فاطمه حاج رحیمی

قهرمانان حماسی با برخورداری از سرشتی الوهی، به عنوان نمونه آرمانی جامعه که پاسخ گوی بسیاری از نیازها و آرزوهای دست نیافتنی انسان هاست، پرورده می شوند. آنان علاوه بر نیروی جسمانی و قوای طبیعی، از نیروهای فراطبیعی و ماورایی برای پسِ پشت گذاشتن موانع و مشکلات زندگی بهره می برند. یکی از این نیروهای فراطبیعی ارتباط آنان با ارواح مردگان است. پژوهش حاضر با تکیه بر روش تحلیلی_توصیفی انجام یافته است. یافته های این پژوهش به دو دسته قابل تقسیم بندی است؛ 1. چگونگی ارتباط قهرمانان حماسه با ارواح مردگان که عبارتند از: سفر قهرمان به جهان مردگان، گفتگو با ارواح نیاکان در خواب، تجلی ارواح و مشاهده آن ها در عالم مادی. 2. تاثیرات دو سویه ارواح مردگان و قهرمانان بر یکدیگر چنان که ارواح مردگان برای قهرمان از آینده پیش گویی می کنند یا زبان به پند و اندرز و گلایه می گشایند. گاه ناپایداری دنیا را فرا یاد می آورند و گاه در افشای رازی می کوشند. قهرمان نیز، خبر از خانواده و نزدیکان ارواح مردگان می دهد یا به درخواست ارواح برای آرامش آنان آیین سوگواری برپا می کند. بدین ترتیب، نگرشی این چنین در آثار حماسی، می تواند در شناخت زمینه های فکری و اجتماعی اقوام و ملل گذشته سودمند واقع شود.