سید رضا بدیعی خیرابادی

یکی از مهم ترین راههای کاهش آسیب پذیری سکونت گاه های غیررسمی، نوسازی بافت محلات است، بافتی که بدلیل فرسودگی و غیر مقاوم بودن نه تنها موجبات نگرانی متولیان امر را فراهم آورده بلکه هزینه های زیادی را از جهات مختلف به جوامع تحمیل می کند. از طرفی نوسازی سکونت گاه های غیررسمی موجب بالا رفتن سطح زندگی ساکنین، بهبود خدمات دهی سازمان ها و نهادهای مسؤول و درنتیجه باعث بالارفتن تاب آوری شهرها خواهدشد. ولی به رغم حضور و فعالیت دستگاه ها و سازمان ها و نهادهای مختلف در سالهای اخیر در این محلات، باز هم روند نوسازی این بافت ها بسیار کند و نامحسوس است. به همین منظور تحقیق حاضر با هدف شناسایی، رتبه بندی و مدل سازی موانع نوسازی بافت سکونت گاه های غیررسمی شهر مشهد انجام شد. پژوهش حاضر که مبتنی بر نظر خبرگان است با استفاده از روش های کتابخآن های و میدانی 29 مانع، در 5 دسته ی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، حقوقی و کالبدی، را به عنوان موانع نوسازی بافت سکونت گاه های غیررسمی شهر مشهد شناسایی و با استفاده از تکنیک تاپسیس و اصل پارتو 10 مانع نخست را به عنوان موانع کلیدی شناسایی و به کمک روش ساختار تفسیری مدل سازی نمود که در نهایت»"فقدان مدیریت یکپارچه ی شهر«" به عنوان اصلی ترین مانع در جهت نوسازی بافت سکونت گاه های غیررسمی در پایین ترین سطح و سنگ زیربنای موانع و به عنوان مانعی که بیشترین تأثیر را بر سایر موانع و کمترین اثر پذیری را از آن ها داشته شناسایی شد. درنتیجه ایجاد مدیریت یکپارچه ی شهری به معنای ایجاد مدیریتی واحد و هماهنگ بین دستگاه های متولی و به منظور برقراری قوانین، ضوابط، امتیازات و مشوق هایی متناسب با ساختار هر محله موجب ارتقای شرایط کار و زندگی ساکنین و بهبود کالبد شهری و کاهش اثر سایر موانع موجود در مسیر نوسازی و تسریع در نوسازی و ساماندهی و احیای بافت سکونت گاه های غیررسمی خواهد شد.