مسعود شریعتی

هدف و زمینه: استرس شغلی یکی از شایع ترین بیماری های عصر ماست. تحقیقات نشان می دهند که استرس شغلی می تواند از ناحیه عوامل فردی، ماهیت و ویژگی های شغلی و نقش های سازمانی، ساختار سازمانی، ارتباطات، مدیریت سازمان و غیره بر فرد وارد شود. بنابراین شناخت و درک صحیح از عوامل استرس زای شغلی و تعدیل و کاهش آن ها تا سطح منحنی نرمال می تواند باعث ایجاد بسترهای رشد و بالندگی سازمان شود. هدف کلی در این تحقیق شناسایی میزان استرس شغلی دانش آموختگان شاغل در کلانتری های تهران بزرگ و عوامل موثر بر آن است. روش: این پژوهش از نوع پیمایشی می باشد. متغیرهای موثر بر استرس که در این تحقیق به آن پرداخته شده است عبارتند از: ویژگی های فردی (سن و جنسیت)، ساختار سازمانی، ویژگی های نقش، آموزش و منابع محیطی. برای سنجش میزان تاثیر هر یک از این متغیرها از روش های مختلف مثل تحلیل رگرسیون ساده و چند متغیره، ضریب همبستگی اسپیرمن، من ویتنی و کروسکال والیس استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش دانش آموختگان دانشگاه علوم انتظامی از سال 1380 تا 1385 میباشند که در کلانتریهای تهران بزرگ مشغول به کار هستند. نمونه ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شده اند که با توجه به حذف پرسشنامه های ناصحیح و ناقص تعداد 107 پرسشنامه صحیح جهت تحلیل آماری مورد قبول واقع شده اند. یافته ها: بر اساس نتایج تحقیق بین ویژگی های فردی کارکنان (سن، جنسیت، تاهل و. . . ) و همچنین منابع محیطی با استرس شغلی کارکنان رابطه ای مشاهده نشد؛ ولی بین آموزش، ویژگی های نقش و ساختار سازمانی، رابطه معناداری وجود دارد. نتایج: بر اساس تحلیل رگرسیون چندمتغیره از بین متغیرهای مستقل مورد بررسی متغیر ساختار سازمانی سهم بیشتری در پیشگویی رفتار متغیر وابسته دارد.

با ورود فناوری های جدید اطلاعاتی و ارتباطی به حوزه تجارت، استانداردهای تجارت الکترونیکی به یک زبان مشترک تجاری در سطح بین المللی تبدیل شده است تا از طریق کاهش هزینه های مربوط به فرایندهای تجاری، افزایش سرعت مبادله اطلاعات تجاری به بنگاه ها کمک نمایند تا با افزایش رقابت پذیری خود در سطح ملی و بین المللی موانع رشد و حضور خود را در بازارهای جهانی هموارتر نمایند. اما در کشور ما اجرای استانداردهای تجارت الکترونیکی و استفاده از آن ها موانع بسیاری وجود دارد که مهم ترین آن ها آموزش و آگاه سازی می باشد. از این رو لازم است که در خصوص توسعه استانداردهای تجارت الکترونیکی به مقوله آموزش این استانداردها توجه خاصی شود. در ابن مقاله تلاش شده است تا با شناسایی بازیگران تجارت الکترونیکی و استخراج نقش های آنان در حوزه تجارت الکترونیکی، اهداف آموزش آن ها استخرج شده و دوره های آموزشی آنان با توجه به شرایط و ویژگی های خاص هر یک از مخاطبین طراحی و ارایه گردد.

زمینه و هدف:امام علی (ع) در نامه 53 نهج البلاغه به تشریح ماهیت حکمرانی خود که مبتنی بر اخلاقیات نبوی است می پردازد.ایشان با تبیین انواع طبقات اجتماعی نظیر: لشگریان خدا، نویسندگان عمومى و خصوصى، قضات دادگستر، کارگزاران عدل و نظم اجتماعى، جزیه دهندگان، پرداخت کنندگان مالیات، تجّار و بازرگانان، صاحبان صنعت و پیشه وران، و نیز طبقه پایین جامعه، یعنى نیازمندان و مستمندان، به کارکردهای ایشان در نظام اجتماعی و نحوه حکمرانی بر آن ها اشاره می کند در این پژوهش این مهم تحت عنوان «نظریه حکمرانی اخلاقی» تشریح شده است. هدف ما در این جستار شناخت ماهیت حکمرانی اخلاقی متناسب با طبقه نظامیان از منظر نهج البلاغه است. روش تحقیق: این پژوهش کیفی و از راهبرد تحلیل مضمونی استفاده شده است. داده ها از متن کتاب نهج البلاغه استخراج شده است .وبرای اعتبار یابی مضامین کشف شده از روش ژرفکاوری متن محور بهره گرفته شده است یافته ها:ماحصل این پژوهش کشف نظریه ی بدیع با عنوان «حکمرانی اخلاقی در حوزه نظامیان» می باشدکه مبتنی بر سه مضمون فراگیر:اعتقادات،ساختار حکمرانی و اخلاقیات می باشد که از220کدباز، 129 کد توصیفی و 18کد تفسیری به دست آمده است. نتایج:هسته اصلی نظریه ی حکمرانی علوی، ناظر بر نقش پررنگ اخلاق در حکمرانی جامعه است .فرایندی که با شناخت هستی و انسان آغازمی شود و سپس با تبیین کارکردهای گروه ها و بخش های مختلف جامعه ،آموزه های اصیل الهی را در قالب اخلاقیات حکمرانی بیان می کند؛ تا از رهگذر عمل به آن ها، طبقات اجتماع، سازمان کارآمدی بیابند و نقش سازنده خود را در سعادت جامعه ایفا نمایند.همچنین این گزاره های اخلاقی در پی جهت دهی و اعتباربخشی به ساختارها و فرایندهای کاری می باشد که خیر عمومی را تضمین می کند

زمینه وهدف: شایسته سالاری نه یک پروژه بلکه یک فرآیند هوشمند، مستمر، پیچیده، دقیق و ظریف درحوزه مدیریت منابع انسانی سازمان است که غفلت از آن، ضایعه بزرگی به سازمان و جامعه وارد می کند. شایسته سالاری به عنوان یک پدیده اجتماعی، متأثر از عوامل محیطی بیرونی و درونی سازمان است. از آنجایی که گزینش و انتخاب افراد شایسته متاثر از ساختارهای ذهنی، فرهنگی وتاریخی هر جامعه است لذا فهم رفتار و گفتار اسطوره ها و درک متون و آموزه های مقدس و وحیانی بسیار مهم وحیاتی است. هدف اصلی این مقاله فهم و کشف الگو و نظام شایسته گزینی از دیدگاه امام علی(ع) است.روش: از لحاظ ماهیت، کیفی و براساس روش نظریه داده بنیاد وتحلیل محتواست. متن مورد بررسی متون اسلامی نهج البلاغه وغرر الحکم امام علی (ع) است. البته برای تشریح دقیق مقولات به احادیث وروایات دیگر نیز استناد شده است که بیشتر به عنوان شاهد مثال وتوضیح بهتر جنبه های هر مقوله است.نتیجه گیری: با توجه به روش تحقیق، از طریق کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخاب؛ به تشریح کامل الگوی نظام شایسته گزینی بر اساس دیدگاه امام علی (ع) نموده اند. در این مدل دو بُعد اخلاقیات فردی و اصول حاکم بر گزینش، در تعامل هم افزا ومتاثر از بافت خدامحور، بر نظام گزینش توحیدمحور، تأثیر می گذارند؛ خروجی این نظام با بهره گیری از اقدامات راهبردی مدیران، گزینش افراد صالح، توانمند و مناسب برای سازمانهاست

هدف و زمینه: هدف از پژوهش حاضر ارائه سبک رهبری مناسب برای فرماندهان صف دانشگاه علوم انتظامی امین بوده است. لازمه این کار هم افق شدن با افرادی است که با موضوع زیست تجربی دارند تا در یک فرایند همدلانه کشف و مفاهمه، درک صحیحی از سبک فرماندهی در حوزه صف ظهور یابد. روش: رویکرد تحقیق کیفی و از راهبرد داده بنیاد استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختاریافته است مشارکت کنندگان در این تحقیق 15 نفر ازفرماندهان و مدیران فعلی و سابق و خبرگان حوزه تربیت و آموزش افسری می باشند. نحوه اعتبار یابی بر اساس شاخص های لینکن وکوبا نظیر: باور پذیری، اطمینان پذیری، انتقال پذیر و تایید پذیری است. یافته ها: پس از طی فرایند کدگذاری مصاحبه ها، 21 مقوله فرعی از مجموع کدها استخراج و در نهایت 8 مقوله اصلی از بطن مقوله های فرعی به شرح زیر به دست آمد: بسترها و الزامات توسعه فرماندهان صف ، توسعه و پرورش فرماندهان صف، ارزش های فرماندهان صف منتورینگ، مهارت های بین فردی فرماندهان صف، جهت گیری و خط مشی فرماندهان صف، مهارت های فردی فرماندهان صف ، صلاحیت های تخصصی فرماندهان صف. نتیجه گیری: الگوی رهبری فرماندهان صف در دانشگاه علوم انتظامی متاثر از ارزش های سازمانی، جامعه و فردی است. ارزشهایی مانند: عمل به فریضه امر به معروف و نهی از منکر، تعهد، التزام عملی به ولایت فقیه، توجه به ارزش های خانوادگی، انسانی، خداترسی، وجدان کاری، جدیت و حمیت، انصاف، تواضع، تفکر جهادی، ترغیب نیروها به رعایت اصل سلسله مراتب که بر روی پدیده محوری تحقیق که منتورینگ است تاثیر می گذارد.

هدف: توانمندسازی کارکنان، بسترساز اقتدار پایدار یک سازمان در محیط آشوب ناک عصر فقدان قطعیت هاست. پرسش اصلی این جستار این است که مفهوم و پدیده توانمندسازی کارکنان از منظر مدیران و کارشناسان مدیریت منابع انسانی سازمان چیست؟ الگوی توانمندسازی کارکنان سازمان شامل چه فرایندی است؟ و درنتیجه هدف اصلی پژوهش حاضر، ارائه الگوی توانمندسازی کارکنان سازمان است. روش: روش پژوهش از نظر ماهیت، کیفی و راهبرد اصلی پژوهش، نظریه داده بنیاد و ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه است. جامعه مورد مطالعه پژوهش، سی نفر از خبرگان شامل مدیران و کارشناسان مدیریت منابع انسانی سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی هستند که به روش نمونه گیری هدفمند، مشارکت کنندگان انتخاب شدند. با توجه به اصل اشباع نظری و مضمونی، مصاحبه تا نفر نوزدهم ادامه یافت و به همین تعداد بسنده شد و درنهایت روابط به دست آمده از داده های حاصل از مصاحبه ها، بر مبنای الگوی پارادایمی «استراوس و کربین» ترسیم شد. یافته ها: الگوی به دست آمده نشان دهنده آن است که فرهنگ سازمانی (مقوله علی) شامل: فضای مناسب آموزش کارکنان، عدالت در سازمان و امنیت شغلی به طور مستقیم در شکل گیری ویژگیهای کارکنان توانمند (مقوله محوری) تأثیر دارد. البته در فرایند توانمندسازی کارکنان، نظام پایش (مقوله زمینهای) و نظام پاداش سازمانی (شرایط مداخلهگر) بر نظام مدیریتی سازمان (مقوله کنش/واکنش) تأثیر میگذارند. نتایج: برون داد الگو به دست آمده، توانمندی کارکنان سازمان است که شاخص های آن شامل خودشکوفایی، نوآوری و خلاقیت و کاهش فشار روانی ناشی از کار است.

زمینه و هدف : هدف از پژوهش حاضر ارائه الگوی مناسب رهبری برای فرماندهان و مدیران نیروی انتظامی بود. بی توجهی به مقوله سبک های رهبری و ترویج و بکارگیری یک سبک رهبری برای تمام موقعیت ها و مأموریت های پلیس می تواند صدمات جبران ناپذیری را هم به کارکنان و هم به سازمان وارد کند. بنابراین شناخت سبک رهبری حاکم بر محیط اجرایی نیروی انتظامی و تطابق آن با الزامات مأموریتی یکی از نیازهای جدی برنامه ریزی است. روش : این پژوهش ازنظر پاردایمی جزء پژوهش های تفسیری و کیفی است. مشارکت کنندگان 10 نفر از خبرگان حوزه انتظامی در غرب استان تهران بودند. روش نمونه گیری، گلوله برفی با تأکید بر اشباع نظری بود. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود. برای تحلیل و ارائه الگو از روش نظریه داده بنیاد استفاده شد. یافته ها : با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش، مقوله محوری پژوهش مفهومی به نام الگوی رهبری مرنا معرفی شد. این الگو از رهبری، ترکیبی از رهبری وظیفه گرا (ناظم) و رابطه گرا (مربی) است که به طور همزمان می تواند پیروان خود را هم ازنظر وظایف محول شده و هم ازنظر روابط غیررسمی هدایت و پشتیبانی کند. نتایج: در الگوی رهبری «مرنا»، مدیران همزمان دو جنبه مربیگری و ناظم بودن را تجربه می کنند. به عبارت دیگر، مدیران باید از نقش های تک بعدی به سوی چندبعدی بودن حرکت کنند تا زمینه هدایت اثربخش سازمان های خود را فراهم کنند.

زمینه و هدف: هر تمدن بالنده ای برای تداوم حیات سعادتمند خود نیازمند حکمرانی شایسته است تا تعالی فردی و اجتماعی جامعه خود را سرعت بخشد. مدیران و دیوان سالاران به عنوان سرمایه های اصلی نظام، مجرای تجلی اراده حکومت و تضمین کننده تحقق آرمان های یک تمدن هستند. بنابراین طراحی یک الگوی کارآمد پرورش مدیران و کارگزاران صالح و شایسته، مسئله اصلی هر حکومتی است که بدون شناخت باورهای اساسی بنیان گذاران و اسطور ه های آن حکومت قابل تحقق نیست. با توجه به شخصیت والای امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در شکل دهی به اندیشه های حکومت و مدیریت در نظام مقدس ایران اسلامی، این جستار، به دنبال استخراج و فهم الگوی مدیر شایسته از کتاب نهج البلاغه است.روش: این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت کیفی است و رویکرد آن براساس نظریه داده بنیاد است.یافته ها: با مطالعه نهج البلاغه و با انجام فرایند های رویکرد داده بنیاد، 149 مفهوم مرتبط با مدیر شایسته به دست آمد. سپس این مفاهیم با موضوع و معانی مشترک با هم ادغام و دسته بندی و منجر به ظهور 39 مقوله فرعی شد. این مقوله ها نیز ادغام و در دسته های کلی تر قرار گرفت که حاصل کار، ظهور ابعاد شش گانه مدیر شایسته بود که عبارت اند از: بعد اعتقادی (خداباوری)، بعد مکتب علوی، نظام پایش اخلاق محور، بعد تربیتی، مقوله راهبردهای مدیریت و رهبری و درنهایت تحقق مدیر شایسته.نتیجه گیری: این ابعاد در الگوی «استراوس کربین » (1391) گنجانده شد. بدین ترتیب که بعد خداباوری به عنوان عامل علی، بعد مکتب علوی به عنوان عامل محوری، بعد تربیتی و نظام پایش اخلاق محور به ترتیب به عنوان عوامل زمینه ای و مداخله گر و منش مدیریت و رهبری زیر مقوله راهبردها جای گرفت که نتیجه و پیامد آن شکل گیری الگوی مدیر شایسته (حکمران صالح) است.

دموکراسی سازمانی بیانگر موقعیتی است که در آن سازمان به کارکنان خود فرصت مشارکت در امر اداره سازمانی را داده و شرایط سهمیم شدن در تصمیم گیری های سازمانی را مهیا سازد. با توجه به تنوع و تغییر پذیری مفهوم دموکراسی سازمانی، این پژوهش بدنبال تفسیر این پدیده با رویکرد پدیدارنگاری می باشد. فلسفه پژوهش تفسیری بوده، روش اجرای آن کیفی و از گونه پدیدارنگاری است. روش گردآوری داده ها، میدانی و از ابزار مصاحبه استفاده شده است. جامعه مشارکت کنندگان تحقیق کارکنان سازمان تامین اجتماعی بوده که به روش بیشینه تنوع نمونه گیری شده و با 32 نفر مصاحبه انجام شده است. براساس تحلیل یافته های تحقیق مشخص گردید هشت روش تجربه کردن دموکراسی در محیط سازمانی وجود دارد که شامل: شکوفایی، تحقق اراده عامه، قدرت تغییر فرایند، حاکمیت قانون، اخلاق حرفه ای، توانمندسازی کارکنان، تصمیم گیری مشارکتی و پاسخگویی به ارباب رجوع، می باشد. براساس یافته های تحقیق، طبقات توصیفی در پنج سطح توسعه فردی (شکوفایی و توانمندسازی)، فرایندمحوری (تصمیم گیری مشارکتی و قدرت تغییر فرایند)، فرهنگ محوری (حاکمیت قانون و اخلاق حرفه ای)، مدیریت سازمانی (تحقق اراده عامه) و جامعه محوری (پاسخگویی به ارباب رجوع) قرار می گیرد که نشانه وجود تفاوت ساختاری و سلسله مراتبی است.

زمینه و هدف: به علت نبود الگوی فرماندهی مشخص در پلیس فرودگاه های کشور، اغلب انتخاب و انتصاب فرماندهان و نحوه فرماندهی آن ها، براساس سلیقه های شخصی و شناخت سطحی انجام می شود و در این موضوع حساس دقت کافی به عمل نمی آید؛ لذا هدف پژوهش حاضر، شناسایی الگوی فرماندهی در پلیس فرودگاه های کشور بود.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع تحقیق، کیفی است. جامعه موردمطالعه پژوهش، فرماندهان و معاونان پلیس پیشگیری فراجا، معاونین ستاد پلیس فرودگاه های کشور و فرماندهان پلیس فرودگاه های سراسر کشور بودند. روش انتخاب مصاحبه شوندگان، هدفمند مبتنی بر معیار سابقه فرماندهی در پلیس فرودگاه بود. پس از انجام مصاحبه بیست وچهارم، شاخص های تکراری به دست آمد و برای اطمینان از اشباع نظری، مصاحبه تا مشارکت کننده بیست وششم ادامه یافت و اشباع نظری حاصل شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تجزیه وتحلیل شد. براین اساس، داده های به دست آمده براساس تکنیک کدگذاری جمله به جمله و استخراج مفاهیم و مقوله ها در قالب شاخص ها و مؤلفه ها با کمک نرم افزار اکسل سازمان دهی شدند.یافته ها: براساس یافته های به دست آمده، تعداد 40 شاخص در مؤلفه اجتماعی و شخصیتی، تعداد 9 شاخص در مؤلفه مهارت های حرفه ای، تعداد 21 شاخص در مؤلفه رهبری، تعداد 12 شاخص در مؤلفه تعامل، تعداد 11 شاخص در مؤلفه اهداف سازمانی، تعداد 16 شاخص الزامات فرماندهی در پلیس فرودگاه های کشور به دست آمد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که براساس نظرات فرماندهان بر مبنای شاخص های به دست آمده از مصاحبه ها در مؤلفه های اجتماعی و شخصیتی، مهارت های حرفه ای، رهبری، تعاملی، اهداف سازمانی و الزامات فرماندهی، با عنایت به حساسیت های خاص فرماندهی در پلیس فرودگاه های کشور و طیف خاص مراجعان فرودگاهی، بر دارابودن برخی شاخص های منحصربه فرد اتفاق نظر داشتند که مبتنی بر تجزیه وتحلیل یافته های حاصل از مصاحبه با خبرگان و نخبگان و براساس شاخص ها و مؤلفه های به دست آمده، الگوی فرماندهی پلیس فرودگاه های کشور ارائه شد.