نعمت الله صفری فروشانی

نعمت الله صفری فروشانی

مدرک تحصیلی: دانشیار جامعه المصطفی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۶۱ مورد.
۴۱.

جایگاه هدایا در منابع مالی ائمه (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: هدایا منابع درآمد ائمه (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۸ تعداد دانلود : ۷۰۶
ائمه شیعه(ع) به علت دارا بودن منصب امامت و نیز به سبب خویشاوندی با پیامبر گرامی(ص) همواره جایگاه قابل احترامی نزد شیعه داشته اند. به رغم تصور عمومی که تنها منبع درآمدی ائمه(ع)، وجوهات و بیت المال بوده، ایشان منابع مالی دیگری نیز داشته اند که از جمله این منابع، هدایا بوده است. بسیاری از افراد، هم از سوی جامعه شیعه و هم از ارادتمندان اهل سنت به اهل بیت(ع)، صله هایی برای ائمه(ع) می فرستادند که عموماً شامل هدایا، وصیت ها و نذرها می شد. ائمه(ع) عموماً این اموال را می پذیرفتند و از آنجا که پذیرفتن آنها از نظر حکومت ها نیز بلا مانع بود، در پذیرش آنها با مشکلی روبه رو نمی شدند. این اموال، به خصوص در دوران امامان پیش از امام جواد(ع) که گرفتن خمس هنوز عمومیت نداشت، از اهمیت فراوانی بهره مند بود. البته حکومت ها نیز گاه علاوه بر مقرری های ائمه(ع) از بیت المال، صله ها و جوایزی نیز به ایشان می دادند و ائمه(ع) نیز این هدایا را پذیرفته و با آنها به مشکلات مالی خود و شیعیان رسیدگی می کردند.
۴۴.

علم انساب نگاری و جایگاه آن در طبقه بندی علوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نسب نسابه انساب نگاری روش ها و سبک های انساب نگاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات رابطه تاریخ با علوم دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ تمدن اسلامی
تعداد بازدید : ۲۸۴۷ تعداد دانلود : ۱۱۲۰
نسب شناسی یکی از معدود علوم نزد عرب جاهلی بود که پس از اسلام توانست با آموزه های اسلامی همزیستی یافته و به بقای خویش ادامه دهد یا به گونه ای که حتی با پشتوانه برخی احکام اسلامی، کاربردهایی نیز بیابد. در نتیجه در دوره اسلامی کتاب های بسیاری دراین باره تدوین گردید و انساب نگاری اسلامی به وجود آمد. دانشمندانی که به تقسیم بندی علوم در کتاب هایشان پرداخته اند نیز به مرور زمان آن را به عنوان یک علم پذیرفتند و مؤلفان کتاب های انساب نیز برای تأیید جنبه علمی بودن آن، روش ها و اصطلاحات خاص این علم را در کتاب هایشان به کار گرفتند؛ این نویسندگان را می توان در مکاتب خاصی دسته بندی کرد. این نوشتار بر آن است تا جایگاه دانش انساب را در طبقه بندی علوم بیان کرده، آنگاه روش ها و اصطلاحات خاص این علم و مکاتب مربوط به آن را برشمرد.
۴۶.

گونه شناسی مدعیان دروغین وکالت امام زمان در عصر غیبت صغرا، با رویکردی نقادانه بر نظر احمد الکاتب

کلید واژه ها: امام زمان وکلا مدعیان دروغین وکالت احمد الکاتب غیبت صغرا کارگزاران خائن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹۲ تعداد دانلود : ۸۵۸
هنگام بررسی نقش نهاد وکالت در عصر غیبت صغرا، سخن از کارگزاران خائن و مدعیان دروغین وکالت، اهمیتی ویژه می یابد. از آن جا که افرادی موجه و صاحب نفوذ از این دست در میان شیعیان امامی دیده می شدند، مخالفت اینان می توانست تعارض هایی را در جامعه امامیه پدید آورد. احمد الکاتب با استفاده از این نکته، با غیرواقعی نشان دادن تعداد این افراد، سعی دارد از مخالفت و نزاع اینان با متصدیان وقت منصب وکالت، هیمنه ای بسازد تا ساختگی بودن اصل منصب وکالت در روزگار غیبت صغرا را نتیجه بگیرد و به تبع آن، وجود امام زمان را منکر شود. این نوشتار، بر آن است تا با واکاوی و تحلیل داده های تاریخی، در آغاز خواننده را با اوضاع و فضای سیاسی، فرهنگی و... آن دوران آشنا سازد تا نقش این اوضاع، در بروز ادعاها و مخالفت های مدعیان دروغین آشکار گردد. سپس در ادامه، با گونه شناسی این افراد و رفتارهایشان، از ناکارآیی ادعاها و مخالفت های آنان در به چالش کشاندن جدی اصل منصب وکالت، پرده بردارد. همچنین با نگاهی به ادعاهای احمد الکاتب در این زمینه، درصدد پاسخ گویی به ادعاهای ایشان است.
۴۷.

نقش شیعیان در نسب نگاری عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شیعیان نسب نگاران نسب نگاری عمومی منابع نسب نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۲۲۶
شیعیان در نسب نگاری عمومی نقشی برجسته داشتند و از پیشروان این علم بودند. آنان با استفاده از منابع شفاهی چون نقل از نسب دانان نخستین و گفتگو با عالمان و شیوخ قبایل و نیز منابع مکتوب چون کتب پیشینیان، کتیبه ها و سنگ قبر ها، به ثبت انساب اقدام کردند. نوشته های نسب نگاران شیعی به ویژه ابن کلبی از منابع اصلی نسب نگاران بعدی اعم از شیعه و سنی بوده است. همچنین کتاب الاکلیل همدانی که نوآوری خاصی در استفاده از منابع دست اول چون کتیبه ها و سنگ قبر ها در انساب نگاری دارد از این دست آثار است. این نوشتار ضمن بررسی تألیفات مهم و اساسی شیعیان در نسب نگاری عمومی به نقاط برجسته و تأثیرگذار آن ها در این حوزه می پردازد و از میزان سهم شان در این دانش سخن می گوید.
۴۸.

بررسی روابط دولت های شیعی در قرن چهارم هجری(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: دولت شیعه آل بویه ارتباط فاطمیان قرن چهارم حمدانیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۹۵۰
پس از تشکیل اولین دولت شیعی، یعنی علویان طبرستان در ایران در قرن سوم هجری، دولت های بزرگ شیعی دیگری، همچون آل بویه، و فاطمیان و آل حمدان در قرن چهارم هجری شکل گرفت. این دولت ها، در گسترش تعالیم شیعه امامیه، اسماعیلیه و گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی، به خصوص آشکار کردن مظاهر شیعه در ایران، عراق و شمال افریقا نقش غیرقابل انکاری ایفا کردند. در عین حال، این دولت ها با اینکه معاصر دولت عباسی بودند که در اوج ضعف خود بود، ولی هرگز نتوانستند امپراطوری بزرگ شیعی را به وجود آورند و همواره برای گسترش قلمرو خود با یکدیگر در رقابت و نزاع بودند. گرچه می توان در منابع تاریخی از تعامل اندک آنان سخن راند، این مقاله با رویکرد تحلیل اسنادی، به تفصیل به روابط دولت های شیعی قرن چهارم هجری پرداخته است.
۴۹.

بررسی کتاب تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: ساختار محتوا تمدن اسلامی قرن چهارم آدام متز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱۶ تعداد دانلود : ۴۶۸۸
با توجه به اهداف و انگیز ه های شکل گیری پدیده «استشراق» و بیگانگی شرق شناسان با فرهنگ اسلامی و منابع تاریخ اسلام، نقد و بررسی آثار شرق شناسی و پالودن آنها از اشتباهات غرض ورزانه و ناآگانه ، لازم و ضروری است. کتاب تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری اثر شرق شناس سویسی جناب آدام متز، به رغم اهمیت و جایگاه رفیع خود در تاریخ نگاری اسلامی، کمتر مورد بررسی انتقادی قرار گرفته است. بررسی محتوایی، ساختاری و سندی کتاب مذکور می تواند راه گشای بسیاری از ناگشوده ها در آن باشد. کتاب آدام متز در سه حوزه محتوا، ساختار و اسناد و منابع، نیازمند نقد و بررسی جدی است؛ هرچند این کتاب از نارسایی های ساختاری و کاستی های اسنادی رنج می برد اما اساسی ترین نقد، اشکالات محتوای آن می باشد که مطالب و ادعاهای ناصواب در خصوص برخی از مسایل اسلامی و مذهب تشیع را در بر دارد. که در این نوشتار بدان پرداخته شده است.
۵۱.

تحلیلی بر قیام های علویان در دوران امام رضاو ارتباط آن با ولایتعهدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام رضا انشعابات درون شیعی قیام های علویان ابن طباطبا ابوالسرایا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۱۷۳۲ تعداد دانلود : ۷۵۰
دوران امامت امام رضا  (183 ـ 203 ق) علاوه بر آنکه از ساحت های اعتقادی و فرهنگی، دورانی کم نظیر و بلکه بی نظیر است، از جهت سیاسی نیز دورانی ویژه به حساب می آید. فراوانی تحرک های علویان در آخرین سال های امامت آن حضرت از جمله مواردی است که به اهمیت این دوران می افزاید. این نکته هنگامی روشن تر می شود که دریابیم جنبش های علویان در این زمان از جهات متعددی همچون تعداد، گستره جغرافیایی، خاندان های علوی شرکت کننده در آن و به کنترل درآوردن مناطق مرکزی، همچون کوفه، بصره، مکه و مدینه و نیز یمن، ویژگی خاصی می یابد که در دوران های گذشته و آینده کمتر شاهد این ویژگی ها می باشیم؛ و همین ویژگی هاست که مامون را وا می دارد برای سرکوب همیشگی آنها پیشنهاد خلافت و سپس ولایتعهدی امام رضا  را مطرح کند. بررسی تحلیل قیام های علویان در این دوره و ارتباط آن با ولایتعهدی امام رضا  هدف اصلی ارائه این نوشتار است.
۵۲.

بررسى دو اثر تاریخ‏نگارى شیخ صدوق (ره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۰
باکنکاش در کتاب‏شناسى‏هاى مربوط به قرون اولیه تشیع در مى‏یابیم که برخلاف دوره‏هاى متأخر، تاریخ‏نگارى از جایگاه مناسبى برخوردار بوده است. به عنوان مثال مى‏توان حجم کتاب‏هاى تاریخى دانشمندان شیعى در کتاب‏هایى همچون رجال‏نجاشى و فهرست شیخ طوسى را شاهد آورد. در این میان نام شخصیت‏هایى، هم‏چون شیخ صدوق(حدود 305-381ق) مشاهده مى‏شود که حجم فراوانى از نوشته‏هاى خود را به ساحت‏هاى مختلف تاریخ‏نگارى اختصاص داده، گرچه بخش بسیارى از این نوشته‏ها مفقود شده است. با بررسى کتاب‏هاى به‏جا مانده از شیخ صدوق، هم‏چون دو کتاب ارزش‏مند عیون اخبار الرضا علیه‏السلام و کمال الدین و تمام النعمه و غور در محتوا و اسناد آن‏ها مى‏توان آگاهى‏هاى فراوانى از نوع تاریخ‏نگارى و مطالب مورد توجه او و نیز کیفیت اسناد و منابع این نوشته‏ها به‏دست آورد، هم‏چنان‏که مى‏توان به رغم عظمت شخصیت شیخ صدوق، نکته‏هاى نقدپذیرى را در نوشته‏هاى او رصد کرد. نکته اخیر از آن رو قابل تأمل است که در برخى از نوشته‏هاى شیخ صدوق با نوعى نگرش فراتاریخى نسبت به تاریخ ائمه علیهم‏السلام رو به‏رو مى‏شویم که ممکن است از جنبه‏هاى مختلف کلامى، علمى و تاریخى قابل نقد و بررسى باشد که این بررسى در نوشته‏هاى پسینیان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. اهمیت این نکته هنگامى دو چندان مى‏شود که دریابیم نوشته‏هایى از این دست در کنار آثار بزرگان دیگر، هم‏چون کلینى و صفارقمى طى قرون متمادى به عنوان دست‏مایه‏هایى براى برخى از مبانى کلامى امامیه تلقى شده است که احیانا آن‏ها را به‏صورت نقدناپذیر تلقى مى‏نمایند.
۶۰.

پژوهش فرهنگی سال: حکومت اسلامی در اندیشه فقیهان شیعه

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان