سید عبدالامیر نبوی

سید عبدالامیر نبوی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۹ مورد.
۱.

پیامدهای آگاهانه یک حرکت انقلابی: مطالعه دانشگاه های مولود انقلاب فرهنگی ایران بر اساس گزارش روزنامه اطلاعات (بهمن 1357- بهمن 1363)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 57-83

کلید واژه ها: انقلاب فرهنگی دانشگاه آموزش عالی انقلاب ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۳۵
مهم ترین تحول در تاریخ دانشگاه های ایران پس از انقلاب «انقلاب فرهنگی» است. اغلب مطالعات موجود انقلاب فرهنگی را به یک «واقعه» و محدود به چهار روز درگیری در دانشگاه های سراسر کشور تقلیل می دهند که منجر به تعطیلی مراکز مختلف آموزش عالی شد. مطالعه حاضر تأکید می کند ریشه های انقلاب فرهنگی به زمان وقوع انقلاب ایران بازمی گردد و فقط به تعطیلی دانشگاه ها منجر نشد بلکه به تأسیس دانشگاه ها و مؤسساتی در کهکشان آموزش عالی ایران منجر شد که برآمده از نیازهای جامعه ایران و ایده ها و آرزوهای انقلابیون بود. به علاوه، پژوهش های پیشین بر تأسیس دانشگاه های امام صادق و تربیت مدرس به عنوان دانشگاه های مولود انقلاب فرهنگی تأکید می کنند اما پژوهش حاضر نشان می دهد مراکز بیشتری مولود انقلاب فرهنگی ایران بوده است و این مراکز جدید بازتابی از خواسته ها و نیازهای جامعه از سیستم آموزش عالی و هم چنین ایده های حکومت درباره نظام دانشگاهی است. مقاله حاضر با رویکرد تاریخی و بر اساس بازخوانی 31710 صفحه روزنامه اطلاعات (در قالب 1745 شماره) در بازه زمانی 12 بهمن 1357 تا 12 بهمن 1363 به بررسی، معرفی و توصیف مراکزی می پردازد که با تأیید ستاد انقلاب فرهنگی و برای تحقق الگوی علم اسلامی راه اندازی شدند.
۳.

نقاط دگرگونی تاریخی در روحیات یکصدساله ایرانیان و اثرگذاری آن بر سیاست در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی اسلامی ایرانی سال اول بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 80 - 105

کلید واژه ها: نسل روحیات اخلاقیات مشروطه انقلاب اسلامی جنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۳۱
مفاهیم نسلی به صورت قابل توجه ای دارای ارزش بوده اما این اُبژه های نسلی معانی متفاوت یافته که اُبژه های تاریخی، واجد معنایی پیوسته و دقیقترند؛ گرچه در این میان برخی تطور را نوعی انحراف از هنجار به شمار می آورند، به این معنی که حالت بهنجار امور در جامعه، حالت ثبات است و فرض می شود که روحیات، ارزش ها با گذشت زمان پایدار می مانند و این نوع تفکر بازتابی از جریانات محافظه کارانه درون سپهر هر جامعه ای هست، اما غالب افراد جامعه به دنبال تطور در همه دوره های زمانی هستند. لذا پرسش مطرح آنکه اساساً دگرگونی تاریخی در روحیات ایرانیان و اثرگذاری آن بر سیاست از چه نقاط عطفی در صدسال اخیر سرچشمه می گیرد؟ به نظر می رسد نقاط عطف تاریخی در تعامل با تحولات جهانی و ابژه مثبت و منفی هر نسلی به نوبه خود زمینه های تحول و تطور روحیات ایرانیان را فراهم نمود که بر عرصه سیاست در ابعاد داخلی و خارجی آن تاثیراتی در بلندمدت گذاشته که اثرات آن را نسل های دیگر لمس نموده اند. برهمین مبنا پژوهش با در نظر گرفتن اهمیت چهار نقطه عطف تاریخی"مشروطه و آغاز سلطنت رضا شاه"،"وقایع 28 مرداد 1332"،"انقلاب اسلامی1357"و"جنگ تحمیلی همراه با شرایط پسا جنگ" به تشریح هریک از این چهار نقطه تطور در همان دوره بپردازد؛ برهمین اساس به جهت کشف فرضیه های مطرح از بُعد نظری و مطابقت آن با واقعیت ها از روش تطبیقی_تاریخی بهر ه گرفته و به همین منظور با گردآوری داده های لازم، به توصیف، تجزیه، تحلیل و استنباط پرداخته و سنجش متغیرها با ارائه راهکارهای علمی و پژوهشی عملیاتی سازد.
۴.

تعلیم و تربیت در دستگاه ایدئولوژیک داعش؛ نسل جدید اسلام گرایی رادیکال و تلاش برای آفرینش جامعه آرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۶ (پیاپی ۶۶) 251 - 278

کلید واژه ها: دستگاه های ایدئولوژیک دولت جامعه آرمانی تعلیم و تربیت داعش اسلام گرایی رادیکال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۳۵۰
رژیم ها و گروه های ایدئولوژیک در راستای رسیدن به جهان آرمانی و مدینه فاضله موعود همواره درصدد پرورش انسان هایی طراز نوین بوده اند و برای تحقق این امر در پی کنترل همه جانبه ابعاد گوناگون زندگی انسان ها برآمده اند. به نظر می رسد داعش نیز به عنوان یک سازمان سیاسی- نظامی تمامیت خواه از این امر مستثنی نبوده است. تجربه دوره هرچند کوتاه مدتِ خلافت نشان می دهد این گروه با قرائتی خاص از متون مقدس اسلامی به طور خاص به دنبال آموزش و پروش کودکان و نوجوانان بوده است تا در نهایت انسان آرمانی و مدینه فاضله مدنظر خود را بیافریند. در این مقاله، ضمن تحلیل محتوای آثار درسی و تبلیغی، نظر آن گروه درباره علوم مختلف و روش های نظام تعلیم و تربیت برای رسیدن به هدفش پرداخته شده است و در این مسیر از مفهوم دستگاه های ایدئولوژیک دولت (آلتوسر) بهره گرفتهشد. از سوی دیگر با آگاهی از تلاش داعش برای بهره گیری از روش ها و ابزارهای گوناگون در جهت کسب تعهد و وفاداری هواداران، این مقاله می کوشد تا مسیرهای محتمل اثرگذار و نفوذ داعش بر کودکان و نوجوانان را در مرحله ارتباط و تماس اولیه مورد بررسی قرار دهد که عبارتند از: حساسیت زدایی نسبت به خشونت، نمایش شیوه مثبت زمامداری، اعطای حس هویت جمعی، الگوی نقش مثبت فقدان و جایگزینی و افراد بزرگسال قابل اعتماد و اثرگذار.
۵.

تدوین کتاب های درسی علوم سیاسی در سال های گذار؛ تاریخ مستند هشت کتاب علوم سیاسی در مرکز نشر دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۵) 217 - 250

کلید واژه ها: علوم سیاسی انقلاب فرهنگی دانشگاه مرکز نشر دانشگاهی کتاب درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۹۹
با پیروزی انقلاب اسلامی، بازتعریف رشته های دانشگاهی، ازجمله علوم سیاسی، مطابق با آرمان ها و انتظارات جدید مورد توجه قرار گرفت. روشن است که در این مسیر، تدوین کتاب های جدیدی ضرورت پیدا می کرد و اصولا تاریخ علوم سیاسی ایران بعد از انقلاب را نمی توان بدون توجه به سیر تدوین و انتشار کتاب های درسی این رشته نوشت. مقاله حاضر بر سال های گذار؛ یعنی پیروزی انقلاب (1357) تا تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی (1363) تمرکز دارد که فعالیت های اولیه برای استانداردسازی، تدوین و انتشار کتاب های درسی دانشگاه ها صورت گرفت. در این سال ها چند کتاب در کمیته برنامه ریزی علوم سیاسی ستاد انقلاب فرهنگی تصویب و از سوی مرکز نشر دانشگاهی منتشر شد. بررسی مرور روند انتشار این 8 اثر که اغلب ترجمه بودند - نشانگر مشکلات و دستاوردهای تلاش های سال های گذار است. واقعیت آن که ارتقای کیفیت محتوایی آثار در این مرحله، ازجمله به خاطر رعایت جدی قواعد ویرایشی در مرکز نشر دانشگاهی، انکارناپذیر است، همچنان که مشکلات مهمی مانند تعداد اندک آثار منتشرشده در زمینه علوم سیاسی و درضمن تاخیر فراوان در روند ارزیابی، تولید و چاپ این آثار وجود داشت. بنابراین در این سال ها می توان شاهد نخستین تکاپوهای جامعه علمی برای بازبینی دروس و سرفصل ها و همزمان تدوین آثار جدید درسی در خلال مشکلاتی جدی تر؛ یعنی بدبینی نخبگان نظام سیاسی جدید به رشته های علوم انسانی و همچنین انتظارات فزاینده عمومی از این رشته ها برای کاهش مشکلات موجود، بود. با توجه به کمبود داده ها و مستندات مدون در این زمینه، مطالعه حاضر به روش اکتشافی و بهره گیری از منابع مرکز نشر دانشگاهی صورت گرفته است.
۶.

روان شناسی ناسیونالیسم مصر بر اساس تحلیل گفتمان فیلم های اتوبیوگرافی «یوسف شاهین»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش سیاست نظری پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۰ 247 - 278

کلید واژه ها: ناسیونالیسم ناصری گفتمان ناسیونالیسم انسان ملی گرای عربی روانشناسی لکان و روان شناسی ناسیونالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۱۴۴
این جستار با پذیرش فرضیه آشفتگی روح و ذهن عقل عربی در انقلاب های ناسیونالیستی کشورهای عربی، در پی آن است تا رفتارها و کنش های انسان ملی گرای عربی در مواجهه با دیگری های گفتمان انقلابی ناسیونالیسم عربی ناصری در فیلم های چهارگانه اتوبیوگرافی «یوسف شاهین» -کارگردان مصری- مبتنی بر روش تحلیل گفتمان و در چهارچوب نظری روان شناسی سوژه «ژاک لکان» مورد واکاوی و تحلیل قرار دهد. جوان روشن فکر انقلابی دهه های پنجاه و شصت میلادی مصر به دلیل خلأ های ایدئولوژیک و هویتی ناشی از قرن ها سلطه نظام های فراملی و نیابتی، جذب دال های گفتمان ناسیونالیسم ناصری می شود؛ گفتمانی که در ابتدای امر به عنوان یک امر نامتناهی (امر واقع) و تجلی آرمان شهر و محل تحقق امیال سرکوب شده انسان عربی (سوژه) تصور می شد، اما به مرور، تناقض ها و تضادهای شعار و عمل این گفتمان برای همگان شناخته شد و به عنوان یک گفتمان و امر تحمیلی (ساحت نمادین) از سوی دیکتاتوری نوظهور ناسیونالیسم عربی مورد پذیرش اجباری قرار گرفت. جوان روشن فکر انقلابی که زمانی شیفته و فدایی این گفتمان بود، پس از مشاهده شکست و تحقیر ناسیونالیسم عربی در جنگ با اسرائیل و رسوایی مالی و اخلاقی فرماندهان آن، دچار دردها و حسرت های (ژوئیسانس) زیادی می شود که به دلیل شیفتگی به این گفتمان، آنها را مخفی می کند و پس از مدتی همچون پدر خود (گفتمان ناصری)، دچار استبداد مشابهی می شود. پرسش اساسی این پژوهش، چرایی تغییر رفتار روشن فکران انقلابی مصری از آزادی خواهی به استبداد است.
۸.

The Use of Gender Justice Paradigm in the Islamic Republic of Iran (1997-2005) from the Institutional Theory

نویسنده:
منبع: International Journal of Political Science, Vol ۹, No ۳ , Autumn ۲۰۱۹ 71-86

کلید واژه ها: Gender justice Institutionalism Government Government of Reforms

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۲۰۲
Being dealt with now, the need for the presence of a leader and a jurisprudent who is wise and righteous is being felt a lot, and this question has been asked and some scho-lars have examined the cause of the need for the jurisprudent and the velayat-e faqih. Regarding this, Imam Khomeini's thoughts as the first person who presented the abso-lute velayat-e faqih has a special place and Ayatollah Javadi Amoli as one of Imam Khomeini's students who continued the views of Imam Khomeini on velayat-e faqih. This research has been conducted in the form of documentary and library reviews and has examined the views and thoughts of these two great Islamic scholars in the field of velayat-e faqih and the need for the presence of the province in society.
۹.

موانع توسعه علوم انسانی از منظر خردگرایی نقاد با نگاهی به ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش سیاست نظری پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۶

کلید واژه ها: توسعه علمی علوم انسانی موانع خردگرایی نقاد ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۰ تعداد دانلود : ۴۴۳
جوامع مختلف برای قرار گرفتن در مسیر بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود نیازمند فراهم نمودن زمینه های رشد و توسعه علمی هستند. جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای رسیدن به توسعه و بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود نیازمند توسعه علوم به ویژه در حوزه علوم انسانی به عنوان اساس تحول جامعه است. پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که مهم ترین موانع توسعه علوم انسانی در ایران کدامند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش می توان مطرح کرد این است که مجموعه ای از عوامل معرفتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، موانع توسعه علوم انسانی در ایران را ایجاد نموده اند که این موانع نیز هم عرض و هم ارزش نیستند و برخی نسبت به برخی دیگر تقدم داشته، جنبه تعیین کنندگی دارند. با استفاده از نظریه خردگرایی نقاد، موانع توسعه علوم انسانی در ایران بررسی شده است.
۱۰.

The Elite and the Change in Political Culture of Iran of the Qajar Era, Noorollah Qeysari,Tehran: Center of Islamic Revolution Documents, 2009.

نویسنده:
منبع: International Journal of Political Science, Vol ۹, No ۲ , summer ۲۰۱۹ 79-82
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۹۷
Political culture in Iran, the changes in it, factors causing these changes and their proba-ble outcomes have been of interest to writers and researchers at the present time more than ever; as a result, the concept of political culture, which is a newly developed con-cept in the political studies and research in Iran, is regarded as of great importance in these studies. Similarly, the number of publications focusing on this concept has in-creased dramatically. Each of these publications tries to offer a new reading of the so-cio-political changes and their outcomes through analyzing a particular era or a specific aspect of the subject. In this approach the roots and the key factors influencing the atti-tude of people towards power and politics are studied; the attitude of the people deter-mines their behavior towards power, politics and in different times and circumstances takes different forms, such as support, criticism, riot or indifference.
۱۱.

امنیت در ساحت عدالت اجتماعی؛ از فرایندها تا برایندها تأملی در کتاب عدالت و امنیت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال هجدهم شهریور ۱۳۹۷ شماره ۶ (پیاپی ۵۸) 189-211
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۶۷۴
نیاز به امنیت پس از نیازهای فیزیولوژیک مهم ترین نیاز اساسی انسان برای حیات است که شانه به شانۀ دگردیسی در روندها و فرایندهای زندگی جمعی متحول شده است و ابعاد مختلفی یافته است. در دوران مدرن مفهوم بسیط یا به تعبیری پسامدرن دال شناور امنیت در بستر نظام دانش برآمده از گفتمان کلاسیک امنیت ملی مدلولی یافت که جامع اعضا و مانع اغیار نبود. نقیصه ای که با صورت بندی ای جدید از مفاهیم و ایجاد پیوند معنایی نوینی میان مقولة امنیت و عدالت ذیل نظام دانش برآمده از گفتمان امنیت جامعه ای تاحدودی مرتفع گردید. درواقع، مفهوم امنیت ملی فقط در وضعیتی می تواند متضمن و منادی «امنیت پایدار/ security sustainable » باشد که موجد و مولد عدالت در تمامی سطوح اجتماعی باشد و با تقویت سرمایة اجتماعی اطمینان و آسودگی خاطر افراد و گروه های اجتماعی را به هم راه داشته باشد. این مهم مستلزم اتخاذ رویکردی جامعه محور دربرابر رویکردی قدرت محور است. امری که با تقدم بخشیدن به جامعة مدنی و تقویت نهادهای جامعه بنیاد و ابتنای روندهای سیاست سازی و سیاست گذاری بر ارزش های اجتماعی و فرهنگی میسور و میسر خواهد بود.
۱۲.

ریشه های ناسازگاری دانشجویان با هویت برساخته ی حکومت پهلوی در دهه های 1340 و 1350(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸ ۵۳-۸۱

کلید واژه ها: ایران پهلوی دوم جنبش دانشجویی میدان/هابیتوس هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۳۳۶
محمدرضا پهلوی در دهه های 1340 و 1350 شمسی در حوزه های گوناگون کشورداری به اصلاحات توسعه گرایانه دست زد و سعی کرد تا در هر کدام از این حوزه ها هویتی را به مثابه هویت مشروع تعریف و افراد (ازجمله دانشجویان) را به پذیرش آن ترغیب کند. اما این هویت مشروع (هویتِ ساخته شده توسط دستگاه حکومتی پهلوی) با استقبال دانشجویان و نخبگان ابزاری/فکری جامعه مواجه نشد و برنامه های محمدرضا شاه نتوانست نظر موافق دانشجویان را جلب و آنها را همراه کند. پرسش اصلی مقاله ی حاضر این است که هویت مشروع (هویت برساخته ی نظام سیاسی) به چه دلیل از سوی دانشجویان در دهه های 1340 و 1350 طرد شد؟ فرضیه ی نوشتار با بهره گیری از دو سازه ی نظری میدان/عادت واره ی «بوردیو» و هویت «کاستلز»، چنین طرح شد: انطباق نداشتن هویت مشروع میدان های اقتصادی، دانشگاهی و سیاسی با یکدیگر و ناهمسویی سیاست گذاری ها سبب طرد هویت مشروع از سوی دانشجویان شد. یافته ی مقاله نشان می دهد که هویت مشروع پیرومنشانه باعث شد تا دانشجویان به تدوین هویت مقاومت گرایش یابند. نوشتار با روش تبیینیِ «چگونه ممکن است» نگارش شد.
۱۳.

ضعف دولت ملت سازی در سوریه و وقوع جنگ داخلی در این کشور (2016-2011)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 99-121

کلید واژه ها: اصلاحات بحران هویت بهار دمشق جنگ داخلی دولت ملت سازی سوریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۳ تعداد دانلود : ۵۲۵
اکثر کشورهای برآمده از امپراتوری عثمانی، از جمله سوریه، با ضعف در روند دولت ملت سازی مواجه بوده و همین امر باعث شکنندگی آن ها در یک قرن گذشته شده است. در عین حال، موقعیت ژئوپلیتیک، سوریه را همواره مرکز توجه قدرت های بزرگ قرار داده است. متن حاضر با تمرکز بر ضعف دولت ملت سازی در سوریه، نشان می دهد ضعف دولت ملت سازی در سوریه چه تأثیری بر وقوع جنگ داخلی در این کشور داشته است. اگرچه از ابتدای استقلال سوریه، گروه های قومی و مذهبی مختلف در کنار یکدیگر می زیسته اند و احزاب و ایدئولوژی های مختلف فعال بوده اند، به دلایل مختلف نهادها و ساختارهای فرهنگی و سیاسی متزلزل باقی ماندند و همبستگی ملی نیز محقق نشد. نتیجه این شکنندگی ناشی از تعدد و تراکم طولانی مدت بحران را می توان به روشنی در وضعیت پنج سال گذشته دید؛ ضعف روند دولت ملت سازی در سوریه عامل اصلی بروز جنگ داخلی در این کشور بوده است و بسیاری از مشکلات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی از آن نشئت می گیرند. چالش های پیش روی سوریه در روند دولت ملت سازی، این کشور را به پرتگاه جنگ داخلی کشانده است. در ابتدای بحران اخیر (2011)، اصلاحات جدی و عمیق سیاسی و اقتصادی به صورت یک خواست عمومی درآمد، به ویژه آنکه اصلاحات مورد نظر بشار اسد که در سال 2000 به قدرت رسید، ظرف مدت کوتاهی به خاطر کارشکنی های حزب بعث و ارتش ناکام و متوقف شد. با این حال، برخورد قهرآمیز نیروهای نظامی و امنیتی با اعتراضات مردمی، در کنار دخالت تدریجی و فزاینده قدرت های خارجی سبب شد توانایی دولت سوریه در تأمین ثبات با تردید مواجه شود و مشکل قدیمی ضعف روند دولت ملت سازی اثر خود را به عنوان یکی از عوامل ریشه ای جنگ داخلی این کشور نشان دهد.
۱۴.

آشفتگی در نظر، شتابزدگی در عمل نقد کتاب «سیاست و حکومت در خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال هفدهم بهمن ۱۳۹۶ شماره ۸ (پیاپی ۵۱) 311-323
تعداد بازدید : ۷۸۸ تعداد دانلود : ۲۸۷
رشد علاقه به بررسی تحولات و رویدادهای خاورمیانه از یک سو و گسترش دوره های آموزشی و پژوهشی مطالعات این منطقه طی سال های اخیر، از سوی دیگر، موجب شده است نیاز به آثار آموزشی و تحقیقی بیش از گذشته احساس شود. از این رو انتشار کتاب سیاست و حکومت در خاورمیانه توسط ناشرانی دانشگاهی و معتبر جلب توجه می نماید؛ کتابی که قرار است اسلوب آموزشی داشته باشد و خوانندگان، به ویژه دانشجویان رشته علوم سیاسی در مقطع کارشناسی، را با اطلاعات و تحلیل های پایه در این زمینه آشنا کند. با این حال، بررسی شکلی و محتوایی کتاب نشان می دهد که به رغم دقت ناشران در عرضه اثری جامع و علمی، این نوشته دچار کاستی ها و گاه بی دقتی های متعددی است، به گونه ای که ظرفیت و ارزش آن را برای استناد و تدریس در دانشگاه با تردید روبرو می کند. بر این اساس، مطالبی درباره ویژگی های شکلی و نکات قوت و ضعف محتوای اثر ذکر شده و در پایان نیز توصیه ها و پیشنهادهایی برای ویرایش جدی آن آمده است. به نظر می رسد مهمترین مشکل کتاب آن است که هم از راهنمایی متخصصان حوزه مطالعات خاورمیانه و هم از مشورت صاحب نظران حوزه تعلیم و تربیت، در جهت نگارش اثری آموزشی، بی بهره بوده است.
۱۵.

مطالعات میان رشته ای و تکثر روش شناختی: برخی ملاحظات و پیشنهادها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره هشتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)
تعداد بازدید : ۶۸۹ تعداد دانلود : ۴۱۲
گذر از رشته به میان رشته، علاوه بر کثرت گرایی معرفت شناختی، دلالت بر نوعی کثرت گرایی روش شناختی نیز دارد. آن گاه که امکان برداشت های متنوع و غیراختصاصی امری بدیهی فرض می شود و میان رشتگی شکل می گیرد، ابزار روش نیز متغیر و دگرگون می شود. از این نظر، میان رشتگی حاوی دو تغییر مهم در نظام معرفت است: از یک سو مرزهای ادعایی یا تصوری هر رشته یا دانش خاص از سوی مفاهیم و متغیرهای رشته یا دانش دیگر در نوردیده می شود؛ و از سوی دیگر، روش های پژوهش و آموزش نیز از یک رشته به رشته دیگر مهاجرت می کنند. اما این دو تغییر، اگر با مبنایی محکم و معیارهایی از پیش تدوین شده صورت نگیرد به جای اثربخشی، به آشفتگی ذهنی و آشوب روشی منجر می شود. این مقاله گذر از رشته به میان رشته را با عطف توجه به دو چالش بالا و با نگاه به پیامدهای آن در جامعه علمی ایران، به بحث می گذارد.
۱۶.

تغییر فرهنگ سیاسی شبه مدرن و تحولات خاورمیانه عربی؛ مخاطرات پیش رو : مطالعه موردی مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹ (پیاپی ۴۹)

کلید واژه ها: اقتدارگرایی فرهنگ سیاسی فناوری ارتباطات بهار عربی انقلاب 25 ژانویه مصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۶ تعداد دانلود : ۴۱۹
خاورمیانه و شمال آفریقا که همواره موقعیتی حساس و مورد توجه قدرت های بین المللی و منطقه ای داشته است، بیش از چهار سال است که با تحولات و رویدادهایی روبرو شده که معادلات منطقه ای و بین المللی را دستخوش دگرگونی قرار داده است. در این میان تحولات مصر که پس از تونس به قطار تغییرات پیوست، پرسش هایی را درباره دگرگونی فرهنگ سیاسی، عوامل موثر بر این دگرگونی و توان اثرگذاری این دگرگونی بر تحولات سیاسی حال و آینده مصر مطرح می کند. آنچه به-نظر می رسد آن است که پیامدهای گسترش شبکه های مجازی اطلاعاتی - ارتباطی در مصر، زمینه گذار از فرهنگ سیاسی شبه مدرن در این کشور فراهم نموده و انقلاب 25 ژانویه مهمترین تجلی چنین تحولی است، هرچند پایداری برخی عناصر فرهنگی، شرایط دوره پس از مبارک – به ویژه در زمینه تحقق و تثبیت دموکراسی - را با چالش هایی روبرو می کند. لذا مقاله حاضر تلاش می کند ضمن توجه به ساختار جمعیتی و فرهنگی مصر و با بررسی و تحلیل ثانویه داده های جمع آوری شده طی سه تحقیق میدانی مرکز الاهرام در سال 2011، به تجزیه و تحلیل روابط متغیرهای مطرح شده پرداخته و میزان اثرگذاری آن ها را مورد سنجش قرار می دهد.
۱۷.

جنگ مقدمه صلح؛ تناقض اندیشه و عمل گروه های اسلام گرایان رادیکال معاصر در تحقق آرمان شهر

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۰

کلید واژه ها: صلح جنگ خشونت آرمان شهر اسلام گرایی رادیکال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۸ تعداد دانلود : ۴۸۴
دوگانه صلح و جنگ همواره در سطوح مختلف، مساله نظری و عملی بشر بوده است. در این میان، آموزه های دینی و مذهبی نیز توصیه هایی برای دو سر این طیف داشته اند. بر این اساس، برخی بر وجوه رحمانی دین و برخی نیز با تقسیم بندی های دوگانه حق و باطل و خودی و غیرخودی بر استفاده ابزاری از خشونت و جنگ جهت تحقق اهداف اجتماعی و سیاسی خود تاکید کرده اند. در این میان، و در دوران معاصر، اسلام گرایان رادیکال خشونت را مقدمه صلح دانسته اند. از نظر آنان، آرمان شهری که در آن مومنان در آرامش و صلح به شکوفایی و سعادت نائل می شوند، با توسل به نابودی هرآنچه که هست، محقق خواهد شد. مقدمه وصول و تحقق این آرمان شهر جذاب، خشونت و جنگ می باشد.بنابراین حذف همه عوامل مخل و بن بست های موجود در مسیر تحقق آرمان شهر با استفاده از زور و خشونت از جمله تاکیدات آنها در نظر و عمل بوده است. اما سوال این است که خشونت تا کجا مجاز است؟ توان جامعه و آحاد آن در پیگیری خشونت جهت تحقق صلح تا کجاست؟ چه تضمینی وجود دارد که جنگ و خشونت به هدف تبدیل نشود؟ در کدام مرحله از تاسیس جامعه مطلوب، خشونت فروکش می شود؟ خشونت های گسترده گروه های اسلام گرای رادیکالی مانند القاعده و دولت اسلامی – موسوم به داعش - نمونه ای از این دست تلاش های بشری است که وعده تحقق جامعه مومنان را با ابزار جنگ و ستیز ممکن می داند. در این مقاله ضمن بررسی آرای تاثیرگذار در گسترش خشونت از سوی این گروه ها، وضعیت تناقض آمیز «مقدمه بودن» جنگ برای صلح به بحث گذاشته می شود.
۱۸.

فروپاشی حکومت مبارک در مصر؛ یک تحلیل ساختاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۴۲)

کلید واژه ها: حکومت مصر رژیم های سلطانی دولت رانتیر سرکوب وابستگی سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۵ تعداد دانلود : ۴۹۴
با گذشت چند سال از فروپاشی حکومت مبارک در مصر، بررسی های متعددی در زمینه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی درباره علل وقوع این رخداد ارائه شده است. در همین زمینه، مقاله حاضر تلاش می کند با تکیه بر رهیافتی ساختاری و با توجه به تحلیلی دولت محور به مهم ترین علل وقوع انقلاب در مصر بپردازد. بر این اساس، سوال اصلی مقاله مربوط به «چرایی» آسیب پذیری حکومت حسنی مبارک در مصر است. به نظر می رسد بررسی نقش سه عامل/ متغیر اصلی ساختاری در قالب یک چارچوب تحلیلی و نظری بتواند به این پرسش پاسخ دهد. عامل اول به ماهیت خاصی از رژیم های اقتدارگرا اشاره دارد به این صورت که ماهیت سلطانی حکومت مبارک، رژیم را به مرحله فروپاشی نزدیک کرد. عامل دوم معطوف به ماهیت اقتصاد سیاسی رژیم های اقتدارگراست بدین گونه که رژیم های اقتدارگرای رانتیر و یا نیمه رانتیر در آسیب پذیری و تغییر رفتار سیاسی آن نقش مهمی دارند. عامل سوم مربوط به رابطه رژیم های اقتدارگرای منطقه با ابرقدرت ها است بدین شکل که وابستگی سیاسی و اقتصادی به ابر قدرت ها، و مشخصا ایالات متحده، رژیم را در معرض آسیب پذیری بیشتر قرار می دهد. ترکیب این سه عامل/ متغیر، وضعیتی را ایجاد می کند که یک رژیم را در آستانه فروپاشی قرار می دهد. این نوشته مبتنی بر داده های تاریخی درباره سه دهه حکومت مبارک در مصر (1981-2011) است که به شیوه اسنادی و کتابخانه ای جمع آوری شده است.
۱۹.

تحلیل گفتمانی تأثیر فرهنگ سیاسی بر روابط خارجی ایران در دوره پهلوی دوم (1332-1342)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلید واژه ها: ایران سیاست خارجی تحلیل گفتمان فرهنگ سیاسی پهلوی دوم پهلویسم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی فرهنگ و سیاست فرهنگ سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سیاست خارجی ایران سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی دوره محمدرضا شاه پهلوی
تعداد بازدید : ۱۸۸۹ تعداد دانلود : ۱۵۹۰
گسترش روابط ایران با کشورهای بلوک غرب، به ویژه آمریکا، بین سال های 1332-1342 یکی از ویژگی های روابط خارجی ایران در دوره پهلوی دوم است. در این مقاله تلاش بر آن است که تأثیر فرهنگ سیاسی بر روابط خارجی ایران طی این سال ها بررسی شود. فرضیه ای که در پاسخ به سؤال اصلی مورد بررسی و آزمون قرار می گیرد، عبارت است از: فرهنگ سیاسی برآمده از گفتمان پهلویسم متشکل از عناصر شاه محوری، اقتدارگرایی، عدم امنیت و تجددگرایی، سبب گسترش روابط با بلوک غرب و تشدید وابستگی ایران در آن دوره شد. در واقع، ترکیب عناصر یادشده به معنای آن بود که شاه تنها تصمیم گیرنده سیاست خارجی در این مقطع باشد و دیگر نخبگان سیاسی هم درنهایت، با این وضعیت هماهنگ و همسو شوند. برای این منظور نویسندگان از تحلیل گفتمانی استفاده نموده و پس از تحلیل ارکان گفتمانی پهلویسم نسبت به بررسی سازوکارهای ارتباطی آن بر روی فرهنگ سیاسی جامعه اقدام نموده اند.
۲۰.

اسلام گرایی؛ پدیده ای چندبعدی، مفهومی میان رشته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره پنجم بهار ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلید واژه ها: اسلام سیاسی اسلام گرایی میان رشتگی مفهوم میان رشته ای گفتگوی انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۶ تعداد دانلود : ۶۱۳
اسلام گرایی یکی از اثرگذارترین پدیده های معاصر به شمار می آید که برخی از مهمترین رویدادهای سیاسی و اجتماعی منطقه خاورمیانه را رقم زده و نقطه کانونی تحقیقات متعددی بوده است. استدلال مقاله حاضر آن است که درک عمیق تر این پدیده پیچیده و پویا مستلزم تلقی اسلام گرایی به عنوان مفهومی میان رشته ای است؛ یعنی مفهومی مهاجر که در مرز رشته های گوناگون علوم انسانی و اجتماعی می ایستد و امکان بررسی آن در چارچوب یک رشته یا رهیافت خاص ممکن نیست. این تلقی سبب می شود فهمی میان رشته ای از این پدیده به دست آید؛ چه آنکه ابعاد مختلف این پدیده از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار می گیرد و از ساده سازی یا تقلیل گرایی در تحلیل اجتناب می شود. برای دوری از انتقاداتی که در زمینه نفی روش یا رد تخصص گرایی برآمده از رشته ها بر مطالعات میان رشته ای وارد شده است و همچنین عدم انجام مطالعه ای چندرشته ای، سازماندهی و کامیابی پژوهشی با این رویکرد در گرو تعامل و گفتگوی انتقادی میان حوزه های گوناگون علوم انسانی و اجتماعی است. از این رو مطالعه اسلام گرایی در تلاقی یافته ها و تجارب دانش ها و رهیافت های گوناگون قرار می گیرد و اختلافات و تناقضات میان آنها نیز، نه نفی، که از طریق گفتگوی انتقادی مقایسه می شود. از این امر که می توان با عنوان پیوند از آن نام برد و نگاه فرایندی بر آن حاکم است، حدود و ویژگی های رشته ها و رهیافت های مختلف حفظ می شود، اما محدودیت های ناشی از وضعیت درون نگر آنها جای خود را به انعطاف پذیری می دهد. هدف نهایی مقاله آن است که نشان دهد بررسی پدیده اسلام گرایی بدون توجه به این گونه تلقی، به لحاظ علمی، نه ممکن است و نه مطلوب.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان