حمیدرضا جوکار

هدف این پژوهش تبیین مسئولیت پذیری شخصی و سرزندگی تحصیلی بر اساس مهار روان شناختی والدین بود. 313 دانش آموز دبیرستان دوره اول (پایه نهم) و دوم (پایه یازدهم) شهرستان فیروزآباد در سال تحصیلی 97-1396 با روش نمونه برداری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به مقیاس های مهار روان شناختی پیشرفت محور و وابسته محور (سوننس و دیگران، 2010)، مسئولیت پذیری شخصی (مرگلر و شیلد، 2016) و سرزندگی تحصیلی (حسین چاری و دهقانی زاده، 1391) پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون هم زمان نشان داد که بعد مهار شناختی و پاسخگویی مسئولیت پذیری توسط توجه مشروط والدین به طور مثبت، توسط مهار پیشرفت محور والدین به طور منفی و بعد مهار رفتاری هیجانی مسئولیت پذیری نیز به طور منفی توسط اتکا به والدین پیش بینی می شود. افزون بر آن، این نتایج نشان داد که مهار پیشرفت محور والدین به صورت منفی پیش بینی کننده سرزندگی تحصیلی است. در مورد نقش تعدیل گری جنس، یافته ها نشان داد که در دختران اتکا به والدین پیش بین منفی هر دو مؤلفه مسئولیت پذیری شخصی است، اما در پسران توجه مشروط والدین پیش بین مثبت مهار شناختی و پاسخگویی است. سرزندگی نیز در دختران توسط مهار پیشرفت محور به صورت منفی و در پسران توسط توجه مشروط والدین به صورت مثبت و توسط اتکا به والدین به صورت منفی پیش بینی می شود. این یافته ها حاکی از آن است که توجه مشروط والدین به دلیل تأکید بر رفتار و پیامدهای آن، افزایش مسئولیت پذیری شخصی دانش آموزان را در پی دارد، اما تأکید بر عملکرد بالاتر از استاندارد در مهار پیشرفت محور، به دلیل آنکه بر توانایی فراتر از تحول شناختی دانش آموز تأکید دارد با کاهش مسئولیت پذیری شخصی همراه است. همچنین، وابستگی به والدین در رفتارها و حل مشکلات، مهار درونی رفتاری هیجانی را تضعیف می کند. افزون بر آن، والدین پیشرفت محور با ایجاد تنیدگی و اضطراب و احساس های منفی، مانند گناه و شرم که در پی عملکرد بالاتر از استاندارد به وجود می آید، موجب کاهش سرزندگی می شوند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی مقیاس مسئولیت پذیری شخصی برای نوجوانان (مرگلر و شیلد، 2016) بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانش آموزان دوره ی متوسطه ی اول و دوم شهرستان فیروزآباد بودند که در سال 97-1396 به تحصیل اشتغال داشتند. شرکت کنندگان شامل300 دانش آموز (111 دختر و 189 پسر) متوسطه اول و دوم بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. این مقیاس پس از ترجمه فارسی و تایید روایی ترجمه مورد مطالعه ی مقدماتی قرار گرفت. نتایج تحلیل عامل اکتشافی حاکی از وجود دو عامل مجزای کنترل شناختی/پاسخ گویی و کنترل رفتاری/ هیجانی بود که بر روی هم 28/59 درصد واریانس کل نمرات را تبیین می کردند. پایایی ابزار نیز مطلوب بود و ضریب آلفای کرانباخ برای کنترل شناختی/پاسخ گویی برابر با 93/0 و برای کنترل رفتاری/ هیجانی 70/0 بدست آمد. نتیجه آن که این ابزار برای اندازه گیری مسئولیت پذیری شخصی دانش آموزان دوره ی اول و دوم متوسطه که در سنین نوجوانی قرار دارند با دو عامل مناسب به نظر می رسد

هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان محتوای کتب فرهنگ و هنر دوره متوسطه اول از نظر میزان برخورداری از مولفه های خلاقیت بوده است. این پژوهش با رویکرد توصیفی و روش تحلیل محتوا انجام شده است و محتوی کتب مذکور با استفاده از سیاهه مولفه های خلاقیت گیلفورد و بیکاردز مورد بررسی قرار گرفته اند. نمونه و جامعه آماری کتب فرهنگ و هنر متوسطه اول می باشد. واحد تحلیل جملات و تصاویر موجود در کتاب بوده که با توجه به بررسی های انجام شده میزان فراوانی و درصد جملات و تصاویر مرتبط با مولفه های خلاقیت نشان می دهد که کل کتب فرهنگ و هنر دوره متوسطه اول در متون 59/2 درصد، در تصاویر 32/26 درصد و در مجموع 5.19 درصد به مولفه های خلاقیت توجه داشته است. در مورد متون کتاب فرهنگ و هنر هفتم برابر 3.18 درصد، کتاب فرهنگ و هنر هشتم برابر 12/2 درصد و کتاب فرهنگ و هنر نهم برابر 2.48 را شامل می شود. میزان توجه به مولفه های خلاقیت در تصاویر نیز در پایه هفتم، هشتم و نهم به ترتیب 13.06، 33.71و 32.21 درصد است. در نهایت نتایج نشان می دهد که کتب مذکور از نظر میزان برخورداری از مولفه های خلاقیت در سطح مطلوبی قرار دارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه تجربه ی دوره ی آموزشی و رویکرد مطالعه عمل فکورانه در دانشجویان فرهنگیان فارس انجام گرفت. این مطالعه یک بررسی توصیفی- همبستگی است که در نیمسال اول سال تحصیلی 94-1393 اجرا گردید. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان فارس بود. نمونه پژوهش شامل 310 نفر بود که به شیوه نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه دوره آموزشی و پرسشنامه رویکرد مطالعه ی عمل فکورانه استفاده شد که روایی و پایایی آن-ها مورد تایید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آمار توصیفی و استنباطی(ضرایب همبستگی، تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون) استفاده گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، بین تجربه دوره آموزشی و رویکرد مطالعه ی عمل فکورانه در دانشجویان همبستگی معناداری مشاهده شد (001/0P= و 53/0r=). یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که از بین مؤلفه های پیش بین(تجربه ی دوره آموزشی و مؤلفه های آن)، تنها مؤلفه مهارت های کلی از توان پیش بینی مناسبی برای مطالعه عمل فکورانه برخوردار است(001/0P=). با توجه به رابطه تجربه دوره آموزشی و میزان بهره گیری از مطالعه ی عمل فکورانه پیشنهاد می گردد برنامه ریزان و اساتید به مطالعه ی عمل فکورانه و تاثیرگذاری آن بر میزان حرفه ای شدن دانشجو معلمان توجه بیشتری مبذول نمایند.