جعفر یعقوبی

آفت کش ها نقش عمده ای در مدیریت آفات در کشاورزی ایفا می کنند. با وجود اثرات مثبتی که آفت کش ها برای کشاورزی و رفاه انسان داشته است، استفاده از آنها خطرات مختلفی برای سلامت انسان، موجودات غیر هدف و محیط زیست به عنوان یک کل به همراه داشته است. استفاده از روش های کنترل بیولوژیکی می تواند به عنوان یکی از روش های جایگزین توسط کشاورزان مورد استفاده قرار گیرد. این مطالعه به بررسی عوامل مؤثر بر تمایل یا نیات رفتاری گلخانه داران در ارتباط با استفاده از روش های کنترل بیولوژیک پرداخته است. برای این بررسی، از نظریه رفتار برنامه ریزی شده (TPB)، به عنوان یکی از پرکاربردترین نظریات در بررسی ارتباط بین نگرش و عمل استفاده گردید. جامعه آماری مطالعه را گلخانه داران شهرستان بندرعباس به تعداد 300 نفر تشکیل می دادند. تعداد اعضای نمونه به روش نمونه گیری تصادفی (N=110) انتخاب شدند. روایی ظاهری پرسشنامه توسط اعضای هیات علمی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان و پایایی پرسشنامه نیز با انجام مطالعه پیش آزمون با استفاده از آزمون کرونباخ آلفا (83/0-68/0) مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد که نگرش، کنترل رفتاری درک شده و هنجارهای ذهنی در مجموع قادرند، 49 درصد از تغییرات متغیر نیت یا تمایل را تبیین کنند. همچنین، نتایج نشان داد که هنجارهای ذهنی گلخانه داران، پیش بینی کننده اصلی نیت آنان جهت استفاده از روش های کنترل بیولوژیکی بود. مطالعه حاضر توجیهی برای استفاده از ابعاد نگرش، کنترل رفتاری درک شده و هنجارهای ذهنی در سیاست و تصمیم گیری ها به منظور تشویق گلخانه داران به استفاده از روش های کنترل بیولوژیکی فراهم می کند.

هدف از تحقیق حاضر،بررسی عوامل موثر در اثر بخشی دوره های آموزشی برگزار شده در شرکتهای تعاونی کشاورزی استان زنجان در سال 1389-91 است. روش تحقیق این مطالعه،توصیفی-همبستگی و ابزار جمع اوری اطلاعات،پرسشنامه محقق ساخته است که از روایی و پایایی(ضریب آلفای کرونباخ=91%) لازم برخوردار است.جامعه آماری این تحقیق 165 نفر از اعضای شرکتهای تعاونی کشاورزی استان زنجان را در برمیگیرد که از این میان با روش نمونه گیزی تصادفی خوشه ای 116 نفر انتخاب شدند.داده های جمع آوری شده با نرم افزار (16) spss تجزیه و تحلیل شدند. یافته های تحقیق حاضر نشان میدهد بین اهداف آموزشی،روش و امکانات آموزشی،آموزشگران و محتوا با اثر بخشی دوره های اموزشی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد.از میان عوامل موثر در اثر بخشی،مواردی همچون:روشن و صریح بیان شدن مطالب و جدید بودنشان،مشخص بودن اهداف دورهها،اجرایی و کاربردی بودن مطالب،تناب روشها با محتوا،تلفیق مطالب نظری با عملی و همچنین نحوه برخورد و تطبیق آموزشگران با فراگیران و آشنایی راگیران با تاثیر دوره ها در رشد و ارتقای شغلی مهمترین عوامل به شمار می آیند.

سازگاری با تنش های آب جهت حمایت از معیشت و تأمین امنیت غذایی از اهمیت بسیاری برخوردار است. بااین حال، نوع و میزان راهبردهای سازگاری در مناطق و بسترهای اجتماعی - اقتصادی و اگرو اکولوژیکی آنان متفاوت است. شناسایی و طبقه بندی روش های سازگاری مبتنی بر داده های تجربی می تواند به طراحی و اجرای مشوق ها، قوانین و یا اصلاحات نهادی کمک کند. از این رو هدف مطالعه حاضر شناسایی انواع روش های سازگاری با تنش های آبی با استفاده از روش کیفی نظریه بنیانی است. تکنیک های به کار رفته برای جمع آوری داده ها عبارت اند از مشاهده مستقیم، مصاحبه نیمه ساختاریافته، یادداشت های میدانی و ضبط شواهد و یافته ها که در جریان مصاحبه ها صورت گرفت. اشباع نظری داده ها، با استفاده از نظرات 41 نفر از کارشناسان جهاد کشاورزی و کشاورزان به دست آمد. بر اساس یافته های تحقیق روش های سازگاری به چهار دسته کلی شامل تغییر در عملیات کشاورزی، مدیریت آبیاری، مدیریت مالی و اقتصادی و مدیریت اجتماعی تقسیم بندی گردید. روش های مدیریت عملیات کشاورزی به نوبه خود شامل دو دسته مدیریت محصول و مدیریت مزرعه بوده است. مدیریت آب شامل صرفه جویی در آب و فناوری تأمین آب، روش های مدیریت اقتصادی شامل، تنوع بخشی به درآمد یا شغل، بیمه کشاورزی، پس انداز کردن و صرفه جویی در هزینه ها و دریافت کمک مالی به صورت قرض یا وام بوده است. مدیریت اجتماعی در زیر طبقه مهاجرت و شبکه سازی و گسترش دانش به منظور افزایش آگاهی در مورد روش های کاهش آسیب بوده است. 

هدف از این پژوهش بررسی نیت و رفتار دامداران شهرستان سیرجان در رابطه با رفاه دام است. نمونۀ پژوهش از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد و با استفاده از روش پیمایش 144 نفر از دامداران شهرستان سیرجان استان کرمان مطالعه شدند. روایی و پایایی ابزار سنجش مورد بررسی قرار گرفت و اصلاحات لازم انجام پذیرفت و سپس داده ها جمع آوری شد. نتایج پژوهش نشان داد متغیرهای مستقل تحقیق به ترتیب 46 درصد و 39 درصد تغییرات در نیت و رفتار دامداران را نسبت به رفاه دام تبیین می کنند. «انتظار نتیجه» مهم ترین متغیر در پیش بینی نیت و رفتار دامداران در رابطه با رفاه دام است. در نهایت، تحقیق پیشنهاد می کند با توجه به تأثیر نگرش دامداران در نیت آن ها می توان با نمایش فیلم، نصب پوستر و بازدید از دامداری های نمونه برای دامداران، نگرش آن ها را نسبت به رفاه دام های تحت مراقبت خود بهبود بخشید. همچنین با توجه به نقش درک دامداران از خودکارآمدی خویش برای رفاه دام، می توان جنبه های مختلف رفاه دام را برای دامداران ساده ساخت تا آن ها بتوانند با درک ساده بودن رفتارها رفاه دام های تحت مراقبت خود را بهبود بخشند. جهاد کشاورزی و تعاونی دامداران دو نهاد فعال در این بخش محسوب می شوند که می توانند با ارائه تسهیلات و امکانات به اعضای خود زمینۀ ساده سازی جنبه های مختلف رفاه دام را فراهم کنند.

امروزه کارآفرینی نیروی محرکه اصلی در توسعه اقتصادی، نوآوری و اشتغال زایی شناخته شده است. تعاونی های کارآفرین را می توان یکی از ابزارهای گسترش فرصت های اشتغال و افزایش سطح درآمد کشاورزان به شمار آورد. هدف این تحقیق سنجش کارآفرینی سازمانی در تعاونی های کشاورزی شهرستان ابهر و عوامل مؤثر بر آن بود. این تحقیق، از نوع مطالعات توصیفی همبستگی است. جامعه آماری موردمطالعه مدیران تعاونی های کشاورزی فعال شهرستان ابهر و روستاهای این شهرستان ( 210 = N ) . 78 نفر از مدیران با استفاده از رابطه کوکران به عنوان نمونه تحقیق تعیین و به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی موردمطالعه قرار گرفتند. ابزار تحقیق، پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط پانلی از اعضای هیات علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه زنجان، اصلاح و تائید شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضرایب آلفای کرونباخ بین 73/0 - 83/0 به دست آمد. یافته های تحقیق نشان داد که کارآفرینی سازمانی با نمره کل 35/3 و با انحراف معیار 67/0 (در مقیاس طیف لیکرت 5 سطحی) در سطح بالاتر از متوسط بود. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی به روش گام به گام نشان داد متغیرهای مشکل ارائه وثیقه در ادارات مربوطه جهت دریافت اعتبارات، پائین بودن سطح سواد هیئت مدیره و اعضاء و ارائه مشاوره های تخصصی جهت توجیه و ارزیابی اقتصادی فعالیت ها حدود 39 درصد از تغییرات کارآفرینی سازمانی در تعاونی های کشاورزی را تبیین نمودند.

هدف این پژوهش بررسی موانع و محدودیت های دوره های آموزشی تعاونی های کشاورزی استان زنجان است. روش پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعۀ آماری تحقیق را مدیران عامل تعاونی های کشاورزی استان زنجان  تشکیل دادند که 80 نفر از آن ها با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شد. روایی پرسش نامه با استفاده از دیدگاه های اعضای هیئت علمی و کارشناسان بخش تعاون و انجام اصلاحات مورد نظر آن ها تأیید شد. پایایی ابزار نیز با استفاده از پیش آزمون و محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ (88/0) تعیین شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی، مهم ترین مشکلات آموزش های حضوری به 5 عامل زیر تقسیم شدند: 1. انعطاف پذیری پایین، معلم محوری و به روز نبودن دانش آموزشگران؛ 2. محدودیت مکانی و به کارگیری محدود فناوری های نوین آموزشی؛ 3. ناکارامدی آموزشی  به دلیل محدودیت های بودجه ای و کمبود آموزشگر؛ 4. زمان بر بودن یادگیری و هزینه بر بودن آن؛ 5. نظارت ضعیف در تطابق آموزش ها با نیازهای جامعه. این 5 عامل در مجموع، 44/65% درصد واریانس مشکلات آموزشی را تبیین کردند. همچنین نتایج مقایسۀ میانگین ها نشان داد بین دیدگاه زنان با مردان در مورد مشکلات آموزشی شامل محدود به زمان خاص  بودن، به کارگیری محدود فناوری های  نوین آموزشی، عدم پاسخگویی به حجم زیاد آموزش ها و محدودیت مکانی برای برگزاری کلاس ها اختلاف معنی داری وجود دارد. 

با توجه به اهمیت و جایگاه کارآفرینی،توسعه فرهنگ کارآفرینی و حمایت از کارآفرینان در همه بخشها از جمله کشاورزی ضروری است. هدف این مقاله بررسی عوامل موثر بر موفقیت کارآفرینان بخش کشاورزی استان زنجان و ارائه راهکارهایی برای حمایت از آنهاست.این تحقیق از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام گرفته است.جامعه اماری کلیه کارافرینان بخش کشاورزی استان زنجان(n=64) را در بر گرفته که از طریق شاخصهایی انتخاب شدند.ابزار جمع اوری اطلاعات پرسشنامه بوده که پس از تایید روایی و پایایی آن به کار گرفته شد.تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از طریق نرم افزار spss/14 انجام گرفت. نتایج به دست امده نشان میدهد بیش از 81 درصد کارآفرینان مورد وطالعه سرپرست خانوارند و اعتماد به نفس،نوآوری،شناسایی فرصتها و داشتن دانش و اطلاعات مهمترین عوامل موفقیت کارآفرینان به شمار می آیند.میزان شناخت پاسخگویان از تعاون(که یکی از راهکارهای حمایت از کارآفرینان است) در حد پایین تر از متوسط قرار دارد.همچنین مهمترین موانع کارآفرینی و اشتغال،تشریفات زائد و فساد اداری است. سرانجام جلوگیری از قانون شکنی،رانت خواری و مشارکت دادن کارآفرینان در فرایندهای اقتصادی مهمترین راهکارهای حمایت از کارآفرینان بخش کشاورزی استان شناخته شدند.

مهاجرت جوانان روستایی تحصیل کرده به شهر در کنار افزایش میانگین سنی نیروی انسانی شاغل در بخش کشاورزی مشکلاتی هستند که آینده نیروی انسانی شاغل به کشاورزی در روستاها را با چالش مواجه می کنند. مطالعه حاضر به دنبال بررسی عوامل اثرگذار بر انگیزه مهاجرتی جوانان روستایی دارای تحصیلات دانشگاهی کشاورزی بود. تحقیق کاربردی حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی- همبستگی انجام گردید و جمع آوری اطلاعات در این تحقیق با استفاده از پرسشنامه انجام گرفت. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات اعضای هیئت علمی مرتبط تأیید شد. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق از پیش آزمون و محاسبه ضریب کرونباخ آلفا (72/0 تا 86/0) استفاده شد. جامعه آماری تحقیق را جامعه دانشجویان روستایی شاغل به تحصیل در رشته های کشاورزی دانشگاه زنجان در سال تحصیلی 96-97 تشکیل دادند (210= N) که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 132 نفر ب از آنها با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شدند. نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که هفت متغیر تعداد اعضای خانواده ساکن در شهر، میزان تمایل به زندگی در روستا، میزان رضایت از زندگی، میزان مشارکت در کشاورزی، میزان زمین آبی تحت مالکیت خانواده، امکانات رفاهی و اقتصادی شهر و دشواری ایجاد اشتغال در روستا از مهم ترین دلایل در تمایل به مهاجرت دانشجویان شاغل به تحصیل در رشته های کشاورزی بودند که 3/59 تا 1/72 درصد از تغییرات متغیر تمایل به مهاجرت را تبیین کردند. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی راهکارهای تقویت اقتصاد روستایی از طریق افزایش تمایل جوانان روستایی برای زندگی و اشتغال در روستا پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی در دو عامل تسهیل بازار فروش محصولات و اشتغال در روستا و توسعه سرمایه گذاری دولتی و خصوصی در روستا و کشاورزی خلاصه شدند.

از آنجا که بعد روانی نقش مهمی در پیش بینی نیات کشاورزان و پاسخ واقعی آنها ایفا می کند، این پژوهش به منظور شناخت محرک های برجسته در زمینۀ سازگاری و درک موانع سازگاری با خشکسالی با استفاده از نظریۀ شناختی اجتماعی طراحی شد. نمونۀ آماری این پژوهش 233 نفر از کشاورزان اعضای تعاونی های تولیدی دهلران بودند که به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه ای محقق ساخته بود که روایی صوری آن را متخصصان   تأیید کردند. پایایی پرسش نامه ها نیز با محاسبۀ ضرایب آلفای کرونباخ (65/0 تا 83/0) تأیید شد. نتایج نشان داد نیت کشاورزان برای سازگاری با خشکسالی به طور عمده توسط خودکارآمدی، انتظار نتیجه، کنترل رفتاری درک شده بیرونی و رفتار سایر دوستان پیش بینی شده است. علاوه بر این، دو متغیر انتظار نتیجه و نیت رفتار کشاورزان را برای سازگاری با خشکسالی پیش بینی کردند که نیت مهم ترین عامل تعیین کننده برای رفتار سازگاری کشاورزان بود. این یافته ها می تواند اطلاعات لازم برای سیاست گذاری جهت سازگاری با خشکسالی را در بین کشاورزان فراهم کند.

بنیان همبستگی جامعه و تحکیم استقلال و اقتدار ملی را می توان در کیفیت و کمیت اشتغال در آن جامعه دید. با توجه به ابلاغ سیاستهای اصل 44 قانون اساسی، وزارت تعاون در حکم متولی اشتغال در کشور تعیین شده است. بررسی روند رشد تعاونیها در کشور مبین رشد کمّی خوب این بخش است، با این حال وجود تعداد زیادی تعاونی غیرفعال نشاندهنده عدم توسعه کیفی آنها در کنار رشد کمی است. با عنایت به نقش دانش و نگرش اعضای تعاونیها نسبت به روحیه کار جمعی و تعاون در موفقیت آنها، بررسی و تحلیل آن در رفع مشکلات این بخش ضروری است. با توجه به این ضرورت، هدف مطالعه حاضر تحلیل نگرش اعضای تعاونیها (در قالب 18 گویه) نسبت به تعاون است. برای رسیدن به این هدف، از روش توصیفی- همبستگی و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق را اعضای جوان تعاونیهای فعال و غیر فعال استان زنجان در سال 1388 تشکیل می دهند. یافته ها نشان می دهد که 7/57 درصد اعضا دارای نگرش مثبت و 3/42 درصد دارای نگرش منفی به تعاونند. همچنین بین نگرش جوانان عضو تعاونیهای فعال و جوانان عضو تعاونیهای غیرفعال نسبت به بخش تعاون تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج آزمون همبستگی نیز مبین این است که بین نگرش به تعاون با متغیرهای سن، تعداد افراد خانوار، حمایتهای خانوادگی و پرداخت تسهیلات بر اساس تعداد اعضای تعاونی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و برپایه آزمون رگرسیون خطی چندمتغیره، این متغیرها 49 درصد تغییرات متغیر وابسته نگرش به تعاون را تبیین کرده اند.

هدف کلی این تحقیق، تحلیل مراحل و سبک های یادگیری دانشجویان کشاورزی و منابع طبیعی بر اساس تئوری چرخه یادگیری تجربی است. تحقیق حاضر به لحاظ پارادایمیک، کمّی از جنبه هدف کاربردی و از بعد گردآوری داده ها توصیفی همبستگی است. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه که با روش نمونه گیری چندمرحله ای نسبی، انتخاب شده بودند (324N=) تشکیل دادند. ابزار تحقیق پرسش نامه ای شامل مشخصات دموگرافیک و سیاهه سبک های یادگیری کلب بود. ابتدا مرحله و سبک یادگیری آزمودنی ها تعیین و سپس توسط نرم افزار SPSS17. 0 تحلیل شد. در این پژوهش از فراوانی، میانگین و آزمون های کای اسکویر، تحلیل واریانس یک طرفه، کروسکال والیس استفاده شد. دانشجویان از لحاظ این مراحل و سبک های یادگیری دارای تفاوت معنی دار آماری نبودند، اما مراحل یادگیری برتر «آزمایشگری فعال» و «مفهوم سازی انتزاعی» و سبک یادگیری برتر «همگرا» بود؛ همچنین ویژگی های فردی با این مراحل و سبک ها وجود رابطه معنی داری نشان نداد. در پایان پیشنهادهایی به منظور اثربخش تر کردن فرایند تدریس بر اساس یافته ها ارائه شد.

هدف کلی این تحقیق، بررسی ابعاد مختلف و موانع خوداشتغالی در میان دانشجویان دختر دانشکده کشاورزی است. این پژوهش توصیفی همبستگی به روش پیمایشی انجام شد. جامعه مطالعه شده دانشجویان دختر سال آخر مقطع کارشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال تحصیلی 1394 1395 بودند (135N=). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برآورد شد (63=N). نمونه ها با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. پرسش نامه محقق ساخته ابزار جمع آوری داده ها بود که روایی آن از طریق آرای اعضای هیئت علمی دانشگاه زنجان و پایایی آن از طریق پایلوت تست و اندازه گیری ضریب آلفای کرونباخ، به میزان 71 / 0- 89 / 0 برآورد شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد اولویت های مهم اشتغال به ترتیب کار تعاونی، خوداشتغالی و استخدام است. از انگیزه های مهم خوداشتغالی دستیابی به رفاه بیشتر، آزادی و انعطاف پذیری در کار و استفاده از همه دانش، مهارت و ایده های خود بود . دانشجویان تمایل بیشتری به اشتغال در بخش خدمات رسانی کشاورزی داشتند و مهم ترین ملزومات خوداشتغالی از نظر آن ها به ترتیب سرمایه مالی ، برخورداری از آموزش تخصصی جهت راه اندازی کسب وکار و تجربه های کاری در زمینه مربوطه بیان شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که هفت عامل حمایتی، قانونی و موانع جنسیتی، خطر پذیری کشاورزی و ضعف مهارت های ارتباطی، ضعف مادی و دانشی، نگرشی و امنیتی، گرایش به راحت طلبی و عدم ریسک پذیری در اشتغال، ضعف مهارت مدیریتی و فنی و کمبود تسهیلات توانستند 34 / 74 درصد از کل واریانس موانع خوداشتغالی دانشجویان دختر در بخش کشاورزی را تبیین کنند.