (میدان راه آهن) به سمت شمال (میدان ولیعصر(عج)) حرکت می کنیم میزان این جداره ها افزایش می یابد.
۴۳.

شناسایی و اولویت بندی شاخصهای معماری و فرهنگ با تکیه بر کاربرد تکنولوژی در عصر جهانی شدن (مورد مطالعه: شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معماری معاصر فرهنگ فناوری جهانی شدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 389 تعداد دانلود : 61
معماری مقوله ایی است که اگر آن را یکی از مولفه های فرهنگ به شمار نیاوریم، باید دست کم تعامل دوسویه آن را با فرهنگ مهم بر شماریم. تعامل معماری با فرهنگ به معنای تاثیر گذاری دو سویه این دو مقوله در یکدیگر است. از طرفی امروزه نوآوریهای فناورانه عامل مهمی در توسعه و طراحی معماری اند، اما تاثیر آن بر معماری کلانشهرها در جهان یکسان نبوده و راهکارهای ارائه شده در مواردی پایدار و در مواردی انفعالی بوده است. در بسیاری موارد نوآوریهای فناورانه در معماری نتیجه انتقال فناوری بدون در نظر گرفتن ماهیت تکنولوژی است. هدف نوشتار حاضر نیل به تصویری از رابطه فرهنگ و فناوری در معماری معاصر در بستر جهانی شدن است. این مقاله با به کار گیری اسناد و مدارک و شیوه توصیفی- تحلیلی، به بررسی نظریه های فرهنگ و فناوری در مقوله معماری در بستر جهانی شدن و همچنین شناسایی و اولویت بندی ساختمان های های اداری شاخص در شهر تهران پرداخته است. به منظور رتبه بندی و اولویت بندی گزینه ها و معیارها از تاپسیس و آنتروپی شانون استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین ساختمان های مورد مطالعه ساختمان وزارت کشاورزی در رتبه اول و ساختمان آلومینیوم در رتبه دوم قرار گرفته است.
۴۵.

راهکارهای آموزشی طرح واره در فرایند معماری بر اساس نظریه میزانسن (مطالعه موردی: مقدمات طراحی معماری 2 پردیس دانشگاهی شمس گنبد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طرح واره آموزش معماری فرایند طراحی معماری میزانسن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 696 تعداد دانلود : 198
این مقاله به بررسی چگونگی آموزش طرح واره 1 در کارگاه معماری پرداخته است. ایده و طرح واره می تواند مبنای طراحی باشد و اهمیت آن در ارائه راه حل های نوآورانه توسط معمار قابل توجه است. این تحقیق با روش پیشنهادی خود، به دنبال ارتقای کیفیت آموزش طراحی معماری بوده است. ازاین رو طرح واره در دو سطح کلان و خُرد طبقه بندی شده و پس از مشخص شدن نیازهای آموزشی و مهارتی لازم برای هرکدام از سطوح طرح واره، راهکارهای آموزشی بر اساس نظریه میزانسن پیشنهادشده است. برای سنجش مطلوبیت راهکارهای آموزشی پیشنهادی از نمونه موردی در دو ترم متوالی استفاده شد. این تحقیق به صورت کیفی انجام شده و داده ها به روش تحلیلی و توصیفی موردبررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان دهنده آن است که روش طراحی پیشنهادی در توانمندسازی دانشجویان جهت خلق ایده، بیان و ارائه طرح واره های ذهنی در سطح کلان و خُرد مؤثر بوده است.
۴۶.

اثربخشیِ سبک هایِ هُنریِ پس از سده یِ بیستم بر معماریِ تندیس وارِ معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معماری-تندیسگری اصالتِ فرم هنرِ مدرنیستی مکتب هایِ پسامدرن دی کانستراکتیویسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 400 تعداد دانلود : 57
با اندکی باریک بینی، تعاملِ تام وتمامِ معماری با هر سه عرصه یِ معارفِ آدمی، اعم از علومِ انسانی، علومِ طبیعی، و هنر، به چشم می آید. این شاخه هایِ شناخت، به ناچار، با یکدیگر سازگاری می یابند و گشادوبست هایی را از سر می گذرانند. این سان، سرمشق هایِ فنی و هُنری ای که زمانی بر صدر بودند و قَدر می دیدند، در هنگامه ای دِگَر، زیرِ تازیانه هایِ تفکراتِ تازه درد کشیدند و طرد شدند. روزگارِ پیش از جنگِ دومِ جهانی را "عصرِ مجسمه سازی" در تاریخِ معماری نام نهاده اند. این مهم، در نتیجه یِ ابداعاتِ انقلابیِ برخاسته از فناوری هایِ پیشرفته و مصالحِ جدید در صنعتِ ساخت وساز به ظهور رسید. معماریِ تندیس وار، که ساختمان را چونان مجسمه ای دُرسا، به قصدِ نمایش در معرضِ دیدِ عموم می گذارَد، در درجه یِ نخست، به خصایصِ ظاهریِ بنا شاملِ فرم، سازه، و مقیاس، وابسته است. بدین ترتیب، می بایستی که ردِپایِ مصادیقِ آغازینِ آن را در ابنیه یِ دورانِ باستان جست. با نگاهی انضمامی بر اولین زمینه، یعنی فرم، جستارِ حاضر تلاش دارد تا با کاربستِ راهبردِ کِیفی و تدابیرِ استدلالِ منطقی و بررسیِ موردی، نشان دهد که برخی از خیزش هایِ هُنریِ مدرنیستی مانندِ آر نُوو، اکسپرسیونیسم، نِئو بروتالیسم، کوبیسم، فوتوریسم، و کانستراکتیویسم، الهام بخشِ معماری-تندیسگریِ معاصر شده اند، که خود، در بسیاری از سبک هایِ معماریِ پسامدرنیستی نظیرِ های-تِک، دی کانستراکتیویسم، فولدینگ، پارامِتری سیسم، زیست ریخت شناسی، و بایودیجیتال، تجلیِ چشمگیری یافته است.
۴۷.

Investigation of the Effect of Urban Public Spaces on Human Behavior (Case study: Vali Asr s.t in Tehran)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: behavior public spaces Architecture Urban Design

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 91 تعداد دانلود : 408
This Study has discussed the meaning of public space and has shown that public spaces are an essential part of people’s lives. It has also identified the key urban design and architectural ideologies that have influenced the shape of the built environment, and has discussed how each has perceived the value of public spaces. In the following provides an overview of the relationship between people’s behavior and experience of public spaces, from an environmental psychology perspective. Methodologies adopted for the study. A combination of both quantitative and qualitative methods of collecting data has been used. The purpose of this study is to explore how public spaces influence human behavior in order to gain an appreciation of the significant role that public spaces play in the daily lives of people. This Study has established that human behavior and experience of public spaces can be influenced by the physical and ambient features of the built environment. It has been identified that physical features may include buildings, streets, landscaping, land forms and architectural elements, and ambient features may include sound, smell, temperature and illumination. It has also been identified that other factors such as age, gender, culture and ethnicity are also capable of affecting the way people respond to the environment. In addition to identifying the perspectives of the users of public spaces through the focus group, the study also identified the role and perspectives of urban planners and consultant designers. These built environment professionals have a significant role in shaping public spaces.
۴۸.

تحلیل ساختار عناصر شهری "در دنیای تو ساعت چند است؟" با مروری بر ارتباط شهر و سینما(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر سینما فیلم فضای شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 413 تعداد دانلود : 74
بازنمایی شهر و باز تعریف واقعیت های زمانی، مکانی، و فضایی در رسانه های مختلفی چون سینما به دلیل درگیر نمودن ذهن و اندیشه ناخودآگاه بیننده می تواند نقش مهمی در شکل گیری تصویر شهر، شناخت آن ، و تعریف هنجارها و ناهنجارهای الگوهای رفتاری شهری ایفا کند. پژوهش حاضر با هدف تاثیر رسانه های جمعی و به طور خاص سینما به عنوان یکی از قوی ترین و مهم ترین ابزارهای بیانی فضای شهری در جهت برانگیختن احساسات، شکل دادن ادراکات و تصورات و آگاهی شهروندان به عنوان مخاطب و بازتعریف فضاها و الگوهای اجتماعی و در نتیجه احساس تعلق و تعصب به فضا انجام شده است. از این رو روش مورد استفاده در تحقیق روش کیفی است و از تکنیک تحلیل محتوا استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که در سینمای ایران ، کمتر به ارزش های زیبایی شناسانه و مفهوم گرای معماری و فضاهای شهری توجه شده و اغلب به عنوان عنصری صرفا بصری مورد استفاده قرار گرفته است. جز محدودی از موارد، فیلمها به ندرت توانسته اند به طور شایسته به ارائه تصویری از شهر که در خور تعریف آن از جنبه های مختلف فرم، عملکرد و معنا باشد، بپردازند . با این وجود، کم نیستند فیلم هایی که فضاها و معماری در آن کارکرد مفهومی و زیبایی شناسانه دارد. این تحقیق به شناسایی عناصر معماری و شهرسازی فیلم " در دنیای تو ساعت چند است؟" به عنوان نمونه ای موفق در جهت انتخاب لوکیشن های شهری شهر رشت و انزلی و بازنمایی فضاهای شهری آنها به مخاطب به منظور معرفی، شناخت و برانگیختن حس نوستالژیک شهروندان و انتقال مفاهیمی چون حس تعلق و تعصب به فضا و... به وی پرداخته شده است.
۴۹.

معیارهای طراحی در ساختار حیاط مرکزی و تالار تابستان نشین خانه های قاجار یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقلیم گرم و خشک معماری یزد حیاط مرکزی تالار تابستان نشین معیارهای طراحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 846 تعداد دانلود : 789
مسایل زیست محیطی و بحران انرژی از مشکلات امروزی انسان در دوران معاصر هستند که معماری بومی اقلیم گرم و خشک ایران در زمینه حل آنها به راه کارهایی خردمندانه ای دست یافته است. این معماری در هماهنگی با محیط پیرامون،  بهره گیری از نیروهای طبیعت، و مقابله با شرایط سخت اقلیمی موفق بوده است. معماری پایدار در این اقلیم با استفاده از عناصر، مصالح، و دانش سازندگانشان در متعادل سازی حرارتی موفقیت های چشمگیری کسب نموده که شناخت الگوهای آن می تواند در طراحی امروزی مسکن در اقلیم گرم وخشک ایران راه گشا باشد. این مقاله به بررسی معیارهای طراحی در ساختار حیاط مرکزی و تالار تابستان نشین خانه های دوران قاجار در مناطق گرم وخشک ایران می پردازد. علت انتخاب عصر قاجار به عنوان زمینه مطالعه موردی این پژوهش اینست که بیشترین تعداد این خانه ها مربوط به این دوران هستند. به منظور یافتن رابطه فضاها با یکدیگر و شناخت هندسه حاکم بر آنان از روش همبستگی استفاده شده و مسیر استنتاج و تحلیل داده ها بر اساس  مقایسه و استقرا است. پس از  مطالعات میدانی وجمع آوری اطلاعات، ابعاد حاصله در جداول مختلف جمع آوری شدند و سپس معیارهای طراحی و الگوهای ساختاری حیاط مرکزی و تالار  تابستان نشین،  تناسبات و نحوه ارتباطات فضایی آنان مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل اقلیمی فضاها در نمونه های منتخب نیز انجام شد. روش این تحقیق بر اساس هدف، کاربردی، از نوع پیمایشی، و کیفی- کمی است. از نتایج حاصل از بررسی داده ها، معیارهای طراحی واستاندار حاکم بر فضاها و روابط آنها و تناسبات صحیح حیاط مرکزی و تالار تابستان نشین در اقلیم گرم و خشک ایران حاصل شده است.
۵۰.

ارزیابی تأثیرات استقرار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری در توسعه پایدار نواحی پیرامونی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دانشگاه آزاد اسلامی توسعه پایدار توسعه اقتصادی توسعه کالبدی توسعه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 945 تعداد دانلود : 904
آموزش یک راهبرد محوری برای دستیابی به توسعه پایدار جوامع است. رشد جمعیت و رویکرد فرهنگی جامعه برای تحصیلات دانشگاهی منجر به اتخاذ راهبرد آموزش محور برای توسعه ملی کشور و گسترش دانشگاه های کشور شد، اما نقش دانشگاه ها در توسعه پایدار شهرها به صورت صریح تبیین نشده است. جایگاه ویژه زمین و اقتصاد کشاورزی منطقه شمال کشور از یک سو و فقدان پژوهش هایی که به صورت تجربی تأثیر دانشگاه ها بر دستیابی به توسعه پایدار مناطق پیرامونی را مدنظر قرار دهند، ضرورت انجام این تحقیق است. این پژوهش با روش پیمایشی و ابزار پرسش نامه، دستاوردهای استقرار دانشگاه آزاد واحد ساری با رویکرد توسعه پایدار در مناطق پیرامونی را به صورت تجربی بررسی نمود. یافته ها نشان می دهد که دانشگاه بر همه مؤلفه های سه گانه توسعه پایدار در مناطق پیرامونی تأثیر مثبت داشته، اما تأثیرگذاری یکسان نبوده و به ترتیب در حوزه های اقتصادی، کالبدی و اجتماعی است.
۵۱.

سنجش شاخص های کیفیت فضاهای شهری در فیلمهای ایرانی نمونه موردی : (فیلم در دنیای تو ساعت چند است)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: تغییرات کاربری اراضی مدل هلدرن سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر زابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 540 تعداد دانلود : 219
بازنمایی شهر و بازتعریف واقعیت های زمانی ، مکانی، فضایی در رسانه های مختلفی چون سینما به دلیل درگیر نمودن ذهن و اندیشه ناخودآگاه بیننده می تواند نقش مهمی در شکل گیری تصویر شهر، شناخت آن و عناصر شاخص و حتی تعریف هنجارها و ناهنجارهای الگوی رفتاری شهری ایفا کند. هدف از این پژوهش پاسخ به پرسش اصلی آن مبنی بر چگونگی ارائه کیفیات فضاهای شهری در فیلمهای ایرانی است. روش تحقیق به صورت کیفی و توصیفی – تحلیلی بوده و از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. با استفاده از متون حوزه شهرسازی معیارهای کیفیت محیطی در جدولی جمع بندی شد و معیارهای بدست آمده در فیلم در دنیای تو ساعت چند است مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت و چهار معیار موثر در تحلیل فیلمها، به کالبدی، بصری، ادراکی، عملکردی به عنوان یافته تحقیق تدوین، و نهایتا مهم ترین عوامل موثر بر کیفیت فضاها تبیین و فیلم به عنوان نمونه ای موفق در ارائه این مولفه ها معرفی گردید. توجه این اصول می تواند از طریق تقویت ادراکات مخاطب،موجب تقویت بار معنایی فضا و ایجاد حس های مرتبط با فضا در ذهن استفاه کنندگان فضای شهری شود.
۵۲.

تبیین عوامل انگیزش حس مکان در جامعه روستایی با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: پهنه روستایی استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حس مکان روستا مدل سازی معادلات ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 235 تعداد دانلود : 934
حس مکان نوعی رابطه حسی و تعاملی میان فرد و محیط زندگی را تبیین می کند و رابطه مثبتی با پیوند میان فرد و مکان و دریافت های کیفی مثبت و رضایتمندی از محل زندگی دارد. از آنجا که به استناد سرشماری های سراسری کشور، مهاجرت روز افزون روستاییان به شهر و دل کندن و ترک روستا از مشکلات گریبانگیر جوامع روستایی می باشد، شناخت عوامل انگیزش حس مکان و حفظ و تقویت آن توسط تصمیم گیران و برنامه ریزان روستایی می تواند در رفع این مشکل تأثیر گذار باشد. این پژوهش با هدف تدقیق مفهوم حس مکان و تبیین مؤلفه های ماهیتی و شاخص های مربوطه در جامعه روستایی انجام شده و در دو مرحله انجام یافته است . در مرحله اول به روش مرور سابقه موضوع، تحلیل و حصول به استدلال منطقی، ابعاد اصلی حس مکان تعریف شد و مدل نظری حس مکان تدوین گردید. سپس در مرحله دوم با روش پیمایشی و آزمون پرسشنامه ای، تعداد 391 نمونه به صورت خوشه ای تصادفی از روستاهای بالای 20 خانوار استان آذربایجان شرقی انتخاب شد و با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری، مدل نظری به آزمایش گذاشته شده و جایگاه عوامل آن تبیین شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد ابعاد اصلی حس مکان در سه وجه محیطی/کالبدی، فعالیتی/عملکردی و فردی/اجتماعی در درون تجربه زیستی انسان در مکان مفروض تعریف می شود . وجود کیفیات خاص عوامل سه گانه درون یک تجربه زیستی در تأثیر پذیری از ویژگی های شخصی پس از عبور از فیلتر ادراکی و شناختی فرد، مفهوم حس مکان را شکل می دهد و افزایش کمی و کیفی عناصر و فرایند مطرح شده، میزان عمق آن را می افزاید. همچنین نتایج آزمون در جامعه روستایی انتخابی نشان می دهد مهم ترین عوامل در انگیزش حس مکان به ترتیب عوامل پیوند مکانی، کیفیات محیطی، میزان فعالیت و عملکرد، هویت مکان و پیوند اجتماعی و رفاه مکانی می باشد. در ادامه پژوهش شاخصه های ایجاد این عوامل، تبیین و راهکارهای عملی جهت کاربست در فضاهای روستای ارائه شده است. نتایج حاصل می تواند برای معماران و برنامه ریزان روستایی و متخصصین مربوط به علوم محیطی جهت آفرینش محیط های دارای حس مکان مفید باشد.
۵۳.

ارزیابی ویژگی های مسکن پلکس در ارتباط با مسکن بومیِ اقلیم گرم و خشک مورد پژوهی؛ شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسکن بومی مسکن پلکس اقلیم گرم و خشک گونه شناسی مسکن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 268 تعداد دانلود : 845
پلکس سازی، روشی در طراحی مسکونی است که باهدف تأمین مسکنی پایدار، امن و همسو با شرایط محیطی پیشنهاد شده است. مسکن پلکس به دلیل دارا بودن خصوصیات مثبتی چون  همسویی بنا با محیط، اقلیم و منطقه، تقلیل مصرف انرژی بنا در حین گرمایش و سرمایش، صرفه جویی در استفاده از سرانه زمین شهری و ازلحاظ کیفی، ارتقاء پایداری اجتماعی در این نوع مسکن به عنوان نوع مطلوبی از مسکن اجتماعی جهت مطالعه و بررسی انتخاب گردیده است. از طرفی با دقت در معماری بومی می توان دریافت که این نوع معماری از کیفیات منحصربه فردی در ارتباط با ملاحظات اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی برخوردار بوده که توجه به این الگوها در معماری معاصر می تواند مسکن را به سرشت و طبیعت سرزمینی که در آن واقع شده بازگرداند. هدف این مقاله، نشان دادن راهبردهای طراحی مسکن پلکس در ارتباط با مسکن بومی اقلیم گرم و خشک در راستای بازخوانی و احیاء الگوهای غنی معماری گذشته در معماری معاصر است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و تطبیقی بوده وا طلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات میدانی (مشاهده و مصاحبه) و مرور برخی اسناد جمع آوری شده است. نتایج حاصل از بررسی شاخصه های مورد پژوهش نشان می دهد  که در مسکن پلکس و مسکن بومی از بُعد موقعیت کالبدی تعامل زیادی دیده می شود. از لحاظ ساختار فضایی این دو نوع مسکن در تعامل بسیار نزدیک می باشند و از دیدگاه اقلیمی مسکن بومی پاسخگویی بهتری به محیط داشته است، ولی در مجموع تمامی معیارهای طراحی در دو نوع مسکن در تعامل با یکدیگر است. مسکن پلکس می تواند به عنوان شکل جدیدی از مسکن معاصر در ایجاد هم پیوندی با معماری گذشته در پاسخگویی به محیط و ایجاد مسکن پایدار مفید و مؤثر باشد و احیاء  الگوهای غنی معماری مسکن بومی  را در معماری معاصر به دنبال داشته باشد.
۵۴.

تاثیر گودال باغچه در تعدیل دمای محیطی و مصرف انرژی در اقلیم گرم و خشک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گودال باغچه انرژی اقلیم گرم و خشک دیزاین بیلدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 474 تعداد دانلود : 268
ساختمان به عنوان یکی از عوامل موثر در تغییر محیط زیست به شمار می آید و با استناد به ترازنامه ی انرژی از سال 1384 تا سال1391، به صورت میانگین در هر سال 17.38 درصد از انرژی کل کشور در ساختمان ها مصرف می شود؛ لذا با دستیابی به بخشی از دانش کاربردی و برای پاسخگویی به نیازهای اساسی و محیطی، به شناسایی و بررسی المان گودال باغچه در خانه های سنتی اقلیم گرم و خشک می پردازیم تا ضمن تدوام ارزشهای معماری گذشته، معیارهای معماری سازگار با نیازهای اساسی انسان را تبیین کنیم. از این رو روش تحقیق، کمی -کیفی و توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از دوربین حرارتی مدل DT-982 و برداشت چندین سطح از طبقات بنا به این نتیجه می رسیم که بنای سنتی خواجه خضر در شهر یزد با بهره گیری از گودال باغچه دارای شرایطی چون تعدیل دمای محیطی تا 15.2 درجه سلسیوس است . با تجزیه و تحلیل یافته ها و شبیه سازی دو بنا که یک نمونه از بناها فاقد گودال باغچه و دیگری دارای گودال باغچه است ، در برنامه ی دیزاین بیلدر اثبات می کنیم که به وسیله گودال باغچه امکان صرفه جوئی در مصرف انرژی برق جهت تامین روشنایی ، سیستم سرمایش و گرمایش به میزان 27 درصد وجود دارد .
۵۵.

ﺗﺄﻣلی ﺑﺮ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺗﻮﺳﻌﻪ ی درونزا در بناهای مسکونی کلانشهر تهران ﻭ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺁﻥ ﺩﺭ مشارکت شهروندان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسکن توسعه توسعه درون زا مشارکت مبانی توسعه درون زا کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 619 تعداد دانلود : 249
در دهه های اخیر در خصوص چگونگی برنامه و طراحی پروژه های میان افزا به منظور ارتقاء کیفیت زندگی تلاشهای بسیاری شده است. لغت درونزا ریشه در علم گیاهشناسی دارد. درونزا (اندوژن) گیاهی است که با رشد بافت آوندی و سلولی در میان بافتهای موجود به گونه ای ناتمام نمو میکند. توسعه درونزا توسعه ای است که از درون اقتصاد و بوسیله نظامی که فرایند تولید را هدایت میکند تعیین میشود. توسعه درونزا توسعه ای خودمدار است اما به معنی بازگشت به گذشته و یا انزوا نیست بلکه مفهوم آن تکیه برخود و تعامل با دنیای خارج است. ﺩﺭ ﺍیﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﻣﻌﺮﻓی ﺭﻭیکﺮﺩ ﺗﻮﺳﻌﻪ درون زا ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺩﺭ ﭘیﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯی ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺑﺮﺭﺳ ی ﺩﻗیﻖ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻌی ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷ ﺪ، ﻣﻌیﺎﺭﻫﺎی ﺻﺤیﺢ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻧﻘﺎﻁ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺑﺮﺍی ﺗﻮﺳ ﻌﻪ درونزا ﺗﺒییﻦ ﺷﻮﺩ.روش تحقیق، «توصیفی- تحلیلی» و روش «دلفی و کیو» همراه با «روش پیمایشی» از نوع «مصاحبه و پرسشنامه» بوده است. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد که محرمیت فضایی، سبک شناسی معماری بومی ایرانی، الگوهای ساخت بومی، هویت ملی و ایرانی، انعطافپذیری فضایی، امنیت و محرمیت فضایی، مصالح و تکنولوژی بومی، نما، وضعیت نماکاری و نوع مصالح آن، توسعه درونی از طریق توجه به نحوه ساخت و توقعات و سلایق مردم از مسکن، توسعه درونی از طریق توجه به مصالح و تکنولوژی، توسعه درونی از طریق توجه به ظرفیتهای درونی، بومی و ملی در سبکها و مشارکت سازی اجتماعی در فرایندهای طراحی و برنامه ریزی معماری مهمترین معیارهای طراحی مسکن با رویکرد توسعه درونزا می باشند.
۵۶.

جستاری پیرامون نور و مصادیق آن در معماری ایرانی؛ رهیافتی بسوی معنا در معماری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نور قرآن معماری معماری فضاهای مذهبی مساجد ایرانی معنا در معماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 618 تعداد دانلود : 752
نقش نور در تداعی معنا در فضاهای معماری قابل تأمل است و این مهم در معماری فضاهای مذهبی به ویژه مساجد به گونه ای درخور توجه تجلی یافته است. از دیرباز در بسیاری از مساجد و اماکن مذهبی توجه معماران و سازندگان بنا به نور و چگونگی ورود، تابش و انعکاس آن از مداخل ایجاد شده در بنا و توجه به جلوه های معنایی که با جهت دهی به نحوه ورود نور در فضای معماری انعکاس یافته اند بوده است. معمار ایرانی با نگاهی اندیشمندانه و متأثر از بینش اسلامی، نور را چون روحی بر این کالبد تابانیده است تا به آن جلوه ای معنایی ببخشد. در این پژوهش هدف آن است که نور در قرآن و تأثیری که نگاه قرآنی بر معماری ایرانی داشته است مورد بررسی قرار گیرد. فرضیه پژوهش بیان می دارد که از نمودهای برگرفته از آیات قرآن، گذر از تاریکی به نور و تقابل نور و تاریکی است که به عنوان یکی از مصادیق ارزشمند در معماری ایران مورد استفاده قرار گرفته است. روش انجام پژوهش، کیفی با رویکرد تفسیری می باشد و از روش تحلیل محتوای متن در برداشت از آیات قرآن استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تقابل نور و تاریکی و حضور نور و سایه (تاریکی) در معماری و هدایتگری از تاریکی به روشنایی از مفاهیم و معانی ارزشمندی است که در معماری ایرانی نمود یافته است و در تعالیم قرآنی نیز بارها و بارها به آن ها اشاره شده است و در ایجاد فضایی معنوی نقش درخور توجهی را ایفا نموده اند. نور و سایه تمثیلی از مفاهیم ارزشمند نور و ظلمت در قرآن است و هدایتگری از سایه (تاریکی) به نور علاوه بر جنبه های فیزیکی و کالبدی، از دیدگاه معنایی نیز درخورتامل است.
۵۷.

تحلیل های اقتصادی و ارزیابی میزان مصرف انرژی بر اساس نوع و نسبت پنجره ها با استفاده از مدلهای شبیه سازی (مورد مطالعه: یک واحد مسکونی نمونه در شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبیه سازی مصرف انرژی نوع پنجره نسبت پنجره به دیوار هزینه انرژی دوره بازگشت سرمایه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 179 تعداد دانلود : 911
بسیاری ازساختمانهای امروزی بعلت عدم تطابق بااستانداردهای مصرف،ناگزیر ازمصرف بیش ازحدانرژی برای ایجادشرایط آسایش حرارتی بوده وموجب اتلاف منابع انرژی وافزایش هزینه ها میشوند.پنجره ها بعنوان یکی ازمهمترین اجزای پوشش حرارتی ساختمان،کارآمدی انرژی و آسایش محیطی را تحت تأثیرقرارداده ودرعین حال بزرگترین عناصر اتلاف حرارتی نیزمحسوب میگردند.دراین پژوهش نخست یک ساختمان مسکونی نمونه درشهر تهران چندین بار با ویژگیهای یکسان وتنها باتفاوت درنوع ونسبت پنجره شبیه سازی گردید و پنجره بهینه ازنظرمیزان کارآمدی انرژی مشخص شد.درگام بعد،هزینه های انرژی،دوره بازگشت سرمایه و نرخ بهره وری داخلی،یکبار درمدل ساختمانی نمونه و باردیگر درحالتیکه پنجره بهینه برروی آن ساختمان شبیه سازی شده بود،محاسبه گردید.نتایج نشان میدهد که تنها با استفاده از پنجره هایی با کارایی بالا و نسبت بهینه،مصرف انرژی تا 20/3 %کاهش می یابد.همچنین باتوجه به قیمت فعلی سوخت درایران ودوره زمانی 17/8ساله برای بازگشت سرمایه که ازتحلیلهای اقتصادی حاصل شد،هزینه های اولیه اضافی با اعمال سیاستهای پیشنهادی جبران خواهد شد.
۵۸.

سیر نور گیری و رابطه بین فضای داخل و خارج در معماری مساجد سنتی ایرانی از منظر اقلیمی، نمونه موردی: مناطق گرم ایران مرکزی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: نور گیری ارتباط بین فضای درون و برون روش اقلیمی دومارتن مساجد سنتی ایرانی اقلیم گرم و خشک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 885 تعداد دانلود : 423
در معماری ایرانی اسلامی، ارزشمند ترین میراث بجا مانده که در راس آن معماری مساجد قرار دارد همواره نور گیری و ارتباط بین فضای داخل و خارج با لحاظ راه کارهای اقلیمی برای هماهنگی با شرایط محیطی انجام شده است. حال این سوال مطرح است که سیر نورگیری در معماری مساجد فلات مرکزی ایران به چه نحوی بوده است. این پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد که ابتدا به تعیین منطقه مطالعاتی از فلات ایرن مرکزی با کمک نرم افزار GIS پرداخته و سپس شرایط اقلیمی منطقه اقلیم گرم و خشک ایران را بر اساس روش اقلیمی دمارتون توصیف کرده و در ادامه به بررسی راهکارهای معمارانه مساجد سنتی ایرانی در اقلیم گرم وخشک با ارایه نمونه های موردی از چهار دوره معماری ایرانی طبق سبک شناسی معماری پیرنیا می پردازد. در بررسی دستاورد تحقیق حاضر می توان اشاره نمود که در روند تکامل معماری ایرانی، سیر ظریف شدن سازه بناها مشاهده می شود که باعث افزایش ارتباط بین داخل و خارج و ورود بیشتر نور را در فضاهای داخلی میسر می سازد. اما نکته مهم اینکه در بررسی نمونه های مطالعاتی، همزمان افزایش لایه های مختلف کالبدی، سبب پیچیدگی در پلان، و رابطه بین محیط درون و بیرون که بیان کننده راه کارهای اقلیمی نقش عمده ای در طراحی معماری مساجد ایرانی داشته است.
۵۹.

واکاوی منطق پنهان طراحی همه شمول در معماری بومی ایران با رویکرد پایداری؛ مطالعه موردی: منطقه 12 تهران (حصار صفوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معماری بومی طراحی همه شمول توسعه پایدار حصار صفوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 692 تعداد دانلود : 499
بیان مسئله: تغییرات جمعیتی و اقلیمی به عنوان اصلی ترین چالش های پیش روی بشر در قرن حاضر به شمار می روند. از دهه 1970، توسعه پایدار و طراحی همه شمول در پاسخ به این تغییرات مطرح شدند؛ اما با وجود این دو نظریه، مسئله ناکارآمدی فضاهای معماری همچنان موضوع بحث محافل علمی است. این در حالی است که معماری بومی، درگذشته به عنوان معماری پاسخگو به نیازهای عموم مردم مطرح بوده؛ اما در عصر کنونی این معماری به دلیل دورماندن از تحولات زمانه مورد بی توجهی قرارگرفته است. فرضیه و پرسش های تحقیق: به نظر می رسد با واکاوی در اصول طراحی همه شمول و شناخت معیارهای کلیدی توسعه پایدار و شاکله معماری بومی و احیای آن، می توان به الگوهایی از معماری دست یافت که بر همه شمولی فضاها و پایداری آنها مؤثر باشند. همچنین به نظر می رسد تقویت اصل انعطاف پذیری فضاها بیشترین تأثیر را بر همه شمولی آنها دارد. حال این پرسش کلیدی مطرح است که کدام یک از معیارهای طراحی همه شمول با توجه به نیازهای کنونی بوم گرایی قابلیت اعمال در معماری بومی پایدار را دارد و نیز کدام یک از معیارهای معماری بومی را می توان در طراحی همه شمول به کار گرفت. هدف: این مقاله با هدف شناسایی میزان همگرایی یا واگرایی مؤلفه های معماری بومی و طراحی همه شمول تدوین شده و درصدد است تا به الگویی تعاملی دست یابد که در تطابق با معیارهای طراحی همه شمول و نیازهای کنونی بوم گرایی بوده و قابلیت اعمال در معماری بومی پایدار را داشته باشد. روش تحقیق: روش تحقیقِ این مقاله روش توصیفی-تحلیلی و متکی بر فن تحلیل محتواست که با رویکرد کیفی _کمی مورد مطالعه قرارگرفته است. بدین معنا که ابتدا الگوی تعاملی معماری در تطابق با معیارهای سه مقوله معماری بومی، طراحی همه شمول و توسعه پایدار به روش کیفی تدوین شده و سپس ارتباط معیارهای کلیدی در این الگو و سهم هریک در نظام تعاملی به روش کمی تعیین شده است. در این مطالعه، حصار صفوی در منطقه 12 تهران به عنوان بستر مکانی پژوهش انتخاب شده و هم زمان نسبت به جمع آوری داده های کمی و کیفی در قالب پرسشنامه اقدام شده است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد در الگوی تعاملی حاصله از روش های کیفی پژوهش، شش عامل کلیدی تاب آوری، زمینه گرایی، استفاده همه شمول، راحتی، حقوق و مدیریت دخیل هستند و مطابق نتایج کمّی تاب آوری بیشترین سهم در نظام تعاملی را داراست.
۶۰.

همزیستی درون و برون معماری در اَرسن نقش جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همزیستی معماری درون و بیرون میدان نقش جهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 685 تعداد دانلود : 264
بیان مسئله: معماری را می توان تنظیم رابطه درون و بیرون متأثر از ماهیت دو وجه آن دانست و معماری سنتی نیز به عنوان گنجینه دانش و تجربه پیشینیان می تواند از زوایای نوینی مورد کنکاش قرار گیرد. فرض بر این است که در معماری مکتب اصفهانی به عنوان دوره ای مؤثر از معماری ایران، همزیستی درون و بیرون دگرگون شده است. هدف : تحلیل فضایی و کالبدی بناهای شاخص میدان نقش جهان از منظر جایگاه، عوامل و چگونگی همزیستی درون و بیرون و نقش هر کدام در تکوین هویت شهری و معماری مجموعه، هدف اصلی این مقاله است. روش تحقیق : این پژوهش با یافته اندوزی کتابخانه ای و میدانی، به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته و هدفی توسعه ای در راستای تقویت تفکر و طراحی معماری دارد. نتیجه گیری : نتایج تحقیق بیانگر رجحان نسبی فضاها و سیمای شهری بر نمود ویژه هر بنایی بوده؛ با این حال تعادلی بین درون و بیرون با اهمیت نسبی درون در هر بنا برقرار است. ارجحیت یافتن مقوله شهرسازی و رشد و توسعه شهر و توجه به مجموعه های شهری در مقابل تک بناهای مبتنی بر خلاقیت های فردی معمار در دوره صفوی، نوعی از توجه ویژه به "بیرون" قلمداد می شود که می تواند ناشی از نمایش قدرت حکومتی و رقابت در جهان اسلام باشد. در میدان نقش جهان تلفیق بازار با ابنیه عمومی به صورتی نوین و الحاق ایوان ستون دار در ابعاد وسیع و به صورت مطبق به بناها، از ابداعات معماری سبک اصفهانی است که ناشی از تغییر نگرش در رابطه درون و بیرون معماری است. همچنین اهمیت یافتن نقش آستانه از حیث معنایی و کارکردی در این دوره را می توان تأکیدی بر نمایش مرز و قلمرو و رعایت سلسله مراتب در معماری تلقی کرد؛ مهم ترین عنصر ناحیه تعاملی و منطقه گذار و جایی که دنیای درون و بیرون را در هم می آمیزد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان