شهناز محمدی

" هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر مکانیسم های مقابله در فرسودگی شغلی، سلامت روانی و کنترل و پیشگیری آن است. همچنین یافتن تفاوت در بهره گیری از مکانیسم های مقابله ای (مساله مدار و هیجان مدار) و فرسودگی شغلی معلمان در سه بعد ""خستگی عاطفی""، ""مسخ شخصیت"" و ""فقدان موفقیت فردی"" در میان دبیران ایرانی و هندی و بررسی نقش فرسودگی شغلی در سلامت روانی دبیران است. روش مطالعه، توصیفی و از نوع همبستگی است و برای اندازه گیری متغیرها، از پرسشنامه فهرست فرسودگی شغلی مازلاک، جکسون (1981)، پرسشنامه راههای مقابله ای لازاروس و فولکمن (1984) و پرسشنامه فهرست تجدید نظر شده، علایم روانی (SCL90R) در آگوتیس (1974) بهره گیری شده است. نمونه آماری شامل 600 نفر از دبیران زن و مرد شاغل در دبیرستانهای تهران (ایران) و پونا (هند) است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، متناسب با حجم جامعه انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها و تعیین نوع رابطه میان متغیرهای مورد پژوهش از آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه میان متغیرها و تحلیل واریانس یک طرفه و دوطرفه بهره گیری شده است. نتایج پژوهش نشان داده است که در بهره گیری از مکانیسم مقابله ای مساله مدار در میان دبیران زن و مرد تفاوت معنادار وجود دارد؛ اما در میان دبیران زن و مرد ایرانی تفاوت معنادار مشاهده نشد. 2) در بهره گیری از مکانیسم مقابله ای هیجان مدار در میان دبیران مرد و زن تفاوت معنادار وجود دارد و دبیران زن ایرانی در مقایسه با دبیران مرد ایرانی از مکانیسم مقابله ای هیجان مدار بیشتر بهره گیری می کنند، اما به عکس دبیران مرد هندی در مقایسه با دبیران زن هندی بیشتر از مکانیسم مقابله ای هیجان مدار بهره می گیرند 3) تفاوت معنادار در فرسودگی (خستگی عاطفی، مسخ شخصیت) در میان دبیران زن و مرد وجود دارد و دبیران مرد در مقایسه با دبیران زن از فرسودگی شغلی (خستگی عاطفی، مسخ شخصیت) بیشتر برخوردارند، ولی هیچ تفاوت معنادار در فرسودگی شغلی (فقدان موفقیت فردی) در میان دبیران زن و مرد مشاهده نشد. 4) ضریب همبستگی مثبت میان فرسودگی شغلی (خستگی عاطفی و مسخ شخصیت) و متغیرهای سلامت روان در میان دبیران زن و مرد وجود دارد و ضریب همبستگی منفی میان فرسودگی شغلی (فقدان موفقیت فردی) و بعضی از متغیرهای سلامت روان در میان دبیران زن و مرد ایرانی و هندی وجود دارد. "

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی و کارآیی خدمات روانشناسی و مشاوره ای مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی دانش آموزان وزارت آموزش و پرورش انجام شده است. روش پژوهش حاضر در محدوده روش های توصیفی و کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی دانش آموزی وزارت آموزش و پرورش مناطق نوزده گانه شهر تهران است. یافته ها، که با گروه نمونه این پژوهش، 219 نفر از مراجعه کنندگان به این مراکز نظریات مراجعان در خصوص حل مشکلات شخصی- عاطفی، مشکلات تحصیلی - شغلی و مشکلات خانوادگی و کارآیی مشاورین این مراکز مورد ارزیابی قرار گرفت. در این پژوهش از دو پرسشنامه استفاده شد: پرسشنامه محقق ساخته به منظور ارزیابی کارآیی مرکز مشاوره و پرسشنامه کارآیی مشاوره که توسط گیبسون و دمبو در سال 1984 تدوین شده است. استفاده از روش توصیفی به دست آمده، نشان می دهد، مراجعان در خصوص حل مشکلات شخصی - عاطفی، مشکلات تحصیلی - شغلی و مشکلات خانوادگی از این مراکز رضایت دارند، همچنین در خصوص کارآیی مشاوران این مراکز، مراجعان ابراز رضایت نموده اند، این امر نشان می دهد، این مراکز توانسته اند نیازهای مراجعان را تا حد مطلوب بر طرف سازند. در پایان پیشنهادهایی ارایه شده که برای رفع نقایص لازم است به آنها توجه شود.

" روابط بین متغیرهای فرسودگی شغلی و سلامت روانشناختی در دبیران دبیرستانهای تهران در این پژوهش، بررسی شد. فهرست فرسودگی مازلاچ (MBI : مازلاچ و جکسون، 1981) و فهرست تجدیدنظر شده نشانه‌های روانی (SCL-90-R، دروگاتیس، 1975) در 137 زن و 163 مرد از دبیران شاغل در دبیرستانهای تهران که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند، اجرا شد. برای تحلیل داده‌ها، ضریب همبستگی پیرسون به کار رفت. نتایج همبستگیهای مثبت معنادار بین متغیرهای فرسودگی شغلی شامل خستگی هیجانی و شخصیت زدایی، با متغیرهای سلامت روانشناختی شامل شکایتهای جسمانی، وسواس بی‌‌اختیاری، حساسیت در روابط بین فردی، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، هراس، افکار پارانویید و روان گسستگی را در زنان و مردان نشان دادند. افزون بر این، بین فقدان تحقق شخصی (به منزله یک متغیر فرسودگی) و همه متغیرهای سلامت روانشناختی در دبیران مرد، همبستگی منفی و معنادار مشاهده شد. استلزامهای این یافته‌ها و پیشنهادهایی برای پژوهشهای آینده مورد بحث قرار گرفت. "