سید سعید ترابی

در چند دهه اخیر هیجان خواهی به عنوان یک ویژگی شخصیتی پیچیده، پویا و چندبعدی و مؤثر بر رفتارهای مخاطره آمیز مورد توجه قرار گرفته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی شاخص های روانسنجی مقیاس هیجان خواهی زاکرمن و پیش بینی اهمال کاری تحصیلی انجام شد. از بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه های شهرستان دامغان تعداد 260 نفر با رعایت ملاک های ورود و خروج با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای در اردیبهشت ماه 1399 انتخاب شدند. سپس آنها به مقیاس های هیجان خواهی زاکرمن (1971)، خودکارآمدی پینتریچ و دیگروت (1990) و اهمال کاری تحصیلی مک کلوزکی و سیلزو (2015) در یک ترتیب یکسان پاسخ دادند. نتایج نشان داد که ساختار چهار عاملی حساسیت به یکنواختی، تجربه جویی، ماجراجویی و بازداری زدایی مقیاس هیجان خواهی زاکرمن برازش مطلوبی با داده ها داشت و اعتبار همسانی درونی آنها در دامنه 61/0 برای ماجراجویی تا 78/0 برای حساسیت به یکنواختی متغیر بود. ضرایب همبستگی خرده مقیاس های هیجان خواهی با مقیاس خودکارآمدی به منظور برآورد روایی واگرا حاکی از مقادیر غیر معنا دار و منفی در راستای تأیید فرضیه بود. یافته های رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام نیز نشان داد مؤلفه های حساسیت به یکنواختی و ماجراجویی توانستند 27 درصد از واریانس اهمال کاری تحصیلی را تبیین کنند. به نظر می رسد نتایج مطالعه حاضر شواهدی را برای روایی و اعتبار مقیاس هیجان خواهی به مثابه ابزاری قوی در جهت سنجش رفتارهای مخاطرآمیز و هیجان خواه نوجوانان توسط پژوهشگران، درمانگران و مشاوران فراهم می کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش رفتارهای خودشکن تحصیلی، اضطراب امتحان و مهارت های حل مساله اجتماعی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه انجام شد. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت داده ها توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه اول منطقه 4 شهر تهران در سال تحصیلی 1402-1401 بود که از بین آنها تعداد 270 نفر (144 نفر دختر، 116 نفر پسر) با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان به مقیاس های شناخت و رفتار خودشکن (SDBC، کانینگهام، 2007) اضطراب امتحان (FTA، فریدمن و بنداز-جاکوب، ١٩٩٧) پرسشنامه تجدید نظر شده حل مسئله اجتماعی (SPSI-R) (دی زوریلا و نزو ،۱۹۸۲) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که روابط مستقیم و معناداری بین مهارت های حل مساله اجتماعی با پیشرفت تحصیلی و روابط معکوس و معناداری بین اهمال کاری تحصیلی، خودناتوان سازی تحصیلی از مولفه های رفتارهای خودشکن تحصیلی و تحقیر اجتماعی، خطای شناختی و تنیدگی از مولفه های اضطراب امتحان با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان وجود دارد(01/0P<). نتایج پژوهش همچنین نشان داد که ترکیب متغیرهای پژوهش به طور معنی داری پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را پیش بینی و 51 درصد از واریانس آن را تبیین می کنند (51/0R2= ) (01/0P<). بر این اساس، به نظر می رسد مهارت های اجتماعی حل مساله، رفتارهای خودشکن تحصیلی و اضطراب امتحان نقش مهمی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس 14 گویه ای مقیاس ارزش ذهنی تکلیف(TSV؛ وو و فان، 2016) در جامعه دانشجویی ایرانی انجام شد.شرکت کنندگان 260 نفر از دانشجویان دانشگاه های دولتی شهرستان دامغان بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان در یک جلسه منفرد و به صورت اجرای کلاسی و با چیدمان یکسان ابزارها به ترتیب به مقیاس های ارزش ذهنی تکلیف، رفتارهای پیشرفت و خودکارآمدی پاسخ دادند. به منظور بررسی روایی سازه مقیاس TSV از تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی استفاده شد. نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی با چرخش واریماکس نشان داد مقیاس TSV از دو خرده مقیاس ارزش کاربردی- دستیابی و ارزش درونی تشکیل شده است. نتایج تحلیل عاملی تأییدی با مقایسه مدل های رقیب تک عاملی، دوعاملی و چهار عاملی نشان داد که ساختار دوعاملی مقیاس برازش قابل قبول تری با داده ها دارد و کلیه شاخص های برازندگی نیز برازش مدل را تأیید کردند. همچنین، همسانی درونی خرده مقیاس های TSV با استفاده از روش آلفای کرونباخ مناسب بودند. به منظور برآورد روایی ملاکی و همگرا ضرایب همبستگی خرده مقیاس های ارزش ذهنی تکلیف (TSV) با خرده مقیاس های تلاش و پشتکار از مقیاس رفتارهای پیشرفت (وو و فان، 2016) و خودکارآمدی تحصیلی (پینتریچ و دی گروت،1990) در سطح 01/0 معنی دار بودند. درمجموع نتایج مطالعه حاضر شواهدی را برای روایی و اعتبار TSV به مثابه ابزار جهت بررسی ارزش ذهنی تکلیف در بین دانشجویان ایرانی فراهم کرد و می تواند مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرد.