محمود احمدپور داریانی

کارآفرینی به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی و اجتماعی نقش اساسی درفرآیند توسعه جوامع دارد. کسب و کارهای کوچک بهترین مامن برای فعالیت های کارآفرینانه است واین امر مستلزم آن است که صاحبان و کارکنان کسب و کارهای کوچک از مهارت ها و توانایی های کارآفرینانه برخوردار باشند. دراین مقاله که مستخرج از تحقیقی میدانی است، ضمن پرداختن به برخی مفاهیم کارآفرینی،چالش ها و اهداف آموزش کارآفرینی و چرخه حیات کسب و کارهای کوچک مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه نیز ضمن تعریف مساله، سوالات پژوهش، روش تحقیق، جامعه و نمونه آماری و قلمرو تحقیق بیان شده و در بخش دیگر نیز اطلاعات حاصل از مشاهدات، مصاحبه ها و پرسشنامه تحقیق تجزیه و تحلیل شده و در پایان نیز پیشنهاداتی درباره طراحی و اجرای دوره های آموزش کارآفرینی بیان شده است.

فرهنگ هر سازمان شخصیت و ویژگیهای آن سازمان است. در تمام مدل های مفهومی کارآفرینی سازمانی که محققانی همچون کوین، دس، اسلوین، زهرا، موریس ارائه کرده اند، فرهنگ سازمانی از پیش بران اصلی کارآفرینی سازمانی مطرح شده و شواهد زیادی وجود دارد که بیان میکنند فرهنگ کارآفرینانة سازمانی برای رشد و بقای سازمان ها و اقتصاد ملت ها ضروری است. پژوهش حاضر با هدف مطالعة ارتباط فرهنگ کارآفرینانة سازمانی با ابعاد گرایش های کارآفرینانة سازمانی در سازمان تربیت بدنی و تبیین مدل کارآفرینی ورزشی انجام شده است. متغیرهای پیش بین در این پژوهش، ده عامل مؤلفه های فرهنگ کارآفرینانة سازمانیاند که عبارتند از: جسارت، تحمل خلاقیت، قاطعیت، رضایت و آزادی عمل، خطر کردن، ارتباطات باز، مشارکت، نوآوری پیش فعالانه، آزادی بیان، لذت از کار و متغیرهای ملاک ابعاد گرایش کارآفرینانة سازمانی عبارتند از: پنج بّعد نوآوری، خطرپذیری، استقلال طلبی، رقابت تهاجمی و پیشتازی در بازار. علاوه بر متغیرهای فوق، متغیرهای تعدیلکنندة ویژگیهای جمعیت شناختی نیز مد نظر قرار گرفته است. نمونة آماری تحقیق شامل 202 نفر از مدیران و کارکنان سازمان تربیت بدنی بوده است. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامة فرهنگ کارآفرینانة سازمانی و گرایش کارآفرینانة سازمانی است که برای برآورد پایایی درونی از آلفای کرونباخ و برای بررسی روایی ابزار از تحلیل عاملی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل نتایج داده ها از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره، آزمونt تک گروهی و در نهایت، برای ارائة الگوی مناسب و تحلیل مسیر از روش مدل معادلات ساختاری، با بهره گیری از نرم افزار LISRL استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد وضعیت موجود سازمان تربیت بدنی از دیدگاه فرهنگ کارآفرینانة سازمانی و ابعاد گرایش های کارآفرینانة سازمانی، غیرکارآفرینانه است و در روند برنامه ریزیهای سازمان باید به مؤلفه های فرهنگ کارآفرینانة سازمانی توجه شود. نوآوری میتواند روشی مناسب برای حل مشکلات در سازمان تربیت بدنی باشد. همچنین، از میان ده مؤلفة فرهنگ کارآفرینانة سازمانی، مؤلفه های «جسارت»، «تحمل خلاقیت»، «خطر کردن»، «مشارکت»، «نوآوری پیش فعالانه» و «لذت از کار» ارتباط معنیداری در سطح 05/0≥α با متغیر ملاک «ابعاد گرایش های کارآفرینانه» دارند و نیز بین «فرهنگ کارآفرینانة سازمانی» با «گرایش های کارآفرینانة سازمانی» در سطح (15/462 =F , 001/0=α) ارتباط معنیداری مشاهده میشود. به مدیران سازمان تربیت بدنی توصیه میشود برای برون رفت از وضعیت موجود، افراد را به خلاق بودن تشویق کنند و افراد خلاق مجاز به ارائة پیشنهاد برای اصلاح قوانین باشند. مدیران به قضاوت کارکنان خود در انجام کارها اعتماد داشته باشند، دستیابی به موفقیت از طریق کار گروهی باشد و افراد در تصمیماتی که مربوط به آن هاست مشارکت کنند. خطرپذیری نکته ای مثبت برای فرد باشد و افرادی که تلاش میکنند و شکست میخورند تنبیه نشوند. ایده های جدید بتواند از هر واحد سازمان دریافت شود و افراد در سازمان بتوانند آزادانه به اطلاعات دسترسی داشته باشند. سازمان اقداماتی انجام دهد تا افراد مستعد را حفظ کند، حتی اگر لازم باشد نیازهای خاص آن ها برآورده شود. مدیران برای بهبود شرایط تلاش کنند تا مسیر حرکت به سمت استقرار کارآفرینی در سازمان تربیت بدنی روشن شود.

کارآفرینی اجتماعی» یکی از انواع کارآفرینی است که با رویکرد کارآفرینانه به رفع نیازهای اجتماعی که به آن توجه نشده، میپردازد. از آن جا که تلاش دولت مردان و اقدام های بشردوستانه و عملکرد نهادهای بخش اجتماعی به طور کامل پاسخ گوی انتظارها نیست، برای توسعهی الگوها و روش هایی نوین به توسعهی کارآفرینی اجتماعی نیاز داریم. در این پژوهش که از نوع تحقیق های توصیفی و از شاخهی هم بستگی است، ویژگیهای فردی اثرگذار بر توسعهی کارآفرینی اجتماعی در موسسه های خیریهی استان تهران، بررسی شده است و ابزار تحقیق پرسش نامه بوده و شامل 7 متغیر است. توسعهی کارآفرینی اجتماعی، متغیر وابسته و متغیرهای ویژگیهای روان شناختی کارآفرینانه، زمینه های جمعیت شناختی عمومی بین کارآفرینان، ویژگیهای شخصیتی و رفتاری کارآفرینان اجتماعی، سرمایهی اجتماعی و مسؤولیت اجتماعی متغیر مستقل هستند. افراد فعال در سازمان های خیریهی استان تهران به عنوان جامعهی آماری در نظر گرفته شده و پس از تعیین حجم نمونهی آماری، پرسش نامه ها توزیع و جمع آوری شد. بر اساس نتایج، کارآفرین اجتماعی، از نظر ویژگیهای شخصیتی و رفتاری دارای ابعاد مشترکی با کارآفرین اقتصادی است اما، افزون بر این دارای ابعاد شخصیتی و رفتاری خاص خود بوده و دو ویژگی برخورداری از سرمایهی اجتماعی فردی و مسؤولیت پذیری اجتماعی، از شاخصه های مهم کارآفرین اجتماعی هستند و نقش به سزایی در توسعهی کارآفرینی اجتماعی توسط کارآفرینان اجتماعی دارند.

هدف: این پژوهش ویژگیهای شخصیتی کارآفرینی دانشجویان رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران در سال تحصیلی 89-1388 را مورد مطالعه قرار داده است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه بومی و استاندارد استفاده گردید. به دلیل کم بودن حجم جامعه پژوهش از نمونه گیری استفاده نشد. پس از توزیع پرسشنامه در میان 151 عضو جامعه پژوهش، در نهایت 133 پرسشنامه تکمیل و برگردانده شد که با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و تحلیل واریانس فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که تنها 4/38 درصد دانشجویان رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران دارای ویژگیهای شخصیتی کارآفرینی بودند. همچنین آنها در اکثر ویژگیها فاصله زیادی با وضعیت مطلوب داشتند. البته، دانشجویان در ویژگی کانون کنترل به وضعیت مطلوب نزدیک بوده و در ویژگی تحمل ابهام وضعیت بسیار خوبی داشتند. اصالت/ارزش: با تکیه بر نتایج حاصل از این پژوهش، مسئولان امر میتوانند برای تربیت کتابدارانی کارآفرین، با حفظ ویژگیهای قوی کارآفرینانه، بر روی ویژگیهای ضعیف تمرکز کرده و به تقویت آنها بپردازند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت بین کارآفرینان و غیر کارآفرینان از لحاظ ویژگی تحمل ابهام است. جامعه آماری این تحقیق افراد کارآفرین و غیر کارآفرین در سطح شهر تهران هستند که تعداد 201 نفر کارآفرین و 199 نفر غیر کارآفرین به صورت تصادفی نمونه برداری شده است. ابزار سنجش 1) پرسشنامه ارجحیت شخصی ادواردز (EPPS)؛ 2) پرسشنامه شناسایی کارآفرینان می باشد. نتایج آزمون t نشانگر وجود تفاوت معنی دار از لحاظ قدرت تحمل ابهام در بین کارآفرینان و غیر کارآفرینان می باشد به این معنی که کارآفرینان قدرت تحمل ابهام بیشتری نسبت به غیر کارآفرینان دارند.

امروزه کارآفرینی، موتور توسعه اقتصادی در کشور‌ها محسوب می‌شود و تمام کشور‌ها تلاش می‌کنند تا کارآفرینی را در کشورشان توسعه بدهند. با توجه به اهمیت فوق‌العاده کارآفرینی و ضرورت توسعه آن در کشور، این تحقیق با هدف مطالعه و طراحی ساختار سازمانی مراکز و آموزشگاههای کارآفرینی در کشور انجام شده است. در این تحقیق با استفاده از مطالعات تطبیقی مراکز موفق کارآفرینی و با توجه به مبانی نظری طراحی ساختار سازمان و در نظر گرفتن شرایط بومی و منطقه‌‌ای کشور‍، ساختار سازمانی مناسب مراکز و آموزشگاههای کارآفرینی طراحی گردیده است.

نقش اعطای حق امتیاز (فرنچایزینگ) در رشد کسب و کار، ایجاد مشاغل و توسعه اقتصادی به طور گسترده‌ای در نقاط مختلف جهان شناخته شده است. با این حال، تا جایی که می‌دانیم مطالعه‌ای راجع به فعالیت های امتیازی در ایران انجام نشده است که به دلیل نوپایی این فعالیت ها در کشور ما می‌باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه امتیازدهنده امتیازگیرنده و رفتار خرید امتیازگیرنده در استان تهران با استفاده از تکنیک مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. یافته‌های مطالعه از اینکه کیفیت سیستم (دربرگیرنده پشتیبانی‌های اولیه، پشتیبانی‌های مستمر و کنترل ها) و محیط (شامل بازاریابی و تبلیغات رسانه‌ای)، عوامل اثرگذار بر مقاصد خرید امتیاز می‌باشند پشتیبانی نمود. با وجود اینکه از مزیت‌های مختلف خرید امتیاز برای امتیازگیرندگان پشتیبانی شد، نیازهای برآورده نشده آنان در مورد جوانب مرتبط با خدمات پشتیبانی و بازاریابی از سوی امتیازدهنده مشهود بود. یافته‌های این مطالعه چارچوبی را برای بهبود رابطه میان امتیازدهندگان و امتیازگیرندگان ایرانی جهت ایجاد شراکتی پایدارتر و همکارانه‌تر فراهم می‌آورد

در هزاره جدید کار و زندگی به همدیگر وابسته شده به طوری که جدا کردن آنها گاه ممکن نیست زیرا فرد کارش را در خانه انجام می دهد ؛ علاوه بر آن دیگر نیاز به حضور فیزیکی در محل کار به آن صورت قبلی مطرح نبوده بلکه به جای آن مباحثی همچون کسب و کار الکترونیکی کسب و کار خانگی ( HOME BUSINESS) و نظایر آن مورد توجه قرار گرفته است . با توجه به بالا رفتن سطح تحصیلات قشر جوان ( حتی در سالهای اخیر پذیرش دانشجویان دختر نسبت به پسر بیشتر شده است) که بیشتر زوجهای تحصیلکرده که رشته تحصیلی شان مشابه هم هست ترجیح می دهند کارشان یکسان باشد .

کارآفرینی فرایند ابتکار و نوآوری و ایجاد کسب وکارهای جدید در شرایط مخاطره آمیز از طریق کشف فرصت ها و بهره گیری از منابع است. به ویژه مککللند (1961) بر ارتباط انگیزهی پیشرفت، کارآفرینی و توسعه تاکید فراوان دارد. این پژوهش به بررسی مقایسه ای سطح انگیزهی پیشرفت در سه گروه کارآفرینان فردی، کارآفرینان سازمانی و غیر کارآفرینان پرداخته است. 150 تن از مدیرعاملان شرکت های صنعتی شهر تهران (در هر گروه 50 نفر) به صورت تصادفی انتخاب شده و به پرسش نامهی انگیزهی پیشرفت باهارگاوا (1994) پاسخ دادند. براساس تحلیل واریانس یکراهه و آزمون تعقیبی شفه انگیزهی پیشرفت کارآفرینان (فردی و سازمانی) به صورت معنیداری بیش از گروه غیرکارآفرین است و از این رو فرضیهی اول تایید شد. به رغم وجود تفاوت بین دو گروه کارآفرین فردی و سازمانی در سطح انگیزهی پیشرفت، از آن جا که این تفاوت معنیدار نبود فرضیهی دوم پذیرفته نشد. بررسی سطح تحصیلات سه گروه و نوع شغل پدر (آزاد و یا دولتی) توسط مجذور خی نشان داد که سطح تحصیلات کارآفرینان بالاتر از غیرکارآفرینان است و پدر اغلب کارآفرینان به صورت آزاد- و نه دولتی- شاغل هستند و بدین ترتیب فرضیهی سوم و چهارم تایید شدن

هدف اصلی این تحقیق یررسی تأثیر مدیریت دانش بر شناسایی و تشخیص فرصت های کارآفرینانه در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و رویکرد کمی دارد و از نظر شیوة جمع آوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را 291 نفر از اعضای هیئت علمی رشته های کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران تشکیل می دهند که با به کارگیری روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب و فرمول کوکران، تعداد 147 نفر انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها پرسشنامه به کار گرفته شد. داده های گردآوری شده با به کارگیری نرم افزارهای SPSS و LISREL تجزیه وتحلیل شد. یافته های تحقیق نشان داد سه مؤلفه اصلی مدیریت دانش، به ترتیب، میزان تأثیر بر سازة اصلی مدیریت دانش، شامل تسهیم دانش، کسب دانش و کاربرد دانش است و مهم ترین مؤلفه های تشکیل دهنده تشخیص فرصت های کارآفرینانه به ترتیب، میزان تأثیر بر سازة اصلی تشخیص فرصت های کارآفرینانه، شامل فرصت های تقلیدی، فرصت های تدریجی و فرصت های نوآورانه هستند. همچنین، مدیریت دانش بر شناسایی و تشخیص فرصت های کارآفرینانه در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران تأثیر مثبت و معنا دار دارد.

در این تحقیق که با هدف شناسایی عوامل خانوادگی مؤثر بر ایجاد کسب وکارهای خانوادگی، در میان 160 شرکت خانوادگی و غیرخانوادگی در دو صنعت نفت و نساجی، انجام شده است مشخص گردید که عوامل ارتباطات خانوادگی، اهداف خـانوادگی، منـابع خـانوادگی، و بینش مشتـرک خانوادگی بر ایجاد کسب وکارهای خانوادگی تاثیرگذار بوده، اما این عوامل به همراه عواملی چون اندازه خانواده و اختلافات خانوادگی بر ایجاد کسب و کارهای غیرخانوادگی مؤثر نیستند.

امروزه کارآفرینی، موتور توسعه اقتصادی در کشور محسوب می شود و تمام مسئولان تلاش می کنند کارآفرینی را در کشورشان توسعه بدهند. آموزش کارآفرینی مقوله مهمی است که کشورهای پیشرفته در فرایند توسعه اقتصادی – اجتماعی نسبت به آن توجه جدی مبذول داشته، آموزش و پرورش کارآفرینان را در اولویت برنامه های خود قرار داده اند. با توجه به اهمیت فوق العاده کارآفرینی و ضرورت توسعه آن در کشور، این تحقیق با هدف مطالعه و طراحی مدل شرایط احراز صلاحیت متقاضیانِ ایجاد و توسعه مراکز و آموزشگاه های کارآفرینی در کشور انجام شده است. در این تحقیق با استفاده از مطالعات تطبیقی مراکز موفق کارآفرینی و با توجه به مبانی نظری تعیین شرایط احراز صلاحیت و در نظر گرفتن شرایط بومی و منطقه ای کشور ، مدل شرایط احراز صلاحیت متقاضیان ایجاد و توسعه مراکز و آموزشگاه های کارآفرینی طراحی گردیده است.