فاطمه اردو

واقعه اربعین حسینی در سایه ولایت و ولایت مداری تبیین می شود. در این نوشتار با استناد به آیات و روایات به صورت تحلیلی- تبیینی سعی بر آن بوده تا این واقعه به نحو شایسته بررسی و تحلیل شود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که پدیده اربعین حسینی روشنگر مکتب اسلام و بیانگر فرهنگ عاشورایی است. ایّام اربعین تداعی گر واقعه کربلا است. واقعه ای که تمام عالمیان در عزای آن ماتم گرفته و پیوسته گریستند. در این ایام همه زائران از اقصی نقاط جهان به سوی مقصدی واحد حرکت می کنند. از آنان فریاد عدالت خواهی و بیزاری از شرک، کفر، ظلم و فساد به عرش الهی می رسد. شعائر اربعین سرشار از مکارم اخلاقی است و به همگان از هر دین و مسلکی که باشند، انسانیت را تعلیم می دهد. با استناد به این نتایج می توان گفت که پدیده اربعین به ما می آموزد که رشد و تعالی آدمی تنها با ولایت مداریِ حجت خدا در روی زمین به کمال می رسد. در حقیقت، جانشین خداوند متعال، مظهر سلطه و قدرت عادلانه الهی است و همه فعالیت های فکری و عملی را رهبری و تدبیر می کند. در مقابل ولایت طاغوت و شیطان و پذیرش آن عین گمراهی و ضلالت است. با ولایت خداوند و جانشینان او، اتحاد، انسجام و استقلال مسلمین عملاً تبلور می یابد.

هدف از این پژوهش ارائه و بازشناسی و فراترکیب مؤلفه های فرهنگ سازمانی دانشگاهی بود. پژوهش بر اساس روش فراترکیب مقالات داخلی و خارجی دَه سال اخیر (از سال 2010 تا سال 2020) به انجام رسید. یافته های پژوهش نیز در سه بخش مفروضات، ارزش ها، و مصنوعات تحلیل و بررسی شد. نتایج 74 مقاله بر اساس 88 مؤلفه به ترتیب اولویت و اهمیت نشان داد در سازه مفروضات مبانی ارزشی سازمان و بهزیستی جسمی روحی در مؤلفه معرفت شناسی و هویت سازمانی و تجربیات سازمانی در مؤلفه هویت یابی دارای اهمیت هستند. در سازه ارزش ها مؤلفه هایی چون شایستگی های دانشگاهیان، مشارکت جویی و تیم مداری، استقلال و آزادی علمی، یادگیری سازمانی و شیوه های یادگیری (به عنوان هنجارها)، و کلیشه های منفی (به عنوان ناهنجارها) و در سازه مصنوعات مؤلفه هایی مانند بستر ارتباطی، تعامل افراد (ساختار)، مدیریت دانشگاهی و نقش رهبری (منابع انسانی)، تخصیص منابع و چانه زنی بر سر منابع، و جوّ تغییر و تحول سازمانی (فرایندها) شناسایی شد. بنابراین، سازه مصنوعات مهم ترین اولویت جامعه دانشگاهی شایسته محور تعیین شد که بخش عمده آن در بخش ساختار قابل تبیین است.

این مطالعه با هدف تعیین الگوهای ذهنی کارایی مدیران گروه ها و ارائه راه حل هایی برای آن انجام شده است. روش پژوهش بر حسب هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت اکتشافی (رویکرد کیفی و کمی) است. به عبارتی، روش کیو از منظر رؤسای گروه های آموزشی، دانشکده ها و استادان دانشگاه تهران نسبت به کارایی دانش آموختگان اجرا شده است. برای این کار تعداد 11 نفر از رؤسای گروه های آموزشی در سه دانشکده منتخب روان شناسی و علوم تربیتی، دانشکده مدیریت و نیز دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران از بین افرادی انتخاب گردید که به دلیل داشتن فعالیت های فرهنگی و فوق برنامه اشراف کامل تری به کارایی دانش آموختگان داشته اند. این افراد به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند که با آنها مصاحبه متنی صورت پذیرفت. ابتدا کارت های گزاره های کیو در بین مشارکت کنندگان توزیع گردید. سپس بر اساس کارت های توزیع شده در بین مشارکت کنندگان از میان 47 گزاره، 42 گزاره نهایی شناسایی شد و در نهایت پنج الگوی ذهنی مختلف نسبت به کارایی دانش آموختگان در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران مشخص گردید. مواردی همچون؛ کاربردی کردن آموزش، تناسب دانشجو با نیاز جامعه، جذب بازارکار، پژوهش در دانشگاه، مشارکت و رشد حرفه ای دانشجو به عنوان عوامل کلیدی شناسایی گردید که این عوامل با استفاده از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی محاسبه شد. بر اساس نتیجه گیری نهایی می توان چنین تفسیر نمود که درصد زیادی از گزاره ها و الگوهایی شناسایی شده گواه بر ناکارایی دانش آموختگان دانشگاهی است. در بین این گزاره ها ذهنیت مدیران از کاربردی کردن آموزش مهمترین تأثیر را بالا بردن کارایی دانش آموختگان داشته است.

هدف از این نگارش نقد کتاب «فرهنگ ناب در آموزش عالی به سوی بهبود مستمر» بر اساس رویکرد اسلامی فرهنگ سازمانی شایسته محور است. این بررسی از نوع کیفی با روشی تحلیلی- انتقادی و رویکردی تفسیرگرایانه-اسلامی به دو پرسش پاسخ داده است؛ چگونه می توان فرهنگ سازمانی شایسته محور را بصورت محتوایی با رویکرد اسلامی مورد نقد و بررسی قرار داد؟ و نقد فرهنگ سازمانی شایسته محور با رویکرد اسلامی از منظر روش شناسی به چه صورت است؟ روایی مطالعه پیش رو نیز با استنادات اسلامی مورد تأیید قرار گرفته است. نقد این کتاب نشان می دهد چارچوب مورد استفاده مبتنی بر سه لایه ادگار شاین بوده است. چنانچه عمیق ترین لایه سازمان دانشگاه یعنی هسته «باورها و مفروضات»، با توجه به اصل توحید، بینش و باور توحیدی جای گیرد و در لایه دوم جهت رعایت ارزش های ناب و مفاهیم ارزش و هدررفت که هسته اصلی تفکر ناب را تشکیل می دهند، « انسجام» حفظ گردد و با تمسک به اصول و قوانینی که در راستای اجرا و تحقق اهداف اسلام می باشد، لایه مصنوعات شکل گیرد، می توان به فرهنگ تحقق و ترویج نتایج این پژوهش در راستای فرهنگ بومی-اسلامی دست یافت. ضمن آنجه این بررسی می بایست با رویکردی و در پرتو فرهنگ اسلامی مورد تأکید قرار گیرد. در نتیجه با بهره جویی از این موضوع در پرتو معرفت شناسی اسلامی می توان به مفاهیم، مدل ها، و ابزارهایی برای پیاده سازی تغییرات در مدل های مدیریت دانشگاهی بر مبنای مدیریت ناب و سایر مفاهیم مدیریت فرایندمحور دست یافت که برای نظریه پردازان و متخصصان حوزه عملی مدیریت نهادهای آموزش عالی ایران نافع هستند.

افزایش خلاقیت سازمانی زمینهساز ارتقای کمیت و کیفیت خدمات، کاهش هزینهها، جلوگیری از اتلاف منابع، کاهش بوروکراسی، افزایش رقابت، افزایش کارایی و بهرهوری، ایجاد انگیزش و رضایت شغلی در کارکنان است، از اینرو، مطالعه پیشرو با هدف تعیین و شناسایی عوامل مؤثر بر خلاقیت سازمانی از دیدگاه دانشگاهیان دانشگاه تهران با آزمون سه فرضیه صورت پذیرفته است. این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی (ماتریس کواریانس- واریانس در معادلات ساختاری) بوده که دادهها با ابزار کمّی پرسشنامه جمعآوری شده است. جامعه آماری شامل کلیه استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکدههای مدیریت و روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران به تعداد 898 نفر است. نمونه آماری بر اساس تعداد سؤالات پرسشنامه (30 سوال) 300 نفر تخمین زده شد که در نهایت یافتهها بر اساس 287 نفر محاسبه گردید. ضریب آلفای کرونباخ به مقدار 8/0 محاسبه شده است. روایی محتوایی سؤالات پرسشنامه نیز توسط 5 نفر از خبرگان و اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران مورد تأیید قرار گرفت. همچنین برازش مدل به کمک نرمافزار Smart PLS از طریق آزمون معادلات ساختاری مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. یافتهها حاکی است که مدل مفهومی دربردارنده چهار بعد اصلی خلاقیت سازمانی، عوامل فردی، گروهی و سازمانی است. لذا عوامل فردی، سازمانی و گروهی بهطور مستقیم بر خلاقیت سازمانی تأثیر میگذارند که در نهایت مدل پژوهش مورد تأیید واقع شده است.

هدف از نگارش این مقاله نقد محتوایی فیلم مارجین کال (درخواست نهایی)، ارزیابی سکانس های فیلم نامه، دیالوگ های بازیگران، نحوه رفتار سازمانی و سایر مباحث مدیریتی بر اساس تصمیم گیری درست و اخلاقی مدیران در شرایط بحرانی است. روش تحقیق تحلیلی توصیفی از نوع محتوایی است که در مورد عکس العمل افراد در شرایط بحرانی به مشکل سازمانی پرداخته شده و از این نظر نقاط قوت و ضعف فیلم مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. از مهمترین نقاط قوت، فیلم نامه قوی است که تقریباً تمامی مباحث مدیریتی در زمان بحران، در آن گنجانده شده است. کارگردان تمامی دیالوگ ها را به صورت کاملاً ساده و روان و مبتنی بر اصطلاحات اقتصادی به نمایش درآورده است. همچنین می توان به نحوه شکل گیری بحران در سازمان و روند معکوس تصمیمات مدیران به دور از اضافه گویی نیز اشاره کرد. در پایان بعد از به نمایش درآوردن تعارضات فردی در بین افراد، برگزاری جلسات متعدد، بررسی تمامی نظرات، تصمیمات و راهبردهای رقابتی و بقای سازمان، عکس العمل افراد در زمان بحران و تصمیم گیری به خوبی به نمایش درآمده است. به علاوه فقدان نوآوری در تصمیمات سازمانی هنگام غلبه بر مشکلات و تمامی تصمیمات گرفته شده مدیران، نشان از تقدم منافع سازمانی و فردی بر منافع سایر ذی نفعان داشت که از نقاط ضعف آن بود. در نهایت این فیلم برای آموزش اخلاق حرفه ای کسب و کار به دانشجویان این رشته پیشنهاد می گردد.