محسن منطقی

محسن منطقی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه مدیریت مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۸ مورد.
۱.

آینده پژوهی؛ ضرورت آیندة مطالعات فرهنگی و علمی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: برنامه ریزی سناریو آینده پژوهی آینده گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 124 تعداد دانلود : 101
سرعت و دگرگونیها در پدیده های علمی، اجتماعی و فرهنگی به گونه ای است که سازمان ها را با مشکل جدید روبه رو کرده است. مدیران سازمان ها، در گذشته با برنامه ریزی سنتی و برنامه ریزی راهبردی، میکوشیدند دگرگونیها را به نفع سازمان مهار کنند؛ اما اکنون محیط پرتلاطم و نامطمئن، ناکامی برنامه ها را رقم میزند. یکی از دانش های جدید، و مفید برای هدایت سازمان ها، «آینده پژوهی» است. در آینده پژوهی، مدیران اندیشور با تحلیل رویدادها و به کارگیری خلاقیت و نبوغ، از آینده آگاهی مییابند. این آگاهی به صورت آیندة محتمل، آیندة ممکن، و آیندة مطلوب میتواند دریچه ای از آینده، پیش روی مدیران بگشاید تا آنان با شکل دادن سناریوها و طرح های متعدد، حرکت سازمان را بهتر مدیریت کنند. این مقال، با رویکرد تحلیلی ـ توصیفی به تبیین مفاهیم اولیه آینده پژوهی، مراحل رشد این دانش، و تمایز آن از مفاهیم مشابه پرداخته است.
۲.

ارتباطات درون فردی از منظر اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: انسان قرآن کریم ارتباط خود

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق معاشرت[اجتماعی]
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق زیستی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت اخلاقی
تعداد بازدید : 409 تعداد دانلود : 290
ارتباط هر فرد با خودش ارتباط «درون فردی» نام دارد. تبیین مفهوم «خود»، حقیقت انسان و ضرورت شناخت خود می تواند به فهم دقیق تر مفهوم «ارتباط درون فردی» کمک کند. ارتباط با خود، کارکردهای فراوانی، از قبیل افزایش اعتماد به نفس، خود کنترلی، وجدان کاری و خود شناسی کارکنان در سازمان را به همراه دارد. خودشناسی کارکنان، که یکی از عوامل افزایش بهره وری است، از طریق ارتباط با خود و مراحل آن - یعنی مشارطه، مراقبه، محاسبه و معاتبه نفس - به شکوفایی می رسد. رابطة بین خودشناسی و ارتباط مؤثر با خود یک رابطة دوری فزاینده است؛ بدین معنا که موفقیت و شکست در هر یک، مستلزم موفقیت و شکست در دیگری است. از منظر اسلام، مهم تر از اصل این نوع ارتباط، جهت گیری آن است. برای اینکه انسان بتواند ارتباط مؤثری با خود برقرار کند، لازم است خود را به خوبی بشناسد تا جهت گیری این ارتباط به سوی نیل به کمال و سعادت او باشد. با توجه به تصویری که قرآن کریم از انسان ترسیم می کند، سمت و سوی ارتباطات درون فردی از منظر اسلام، باید به سویی باشد که انسان را تافتة جدا بافته ای از خالق خود نبیند و بتواند او را هر چه بیشتر به خالق و مبدأش نزدیک کند.
۳.

درآمدی بر اسلام و آینده پژوهی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: قضا و قدر پیش بینی آینده آینده پژوهی ظهور زندگی جاودان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام کلیات نظام سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : 50 تعداد دانلود : 514
پیش بینی آینده یکی از دغدغه های همیشگی بشر بوده است. امروزه با پیشرفت دانش، ترکیب علوم گوناگون این امکان را به بشر داده است که با استفاده از دانش، مسیر زندگی آینده را طراحی کند. شریعت مقدّس اسلام با بهره مندی از منابع غنی، می تواند شیوه ها و منابع آینده پژوهی را غنا ببخشد. دانشمندان مسلمان با تأمّل در موضوعات مرتبط با آینده پژوهی، مانند زندگی جاودان اخروی، عصر ظهور، قضا و قدر، و پیش بینی های بیان شده در روایات دینی، فصل جدیدی در این دانش ایجاد کرده اند. تبیین آیندة انسان در امتداد زندگی جاودان اخری، از تفاوت های اساسی بین آینده پژوهی اسلامی با آینده پژوهی های متداول است. تبیین تفاوت های آینده پژوهی طراحی شده به وسیلة بشر، با آیندة قطعی وعده داده شدة عصر ظهور از مهم ترین تلاش های علمی دانشمندان این حوزه است. تعمیق تفکر آینده پژوهی نیازمند تبیین رابطه با موضوع «قضا و قدر» است؛ به گونه ای که انسان نقش خود را در تدوین قضا و قدر الهی بداند. همچنین یکی از مسائل مطرح در منابع اسلامی، روایات معتبری است که بخشی از آینده را برای بشر پیش بینی کرده است. این روایات سختی پیش بینی آینده را از دوش بشر برداشته، اما اقدام ها و طرح ریزی برای آینده را بر دوش او نهاده است. آمادگی حوزه های علمیه برای تأمّل در این عرصه ، بستر مناسبی برای تحوّلات در پیش رو فراهم خواهد کرد.
۴.

مدیریت خانواده و کار در سبکزندگی اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: زندگی کاری زندگی خانوادگی سبک زندگی اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کار و شغل
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ سبک زندگی
تعداد بازدید : 218 تعداد دانلود : 223
زمینه: با گسترش شهرنشینی و فعالیتهای اجتماعی، عمده وقت سرپرست خانوار، بیرون از خانه میگذرد. مردان برای انجام فعالیت اقتصادی، کسب علم و مهارت، ورزش و...، وقت کمتری را برای اهل خانه صرف میکنند. از سوی دیگر، خانه، بستر شکلگیری نهادی مقدس است و چیدمان تعالی یا اضمحلال جامعه نیز در آن صورت میگیرد. هدف این تحقیق، یافتن سبک متعادلی از زندگی است که بتواند بین زندگی خانوادگی و کاری، سازگاری ایجاد کند. این تعادل بر اساس سبکزندگی اسلامی خواهد بود. روش کار: در این تحقیق با استفاده از یافتههای دانش مدیریت و آموزههای اسلامی در امور اجتماعی، تلاش شده است که یافتههای ترکیبی بر مبنای تحلیل عقلی و اجتهادی به دست آید. بر این اساس، یافته های پژوهش با استفاده از شیوه توصیفی – تحلیلی یافتهها، ارزیابی شده است. یافتهها: با توجه به اهمیت روابط خانوادگی و گستره آن و از سوی دیگر، اهمیت کار برای بهبود وضع زندگی و پیشرفت جامعه، طیفی از ترکیبِ این دو زندگی به دست آمد که عبارت بود از: بیتوجه به زندگی، بدون برنامه، کار محور، خانواده محور و زندگی تعادلمدار. بر اساس توصیههای اسلامی، سبکزندگی تعادل مدار مورد تأکید قرار گرفت. نتیجهگیری: با توجه به یافتههای تحقیق، میتوان به این نتیجه رسید که مدیران جامعه اسلامی باید تلاش کنند تا بر اساس آموزههای دینی، شرایط تحقق سبک تعادلمدار را در زندگی خانوادگی و کاریِ کارکنان به وجود آورند. تلاش مستمر، قناعت، اعتدال، توکل و دعا، از مهم ترین راهکارها برای تقویت سبک تعادلمدار است.
۵.

هوش اخلاقی و بررسی کارکردهای آن در سازمان از منظر اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: اخلاق هوش عملکرد سازمان کار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 10 تعداد دانلود : 652
نفوذ در افراد همیشه به عنوان امری مهم در ادبیات سازمان و مدیریت مطرح بوده است. هرقدر نفوذ مدیر بیشتر باشد قدرت او در به کارگیری افراد و انجام بهتر کارها افزایش می یابد. «هوش اخلاقی» نوع سوم قدرت است در کنار «قدرت مدیریتی یا سازمانی» (که از مقام فرد در سازمان نشأت می گیرد) و «قدرت شخصی» (که برآمده از ویژگی های شخصی فرد است.) هوش اخلاقی توانایی تشخیص درست از اشتباه است که با اصول اخلاقی سازگار باشد. با مطالعة دیدگاه اسلام دربارة کارکردهای هوش اخلاقی در سازمان، که با روش توصیفی(از حیث ماهیت و روش) و کتابخانه ای (از لحاظ راه کار و نوع فعالیت اجرایی) انجام شد، این نتیجه به دست آمد که اولاً، هوش اخلاقی می تواند از راه تنظیم بهتر روابط به وسیلة تمرکز و توجه بر پرورش فضیلت های، اخلاقی منجر به حصول عملکرد بهتر برای سازمان گردد. ثانیاً، کارکردهای مهم هوش اخلاقی در سازمان، شامل امانت داری، مسئولیت پذیری، مهرورزی، مدارا، خوش رفتاری، بردباری، دادورزی، تغافل است.
۶.

علل و آثار سکوت سازمانی از دیدگاه اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: سکوت خواستن توانستن دانستن سکوت سازمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 314 تعداد دانلود : 104
مسئله اصلی این پژوهش، یافتن نظر اسلام در مورد ابعاد، علل و آثار سکوت سازمانی می باشد که با روش داده بنیاد انجام گرفته است. «سکوت سازمانی»، از مسائلی است که در موضوعات گوناگون و در سه سطح فردی، گروهی و سازمانی تأثیر گذار می باشد. بررسی سکوت از منظر اسلام، با توجه به مباحث متعدد مطرح در این مورد، می تواند نگاهی جدید به این موضوع باشد. ازاین رو، این تحقیق به تحلیل سکوت سازمانی از منظر اسلام و ارائه مدلی از علل آثار سازمانی آن می پردازد. در همة رفتارهای انسانی، رفتار عاقلانه و دوری از رفتار جاهلانه در اسلام مورد اهمیت و تأکید می باشد. سکوت و اظهار نظر به عنوان یک رفتار انسانی از این امر مستثنی نیست. سکوت و اظهار نظر در این تحقیق، در دو دسته کلی عاقلانه و جاهلانه مورد بررسی قرار می گیرد. عوامل مؤثر به دست آمده در مدل سکوت سازمانی از منظر اسلام، در این تحقیق عبارتند از: دانستن، خواستن و توانستن. سکوت و اظهار نظر عاقلانه و جاهلانه در هر سه سطح فردی، گروهی و سازمانی تأثیرگذار می باشد.
۸.

مدیریت دانش با الهام از منابع اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: مدیریت دانش فرایند دانش منابع اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 789 تعداد دانلود : 201
مدیران امروزی به دنبال طرح و اجرای مدیریت دانش در سازمان ها هستند. دانش برای سازمان های امروزی، عامل حیات بخش و مزیت رقابتی به شمار می آید که فقدان آن موجب حذف یک سازمان از صحنه رقابت می گردد و یا دست کم سازمان را با ناکارآمدی در عرصه فعالیت مواجه می سازد.هرچند مدیریت دانش، ضرورت سازمان های امروزی معرفی شده است، اما با مراجعه به منابع اسلامی و تاریخی می توان دریافت که دین اسلام، به تحصیل، نگه داری، به کارگیری و انتشار دانش، اهمیت داده که محصول آن، جمع آوری، ثبت و نگه داری مستندات دینی، نشر و ترویج معارف اسلامی در موضوعات گوناگون است. براین اساس، این مقاله تلاش دارد با اتکا بر روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی فرایند سکوت، کسب، نگهداری، به کارگیری و انتشار دانش با الهام از منابع اسلامی بپردازد.
۹.

تحلیلی بر عوامل محیطی تاثیرگذار بر هویت نهاد روحانیت (رویکرد مدیریتی و سازمانی)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: هویت محیط سازمان نهاد روحانیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 856 تعداد دانلود : 343
شکل گیری هویت هر یک از نهادهای اجتماعی با تعامل درون نهادی و برون نهادی ممکن است. ذهنیت و تصوری که دست اندرکاران یک نهاد از اهداف و کارکردهای آن دارند، به همراه برداشت و انتظاراتی که عوامل محیطی از یک نهاد دارند، شکل دهنده تشخص و هویت یک نهاد است. به عبارتی در ساختار هویت روحانیت، نهادهای مختلفی تاثیرگذارند. بخشی از هویت این نهاد به وسیله خود روحانیت تبیین می شود؛ هر چند دولت، نخبگان و نهادهای غیر دولتی، هر یک به سهم خود در معماری این نهاد تاثیرگذارند. شناخت عوامل دخیل در نهاد روحانیت، کمک می کند که این نهاد در شناخت هویت و مرزهای خود دقیق تر عمل کند. این مطلب از آن رو اهمیت دارد که نهادها و سازمانها با تعیین حدود مرز خود می توانند دامنه فعالیت های خود را گسترش داده و یا محدود کنند. همچنین، آنها را قادر می سازد که در تعامل با محیط خود واکنش شایسته و به جا بروز دهند.
۱۰.

تبیین نظری نقش اقامة نماز در ارتقای رفتار کارکنان در سطح سازمان(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: رفتار سازمانی اقامة نماز نقش نماز آثار نماز ارتقای رفتار بهبود رفتار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
تعداد بازدید : 139 تعداد دانلود : 979
هدف از آفرینش انسان، رستگاری در پرتو ایمان و عمل صالح است و برترین عمل صالح، اقامة نماز (گزاردن نماز با رعایت تمامی شرایط آن) است که تأثیر گسترده ای بر جنبه های شناختی، گرایشی، اخلاقی، روانی، رفتاری و جسمانی نمازگزاران در سطح فردی و اجتماعی دارد. همچنین اقامة نماز، اعم از فرادا و جماعت، در داخل سازمان یا خارج از آن، تأثیرهای ویژه ای بر زندگی سازمانی انسان ها و نقش خاصی در ارتقای رفتار سازمانی کارکنان دارد. پژوهش در این خصوص، همراه با تقویت شناخت و باور به اقامة نماز، می تواند مشوّق مدیران و دیگر کارکنان در ترویج و تعمیق فرهنگ اقامة نماز باشد که نتیجه آن، تقرّب به خداوند و تحصیل کمالات معنوی و اخلاقی و به تبع آن، ارتقای رفتار سازمانی کارکنان است. رفتار سازمانی معمولاً در سه سطح «فردی»، «گروهی» و «سازمانی» مطالعه می شود و آنچه به عنوان مسئلة مطمح نظر است این است که نقش اقامة نماز در ارتقای رفتار کارکنان در سطح سازمان چیست و چگونه تبیین می شود؟ برای بررسی مسئله، با رویکردی «توصیفی-تحلیلی» و به تعبیر دقیق تر، «اجتهادی»، به پژوهشی نظری در آموزه های اسلامی اقدام شد و معلوم گردید که «تسهیل ارتباطات مؤثر»، «جلوگیری از رفتارهای سیاسی»، «ارتقای فرهنگ سازمانی»، «پیشگیری از تعارض و کمک به حل آن»، «تقویت رفتارهای شهروندی سازمانی»، و «ارتقای معنویت در سازمان»، از نقش های اقامة نماز در ارتقای رفتار کارکنان در سطح سازمان است.
۱۱.

نقش نگرش های اسلامی در فرآیند تصمیم گیری(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: تصمیم گیری انسان شناسی هستی شناسی نگرش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 594 تعداد دانلود : 659
انسان موجودی تصمیم گیر است. تصمیم گیری یعنی حل مسئله و انتخاب راه حل. مدیران برای تصمیم گیری و چاره جویی مسئله، باید مقدماتی فراهم آورند تا بتوانند موضوع را بشناسند و سپس آن را حل کنند. برخی از این مقدمات آگاهانه برگزیده میشوند و برخی دیگر بدون توجه به کار میروند. انسان ها تحت تأثیر عوامل تربیتی و شناختی در دوران زندگی برداشت هایی در ذهن خود جای میدهند و به هنگام تصمیم گیری، به طور طبیعی از آنها استفاده میکنند. مدیران آگاه با جاسازی اطلاعات واقعی و ارزنده و چینش مناسب آن میتوانند شرایط را برای تصمیم گیری بهتر خود فراهم سازند. نگرش ها با هدایت ذهن مدیران، آنان را در پیمودن فرایند تصمیم گیری همراهی میکند. نگرش های مدیران میتواند در همة مراحل تصمیم گیری نقش بیافریند. نقش آگاهیهای هستیشناسانه و انسان شناسانة مؤثر در تصمیم گیری، در این مقال در کانون توجه است. مدیران مؤمن با داشتن این آگاهیهای ضمنی بهتر میتوانند در رویاروی مسائل قرار گیرند. در این مقاله با تحلیل مفهوم نگرش و تبیین مراحل تصمیم گیری، تلاش شده است که با استفاده از منابع اسلامی تأثیر نگرش ها بر تصمیم گیری بررسی شود.
۱۲.

مهارت های مدیران فرهنگی از منظر قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: مدیریت هوش فرهنگی تفکر راهبردی تنوع فرهنگی مهارت فرهنگی رهبری فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 466 تعداد دانلود : 928
مدیران فرهنگی مدیرانی هستند که به تناسب جایگاه های گوناگون شغلی در سازمان ها، عهده دار فعالیت های فرهنگی کشور هستند. اینان در سطوح راهبردی، پشتیبانی و یا اجرایی مشغول فعالیت اند. مدیران جامعة اسلامی باید تلاش کنند که با استفاده از قرآن کریم، توانایی های خود را برای ادارة سازمان ها افزایش دهند. از آموزه های قرآن کریم استفاده می شود که این مدیران باید مهارت های متعددی را دارا باشند تا بر اساس آنها، به ادارة فرهنگی جامعه بپردازند. هدف این پژوهش، شناخت مهارت های مدیران از نگاه قرآن است. روش تحقیق «تحلیلی – توصیفی» بوده و با اتکا به برداشت های تفسیری و استنباطی از کتب تفاسیر قرآن صورت گرفته است. در این تحقیق، تلاش شده است با بهره گیری از یافته های دانش مدیریت، مهارت های مدیران فرهنگی از قرآن کریم استنباط گردد. در این تحقیق، مهم ترین مهارت های مدیران فرهنگی، یعنی «هوش فرهنگی»، «تنوع فرهنگی»، «رهبری فرهنگی»، «تفکر راهبردی فرهنگی»، تحقیق و بررسی شده است.
۱۳.

ارائه مدل مفهومی روش شناسی آینده پژوهی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده پژوهی آینده پژوهی اسلامی روش شناسی معرفت شناسی هستی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 703 تعداد دانلود : 688
روش شناسی آینده پژوهی اسلامی از مباحث پایه ای و اساسی در فرایند تولید دانش آینده پژوهی اسلامی است. تفاوت مبنای معرفت شناسی و هستی شناسی اسلامی موجب می شود روش شناسی آینده پژوهی اسلامی از سایر روش شناسی های موجود در این دانش متفاوت شود. ازین رو، سؤال اصلی این پژوهش این است که روش شناسی آینده پژوهی اسلامی چگونه است؟ هدف این پژوهش نیز ارائه مدلی مفهومی از روش شناسی آینده پژوهی اسلامی مبتنی بر مبانی معرفت شناسی و هستی شناسی اسلامی است. این پژوهش از نظر هدف بنیادی است. شیوه گردآوری داده ها کتابخانه ای بود و به روش توصیفی پیمایشی تحلیل و بررسی شد. مدل روش شناسی آینده پژوهی اسلامی، که در این پژوهش ارائه می شود، ترکیبی از روش شناسی های تحلیلی و تفسیری و شهودی است. هر یک از روش شناسی های فوق در آینده پژوهی اسلامی اهمیتی ویژه دارد و امکان بهره مندی هم زمان از دو یا چند روش به صورت ترکیبی در آینده پژوهی اسلامی نیز وجود دارد.
۱۵.

ابزارهای شناخت در مدیریت اسلامی

نویسنده:

کلید واژه ها: معرفت شناسی منابع شناخت تعارض منابع مدیریت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 287 تعداد دانلود : 400
یکی از موضوعات بنیادی در همه علوم، مطالعه و شناسایی شیوه ها و ابزارهای شناخت است. شناسایی ابزارهای معرفت و شناخت در دانش مدیریت اسلامی، موضوع اصلی این مقاله است. با تحلیل حس، خیال، و عقل که منابع اصلی علم حصولی برای معرفت بشری است. می توان شیوه ها و ابزارهای شناخت را در علوم انسانی، به ویژه دانش مدیریت مورد شناسایی قرار داد. در این تحقیق که با روش تحلیلی توصیفی صورت گرفته است، شیوه ها ی عقلی، تجربی، وحیانی، شهود، مرجعیت، و شیوع، برای دانش مدیریت اسلامی مورد شناسایی قرار گرفته اند. رتبه بندی این ابزارهای شناخت و حل تعارض آنها با تأکید بر دانش مدیریت و سازمان نیز مد نظر بوده است. این شش ابزار شناخت، در سازمان و مدیریت کاربرد داشته و برای شناسایی پدیده های سازمان و مدیریت مورد نیاز است. در بررسی این ابزارها، این نتیجه اساسی به دست می آید که ابزارهای مورد استفاده در «دانش مدیریت اسلامی» گسترده تر و جامع تر از ابزارهای مورد توجه «دانش مدیریت» است. از این رو، ابزارهای شناخت در دانش مدیریت اسلامی، می تواند گستره بیشتری از پدیده های مرتبط با سازمان و مدیریت را در معرض شناخت قرار دهد.
۱۶.

بررسی رابطه اخلاق سازمانی و معنویت سازمانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: اخلاق سازمانی معنویت سازمانی طیف آزگود مدیریت و سازمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 652 تعداد دانلود : 744
اندیشمندان سازمان با هدف تأمین خلأ های ناشی از قوانین و مقررات، به دنبال راهکارهای توسعه اخلاق و معنویت در سازمان ها هستند. معنویت سازمانی، می تواند در حل مشکلات سازمانی کارگشا باشد. با سازگاری بین اخلاق و معنویت، می توان زمینه موفقیت بیشتری برای سازمان را فراهم آورد. این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت کیفی است و رویکرد آن، بر اساس مقیاس کیفی «طیف آزگود» است. طیف آزگود، برای شناسایی تمایز معنایی بین دو متغیر به کار می رود. در این روش، با مقیاس قرار دادن مفهوم شناخته شده اخلاق، در کنار مفهوم کمتر شناخته شده معنویت، می توان سازه های مشترک آنها را شناخت. در تحقیقات انجام شده، سنجه های متعددی از اخلاق و معنویت سازمانی، که بیان کننده آنها بودند، شناسایی و تدوین شد. سپس، سنجه های که دارای ابعاد یا معانی مشترک بودند، با هم ادغام و دسته بندی گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که قرابت بسیاری بین این دو مفهوم وجود دارد، به گونه ای که تقویت معنویت سازمانی، از مسیر اخلاق سازمانی میسر است. چنان که پس از تحلیل و ادغام سنجه ها، پنج مقوله اساسی باورهای اخلاقی و باورهای معنوی، هوش اخلاقی و هوش معنوی، اسوه های اخلاقی و اسوه های معنوی، گرایش های اخلاقی و گرایش های معنوی؛ و پایبندی عملی به اخلاق و معنویت، به دست آمد. در بین مقوله ها، اسوه های اخلاقی و معنوی و باورهای اخلاقی و معنوی، بیشترین تأثیر را در تقویت اخلاق و معنویت سازمانی دارند.
۱۷.

فهم رفتار سازمانی مبتنی بر فقه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بینش سازمانی رفتار سازمانی فقه رفتار سازمانی فهم فقهی گرایش سازمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 991 تعداد دانلود : 477
پژوهش حاضر، با هدف دست یابی به چارچوب مفهومی برای فهم فقهی رفتار سازمانی، درصدد بود، با نگاه تکلیف مدار، عوامل مؤثر بر شکل گیری نگرش و رفتار افراد در سازمان را شناسایی کند. در این پژوهش با بررسی و شناسایی مبانی نظری فقهی، مرتبط با فعالیت های سازمانی، نصوص و داده های دینی گردآوری و با روش تحلیل مضمون مضامین و مؤلفه های فقهی رفتار سازمانی استخراج شد و به تأیید 30 نفر از استادان فقه رسید. بر این اساس الگوهای بینشی و گرایشی و کنشی موجود در منابع فقهی، شرایط فقهی تصدی شغل سازمانی، و شرایط و ویژگی های سازمان به منزله پنج مؤلفه رفتار سازمانی از یافته های این پژوهش اند که چگونگی رفتار سازمانی و حکم شرعی آن را تعیین می کنند. نتیجه پژوهش این است که رکن اصلی در فهم رفتار سازمانی و استنباط احکام آن تشخیص دقیق موضوع و سطوح مصالح فردی، سازمانی، نظام اسلامی و انسانی، و در نهایت تقدیم مصلحت اهمّ بر مهم است.
۱۸.

روش تحقیق در رفتار سازمانی با تأکید بر دانش اصول فقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : 363 تعداد دانلود : 743
دانش رفتار سازمانی با مطالعه پدیده های انسانی در سازمان، درصدد بهبود روند فعالیت ها است. اندیشمندان روش های متعددی را برای تحقیق رفتار سازمانی تاکنون شناسایی کرده اند. یکی از این روش ها، «تحلیل گفتمان» یا «تفاوت ها در معانی» است. در این روش محققین تلاش دارند که با به کارگیری تکنیک های متعدد ویژگی ها و خصوصیات تاریخی چیزهای گفته شده و چیزهای ناگفته را در سازمان شناسایی کنند. با مطالعه ی یافته های محققین در این حوزه که بیشتر متاثر از تفکر هرمونتیک است؛ مشاهده می شود که این روش، به جای روشنگری برای کاربران، مسیر ابهام را نشان می دهد. این در حالی است که آموزه های دانش اصول فقه می تواند راه گشای مناسبی برای شناسایی «تفاوت ها در معانی» باشد. این موضوع در مطالعات مدیریت و سازمان، مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق تلاش شده است از روش تحلیلی – توصیفی استفاده شود. بر این اساس، با شناسایی مفاهیم مرتبط در حوزه تحلیل گفتمان و اصول فقه، به توصیف آنها پرداخته شده و سپس با تحلیل های عقلی، راه حل های موثر شناسایی شده و تطبیق های مناسبی بین گزاره های دانش علم اصول فقه و تحقیق در رفتار سازمانی ارائه شده است.
۱۹.

فرایند «اکتشاف» نظریه اخلاقی اسلام در موضوع «سکوت سازمانی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سکوت سازمانی فرایند اکتشاف نظریه اسلامی حکم اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 329 تعداد دانلود : 624
سکوت سازمانی از مباحث نوظهور در حوزه اخلاق و مدیریت رفتار سازمانی است. بیشتر نوشته های موجود، نادرستی اخلاقی آن را مفروغ عنه گرفته، درصدد تحلیل علل و عوامل آن برآمده اند. نوشتار حاضر ضمن نادرست دانستن آن پیش فرض و با الهام از «روش فرایندی اکتشاف نظریه اسلامی»، به دنبال اکتشاف حکم اخلاقی آن از نگاه اسلام است. دستاوردهای تحقیق نشان می دهد سکوت سازمانی به خودی خود نه خوب است و نه بد؛ بلکه «حسن فعلی» آن منوط به این است که 1. در خدمت اعتلای جامعه اسلامی و عزت مسلمین باشد؛ 2. از روی دوراندیشی پارسایانه صورت گیرد؛ 3. با اصل مشورت دهی و مشورت گیری منافات نداشته باشد؛ 4. با مسئولیت پذیری تعارض نداشته باشد؛ 5 همچنین هنجارهای کلانی مثل «عدالت»، «ظلم ستیزی»، «اعانه بر بِرّ» و «پرهیز از اعانه بر ِاثم» را نقض نکند. و درصورتی از «حسن فاعلی» و درنتیجه «حسن اخلاقی» برخوردار خواهد شد که به هدف قرب الهی و انجام وظیفه دینی صورت گرفته باشد.
۲۰.

کاوشی در روش اجتهادی و کاربست آن در مدیریت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: روش اجتهادی مدیریت اسلامی منابع درون دینی منابع برون دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 660 تعداد دانلود : 903
در سالیان اخیر برخی از اندیشمندان مدیریت اسلامی، در آثار خود، خواهان استفاده از روش اجتهاد هستند. این تحقیق، تلاش دارد، تصویر جامعی از مفهوم اجتهاد و به کارگیری آن به عنوان یک روش تحقیق، در دانش مدیریت ارائه کند. روش اجتهاد در مدیریت اسلامی با تکیه بر دو دسته منابع علمی، یعنی منابع درون دینی و منابع برون دینی، کاربستی را فراهم ساخته که در عین استفاده از دانش روز در حوزه مدیریت، از منابع ارزشمند دینی نیز برای اعتلای دانش مدیریت استفاده شود. بر اساس این روش، یک فرآیند نُه مرحله ای برای استنباط مدیریت اسلامی ارائه شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان