محسن آقایی جوبنی

پژوهش حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی و با هدف تحلیل وضعیت پایداری محله های شهر بندر ماهشهر از منظر شاخص های شهر سالم سعی گردید، در قالب سه مولفه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی و 22 شاخص فرعی بر مبنای آمار سال 1395 در محلات مختلف شهر بندر ماهشهر مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد. با استفاده از آزمون T.Test در نرم افزار SPSS نسبت به سنجش وضعیت کلی پایداری شاخص های مورد مطالعه اقدام شده، در ادامه اوزان حاصل از روش کریتیک و تکنیک ایداس در محیط GISنسبت به رتبه بندی و سطح بندی محلات شهر در شاخص تلفیقی از نظر شاخص های شهر سالم مبادرت گردید و در گام اخر از طریق مدل تحلیل مسیر در نرم افزار pLs اثر گذارترین عامل مرتبط با پایداری در محلات شهر ماهشهر سنجش و استخراج شده اند. تحلیل یافته ها نشان می دهد که از محله های 35 گانه مورد مطالعه تنها محله های 1،2،6،11 از لحاظ برخورداری شاخص های شهر سالم در وضعیت پایدار و توسعه قرار دارند و سایر محلات یعنی 31 محله در وضعیت محروم و توسعه نیافته می باشند که این امر نشان از وضعیت نامناسب و دور از استانداردهای مطلوب شهر سالم در شهر بندر ماهشهر است. ند.پایدار، واژگان کلیدی: محلات پایدار، شهر سالم، تکنیک ایداس، شهر بندر ماهشه

امروزه جنبه های اجتماعی شهرها مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. در برنامه ریزی شهری باید از نگاه صرف کالبدی به نگاهی چند بعدی بود که کلیه ابعاد را در برمی گیرد. از طرف دیگر محله نیز به عنوان یکی از ابزارهای برنامه ریزی شهری است، در حقیقت محله ها بیشتر از آنکه واحدهای جغرافیایی و کالبدی باشند واحدهای اجتماعی و فرهنگی هستند. در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت ابعاد اجتماعی در برنامه ریزی شهری به بررسی عامل تنوع هویت های اجتماعی درشهر و عوامل تهدید کننده همبستگی اجتماعی درسطح محلات ماهشهر پرداخته شده است. براین اساس با استناد به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای بررسی های میدانی، عامل همبستگی اجتماعی در محله ماهشهر بررسی شد. در ابتدا دو منطقه ماهشهر قدیم و جدید دو محله انتخاب شدند و سپس پرسش - نامه میان ساکنین محله به صورت تصادفی توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS، انجام شده است و با استفاده از آزمون تی و پیرسون به بررسی رابطه معنادار میان مولفه ها پرداخته شد. نتایج نشان می دهدکه متغیرهای اجتماعی با شدت همبستگی قوی وکاهش خطای بالا، ارتباط بیشتری با عامل همبستگی دارد و قوم گرایی مهم ترین عامل تهدید کننده همبستگی اجتماعی در منطقه شناخته شد.

اصناف و صاحبان حرف و در کل بازار یکی از ریشه دارترین نهادهای شهری و در واقع ستون فقرات و شالوده زندگی اقصادی مردم  به حساب می آیند. با شکل گیری ویروس کرونا که برای اولین بار در شهر ووهان چین در سال 2019 شناسایی شد، نهاد بازار و اصناف با رعایت پروتکل های بهداشتی سعی در پیشگیری و کاهش اپیدمی فراگیر این ویروس داشته اند. نظر به اهمیت موضوع، این پژوهش به شناسایی و ارزیابی مطلوبیت اصناف شهرهای ساحلی از منظر رعایت پروتکل های بهداشتی دربیماری کووید-19 با استفاده از 25 شاخص در 18 صنف شهر بندر ماه شهر پرداخته است. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق، پیمایشی- ارزیابی با تاکید بر پرسشنامه می باشد. جامعه آماری شامل صاحبان صنوف و حجم نمونه برحسب فرمول کوکران362 نفر می باشد. به منظور بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون کلموگروف- اسمینروف و جهت بررسی وضعیت متغیرهای پژوهش از آزمونt تک نمونه ای استفاده شده است. همچنین وزن دهی متغیرها توسط مدل آنتروپی شانون و رتبه بندی اصناف با استفاده از مدل واسپاس صورت گرفته است. یافته های پژوهش حاصل از نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان می دهد: وضعیت رعایت پروتکل های بهداشتی در بین اصناف و همچنین نظارت مستمر بازرسین اتحادیه برآنها به ترتیب با مقدارآماره آزمون برابر 009/1 و 43/4 درسطح متوسط است. همچنین نتایج حاصل از رتبه بندی مولفه های انتخابی پژوهش در بین اصناف با استفاده از مدل واسپاس، نشان می دهد؛ صنف خواربارفروشان با امتیاز 625/0، رتبه اول وصنوف: خیاطان-آرایشگاه زنانه(425/0)، اغذیه فروشی ها(313/0) در رتبه های دوم و سوم و صنف لاستیک و باطری فروشان در رده ی آخر با امتیاز 082/0 قرار گرفته است.

شهر به عنوان بالاترین مظهر تمدن، نقش اساسی در ایجاد یک زن دگی خ وب ب رای ش هروندان دارد. امروزه برای حل مشکلات شهرنشینان و ارتقاء زندگی آنها مفهوم کیفیت زندگی بیشتر مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. نظر به اهمیت موضوع، به سنجش و تحلیل سه شاخص انتخابی پژوهش(کالبدی- اقتصادی، خدماتی- زیستی و اجتماعی- فرهنگی) و 36 متغیر در چهار ناحیه شهری امیدیه از منظر کیفیت زندگی پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی و براساس روش تحقیق، پیمایشی با تأکید بر پرسشنامه می باشد. جامعه آماری شهروندان ساکن شهر امیدیه و روش محاسبه حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و شامل380 نفر بوده است. به منظور بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون کلموگروف–اسمیرنوف(KS) و جهت بررسی وضعیت متغیرهای پژوهش از آزمون علامت(Sing Test)، استفاده شده است. همچنین وزن دهی متغیرها توسط مدل آنتروپی شانون و رتبه بندی نواحی شهری با استفاده از تکنیک CODAS، انجام شده است. نتایج کلی آزمون علامت نشان می دهد: ناحیه دو شهری امیدیه با میانگین 59/3 وضعیت بهتری در شاخص های کیفیت زندگی به نسبت به سه ناحیه ی دیگر داشته است. همچنین نتایج حاصل از تکنیکCODAS، نشان می دهد ناحیه دو با مقدار Hi (مقدار نهایی تابع معیار گزینه ها) 528/0 در رتبه اول و به ترتیب ناحیه یک با 456/0و ناحیه سه با مقدار 016/0 و ناحیه چهار با 1-، در رتبه های دوم تا چهارم از نظر شاخص ها و متغیرهای انتخابی پژوهش(درکیفیت زندگی) قرار گرفته اند.