علی عزتی

مدیریت هزینه های بهداشتی و تأمین مالی بخش سلامت موضوع مهم تمام کشورها می باشد. در ایران، بار اصلی تأمین مالی بخش سلامت به عهده خانوارها بوده و این شیوه غیرمنصفانه می باشد. یکی از اهداف مسئولان بهداشتی و درمانی جایگزینی شیوه های عادلانه تر است. هدف این مطالعه بررسی عوامل مؤثر بر تصمیم گیری خانوارهای ایرانی برای ورود به بازار سلامت است. چارچوب نظری مطالعه دیدگاه سرمایه انسانی گراسمن در حوزه مخارج سلامت در سطح خرد است. با نظر به ماهیت مسئله و داده های آن در زمره تحقیقات کمّی دسته بندی می شود، داده ها و متغیرهای به کاررفته در تحقیق به صورت اعداد و ارقام جمع آوری و نتایج نیز به همین صورت گزارش خواهند شد. جامعه آماری، خانوارهای ساکن در استان های محروم و نسبتاً محروم اند و شامل 22264 خانوار مناطق محروم و نسبتاً محروم (شامل 47% خانوار روستایی و 53% خانوارهای شهری) به عنوان نمونه برآورد شدند. افزایش درآمد، تحصیلات، نسبت زنان، توسعه یافتگی محل سکونت از نظر سلامت و تعداد اعضا، موجب افزایش مخارج و بهره مندی از پوشش بیمه ای و مصرف دخانیات نیز باعث هزینه کرد مبالغ بالاتر در بخش سلامت می شود. خانواده های دارای همسر و هرگز ازدواج نکرده، به ترتیب، دارای بیش ترین و کمترین مخارج سلامت می باشند. مطالعه بر بهره مندی خانوارها از طرح های حمایتی بیمه ای و تمهیداتی برای بهبود وضعیت اقتصادی-اجتماعی خصوصاً برای خانوارهای پرجمعیت و روستانشینان پافشاری دارد.  

مقدمه: بهبودبخشیدن به وضع تندرستی و تدارک دیدن خدمات بهداشتی و درمانی یکی از جنبه های اساسی توسعه اجتماعی-اقتصادی را تشکیل می دهد، زیرا تندرستی کامل و سلامتی یک جنبه اساسی کیفیت زندگی است. ازاین رو هدف این مطالعه بررسی عوامل مؤثر بر تصمیم گیری خانوارهای ایرانی ساکن در استان های محروم و نسبتا محروم برای ورود به بازار خدمات سلامت است. روش: در این مطالعه برای شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیم گیری خانوارها از مدل های انتخاب نمونه و روش برآورد دومرحله ای هکمن استفاده شده است. قابل ذکر است که با توجه به مشکل انتخاب نمونه استفاده از مدل های انتخاب نمونه برای به دست آوردن برآوردهای قابل اعتماد، ضروری است. در تدوین مطالعه حاضر از اطلاعات بودجه خانوار مرکز آمار ایران بهره گیری شده است و داده های مربوط به 6940 خانوار ساکن در استان های محروم و 15324 خانوار ساکن در استان های نسبتا محروم کشور مورداستفاده قرارگرفته اند. یافته ها: جنسیت، بهره مندی از خدمات بیمه های درمانی، هزینه های دخانی، وضعیت تأهل سرپرست، تحصیلات، تعداد کودکان، جوانان و سالمندان، شهرنشینی و سطح توسعه یافتگی استان محل سکونت ازجمله مهم ترین عوامل مؤثر بر تصمیم گیری خانوارهای ساکن در استان های محروم و نسبتا محروم کشور برای ورود به بازار خدمات سلامت هستند. بحث: به منظور استفاده مکفی خانوارهای مناطق محروم کشور از شرایط بهداشتی و درمانی، باید کالاها و خدمات بهداشتی و درمانی بیش تری در این مناطق علی الخصوص نواحی روستایی عرضه شود، در مقاطع تحصیلی گوناگون فرهنگ سازی بهداشتی و درمانی موردتوجه قرار بگیرد و برنامه های بیمه ای بر پوشش همگانی افراد جامعه متمرکز شوند.