علی نقی فقیهی

هدف پژوهش حاضر ارزیابی برنامه های فرهنگی دانشگاه قم در تربیت دانشجویان از دیدگاه استادان و دانشجویان در سال تحصیلی 98-1397 است. پژوهش حاضر توصیفی از نوع پیمایشی و تحلیلی است. جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان کارشناسی دختر و استادان زن دانشگاه قم در سال تحصیلی 98-1397 است که 357 نفر از دانشجویان دختر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و 152 نفر از استادان زن به روش نمونه گیری هدفمند جهت پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته ارزیابی فعالیت های فرهنگی دانشگاه است که روایی و پایایی آن تأیید شد. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS-23 و با آزمون های t، ANOVA و LSD انجام شد که نتایج پژوهش نشان داد دانشجویان معتقد بودند نقش برنامه های فرهنگی در تربیت دانشجویان به میزان متوسط بوده است که این اثربخشی به ترتیب در تربیت اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی بیشتر از متوسط؛ در تربیت سیاسی به میزان متوسط و در تربیت فرهنگی هنری کمتر از متوسط بوده است. همچنین از دیدگاه استادان، نقش برنامه های فرهنگی دانشگاه در تربیت دانشجویان کمتر از متوسط بوده است که این اثربخشی به ترتیب در تربیت اعتقادی در حد متوسط؛ و در تربیت اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هنری کمتر از متوسط بوده است. برنامه ریزی فرهنگی ابزاری برای دستیابی به توسعه فرهنگی است که خود مهم ترین ابزار دستیابی به توسعه پایدار است. لازم است که برنامه های فرهنگی دانشگاه ها مرتبط با نیاز و علایق دانشجویان باشد تا میزان اثربخشی این برنامه ها افزایش یابد.

هدف پژوهش حاضر ارزیابی برنامه های فرهنگی دانشگاه قم در تربیت دانشجویان از دیدگاه استادان و دانشجویان در سال تحصیلی 98-1397 است. پژوهش حاضر توصیفی از نوع پیمایشی و تحلیلی است. جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان کارشناسی دختر و استادان زن دانشگاه قم در سال تحصیلی 98-1397 است که 357 نفر از دانشجویان دختر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و 152 نفر از استادان زن به روش نمونه گیری هدفمند جهت پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته ارزیابی فعالیت های فرهنگی دانشگاه است که روایی و پایایی آن تأیید شد. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS-23 و با آزمون های t، ANOVA و LSD انجام شد که نتایج پژوهش نشان داد دانشجویان معتقد بودند نقش برنامه های فرهنگی در تربیت دانشجویان به میزان متوسط بوده است که این اثربخشی به ترتیب در تربیت اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی بیشتر از متوسط؛ در تربیت سیاسی به میزان متوسط و در تربیت فرهنگی هنری کمتر از متوسط بوده است. همچنین از دیدگاه استادان، نقش برنامه های فرهنگی دانشگاه در تربیت دانشجویان کمتر از متوسط بوده است که این اثربخشی به ترتیب در تربیت اعتقادی در حد متوسط؛ و در تربیت اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هنری کمتر از متوسط بوده است. برنامه ریزی فرهنگی ابزاری برای دستیابی به توسعه فرهنگی است که خود مهم ترین ابزار دستیابی به توسعه پایدار است. لازم است که برنامه های فرهنگی دانشگاه ها مرتبط با نیاز و علایق دانشجویان باشد تا میزان اثربخشی این برنامه ها افزایش یابد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه چندگانه بین اخلاق کار اسلامی و رفتار شهروندی سازمانی با بهره وری اعضای هیأت علمی و کارکنان زن به روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه اعضای هیئت علمی زن و کارکنان زن دانشگاه قم بود که تعداد 120 نفر از ایشان به روش سرشماری برای گروه نمونه انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش با سه پرسش نامه جمع آوری و داده ها به روش ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین ابعاد اخلاق کاراسلامی و رفتار شهروندی سازمانی با بهره وری رابطه آماری معنا داری وجود دارد. همچنین در نتایج رگرسیون مشاهده شد  که اخلاق کاراسلامی و رفتار شهروندی سازمانی، بهره وری را در دانشگاه تبیین می کند. در تحلیل مسیر نیز نتایج نشان داد که اخلاق کاراسلامی به طور مستقیم و غیرمستقیم بر بهره وری و نیز رفتار شهروندی سازمانی به طور مستقیم بر بهره وری تأثیر دارد. براین اساس دانشگاه ها می توانند با برنامه ریزی های صحیح در راستای اخلاق کاراسلامی و رفتار شهروندی سازمانی، سطح بهره وری را در دانشگاه ارتقا دهند.

هدف تحقیق حاضر بررسی نقش دینداری در سلامت روان، هویت یابی و امنیت اجتماعی است که به صورت مدل دینداری و امنیت اجتماعی مطرح شد. تعداد 556 نفر دانشجو به صورت نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده و بررسی شدند. پرسشنامه های دینداری، هویت شخصی، سلامت روان، امنیت اجتماعی و کجروی رفتاری جهت جمع آوری داده ها استفاده شدند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS-22 و برای بررسی برازش مدل از نرم افزار Amos-22 استفاده شد، که مقادیر شاخص های برازندگی مدل نشان داد که برازش مدل تحقیق خوب و مناسب بود. نتایج تحلیل مسیر برای مدل تحقیق نشان داد رابطه ی مستقیم از دینداری به هویت یابی(34/0-)، و کجروی رفتاری (38/0-) معنادار بود، اما از دینداری به سلامت روان و امنیت اجتماعی معنادار نبود. همین طور رابطه مستقیم از هویت یابی به سلامت روان(51/0) و به کجروی رفتاری(11/0) معنادار بود، اما به امنیت اجتماعی معنادار نبود، و نیز از سلامت روان به کجروی رفتاری (12/0) معنادار بود، اما به امنیت اجتماعی معنادار نبود. و این که مسیر مستقیم مدل، از کجروی رفتاری به امنیت اجتماعی(35/0) نیز معنادار بود. نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که براساس مقوله جنسیت در متغیرهای دینداری، کجروی رفتاری و امنیت اجتماعی و همین طور براساس مقوله وضعیت تأهل در متغیرهای دینداری، سلامت روان، هویت یابی، کجروی فتاری و امنیت اجتماعی تفاوت معنادار وجود دارد.

پژوهش حاضر به بررسی اثربخشی آموزش مثبت نگری در افزایش امید به زندگی زنان بدون همسر شهر اهواز پرداخته است. نمونه آماری پژوهش 50 نفر بود که به روش تصادفی خوشه ای و تصادفی ساده انتخاب شده و به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم گردید. برای گردآوری داده ها، از پرسش نامه امیدواری میلر استفاده شد که ضریب پایایی آن به شیوه آلفایکرونباخ (91/ 0 r=) محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده های آزمون، از روش آماری تحلیل کواریانس یک متغیر استفاده گردید. سطح معناداری برای تایید فرضیه پژوهش 05/0=α در نظر گرفته شد. یافته های پژوهش نشان دهد که، کاربرد مثبت نگری با تاکید بر آیات قرآن بر افزایش امید به زندگی زنان بدون همسر شهر اهواز مؤثر بوده(0001/0 P=) و تاثیر آموزش مورد نظر، با توجه به نتایج آزمون پیگیری، از ثبات لازم برخوردار بوده است.

مشاورة اسلامی و نظام نامة اخلاقی انجمن مشاوره امریکا (ACA)1 به رغم وجوه اشتراکهایی در سه مسئلة مهم «رازداری»، «تقوا» و «دوری از شهوت پرستی»، تفاوت های قابل ملاحظه ای دارند که مقالة حاضر در صدد تبیین آنهاست. «رازداری» از اموری است که در هر دو نظام اهمیت زیادی دارد؛ اما «موارد نقض رازداری» که در ACA بدان ها اشاره شده است، از نظر اسلام کمتر، و با قیود بیشتری جایز است. «تقوا» و خدامحوری مهم ترین اصل در مشاورة اسلامی است. در حالیکه در نظام نامة اخلاقی انجمن مشاورة امریکا، به جای خدامحوری، قانون محوری مورد توجه میباشد. در نوع رابطة جنسی با مُراجع و یا رعایت عفاف و دوری از شهوت پرستی نیز، این دو نظام تفاوت های قابل ملاحظه ای دارند. افزون بر آن، نظر اسلام در سه حیطة ذکرشدة ACA، حرمت دوچندان آزار جنسی مُراجع و عدم جواز رابطة جنسی در صورت آسیب رسانی به مُراجع یا فرایند درمان است. در مجموع، اسلام و ACA به «رازداری» به عنوان یکی از مهم ترین ارکان مشاوره مینگرند و «آزار جنسی» مراجع را جایز نمیشمارند. اسلام شرط مهم مشاور را «تقوا» برمیشمارد که در ACA بدان توجه نشده است.

هدف این پژوهش، بررسی نتایج آموزش های حدیثی بر رضایت زناشویی بیست همسر (ده زوج) مراجعه کننده به مرکز مشاوره مؤسسه مطالعاتی مشاوره اسلامی در قم است که حاضر به فراگیری این آموزش ها شده اند. روش تحقیق، آزمایشی با گروه گواه و از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون بوده است. گروه آزمایش، متشکل از بیست زوج دارای مشکلات زناشویی بود که آموزش های روان شناختی مبتنی بر آیات و روایات اسلامی را دریافت کردند و گروه گواه نیز متشکل از بیست زوج دارای مشکلات زناشویی بودند که هیچ آموزشی دریافت نکردند. پس از مصاحبه تشخیصی و پیش آزمون، هریک از زوجین گروه آزمایش، در شش جلسه به صورت گروهی و یا انفرادی آموزش دیدند و به فاصله دو هفته پس از پایان آموزش، پس آزمون از آنها به عمل آمد. مقایسه یافته های دو گروه نشان داد که آموزش های روان شناختی یاد شده در بهبود روابط همسران و در نتیجه، رضایتمندی زناشویی آنها مؤثر است؛ و نیز به دست آمد که آموزش ها تاثیرات ماندگاری (در طول زمان) بر بهبود رضایتمندی زناشویی زوجین داشته است. همچنین، نتایج، گویای عدم تاثیر جنسیت بر اثربخشی آموزش های روان شناختی یاد شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه ای فشارهای شغلی و روش های مقابله با آن در بین 96 نفر از مدیران مدارس متوسطه دولتی (53 مدیر زن و 43 مدیر مرد) در 10 منطقه آموزشی شهر تهران صورت گرفته است. داده ها از طریق دو پرسشنامه فشارشغلی و روش های مقابله ای گردآوری شد. نتایج تحقیق گویای آن است که بین فشارشغلی مدیران زن و مرد مدارس متوسطه شهر تهران تفاوت معنی داری وجود ندارد. فشارشغلی هر دو گروه در رابطه با عوامل فشارزای ناشی از نقش، روابط کاری در سازمان و ساختار آن وضعیتی مشابه را نشان داد، اما در زمینه عامل فشارزای ناشی از شغل و محیط کار تفاوت معنی داری بین دو گروه زن و مرد مشاهده گردید. متغیرهای جمعیت شناختی تحصیلات، سابقه کار و سابقه مدیریت رابطه منفی و معنی داری را با فشارشغلی نشان داده اند. یافته های پژوهش مؤید وجود رابطه منفی و معنی دار بین روش های مقابله ای مساله محور در هر چهار مؤلفه حمایت اجتماعی، مسئولیت پذیری، مشکل گشایی برنامه ریزی شده و ارزیابی مجدد مثبت با فشارشغلی است. در عین حال، نتایج تحقیق نشان داد که روش های مقابله ای هیجان محور در هر چهار مؤلفه رویارویی مقابله ای، دوری گزینی- فاصله گیری، فرار- اجتناب و خویشتن داری رابطه منفی و معنی داری با فشارشغلی دارند.

"چکیده: ‌انسان‌شناسی برای علوم انسانی زیربناست و شکل‌گیری هر دانش مرتبطی با انسان نیازمند مطالعه‌ی انسان و دست‌یابی به نگرش در این زمینه است. تفاوت نگرش‌ها در شناخت انسان باعث می‌شود نظریه‌های علمی متفاوتی در حوزه‌ی دانش‌های انسانی به وجود آیند. تفاوت دیدگاه‌های انسان‌شناختی حتی در یک شاخه‌ی علمی مانند روان‌شناسی باعث شده است اختلاف در نظریه‌های مربوط به شخصیت و یا بهداشت روان آدمی به وجود آید؛ حتی روان‌شناسان یک مکتب با یکدیگر تفاوت نظر دارند. کارل راجرز یکی از روان‌شناسان پدیدار‌شناختی است (شوستروم، 1354)؛ ولی دیدگاهش درباره‌ی انسان و شخصیت آدمی با دیدگاه‌های هم‌مکتب‌هایش همچون ادموند هوسرل (1859ـ 1938) و آبراهام مزلو (1908ـ1970) متفاوت است. گرچه وجوه مشترک در برخی از نظریات وجود دارند؛ چه‌بسا تفاوت‌های بسیار آنها پیامدهای علمی و عملی متفاوتی به دنبال خواهد داشت. دیدگاه دینی درباره‌ی انسان تفاوت بیشتری با دیدگاه‌های دیگر دارد. در این تحقیق، انسان‌شناسی کارل راجرز که وجوه مشترکی با دیدگاه اسلامی دارد و از میان تئوری‌های علمی در حوزه‌ی روان‌شناسی، اهمیت ویژه‌ای دارد، بررسی شده است و به منظور ارزیابی میزان عمق و صحت این دیدگاه از بعد انسان‌شناختی، به بررسی تطبیقی آن با انسان‌شناسی دینی ـ اسلامی پرداخته شده است؛ بنا بر این، در این مقاله، دیدگاه راجرز درباره‌ی انسان تبیین و بررسی شده است. با توجه به تعداد وجوه مشترک این دیدگاه با دیدگاه اسلامی، وجوه تمایز نیز بررسی گشته‌اند"

چکیده: هدف پژوهش حاضر، بررسی مدل چندوجهی اسلامی دردرمان افسردگی ومقایسة آن با مدل درمانی شناختی بک است. دو مدل مذکور، از بهترین مدل‌های مؤثر در درمان افسردگی شناخته شده‌اند. این دو مدل برای دوازده نفر از مراجعان مرکز مشاوره که شرایط مساوی داشته و با مصاحبة تشخیصی براساس علائم DSM-IV افسرده شناخته شده بودند، به‌ کار‌گرفته شد. چهار نفر با مدل بک و هشت نفر دیگر با مدل اسلامی درمان شدند. همة مراجعان مؤنث بودند. آزمودنی‌ها (هردوگروه) در مرحلة پیش از درمان (خط پایه) و در طی جلسه‌های چهارم، هشتم و دوازدهم و پس از درمان و در مرحله پیگیری (سه ماه پس از اتمام درمان) مقیاس افسردگی بک را تکمیل کردند. مقایسة نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون و مرحلة پیگیری نشان داد که هردو مدل مؤثر بودند، اما تفاوت‌های عمده‌ای ازکاربردهای این دومدل مشاهده گردید. مقایسه نمره‌های انفرادی وگروهی نشان‌دادکه مدل چندوجهی اسلامی درکاهش علائم افسرده‌خویی بیش ازشناخت‌درمانی بک مؤثر بوده است. همچنین این مدل، برخلاف مدل شناختی بک که تنها به فرآیندهای شناختی مراجعان می‌پردازد، به جنبه‌های شخصیتی ـ رفتاری و معنوی مراجعان نیز می‌پردازد. مدل اسلامی برخلاف مدل شناختی در درمان افرادی که گرایشات مذهبی دارند، بیشتر مؤثر واقع شد و در مورد افرادی که افسردگی معنایی یا وجودی دارند مفیدتر بود. در مدل چند وجهی اعتقادات مذهبی با مذهب مطابقت داده ‌شده ولی در مدل شناختی، این افکار و اعتقادات کنار گذاشته می‌شود. این امور باعث تمایز چند وجهی در درمان افسردگی از روش بک گردیده است.