چنگیز رحیمی

هدف پژوهش حاضر بررسی توانایی آزمون عملکرد مداوم (CPT) در تشخیص افتراقی بیماران دارای اختلالات روانپزشکی و گروه بهنجار بود. پژوهش از نوع علی- مقایسه ای بود. با روش نمونه گیری در دسترس، ۲۷ بیمار اسکیزوفرن، ۲۸ بیمار مبتلا به افسردگی اساسی، ۲۹ بیمار مبتلا به وسواسی- اجباری و ۲۹ فرد بهنجار انتخاب و بر اساس متغیرهای سن، جنسیت، سطح تحصیلات و وضعیت تأهل همتا شدند. عملکرد شناختی آزمودنی ها به وسیله آزمون CPT مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی شفه تحلیل شد. نتایج حاکی از آن بود که بیماران اسکیزوفرن و وسواسی در سه مؤلفه آزمون CPT (خطای حذف، پاسخ های درست و زمان واکنش)، و بیماران افسرده در دو مولفه آزمون (خطای حذف و زمان واکنش) در مقایسه با افراد بهنجار، به طور معناداری ضعیف تر عمل کردند، اما بین گروههای بیمار در هیچ یک از مؤلفه های آزمون تفاوت معنادار مشاهده نشد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر آزمون CPT قادر به تفکیک بیماران مبتلا به اختلالات اسکیزوفرنی، افسردگی اساسی و وسواسی- اجباری از افراد بهنجار بود، اما نتوانست بین بیماران مختلف تفاوت معناداری قائل شود.

مقدمه: مشکلات بین فردی مشکلاتی هستند که در رابطه با دیگران ایجاد می شوند. هر چه در حیطه روابط بین فردی مشکلات بیشتری تجربه کنیم، شانس زندگی بهتر، رضایت و سلامتی را از دست خواهیم داد. در این راستا پرسشنامه مشکلات بین فردی به منظور ارزیابی این دسته از مشکلات طرح ریزی شده است. روش: هدف از مطالعه حاضر، بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه مشکلات بین فردی-32 سؤالی است. این مقیاس به منظور بررسی مشکلات بین فردی افراد بزرگسال طراحی شده است. حیطه اصلی مشکلات شامل مردم آمیزی، جرأت ورزی، پرخاشگری، حمایت گری، مشارکت، در نظر گرفتن دیگران، گشودگی و وابستگی می باشد. نمونه مورد بررسی در این پژوهش 384 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه شیراز بودند که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از تکمیل این مقیاس توسط گروه نمونه، محتوای مقیاس بر اساس تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی مورد تحلیل عاملی قرار گرفت. یافته ها: نتایج این تحلیل منجر به استخراج 6 عامل صراحت و مردم آمیزی، گشودگی، در نظر گرفتن دیگران، پرخاشگری، حمایت گری و مشارکت و وابستگی شد. رابطه مثبت و معنادار بین مشکلات بین فردی و آلکسی تیمیا بیانگر روایی همگرای پرسشنامه مشکلات بین فردی است. همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ و ضریب اعتبار به شیوه تنصیف نیز حاکی از اعتبار مطلوب این مقیاس بود. نتیجه گیری: از آنجایی که عوامل مؤثر بر روابط بین فردی ریشه در فرهنگ و محیط دارد، یافته های به دست آمده با ساختار فرهنگی و ویژگی های شخصیتی موجود در این ساختار به ویژه در جامعه زنان ایرانی مطابقت دارد.

این تحقیق با هدف مقایسة سازمان شخصیت (نوروتیک، مرزی و سایکوتیک) گروه های غیر بالینی با نشانه های اختلالات وسواس- اجباری، افسردگی، افسردگی - وسواس- اجباری و افراد بهنجار انجام شد. به این منظور، نمونه های این پژوهش متشکل از 60 نفر با نشانه های اختلال وسواس- اجباری، 60 نفر با نشانه های افسردگی، 60 نفر با نشانه های افسردگی- وسواس- اجباری و 60 نفر به هنجار، با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. شرکت کنندگان در این تحقیق به ابزارهایی مانند سیاهة سازمان شخصیت کرنبرگ، پرسشنامة افسردگی بک 2 و پرسشنامة وسواس- اجباری مادزلی پاسخ دادند. نهایتاً داده ها با روش های آماری از قبیل میانگین، انحراف معیار، تحلیل واریانس چند متغیری، تحلیل واریانس یک راهه، کراسکال والیس، آزمون توکی و یومن ویتنی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که اگر چه هر 4 گروه در سطح نوروتیک سازمان شخصیت قرار گرفتند، اما نمرات افراد با نشانه های وسواس، افسردگی، افسردگی - وسواس، در ابعاد سازمان شخصیت به طور معناداری بیشتر از افراد بهنجار بود. این یافته ها، اطلاعات بیشتری را پیرامون اختلال وسواس و افسردگی فراهم نموده که می توانند در جهت تشخیص، تبیین نشانه ها، تشخیص افتراقی و برنامه ریزی طرح درمان، مفید واقع شوند.

هدف مطالعه حاضر بررسی ویزگی های روان سنجی پرسشنامه رشد پس از سانحه شامل ضریب آلفای کرونباخ، پایایی به روش بازآزمایی، روایی همگرا و تحلیل عوامل روی نمونه ای از دانشجویان بود. در این مطالعه نمونه ای با حجم 201 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز که یک حادثه استرس زا در طی 5 سال گذشته را گزارش کرده بودند، به صورت در دسترس گزینش شد و پرسشنامه های رشد پس از سانحه، مقیاس عاطفه مثبت و منفی، جهت گیری زندگی و فهرست وقایع زندگی را تکمیل کردند. تحلیل عامل به روش تحلیل مولفه های اصلی و تحلیل واریماکس اجرا شد. نتایج نشان داد که ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس در حد مطلوب بود(92/0α = ). همبستگی سه مقیاس پیش بین با نمره کلی پرسشنامه رشد پس از سانحه مثبت و معنی دار بود(001/0p < ). تحلیل عامل چهار عامل را آشکار کرد. این عوامل عبارت از احساس قدرت درونی، تغییر در اهداف و اولویت ها، احساس نزدیکی و صمیمیت با دیگران و تلاش برای حفظ روابط با دیگران می باشد. با توجه به نتایج می توان گفت که اعتبار حاصل از بازآزمایی و همسانی درونی و همچنین روایی آزمون در نمونه ایرانی در حد مطلوب است؛ اما عوامل زیربنایی رشد پس از سانحه در ایران متفاوت بود.

هدف از این پژوهش، تبیین شاخص های روان سنجی فرم فارسی مقیاس تکانشگری بارت (11BIS-) بوده است. این مقیاس روی یک گروه 259 نفری دانشجویان دانشگاه شیراز (174مرد، 85 زن) که به شیوه نمونه در دسترس انتخاب شده بود، اجرا گردید. به منظور بررسی ساختار عاملی این مقیاس از روش تحلیل عامل اکتشافی به با روش مؤلفه های اصلی چرخش واریماکس استفاده شد. نتایج این تحلیل حاکی از وجود سه عامل با نام های تکانشگری عدم برنامه ریزی، تکانشگری حرکتی و تکانشگری شناختی بود. روایی همگرای این پرسشنامه با محاسبه ضریب همبستگی زیرمقیاس های این پرسشنامه با یکدیگر تأیید شد (05/0P<). اعتبار کل پرسشنامه تکانشگری از دو روش آلفای کرونباخ و بازآزمایی مورد تحلیل قرار گرفت که به ترتیب 81/0 و 77/0 به دست آمد. در مجموع نتایج این پژوهش حمایت تجربی کافی برای استفاده از این مقیاس در موقعیت های پژوهشی و بالینی در ایران را فراهم می کند.

هدف: تاب آوری یکی از موضوعات مطرح در روان شناسی سلامت است. بسیاری از تحقیقات به بررسی عواملی پرداخته اند که با این متغیر در ارتباط می باشد. هدف این پژوهش بررسی نقش عاطفه مثبت، عاطفه منفی و خوش بینی در پیش بینی تاب آوری است. روش: شرکت کنندگان در تحقیق، 201 (100 مرد و 101 زن) دانشجوی دانشگاه شیراز بودند که در طی 5 سال گذشته یک حادثه ناگوار را تجربه کرده بودند. از این افراد خواسته شد که پرسشنامه های فهرست وقایع زندگی، عاطفه مثبت و منفی خصلتی (PANAS)، جهت گیری زندگی (LOT – R) و تاب آوری جوانان را تکمیل نمایند. داده های حاصل با استفاده از تحلیل رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که عاطفه مثبت، عاطفه منفی و خوش بینی با تاب آوری رابطه معنادار دارند و می توانند تغییرات آن را تبیین کنند (002/0 = P ،23/10 = F ،48/0 = R2). رابطه ای بین جنسیت و وضعیت تأهل با تاب آوری مشاهده نشد. نتیجه گیری: این تحقیق نشان گر اهمیت عواطف مثبت و خوش بینی در افزایش توان مقابله افراد هنگام رویارویی با مشکلات سخت زندگی است. به طوری که می توان از طریق آموزش این عوامل، افراد را در مقابل خطرات احتمالی در آینده مقاوم کرد.

یکی از موضوع های مطرح شده در روان شناسی سلامت، بررسی اثرات مثبت ضربه های روانی روی افراد مواجه شده با حوادث ناگوار و تعیین متغیرهایی است که این اثرات مثبت را تسهیل می کنند. هدف این تحقیق بررسی نقش سبک های مقابله ای و خوش بینی در افزایش میزان رشد پس از سانحه روی نمونه ای از افراد مبتلا به ویروس HIV در طول یک دوره 6 ماهه بود. برای این منظور، نمونه ای از افراد آلوده به ویروس HIV (80 = N) که به تازگی این تشخیص را دریافت کرده بودند (کمتر از دو ماه) و به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری خاص تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی شیراز مراجعه کرده بودند، به صورت در دسترس انتخاب شدند. از آنجا که هدف تحقیق بررسی تغییرات رشد پس از سانحه در طی یک مدت 6 ماهه بود، پرسشنامه های رشد پس از سانحه، جهت گیری زندگی و سبک های مقابله ای در ابتدای تحقیق و پرسشنامه رشد پس از سانحه 6 ماه بعد مجدداً روی همان افراد اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل آماری فرضیه ها از روش t – test همبسته و تحلیل رگرسیون استفاد شد. تحلیل آماری نشان داد که رشد پس از سانحه به طور معناداری در طی 6 ماه افزایش یافته است (001/0 ≥ P، 86/3 = t). به علاوه تحلیل رگرسیون روشن کرد که سبک های انطباقی مسأله مدار و هیجان مدار با توجه به زمان استفاده از آنها، تأثیر متفاوتی در رشد پس از سانحه دارند. رابطه خوش بینی با رشد پس از سانحه معنادار نبود. این نتایج تلویحات مهمی هنگام کار روی افراد مواجه شده با ضربه روانی دارد. بر این اساس متخصصان بالینی باید از امکان وقوع رشد آگاه باشند و آن را تسهیل نمایند.

هدف این پژوهش، بررسی نگرش های ناکارآمد، تکلیف جملات ناتمام و عاطفه مثبت بیماران افسرده بالینی در زمان های پذیرش بیمارستان و بهبودی بود. روش پژوهش علی- مقایسه ای بود. از سه جامعه آماری، سه گروه نمونه با روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند که 20بیمار افسرده بالینی،20 بیمار افسرده غیربالینی و 20 نفر فرد عادی را شامل بود. شرکت کنندگان در این سه گروه نمونه، به پرسشنامه افسردگی بک، مقیاس نگرش های ناکارآمد، تکلیف جملات ناتمام و مقیاس عاطفه مثبت پاسخ دادند. داده ها با روش های آماری تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی شفه، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که 1) بیماران افسرده بالینی در زمان بهبودی در مقایسه با زمان پذیرش در بیمارستان، نگرش ناکارآمد کمتری داشتند؛ 2) بیماران افسرده بالینی در زمان بهبودی در مقایسه با زمان پذیرش بیمارستان، در تکمیل جملات ناتمام از افعال مثبت، کمتر استفاده کردند؛3) بیماران افسرده بالینی در زمان بهبودی در مقایسه با زمان پذیرش بیمارستان، عاطفه مثبت بیشتری داشتند؛4) همچنین تحلیل دادها نشان داد که بین سه گروه افسرده بالینی، افسرده غیربالینی و عادی از لحاظ نگرش های ناکارآمد، شیوه تکمیل جملات و عاطفه مثبت تفاوت معناداری وجود داشت. نتیجه نهایی این که فکر افسرده وار، همواره در حالت های افسردگی و بهبودی وجود داشت. میزان فعال بودن فکر افسرده وار، تعیین کننده اختلال افسردگی یا بهبودی است.

مقدمه: در این مطالعه، اثربخشی یک روش جدید درمانی برای اختلال هراس اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس رویکرد فراشناختی، افکار و عقاید منفی در مورد خود اجتماعی، از سبک پردازش ایجاد شده به وسیله فراشناخت های فرد به وجود می آیند. بنابراین، درمان بر اصلاح سبک پردازش، قبل، در حین و بعد از رویارویی با موقعیت اجتماعی تمرکز می کند. روش کار: در این تحقیق، طرح مطالعه موردی (1n=) با تکرار A-B همراه با خط پایه چندگانه و پیگیری سه ماهه به کار برده شد. نمونه مورد پژوهش از بین مراجعینی که از آبان ماه تا دیماه سال 1387 به مرکز مشاوره دانشگاه شیراز مراجعه نمودند، انتخاب گردید. وی تحت 8 جلسه درمان فراشناختی قرار گرفت. در این تحقیق، از مقیاس های فراشناخت هراس اجتماعی، ترس از ارزیابی منفی، اجتناب و آشفتگی اجتماعی و هراس اجتماعی استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل نگاره ای و تعیین درصد بهبودی استفاده گردید. یافته ها: در پایان درمان، نتایج حاکی از تغییر معنادار بالینی و آماری در نمرات به دست آمده از همه مقیاس های خاص هراس اجتماعی در مورد این بیمار بود؛ ضمن این که این نتایج در پیگیری نیز حفظ شد. نتیجه گیری: درمان فراشناختی می تواند درمانی اثربخش و کوتاه مدت برای اختلال هراس اجتماعی باشد. با توجه به بدیع بودن این تحقیق، پر واضح است که ارزیابی های بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

این مطالعه در جهت تحلیل ابعاد شخصیت در آثار سعدی و تطبیق آن با دیدگاه روانشناسی جورج کلی انجام گرفت. ابتدا دیدگاه کلی کاملا بررسی و ارزیابی شده است و سپس با توجه به این دیدگاه، اندیشه سعدی در باره ماهیت انسان مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. آنچه در این مقاله بدان پرداخته شد، بررسی و تحلیل تطبیقی یرخی از اصول تبعی(فرعی) جورج کلی با دیدگاه های شناختی سعدی است. این جستجو به دور از ملاک ارزشگذاری به طور تقریبی به روش مقایسه ای انجام شده است. شیوه پژوهش کتابخانه ای و اسناد پژوهی است. روش تحلیل نیز بیشتر جنبه تطبیقی دارد. ضرورتا بر بسامد نمونه ها نیست اما درطرح و بحث هر سازه به نمونه های چندی اشاره شده است. گذشته از تفاوتهای اندیشگی و شیوه بیان که طبیعی به نظر می رسد یافته های این طرح بیشتر در حوزه های شباهتهای فکری سعدی و کلی است که در بررسی و تحلیل سازه ها به تفصیل آمده است. نتیجه این گونه پژوهشها بازکاوی نو از متن و طرح همسانیهای اندیشگی میان اندیشمندان است که نیز می تواند زمینه ای خوب در هم اندیشی فرهنگها و مکاتب فکری باشد.

" *مقدمه: استرس که بر اثر حوادث گوناگونی از جمله جنگ رخ می دهد به عنوان یکی از عوامل تهدید کننده ی سلامت روان در نظر گرفته می شود. رویداد های استرس زای زندگی و پیامدهای آن،‌ می تواند منجر به بروز اختلال استرس پس از ضربه (PTSD)گردد که آن نیز به نوبه ی خود بروز پی آیندهای مخربی، از جمله ناسازگاری زناشویی را در افراد متأهل به دنبال دارد. بــا ایــن وجود، عواملی مانند زیر مؤلفه های روان‌شناسی مثبت‌نگر همچون بخشایش، تأثیر مثبتی بر علائم اختلال استرس پس از ضربه دارند. پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی رضایت زناشویی در مردان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه (ناشی از جنگ) و همسران شان براساس شدت نشانه‌های اختلال در مردان و میزان بخشایش ابراز شده توسط زوجین تدوین گردید.روش کار: به این منظور ابتدا 103 بیمار تحت درمان در از بیمارستان تخصصی اعصاب و روان جانبازان شیراز (جنت) انتخاب شدند، در مرحله ی بعد آنها با استفاده از مقیاس اختلال استرس پس از ضربه مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر مبنای نمره برش این مقیاس 42 مرد با تشخیص PTSD به اتفاق همسران شان به منظور سنجش میزان بخشایش و رضایت زناشویی آنان با استفاده از دو مقیاس بخشایش و سازگاری زناشویی، انتخاب شدند. در نهایت داده های به دست آمده با روش رگرسیون چندگانه (گام به گام)، مورد تحلیل قرار گرفت.نتایج: نتایج نشان داد که میزان بخشایش و شدت ‌نشانه های PTSD می‌تواند رضایت زناشویی بهتری را در مردان مبتلا به PTSD و همسران آنان پیش بینی نماید.بحث: یافته های این پژوهش با سایر مطالعات انجام شده در گروه های افراد مبتلا به PTSD به ویژه نوع ناشی از جنگ همسو بوده است. این مطالعه بر نقش تمایل به بخشایش در افزایش رضایت و سازگاری زناشویی در افراد متبلا به PTSD ناشی از جنگ وهمسران شان تاکید می ورزد. یافته های این پژوهش می تواند به عنوان مقدمه ای جهت طراحی و تدوین برنامه ها و مداخلات زناشویی درمانی مبتنی برآموزه های بخشایش به زوجین، مورد استفاده قرار گیرد. "

" پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین جنس، سن و وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی با باورهای مذهبی کودکان انجام شد. بدین منظور مصاحبه‌ها و نقاشیهای 122 کودک 6 تا 11 ساله که با استفاده از روش نمونه‌برداری طبقه‌ای انتخاب شدند، دربارة باورها و مفاهیم مذهبی بررسی شدند. نتایج نشان دادند که کودکان در ترسیم خداوند از نور بیش از سایر نمادها استفاده کردند. در تداعی آزاد نیز صفت نیک‌خواهی پروردگار بیش از سایر صفتها مطرح شد. دختران خداوند را بیشتر به صورت نمادها و پسران بیشتر انسان‌گونه‌ ترسیم کردند. در توصیف کارهای خداوند کودکان 6 تا 7 ساله بیشتر جنبه‌های مثبت و خنثی، کودکان 10 تا 11 ساله بیشتر جبنه‌های منفی و کودکان 9 تا 10 سال بیشتر بر جنبه‌ قدرت مطلق خداوند اشاره کردند. کودکان با وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی پایین بیشتر به هنگام نیاز و در زمانهای خاص دعا می‌کردند در حالی که کودکان با وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی بالا دعاکردن در مکانهای خاص و به صورت دائم را ترجیح می‌دادند. با توجه به نتایج پژوهش، استلزامهای آموزش مذهبی و مفاهیم مرتبط با آن مورد بحث قرار گرفتند. "