زهرا یوسف زاده

امروزه همراه با تغییرات سریع و مداوم در بازارهای کسب و کار تعداد رو به رشدی از شرکت ها برای تداوم سودآوری و به منظور افزایش اهمیت ماندگاری و پایداری درازمدت مالی، متنوع سازی را با تغییر تجارت خود به بخش های محصول جدید یا بازارهای جهانی پیاده کرده اند. ازطرفی افزایش تنوع محصولات، پوشش تقاضای غیرقطعی مشتریان، مدیریت موجودی ها و اقدام به هنگام از موارد با اهمیت در شرکت های تولیدی بوده است. براین اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر استراتژی متنوع سازی بر عملکرد موجودی که یکی از موضوعات مدیریت عملیات بوده با در نظرگرفتن افراز تنوع به مرتبط، غیر مرتبط و بین المللی بوده است. جامعه آماری بررسی شده مشتمل بر کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1388-1397 بوده و نمونه گیری به روش غربالگری صورت گرفته است و تعداد شرکت های مورد کاوش در نمونه نهایی پژوهش به 120 شرکت رسید و فرضیه ها به روش حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی مورد آزمون قرار گرفته اند. نتایج حاصله نشان داده است که متنوع سازی مرتبط و بین المللی تاثیر مثبت و معنی داری بر عملکرد موجودی داشته است. هم چنین یافته ها حاکی از آن بوده است که متنوع سازی غیر مرتبط دارای اثر معکوس بر عملکرد موجودی بوده اما، این رابطه از لحاظ آماری معنادار نبوده است. بر پایه نتایج اکتساب شده، افزایش در تنوع مرتبط و بین المللی محصولات با اتکا به موجودی احتیاطی بالاتر افزایش در فروش را در پی داشته است. به علاوه، علت معنادار نبودن تاثیر متنوع سازی غیر مرتبط بر عملکرد موجودی را می توان ناشی از هزینه های مربوط به تولید و برنامه های بازاریابی محصولات تولیدی بیان نمود.