علی محقر

این پژوهش با هدف طراحی روش شناسی مناسب برای تغییر مدل کسب و کار در سازمان متاثر از به کارگیری فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی مانند فناوری موبایل انجام شده است. در این راستا پس از مطالعه و بررسی ادبیات موضوعی مرتبط با مدل کسب و کار، تغییر فناوری اطلاعات و تاثیر آن بر سازمان ها و مطالعه های انجام شده در خصوص تغییر مدل کسب و کار و به کارگیری فناوری موبایل در سازمان، چارچوب نظری پژوهش طرح ریزی شده است. سپس روش شناسی پیشنهادی برای تغییر مدل کسب و کار، در مراحل آتی از طریق نظرسنجی از خبرگان و هم چنین با استفاده از رویکرد سیستم های پویا، شبیه سازی مدل کسب و کار و تدوین سناریوهای متعدد برای ارزیابی اهمیت و ضرورت انجام مراحل روش شناسی پیشنهادی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه ی این مطالعه، طراحی روش شناسی تغییر در قالب پنج مرحله و سی وهفت فعالیت، همراه با خروجی های مورد انتظار از هر فعالیت است.

با توجه به پیچیدگی ابعاد مزیت رقابتی و ویژگی‌های خاص صنایع مبتنی بر فن‌آوری‌های پیشرفته، در این تحقیق تلاش شده است بر مبنای نگرش ترکیبی به تئوری‌های متاخر مزیت رقابتی و با استفاده از متدولوژی «نگاشت علّی» یک مدل کیفی برای تبیین پدیده مزیت رقابتی در سطح بنگاه در صنایع مبتنی بر فن‌آوری‌های پیشرفته ارایه گردد. در این راستا در ابتدا پس از تبیین موضوع، مبانی نظریه بنگاه و مزیت رقابتی از منظر چهار نظریه متاخر و شناخته شده آن، که توسط محققان فن‌آوری‌های پیشرفته و صنایع دانش بنیان در این رابطه به‌کار گرفته شد‌ه‌اند، بررسی گردیده است. در ادامه براساس مبانی نظری و پیشینه تحقیق چارچوب مفهومی اولیه تحقیق ارایه و روش تحقیق مورد استفاده در رابطه با آن بیان شده است. در این تحقیق برای تدوین و استخراج مدل کیفی مزیت رقابتی از ابزارها و تکنیک‌های مربوط به ادبیات نظری «نگاشت شناختی» و «تحلیل شبکه‌های اجتماعی»، استفاده شده است. بخش اصلی و پایانی مقاله به توصیف نتایج و یافته‌های تحقیق در قالب گام‌های فرایند مدل‌سازی کیفی مزیت رقابتی اختصاص یافته است.

مقاله حاضر به کاربرد بهینه¬سازی استوار در تعیین ترکیب بهینه محصول با استفاده از بهینه¬سازی استوار در صنایع خودروسازی پرداخته است. هدف تعیین تعداد و نوع محصول تولیدی با در نظر گرفتن تمامی محدودیت¬ها، برای رسیدن به بالاترین سود در شرایط عدم قطعیت است. در این مقاله، ابتدا مدل قطعی مساله ترکیب محصول در صنایع خودروسازی ارائه می¬شود. سپس مدل قطعی با استفاده از رویکرد استفاده شده توسط برتسیمس و سیم در سال 2004 به مدل استوار تبدیل می¬شود. از مزایای استوارسازی به روش برتسیمس و سیم، قابلیت تنظیم کردن استواری جواب بهینه و سطوح حفاظت می¬باشد. مدل استوار مساله ترکیب محصول ارائه شده در این مقاله به صورت خطی بوده و از آن برای بهینه¬سازی سبد محصول صنایع خودروسازی تحت شرایط عدم قطعیت می¬توان بهره گرفت.

در تجارت جهان رقابتی، پیچیده و به سرعت در حال تغییر اطلاعات محور، وجود بینش صحیح و بهنگام از فعالیت‌ها و شرایط تجارت برای کنترل میزان سلامت و مطابقت با نرم‌های تجاری ضرورت دارد. مسلما اطلاعات برای داشتن این بینش نقشی حساس بازی کرده و می‌تواند به تنهایی مفید واقع شود مشروط بر آنکه راهنمایی کننده، متمرکز، بهنگام و به سادگی قابل دسترس بوده و هر دو جنبه کلان (استراتژیک) و خرد (عملیاتی) شرکت را نشان دهد.به خاطر پیشرفت فناوری اطلاعات، تکنولوژی های هنر گونه نظیر هوش تجاری- BI توسعه داده شده‌اند تا برای ما ترکیب فوق را آماده کنند. این مقاله برای خواننده دیدگاهی از هوش تجاری و اهمیت استراتژیک آن فراهم می‌کند. مقاله هم چنین تشریح می‌کند که BI چگونه می‌تواند تکنولوژی موثری در صنایعی نظیر بانکداری برای انجام دادن موضوعات حساسی مثل بازرسی و کشف تقلب باشد. متدولوژی بر پایه BI ، در فرم معروف به مدل BI بر ای بازرسی و کشف تقلب مطرح و در انتهای مقاله به همراه جزییات آن برای حل موضوعات یادآوری شده به روش موثر و کارا بیان می‌گردد.

مقاله حاضر تاثیرمتغیرهای وضعیتی بر فعالیت‌های مدیریت کیفیت و عملکرد سازمان‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. روش تحقیقی که منجر به این مقاله شده، توصیفی پیمایشی بوده که برای تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده از آزمون‌های آماری مقایسه میانگین‌ها استفاده شده است. بررسی و مطالعه تاثیرمتغیرهای وضعیتی به عنوان متغیرهای تعدیل کننده پیاده سازی فعالیت‌های سیستم مدیریت کیفیت و عملکرد سازمان‌ها نشان داد این متغیرها تاثیر معنی داری بر پیاده‌سازی فعالیت‌های مدیریت کیفیت و عملکرد سازمان‌ها ندارد که این مهم می‌تواند به عنوان تاییدی بر فراگیر بودن فعالیت‌های سیستم مدیریت کیفیت باشد.

با توجه به اهمیت روزافزون سرمایه‌‌‌های دانسته‌‌ای1 و ضرورت ارزیابی آنها جهت مدیریت بهتر این منابع در راستای ایجاد مزیت رقابتی پایدار، یکی از وظیفه‌‌‌های مهم مدیریت در یک سازمان (اعم از تولیدی و خدماتی)، تعیین شاخصهایی است که وضعیت موجودی و به‌کارگیری این داراییها را به گونه‌‌ای کارامد واثربخش نشان دهد. در این راستا، تعیین معیارهایی برای انتخاب شاخصهای سنجش، ضروری به نظر می‌‌رسد. از سوی دیگر به منظور افزایش دقت و کاهش پیچیدگی و ابهام ناشی از تازگی موضوع در سطح جهانی و به‌ویژه در ایران، در این مقاله، روش فرایند تحلیل سلسله‌‌مراتبی با رویکرد فازی2 جهت تصمیم‌‌گیری در مورد رتبه‌‌‌‌بندی شاخصها مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. به طور خلاصه اینGDSS پیشنهادی، 3 مرحله از فرایند انتخاب شاخصهای ارزیابی سرمایه‌‌های دانسته‌‌ای را پشتیبانی می¬کند. در این مقاله در مرحله اول جهت توسعه مدل ضرایب اهمیت معیار‌ها، از دانش برخی از مدیران صنعت خودرو بهره گرفته شد. سپس در مرحله دوم به کمک روش AHP فازی، رتبه‌‌‌‌بندی شاخصهای سنجش سرمایه‌‌‌های دانسته‌‌ای در صنعت خودرو انجام می‌‌شود و درنهایت با به‌کارگیری قواعدی، در مورد به‌کارگیری سرمایه‌‌‌های دانسته‌‌ای تصمیم‌‌گیری می‌‌شود.

انتخاب نیروی انسانی پروژه یا شکل امروزی آن گروه پروژه از دغدغه‌های مدیران پروژه است، زیرا ماهیت فعالیتهای پروژه‌ای از جمله محدودیت زمانی و موقتی بودن ایجاب می‌کند که افراد بسرعت جذب فعالیتها شده و اغلب کارها و فعالیتهای نامتعارف را با تجربیات قبلی انجام دهند. پس در این تحقیق سعی شده است تا الگو و مدلی برای انتخاب نظام‌مند و بر پایه اصول علمی جهت انتخاب گروه(تیم) یک پروژه و یا مراحلی از آن ارائه شود. این مدل براساس الگوی سازگاری فازی پایه‌ریزی شده است. مفهوم سازگاری فازی برای سنجش میزان تناسب بین دو مجموعه فازی استفاده می‌شود که در این تحقیق تناسب بین دو مجموعه فازی مهارتهای هدف پروژه و مهارتهای گروههای بالقوه مورد سنجش قرار می‌گیرد. در این تحقیق ابتدا با استفاده از برنامه‌ریزی پروژه، فعالیتها و مهارتهای مورد نیاز، مدت زمان فعالیتها، هزینه‌های هر فرد و برنامه تخصیص افراد به پروژه استخراج می‌شود. در گام بعد درجه عضویت هریک از مهارتهای هدف پروژه تعیین می‌گردد و به صورت مجموعه فازی مهارتهای هدف تعریف می‌شود. سپس با استفاده از همین روش، مجموعه فازی مهارتهای افراد تعریف می‌شود. در گام بعد با استفاده از مفهوم اجتماع فازی، گروههای بالقوه تشکیل می‌شوند. در گام بعد با تعیین و تعریف سطح کیفی, گروهها پالایش می‌شوند. سپس با استفاده از مفهوم سازگاری، درجه سازگاری گروههای پالایش شده محاسبه می‌گردد. همچنین هزینه‌های هر گروه نیز مورد محاسبه قرار می‌گیرد. در گام بعدی با استفاده از مقادیر درجه سازگاری و مقادیر هزینه گروههای پالایش شده، ماتریس تصمیم‌گیری تشکیل می‌شود. در ادامه وزن شاخصهای درجه سازگاری و بودجه مورد نیاز هر گروه با استفاده از آنتروپی شانون تعیین می‌گردد. در پایان نیز با استفاده از روشSaw گروهها رتبه‌بندی می‌شوند و گروه بهینه انتخاب می‌گردد. در نهایت گروه انتخاب شده به پروژه تخصیص داده می‌شود. همچنین در پایان یک مورد کاربردی ارائه می‌شود.

سیستم تولید به هنگام(JIT) به منظور تولید و ارائه محصولات و خدمات مورد نیاز با حداقل موجودی ممکن ارائه شده است. مقاله حاضر با هدف ارائه نمونه‌ای از کاربرد روش مدلسازی پویایی سیستم برای تحلیل و بهبود رفتار سیستم‌ تولید به هنگام تدوین شده است. در این مقاله ارتباط بین تقاضا برای محصولات، کیفیت محصول تولیدی، موجودی و وضعیت نگهداری ماشین‌آلات و تجهیزات کارخانه، نرخ تولید و کارایی عرضه‌کنندگان در یک سیستم پویا بررسی شده است. در ابتدای مقاله صورت مسأله، فرضیه دینامیکی و نمودار علّی- معلولی حاکم بر مسأله و نمودار جریان سیستم ارائه شده است و در ادامه با توسعه یک مدل دینامیکی رفتار مدل از زوایای مختلف بررسی شده است.

سرمایه دانسته‌ای ، دانش ، اطلاعات ، اموال دانشی و تجربیاتی است که با به کارگیری آنها می‌توان تولید ثروت کرد . هرچند در مورد این نوع سرمایه‌ها تعریف یگانه‌ای وجود ندارد و پژوهشگران تعریف‌های گوناگونی تاکنون ارائه داده‌اند لیکن تعریفی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته براساس نظر مرواشمیت در سال 2001 است : سرمایه‌های دانسته‌ای مجموعه‌ای از دارایی‌های دانشی است که تاثیر به سزایی در موقعیت رقابتی سازمان ایفا می‌کند ...

بانک‌ها بی‌شک در اقتصاد ایران همچون سایر کشورها به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای واسطه‌ای در جایگاه سازمان‌های مالی، دولت را در اجرای سیاست‌های پولی( انبساطی و انقباضی) یاری می‌کنند. این سازمان‌ها که در تقسیم بندی بخش‌های اقتصادی در بخش خدمات هستند، در ارتباط مستقیم با نیروی انسانی و مشتریان قرار دارند، به عبارت دیگر مشتری و عامل انسانی چه درقالب خدمت گیرنده و چه در قالب خدمت دهنده عامل حیات و بقای آن است، لذا بهینه سازی سیستم خدمت دهی بانک‌ها می‌تواند در محیط رقابتی امروز با افزایش رضایت مشتریان و کاهش هزینه‌ها باعث ایجاد مزیت رقابتی برای آنها گردد. سیستم کارمند- تحویلداری یکی از طرح‌هائی است که در راستای تکریم ارباب رجوع و با هدف جلب هر چه بیشتر رضایت آنها طراحی شده است. از این رو رفع نقاط ضعف آن می‌تواند سر آغاز حرکت به سمت مشتری مداری و موفقیت سیستم بانکی شود. در این تحقیق سعی بر این بوده که از طریق بکارگیری تکنیک‌ها و مدل‌های صف به ارزیابی عملکرد سیستم کارمند – تحویلداری در بانک سپه به لحاظ پارامتر‌ها و شاخص‌های تئوری صف(معیارهای زمانی، معیارهای تجمعی و شاخص بهره وری) پرداخته و عملکرد سیستم مذکور با سیستم قبلی(تحویلداری) مقایسه شود. برای این مهم با ارائه مقدمه‌ای کوتاه به تشریح مبانی نظری و متدولوژی تحقیق پرداخته و در ادامه با استناد به مبانی نظری، اقدام به پردازش داده‌ها از طریق بکارگیری تکنیک‌های آماری و مدل‌های مورد استفاده در تئوری‌های صف شده و پس از انطباق اطلاعات بدست آمده از طریق پردازش داده‌ها با فرضیات و اهداف مورد نظر به آنالیز دقیق سیستم‌های تحویلداری و کارمند – تحویلداری، ارائه نتایج و پیشنهادات پرداخته شده است.

ارائه الگو‌های مناسب بودجه‌ریزی برای اعمال مواد قوانین برنامه و تبصره‌های بودجه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مقالة حاضر که حاصل مطالعه‌ای در این خصوص است، درصدد ارائه مدلی ریاضی برای بهینه‌سازی تخصیص اعتبارات محرومیت‌زدایی به شهرستان‌های استان است. در این مقاله ضمن توجه و تعیین اهمیت و وزن شاخص‌های توزیع اعتبار عمرانی استانی به شهرستان‌های استان، فاصله وضع موجود هر شهرستان تا وضع ایده‌آل(ضرایب محرومیت) تعیین می‌گردد. بودجه مورد نیاز هر شهرستان نیز محاسبه می‌شود و با مدل پیشنهادی تسهیم به فاصله ثابت تخصیص اعتبار بین شهرستان‌ها صورت می‌گیرد. الگوی مزبور براساس داده‌های مربوط به سال 1381 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان خراسان و با توجه به محرومیت‌زدایی در میان‌مدت و کوتاه‌مدت صورت‌بندی می‌شود.

ارایه مدل‌های مناسب بودجه‌ریزی برای اعمال مواد قوانین برنامه و تبصره‌های بودجه سالیانه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به همین منظور مقاله حاضر که حاصل مطالعه‌ای در این‌باره است درصدد ارایه مدلی برای بهینه‌سازی تخصیص اعتبارات بند الف تبصره6 قانون بودجه به شهرستان‌های استان است. در این مقاله ضمن توجه و تعیین اهمیت و وزن شاخص‌های توزیع اعتبار عمرانی استانی به شهرستان‌های استان، فاصله وضع موجود هر شهرستان تا وضع مطلوب که همان اهداف برنامه پنج ساله است تعیین می‌شود. بودجه مورد نیاز هر شهرستان نیز محاسبه می‌شود و با الگوی پیشنهادی تسهیم به فاصله ثابت تخصیص اعتبار بین شهرستان‌ها صورت می‌گیرد. مدل یادشده بر اساس داده‌های مربوط به سال 1381 سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان صورت‌بندی می‌شود. نتایج حاصل از مدل، با نتایج روش فعلی مورد استفاده سازمان (تسهیم به نسبت) مقایسه شده و نشان داده می‌شود که روش جاری سازمان بهینه نیست.

با توجه به گسترش و توسعه کمی و کیفی دانشکده ها و گروه های آموزشی تربیت بدنی به ویژه بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، هم چنین نیاز روزافزون جامعه برای بهره مندی بیشتر از دستاوردها و خدمات این دانشکده ها، یک خلا اساسی در این زمینه کاملا مشهود است و آن فقدان یک سیستم منسجم علمی برای ارزیابی علمکرد است.در این مقاله، حاصل یک کار تحقیقی که در مورد تبیین و تعیین شاخص های ارزیابی عملکرد دانشکده ها و گروه های آموزشی تربیت بدنی انجام شده، معرفی می شود. زیرا بررسی ها نشان می دهد در زمینه ارزیابی عملکرد، کارآیی و اثربخشی این دانشکده ها و گروه های آموزشی تا به حال فعالیت علمی منظمی انجام نشده و ارزش یابی های موجود، محدود و بیشتر به صورت تجربی و از دیدگاه قضاوت های ذهنی بوده است.برای این منظور ابتدا از طریق تشکیل یک گروه کارشناسی (اساتید رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی و مدیریت)، به روش تصمیم گیری گروهی دلفی شاخص های ارزیابی علمکرد در آموزش عالی به طور اعم و در حوزه تربیت بدنی به طور اخص بررسی شد، سپس بر اساس نظرات و پیشنهادات آنان و نیز مطالعه مستندات موجود در این زمینه، هم چنین با توجه به وظایف و اهداف دانشکده ها و گروه های آموزشی تربیت بدنی و علوم ورزشی، مبانی مقدماتی شاخص ها در 3 بخش آموزش، پژوهش و خدمات تخصصی مشخص شد.با عنایت به این که در حیطه های آموزشی و پژوهشی قبلا مطالعاتی صورت گرفته بود، لیکن در بخش ارائه خدمات تخصصی مخصوصا در دانشکده ها و گروه های آموزشی تربیت بدنی و علوم ورزشی تحقیقی انجام نشده بود، لذا تعداد بیست و چهار شاخص در این بخش تبیین شد و متناسب با روش کار و در راستای تعیین میزان اهمیت، به وسیله پرسشنامه کیفی پنج گزینه ای (از خیلی زیاد تا خیلی کم) به نظرخواهی سی و سه نفر از خبرگان رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی گذاشته شد. برای تبدیل پاسخ ها به اعداد قطعی کمی از روش آماری منطق فازی استفاده شد، که در متن مقاله به آن اشاره خواهد شد. یافته های تحقیق نشان داد، تعداد ده شاخص دارای اهمیت خیلی زیاد و زیاد، نه شاخص اهمیت متوسط و پنج شاخص اهمیت کم و خیلی کم هستند (البته در متن مقاله راجع به این نکته بحث خواهد شد) ضمنا پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفا کرونباخ 97% به دست آمد.

مدیریت فناوری اطلاعات فرآیند برنامه ریزی سازماندهی هدایت و کنترل فعالیت ها و منابع فناوری اطلاعات سازمان به منظور پشتیبانی از تصمیم گیری و فرایندهای تجاری و همچنین کسب مزیت رقابتی است مدیران فناوری اطلاعات باید با بهره مندی از توانمندی های این پدیده ساختار کسب و کار و نحوه رقابت در دنیای امروزی را تغییر دهند مسئولیت استفاده سریع تر مقرون به صرفه تر و راهبردی تر از این فناوری بر عهده مدیران فناوری اطلاعات می باشد این مقاله با ارائه تعریفی مشخص از مدیریت فناوری اطلاعات چارچوبی مفهومی را برای توصیفی وظایف مدیران این حوزه ارایه می دهد این چارچوب مفهومی را برای توصیف وظایف مدیران این حوزه ارائه می دهد این چارچوب مفهومی دارای دو بعد است یک بعد این چارچوب در برگیرنده وظایف عمده مدیریت شامل برنامه ریزی سازماندهی هدایت و کنترل است در بعد دیگر این ماتریس وظایف مدیران فناوری اطلاعات در سه لایه راهبردی تاکتیکی و عملیاتی طبقه بندی گردیده است

مدل پذیرش فناوری اطلاعات تم برای تعیین عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کاربران سیستم های اطلاعاتی در سال 1989 توسط دیویس معرفی شد این مدل که بر مبنای نظریه عمل مستدل ترا بنا شده است بر دو عامل اصلی سودمندی و سهولت استفاده در پذیرش فناوری مبتنی است در این پژوهش ما با بررسی اجمالی و استفاده از مدل های توسعه یافته بر مبنای مدل تم اولیه به ویژه مدل های توسعه یافته در سازمان های دولتی و کشورهای در حال توسعه همچنین بر مبنای اطلاعات اخذ شده از کارشناسان و کاربران فار در وزارت کشور مدل توسعه یافته برای وزارتخانه را پیشنهاد کرده و بوسیله اطلاعات اخذ شده از کاربران آن را آزمون می کنیم