قنبر محمدی الیاسی

عاملیت کارآفرینانه، که به توانایی افراد در شناسایی و بهره برداری از فرصت های کسب وکار و خلق ارزش جدید اشاره دارد، مفهومی چندوجهی است که لازمه شناخت آن استفاده از رویکرد میان رشته ای و ادغام دیدگاه های مختلف است. اتخاذ این روش در گام اول نیازمند شناخت پیکره دانش عاملیت و انتخاب رشته های مرتبط است، که در این مقاله با روش تحلیل علم سنجی انجام می شود. 18060 مقاله به زبان انگلیسی از پایگاه داده WOS انتخاب و تحلیل شد. تحلیل هم استنادی منابع، 5 خوشه اصلی جامعه شناسی، سازمان و مدیریت، تئوری نمایندگی، عصب شناختی/علوم شناختی، و روان شناسی را نشان داد. تحلیل هم استنادی نویسندگان 7 خوشه رهبران نظری را معرفی کرد. تحلیل هم رخدادی کلمات کلیدی و روند زمانی نشان داد که مفاهیمی مانند نظریه نمایندگی، عاملیت انسانی، دوگانه ساختار-عاملیت ریشه در دهه های 70 و 80 میلادی دارند، درحالی که مفاهیم جدیدتری مانند عاملیت معلم و عاملیت کارآفرینانه اخیراً به وجود آمده اند. یافته ها نشان داد که مفهوم عاملیت بسته به نوع رشته مورد مطالعه، معانی متفاوتی را به ذهن متبادر می کند. در علم اقتصاد و حقوق، در معنای «نمایندگی و رابطه اصیل-وکیل» کاربرد دارد. در مدیریت دولتی و علوم سیاسی، به معنای «سازمان یا کسب وکاری» است که فعالیتی را برای دیگری انجام می دهد. در فلسفه، جامعه شناسی، روان شناسی، آموزش، علوم شناختی و عصب شناسی به معنای «ظرفیت، شرایط یا حالت انجام عمل یا اعمال قدرت» است و به «توانایی انسان برای انجام اعمال آگاهانه و هدفمند» اشاره دارد. در نهایت برای مطالعه عاملیت کارآفرینانه در سطح فردی، مطالعه بین رشته ای روان شناسی و علوم اجتماعی پیشنهاد می شود.

امروزه مربیگری یکی از مؤثرترین ابزارها برای تغییر سازمانی و بهبود عملکرد مدیران است. جاری سازی این فرایند در سازمان مستلزم شناسایی مدیرانی است که شایستگی های لازم برای ایفای این نقش را داشته باشند. این پژوهش با روش نظریه داده بنیاد و بر مبنای فلسفی تفسیرگرایی برساختی با هدف شناسایی شایستگی های مدیران جهت ایفای نقش مربیگری ساماندهی شده است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه های نیمه ساختاریافته واقعه محور و مشارکت کنندگان در تحقیق پانزده نفر از مدیران میانی منتخب دو شرکت از شرکت های گروه مپنا بوده اند. داده های کیفی با استفاده از رویکرد نظریه ای چارمز و در بستر نرم افزار Max QDA تحلیل شده است. یافته های پژوهش شش شایستگی را ارائه داده است: شاخص های عملکرد موفق مدیر برای مربیگری (از منظر شاگرد)؛ باورهای مدیر برای مربیگری در قالب باورهای تسهیل کننده، مانند باور به توانایی افراد و آزادی عمل دادن، و باورهای بازدارنده، مانند ترس از دست دادن جایگاه؛ دانش مورد نیاز، شامل دانش های تخصصی مربیگری، پیش نیاز مربیگری، کسب وکار؛ مهارت های مورد نیاز مدیران برای مربیگری عبارت اند از: مربیگری، بازخورد، تشخیص روحیه شاگردی، بین فردی، ارتباطی، فردی؛ ویژگی های شخصیتی مورد نیاز مدیران در دو دسته ویژگی های شخصیتی مثبت و ویژگی های شخصیتی سمی [1] تقسیم بندی شد. در بخش آخر به انگیزه های شخصی مدیر و مرتبط با شاگرد و عوامل ضدانگیزشی مدیران در فعالیت مربیگری اشاره شد.  

یکی از زمینه های جدید مطالعه در سالیان اخیر مربوط به اخلاق کسب و کار و توسعه آن می باشد. ادبیات تحقیق حاکی از آن است که به طور کلی مصادیق ارزش های اخلاقی در برخی کارآفرینان اجتماعی و به طور خاص کسب و کارهای اجتماعی بیش از سایر کسب و کارها قابل مشاهده می باشد. با توجه به اینکه پژوهش در این زمینه بسیار اندک بوده و نیازمند مطالعه هر چه بیشتر جهت شناسایی ابعاد و عوامل موثر بر آن می باشد، فلذا در این مطالعه بررسی می شود که در تحقیقات توسعه اخلاق کسب و کارهای اجتماعی چه عناصری مد نظر قرار گرفته است. مطالعه حاضر از نوع توصیفی می باشد، به لحاظ هدف کاربردی بوده و بر اساس روش مرور سیستماتیک عنوان می گردد. جامعه آماری شامل کلیه مطالعات حوزه توسعه اخلاق کارآفرینی و کسب و کارهای اجتماعی در بازه زمانی از ابتدای انتشار تا سال 2022 و شامل 832 تحقیق است. شکست انتقال آموزه های اخلاق کسب و کار به محیط واقعی کار و نبود نظریه ها و مدل های تبیین کننده در این زمینه، از یافته های مهم مطالعه حاضر و مهم ترین شکاف تحقیقاتی شناسایی شده می باشد. همچنین انجام مرور متون سیستماتیک با استفاده از چارچوب وتن و استخراج مدل ساختار تئوری داده بنیاد از آن، یافته های دیگر این تحقیق می باشند.

نهادها یکی از مؤلفه های کلیدی زیست بوم مؤثر در شکل گیری و رشد و توسعه کارآفرینی دانشگاهی است. هدف این مقاله واکاوی ابعاد نهادی زیست بوم کارآفرینی دانشگاهی است. دانشگاه تهران به عنوان یکی از دانشگاه های برتر و دارای قدمت طولانی کشور در قالب روش مطالعه موردی انتخاب و با مراجعه به تعداد 26 نفر از خبرگان موضوع، اطلاعات و دانش ضمنی آنها از طریق مصاحبه گردآوری شده است. راهبرد مطالعه برای این تحقیق، نظریه داده بنیاد می باشد و رویکرد گردآوری داده ها از نوع مطالعات توصیفی-تبیینی است. در این چارچوب، روش تحلیل کدگذاری برای تحلیل اطلاعات به کار گرفته شده است و مؤلفه های نهادی زیست بوم کارآفرینی دانشگاهی شناسایی شده ودرادامه  با استفاده از یافته های میدانی مدل زیست بوم کارآفرینی دانشگاهی با محوریت نهادها طراحی و تحلیل شده است. نهادها به کنش متقابل انسان ها ساختار می بخشند. ساختارهای نهادی، نقش به سزایی در شکل گیری اشکال مولّد، غیر مولّد و مخرّب زیست بوم کارآفرینی دارند به همین دلیل، کشورهای دارای ساختارهای نهادی ضعیف، کارآفرینی های غیر مولد و یا حتی در برخی موارد کارآفرینی مخرب دارند از این رو تغییرات نهادی، عامل اصلی تحولات کارآفرینانه هستند. بدین ترتیب، نهادها با تنظیم قواعد بازی، ماهیت و نتایج کارآفرینی را تحت تأثیر قرار می دهند. یافته های این پژوهش در سه سطح ملی، صنعت و سازمان شناسایی و طبقه بندی شده اند. مهمترین عوامل نهادی زیست بوم کارآفرینی دانشگاهی در این سه سطح به ترتیب عبارتند از در سطح ملی؛ نهادهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، قضایی و قانونگذاری، در سطح صنعت؛ نهادهای صنعت و بازار و سازمان های تسهیل گر و در سطح سازمان؛ نهادهای مدیریت، فناوری، فرهنگ، قوانین و مالی؛ مؤلفه های نهادی زیست بوم کارآفرینی دانشگاهی را تشکیل می دهند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین راه حل های ارتقای فرایند مربیگری در مدیریت استعدادهای سازمانی می باشد. چارچوب اصلی پژوهش کیفی است که جهت جمع آوری داده ها از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، متخصصان حوزه منابع انسانی و مربیگری می باشد. روش نمونه گیری پژوهش، هدفمند و از نوع گلوله برفی است. درحقیقت، داده های پژوهش از طریق مصاحبه با 15 نفر از متخصصان حوزه منابع انسانی و مربیگری به اشباع رسید. داده های حاصل از مصاحبه به روش کدگذاری اشتراوس و کوربین[1]  تحلیل شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها 10 مقوله کلی بود. این مقوله ها شامل «برقراری ارتباط موثر بین مدیر و کارکنان»، «ایجاد شناخت دقیق مدیر و کارکنان از یکدیگر»، «پیش شرطهای مربیگری در سازمان»، «تسهیل فرایند انتقادپذیری و انتقادگری مدیر و کارکنان»، «فرایند تسهیل گری و مواجهه گری کارکنان»، «تسهیل فرایند آموزش و توسعه مدیر و کارکنان»، «ایجاد باور به توانستن در مدیر و کارکنان»، «تسهیل فرایند اجرای بهتر تصمیم توسط کارکنان»، «بهبود سیستم ارزیابی عملکرد»، «افزایش همکاری مدیر و کارکنان» می شود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، پیشنهاد می شود در هر فرایند مربیگری از 10 مقوله مذکور جهت ارتقا و بهبود فرایند مربیگری استفاده شود.[1] Strauss & Corbin

هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی برای نحوه تعامل شرکت مادر تخصصی و شرکت های تابعه در حوزه مدیریت منابع انسانی بر اساس سطح بلوغ فرآیندهای این حوزه در شرکت های تابعه است. مدل مورد استفاده مدل ارزیابی بلوغ فرآیندهای مدیریت منابع انسانی (فیلیپس)؛ از مدل های تدوین راهبرد منابع انسانی؛ است. نحوه انجام پژوهش مصاحبه حضوری با استادان و خبرگان و اجرای پرسشنامه محقق ساخته بوده است. مصاحبه با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته؛ تعیین نحوه تعامل در حوزه منابع انسانی بین شرکت مادر و شرکت های تابعه بر اساس سطح بلوغ شرکت های تابعه؛ با 5 نفر از خبرگان انجام شد. پرسشنامه محقق ساخته دوم؛ نحوه تعامل مابین شرکت مادر و شرکت های تابعه در حوزه منابع انسانی در سازمان های مادر تخصصی که با تلفیقی از مدل فیلیپس و سبک های تعامل در شرکت های مادر تخصصی گولد و کمپبل؛ نیز با استفاده از نظرات 30 نفر از استادان دانشگاه، کارشناسان منابع انسانی مادر تخصصی ها و متخصصین و خبرگان تکمیل گردید. در نهایت نتیجه گیری آماری بر روی این تعداد پاسخ انجام و با نظر اولیه خبرگان مقایسه گردید. برای تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه ها از نرم افزار SPSS16 استفاده و آمار توصیفی و استنباطی برای هر فرآیند دهگانه ارائه شد. یافته های پژوهش نشان داد که سطح بلوغ فرآیندهای مدیریت منابع انسانی شرکت های تابعه در نحوه تعامل مابین شرکت مادر تخصصی و شرکت های تابعه تأثیرگذار بوده و با بالارفتن سطح بلوغ فرآیند مدیریت منابع انسانی، میزان اختیاراتی که از سوی سازمان مادر در اختیار شرکت های تابعه قرار می گیرد، افزایش می یابد.

پژوهش حاضر در پی طرح سنخ بندی انتقادی هویت کارآفرینانه است. اتکا بر رهیافت انتقادی به ویژه تعریف عقلانیت از منظر یورگن هابرماس و ابعاد مربوط به چارچوب مفهومیِ ناظر بر سنخ بندی هویت کارآفرینانه، از یک سو به شکل گیری قطبیتِ عقلانیت رهایی بخش در برابر عقلانیت ابزاری، و از سوی دیگر به قطبیتِ فردمداری در برابر جامعه مداری می انجامد که در نتیجه آن چهار سنخ هویت کارآفرینانه شامل آزادی خواهی، استقلال طلبی، نظم طلبی و سودجویی معرفی شده اند. در ادامه، جایگاه هر یک از این سنخ های هویتی در شناخت اقسام گوناگون کارآفرینی، بررسی و ضمن مقایسه این هویت ها، چهار نوع کارآفرینی شامل کارآفرینی عمومی، کارآفرینی سبک زندگی، کارآفرینی بوروکراتیک و کارآفرینی تجاری معرفی و دلالت های مفهومی این نوع سنخ شناسی طرح می گردند. پاین پژوهش علاوه بر غنای مطالعات هویت کارآفرینانه از طریق به پیش کشیدن نقش عقلانیت و قضاوت دربارهٔ جامعه، به تفاوت و تعارض این هویت ها نیز اشاره دارد . اتکا به مواضع نظریهٔ انتقادی در مطالعهٔ هویت کارآفرینانه، گامی است در راستای تعمیق سرشت میان رشته ایِ پژوهش کارآفرینی.

نقش شرکتهای کوچک فناوریمحور در توسعه کشورها بر کسی پوشیده نیست اما عدم دسترسی به سرمایه یکی از بزرگترین موانع رشد این شرکتهاست سرمایهگذاران خطرپذیر در تمین سرمایه این شرکتها بیشترین نقش را دارند حال آنکه صنعت سرمایهگذاری خطرپذیر در ایران توسعهیافته نیست از آنجا که یکی از مهمترین دلایل این مسئله چالشهایی است که سرمایهگذاران و شرکتهای فناوریمحور در تعامل با یکدیگر دارند این مطالعه تلاش داشته این چالشها را در مراحل مختلف فرآیند سرمایهگذاری خطرپذیر واکاوی نماید در این مطالعه مصاحبه عمیق از خبرگان اخذ و دادههای به دست آمده با روش نظریه برخاسته از دادهها تجزیه و تحلیل شد در انجام این کار رویکرد نهادی مدنظر بوده چون این نهادها هستند که انگیزهها و چگونگی ارتباط میان بازیگران از جمله سرمایهگذاران خطرپذیر و بنگاههای کوچک فناوریمحور را تعیین میکنند نتایج که با استفاده از مدل نهادی ویلیامسون جمعبندی شدند نشان میدهد که نهادهایی همچون استانداردهای افشا اطلاعات مالیات مالکیت فکری و حقوق صاحبان سهام اجرای قراردادها جهتگیریهای حمایتی حاکمیت در تمین مالی فناوری نهادهای مالی و برخی نهادهای فرهنگیاجتماعی همچون ضعف فرهنگ کار تیمی در ایجاد مسئله مورد پژوهش نقش اساسی دارد لذا توصیه میشود سیاستگذاران به جای مداخله مستقیم برای توسعه صنعت سرمایهگذاری خطرپذیر موانع نهادی را اصلاح نمایند

بر اساس یافته های پژوهش ها، مدیران برای پرورش شایستگی ها و بهبود عملکرد خود بیشتر شیوه های یادگیری غیررسمی را به کار می گیرند. اما این دغدغه تا کنون در محیط کسب وکار ایران پژوهش نشده است. لذا، هدف از انجام دادن این پژوهش شناسایی روش های یادگیری غیررسمی مدیران منابع انسانی است. به این منظور، با به کارگیری رویکرد روایتی و ابزار مصاحبه های واقعه محور، تجربه های ده نفر از مدیران منابع انسانی در ارتباط با طراحی و پیاده سازی یکی از سیستم های منابع انسانی شناسایی شده است. پس از کدگذاری سه مرحله ای، در مجموع هفت مقوله و 21 روش یادگیری برای مدیران منابع انسانی سازمان های بزرگ شناسایی شد. به منظور اولویت بندی روش های یادگیری مدیران منابع انسانی 301 پرسشنامه توزیع و جمع آوری شده است. نتایج آزمون فریدمن نشان می دهد روش های یادگیری از طریق تعامل با مشاوران، کارشناسان و مدیران منابع انسانی، یادگیری از طریق گفت وگو با مشاور- معلم باتجربه و یادگیری از طریق مطالعة کتاب ها، مقالات و منابع علمی و یادگیری از شکست های کاری چهار روش یادگیری غیررسمی با اولویت بالاتر در بین مدیران منابع انسانی بوده است.

کارشناسان و مدیران منابع انسانی به عنوان متولیان منابع انسانی نقش بااهمیتی در عملکرد کسب وکار دارند. یادگیری از یک سو راهی برای توسعة شایستگی های آن ها است و از سوی دیگر، ابزار تطبیق و سازگاری با تغییرات سریع در محیط کسب وکار محسوب می شود. با توجه به اهمیت یادگیری در بهبود عملکرد واحد منابع انسانی و ارتقای شایستگی های متولیان آن، پرسش مهم این است که کارشناسان و مدیران منابع انسانی چه منابع و روش هایی برای یادگیری و توسعة شایستگی های خود به کار می گیرند؟ در این پژوهش که به روش روایتی و با مصاحبه های واقعه محور انجام گرفته است، تجربه ها و روایت های 7 کارشناس و 9 مدیر منابع انسانی در صنعت خودرو به منظور شناسایی روش ها و منابع یادگیری آن ها در جریان انجام دادن فعالیت های مدیریت منابع انسانی به طور دقیق شناسایی و مستند شد. سپس، فرایند کدگذاری کیفی انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد کارشناسان و مدیران منابع انسانی از چهار منبع «یادگیری از انجام دادن وظایف کاری»، «یادگیری از آموزش- انتشارات»، «یادگیری از تعاملات انسانی- اجتماعی» و «یادگیری از سیاست ها-چالش های سازمان» بهره می برند. دو روش شامل یادگیری از «انجام دادن کارهای تخصصی» و یادگیری از «دریافت بازخوردهای تخصصی» بیشترین فراوانی در متن روایت های بیان شدة مدیران و کارشناسان حوزة منابع انسانی صنعت خودرو بوده است.

روش هایی که کارآفرینان اینترنتی دانش ها، مهارت ها و بصیرت های مرتبط با کسب وکارهایشان را شناسایی و کسب می کنند، بر ایجاد و اداره اثربخش این نوع از کسب وکارها تأثیر شایان توجهی می گذارد. از این رو، این مقاله درصدد است با توجه به تنوع روش های یادگیری ای که کارآفرینان اینترنتی استفاده می کنند، آنها را شناسایی و اولویت بندی نماید. به این منظور، ابتدا مصاحبه های نیمه ساختاریافته ای با 10 کارآفرین موفق اینترنتی انجام گرفت و به کمک روش کدگذاری، روش های یادگیری متداول کارآفرینان اینترنتی شناسایی شد. در مرحله بعد با توزیع 376 پرسشنامه و تحلیل واریانس فریدمن، روش های برتر یادگیری اولویت بندی شدند. یافته های این پژوهش چهار منبع عمده یادگیری را بدین شرح شناسایی کرد: یادگیری از آموزش انتشارات، یادگیری از کار وظیفه، یادگیری از تعاملات اجتماعی انسانی و یادگیری از تقلید الگوبرداری. همچنین نتایج اولویت بندی روش های یادگیری نشان دهنده آن است که روش های یادگیری از طریق مشاهده و الگوگیری از بهترین وب سایت ها، مطالعه مطالب وب سایت ها و تفکر و ابتکار عمل فردی درباره چگونگی حل مسائل، سه روش عمده یادگیری میان کارآفرینان اینترنتی در ایران بوده است.

با توجه به علاقه روزافزون کسب وکارهای ایرانی به استفاده از روش مرشدی رسمی به نظر می رسد که شناسایی دستاوردهای آن بر اساس تجربیات شرکت های ایرانی، ارزشمند باشد. به همین دلیل پرسش پژوهشی متعاقب مطرح می شود: دستاوردهای برنامه مرشدی رسمی از منظر مرشدها، شاگردها و متولیان حوزه منابع انسانی در سازمان ها کدامند؟ در این پژوهش به منظور جمع آوری اطلاعات موردنیاز از روش تحقیق موردکاوی و با فن مصاحبه واقعه محور یا روایتی استفاده شده است. شاگردان، مرشدها و متولیان برنامه مرشدی رسمی شرکت توگا به عنوان جامعه آماری پژوهش در نظر گرفته شدند. بر اساس روش نمونه گیری هدفمند با 18 نفر در جامعه هدف مصاحبه واقعه محور صورت گرفت. تجربیات افراد، مستندسازی و سپس با استفاده از روش کدگذاری سه مرحله ای استراوس و کوربین، جهت شناسایی دستاوردها تحلیل شد و مؤلفه های هر یک شناسایی گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد که مرشدی رسمی دستاوردهایی برای سازمان، مرشد و شاگرد دارد که اعم آنها توسعه قابلیت های کارکنان، جانشین پروری، بهبود عملکرد سازمانی، توسعه شبکه های اجتماعی، افزایش رضایت درونی و توسعه مهارت های فردی است.

بکارگیری نظام مدیریت عملکرد به دغدغه ای مهم و اساسی برای کسب و کار ها تبدیل شده است. یافته های پژوهش ها نشان می دهد حدود 70 درصد برنامه-های تحولی در کسب و کارها از قبیل: برنامه ریزی استراتژیک، مدیریت دانش، مدیریت عملکرد، مدیریت کیفیت جامع و مهندسی مجدد، به دلیل عدم احساس نیاز و انگیزه لازم برای تحول با شکست مواجه می شوند. برای کاهش نرخ شکست، شناسایی و افزایش انگیزاننده های کسب و کارها برای بکارگیری این برنامه های تحولی از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو، با توجه به تمرکز تحقیق حاضر بر روی نظام های مدیریت عملکرد به عنوان یکی از برنامه های تحولی در سازمانها، سؤال پژوهش حاضر این است که انگیزه های بکارگیری نظام مدیریت عملکرد منابع انسانی در کسب و کارهای بزرگ ایرانی کدامند؟ علاوه بر شناسایی انگیزاننده ها، این تحقیق همچنین بدنبال شناسایی میزان اهمیت و روابط بین این عوامل انگیزشی نیز می باشد. بدین منظور از روش تحقیق کیفی اکتشافی استفاده گردید، تا از نظر خبرگان و متخصصان برخوردار از تجربه و شایستگی لازم در زمینه نظام های مدیریت عملکرد بهره گیری شود. در مرحله اول براساس شاخص تعداد کارکنان شش کسب و کار بزرگ کشور برخوردار از تجربه بکارگیری نظام مدیریت عملکرد به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید و داده های لازم از طریق مصاحبه واقع محور استخراج، مستندسازی و با استفاده از مدل اشتراس کدگذاری گردید. در گام بعد یافته های حاصل از پژوهش ها و کدگذاری تجربیات بر اساس روش مدیریت تعاملی توسط خبرگان منابع انسانی برخوردار از تجربه لازم در زمینه بکارگیری نظام مدیریت عملکرد در کسب و کارهای بزرگ، مورد ارزیابی، غربال گری و سپس مدلسازی قرارگرفته است. در مرحله دوم از روش های ایده نویسی به منظور گردآوری داده ها استفاده گردید. براساس یافته های نهایی پژوهش، با اهمیت ترین انگیزه های کسب و کارهای بزرگ ایرانی در بکارگیری نظام مدیریت عملکرد عبارتند از: فعالیت شرکت در فضای رقابتی، احساس نیاز رهبران به ایجاد تحول در کسب و کار، کنترل و اطمینان از تحقق اهداف، همراستایی اهداف فردی و سازمانی، پایش عملکرد و پاداش دهی براساس عملکرد و شناخته شدن بر اساس علمکرد. شناسایی روابط بین انگیزاننده ها نشان داد که وجود فضای رقابتی، به عنوان یکی از علل برانگیخته شدن کسب و کارها برای استفاده از نظام مدیریت عملکرد، بر سایر انگیزاننده ها تأثیر قابل ملاحظه ای داشته است. همچنین برخی دیگر از انگیزاننده ها از قبیل پاداش دهی براساس عملکرد، پایش عملکرد و شناخته شدن براساس عملکرد نیز تأثیر متقابلی بر یکدیگر دارند. کاربردهای یافته های تحقیق و پیشنهاداتی برای پژوهشگران آینده در انتهای مقاله مورد مطالعه قرار گرفته اند.

کشف فرصت ها، در دانش و عمل کارآفرینی جایگاه ارزشمندی دارد و «هوشیاری کارآفرینانه» عاملی حیاتی و مؤثر در این زمینه محسوب می شود. با وجود اهمیت انکارناپذیر هوشیاری در فعالیت های کارآفرینانه، تاکنون پژوهش درخوری درباره چگونگی پرورش این قابلیت انسانی در کارآفرینان صورت نگرفته است؛ بنابراین پژوهش حاضر سعی دارد به شناسایی تجربه های کارآفرینان درباره روش های توسعه «هوشیاری کارآفرینانه» در «کارآفرینان کارکشته» بپردازد. این پژوهش با روش تحقیق روایتی و با تکنیک مصاحبه عمیق و هدفمند با ده نفر از کارآفرینان کارکشته در صنایع غذایی انجام شده است. هفت مقوله اصلی مورد بررسی در این مطالعه، تحت عنوان تجربه های توسعه هوشیاری کارآفرینانه عبارت است از: «کسب تجربه و به کارگیری آن، ایجاد شبکه های اجتماعی و استفاده از آن ها، مشورت و گفتگو، بازدید میدانی، شناسایی و مطالعه اسناد و مدارک، ایجاد ارتباط با بازار و الگوبرداری از شرکت های برتر خارجی و داخلی».

چگونگی سنجش تفاوت فعالیت های کارآفرینانه و غیرکارآفرینانه، همچنین، سطح فعالیت کارآفرینانه از موضوعات مهم در پژوهش ها است. با توجه به اهمیت موضوع بیان شده، تحقیق حاضر با هدف طراحی یک ساختار فراگیر به منظور شناسایی کسب وکارهای کارآفرینانه نوپا انجام گرفته است. روش تحقیق در چارچوب روش های کیفی، روش الگوسازی ساختاری تفسیری (ISM) است. با به کارگیری این روش روابط بین سنجه های برگزیده تعیین و به طور یکپارچه تحلیل شده است. در نهایت، «ساختار تعاملی مؤلفه های شناسایی کسب وکارهای کارآفرینانه» طراحی شده است. نتایج نشان می دهد موارد شش گانة مهارت های فردی، خلاقیت و نوآوری، مهارت تیم کاری، مهارت روابط اجتماعی، سطح انرژی بالا و سازماندهی بهینه منابع مؤلفه های با نفوذ بالا و وابستگی پایین در ساختار پیشنهادی هستند که باید به آن ها به عنوان سنجه های کسب وکارهای کارآفرینانه، توجه ویژه شود.. نکته مهم و اجتناب ناپذیر این است که عوامل و مهارت های فردی به عنوان اصلی ترین سنجه، بیشترین اهمیت و تأثیرگذاری را بر سنجه های دیگر دارند.

شناسایی و انتخاب کسب وکارهای کارآفرینانه، یکی از فعالیتهای کلیدی دولتها برای تشویق افراد جامعه به کارآفرینی است. بنابراین، تحقیق حاضر با هدف شناسایی، رتبهبندی و وزن دهی مؤلفه های مؤثر در انتخاب کسب وکارهای کارآفرینانه نوپا انجام شده است. این تحقیق از نوع آمیخته و ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه گروهی با 10 نفر از کارآفرینان برتر نوپا در سطح ملی و توزیع پرسشنامه در بین 30 نفر از داوران جوایز کارآفرینی و کارآفرینان منتخب است. برای تحلیل داده ها از آزمون رتبهبندی فریدمن استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه های مهارتهای فردی، تیم کاری، مهارتهای اجتماعی، سه مؤلفه مهمی هستند که در انتخاب کسب وکارهای کارآفرینانه نوپای برتر مناسب است. یافته ها نشان می دهد که حوزه توانمندسازها و حوزه نتایج به ترتیب دارای وزن 54 و 46 درصد است. مهارتهای فردی بالاترین اهمیت و بازگشت سرمایه، پایین ترین رتبه را دارند.

استادان به عنوان یکی از عوامل اساسی تاثیرگذار در تربیت دانشجویان و هم چنین در تحقق اثربخشی آموزش های کارآفرینی محسوب می شوند. یقینا گرایش های ارزشی مدرسان کارآفرینی، نقشی اساسی در شکل دهی به رفتارهای آنها در فرایند آموزش های کارآفرینی ایفا می کنند. به همین دلیل، مسأله پژوهشی متعاقب مطرح گردیده است: ارزش های مدرسان کارآفرینی جهت پرورش کارآفرینان نوپا در دانشگاه ها کدامند؟ با استفاده از روش تحیقیق کیفی (مصاحبه و گروه کانونی) تلاش گردید به دغدغه موصوف پاسخ داده شود. از روش مصاحبه ساختار یافته جهت گردآوری اطلاعات از جامعه اساتید و دانشجویان رشته کارآفرینی استفاده شده است. بر اساس روش نمونه گیری هدفمند، با 24 نفر از اساتید و دانشجویان رشته کارآفرینی مصاحبه ساختاریافته انجام شده و مصاحبه ها تا مرحله اشباع نظری ادامه پیدا کرد، به بیانی دیگر، مرحله ای که پاسخ ها تکراری شد و از نظر پژوهشگران داده جدیدی اضافه نشد. در مصاحبه ها تلاش گردید که با سؤالات ساختاریافته، تجربیات یاددهی و یادگیری اساتید و دانشجویان در فعالیت های آموزشی شناسایی گردد و سپس از طریق فعالیت های کدگذاری کیفی ارزش های مناسب برای مدرسان کارآفرینی احصا و طبقه بندی شود. نتایج کدگذاری ها بر اساس روش گروه کانونی (7 نفر) به عنوان یک روش تحقیق کیفی، مورد بازنگری قرار گرفت. در نهایت یافته تحقیق حاکی از آن است که چارچوب ارزش های مدرسان کارآفرینی دارای دو مقوله ی ارزش های ابزاری و غایی است و مجموعاً هفت دسته ارزش های ابزاری و دو دسته ارزش های غایی برای مدرسان آموزش های کارآفرینی شناسایی و پیشنهاد گردیده است.

اهمیت شبکه های اجتماعی هر روز بیش تر به عنوان یک عنصر کلیدی در فعالیت های کارآفرینی آشکار میشود، آن ها پایه ای برای انسجام اجتماعی به وجود میآورند و تبادل منابع و اطلاعات را آسان میکنند. هدف اصلی در این تحقیق شناسایی نقش شبکه های اجتماعی کارآفرینان در تشخیص فرصت کارآفرینی است. به این منظور شبکهی اجتماعی با چهار بُعد شامل: ساختار روابط اجتماعی، منابع اجتماعی اطلاعات، محتوای روابط اجتماعی و شیوه های انتقال اطلاعات به عنوان متغیرهای مستقل و متغیر تشخیص فرصت با دو بُعد شامل: تعداد و تنوع فرصت ها به عنوان متغیر وابسته بررسی شده اند. در این تحقیق نقش متغیر های بیان شده بر تشخیص فرصت کارآفرینی در بین 101 نفر از134 نفر از کارآفرینان مستقر در پارکهای علم و فناوری شهر تهران با روش پیمایشی آزمون شد. نتایج تحقیق نشان میدهد شبکهی اجتماعی کارآفرینان با تشخیص فرصت ها رابطهی مثبت دارد و از بین ابعاد شبکهی اجتماعی، محتوای روابط اجتماعی بیش ترین اثرگذاری را بر تشخیص فرصت کارآفرینی دارد.

ضرورت کارآفرینی به عنوان مفهومی چند بعدی در گفتمان مدیریت دولتی نوین مورد توجه قرار گرفته است. کارآفرینی عمومی، پاسخگویی به شهروندان و عملکرد بخش عمومی را بهبود بخشیده و منجر به افزایش سرمایه اجتماعی می شود. این مقاله، به تبیین کارآفرینی عمومی و اهمیت آن پرداخته و الگویی برای تحقق کارآفرینی در بخش عمومی ارائه می دهد. برای ارائه الگو، در گام نخست از روش فراتحلیل(مرور پیشینه کارآفرینی در بخش دولتی و خصوصی) و در گام دوم، برای تایید مولفه ها از 15خبره دانشگاهی کارآفرینی و 15 کارگزار عمومی(شهرداری تهران) نظر سنجی شده است. برای استخراج میزان تناسب مفهوم سازی شومپیتر برای بخش عمومی و عوامل اثرگذارتر بر کارآفرینی از آمار توصیفی(میانگین) استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که زایش کارآفرینی در بخش عمومی نتیجه رابطه هم افزای (نه رابطه مجموع صفر) فرد، سازمان و محیط است. این عوامل به همراه هم و در یک رابطه تعاملی و هم افزا موجد کارآفرینی هستند. بنابراین، هر چه نقطه اشتراک سه عنصر بیشتر باشد، زایش و توسعه کارآفرینی در بخش دولتی محتمل تر است. نهایتاً، کارآفرینی منجر به بهبود عملکرد(رضایت شهروندان) می گردد.