عاطفه زرسازان

عاطفه زرسازان

مدرک تحصیلی: استادیار گروه علوم قرآن دانشگاه مذاهب اسلامی واحد تهران، تهران، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۲ مورد.
۴.

روش شیخ صدوق در کمال الدین و تمام النعمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۹

کلید واژه ها: روش شناسی روایت صدوق کمال الدین و تمام النعمة

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مکاتب حدیثی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث علوم حدیث رجال
تعداد بازدید : ۲۰۷۱ تعداد دانلود : ۱۸۴۵
صدوق از محدثان و عالمان برجسته شیعه و دارای آثار فراوانی در زمینه دانش های مختلف دینی است. در این میان، کتاب کمال الدین و تمام النعمه از جایگاه ویژه ای برخوردار است، زیرا در این کتاب که از دیدگاه مکتب تشیع در موضوع غیبت و طول عمر امام مهدی(عج) نوشته شده، بسیاری از نصوص و احادیث مربوط به غیبت که غالباً سنددار، با ترتیبی خاص و به همراه براهینی متین درج گردیده است، لذا در این پژوهش سعی شده است به معرفی و روش صدوق در این اثر پرداخته شود. به همین منظور، بعد از ذکر مزایای نگارشی کتاب، طرق تحمل حدیث و روش وی در تبیین احادیث بیان شده و در نهایت به بررسی روایات از جهت متن و سند پرداخته شده است. صدوق غالباً احادیث را از طریق سماع فرا گرفته و در نگارش کتاب برخی روش های ویژه، چون ترتیب نیکو درآوردن روایات در باب مناسب، ذکر کامل سلسله سند، روایت از افراد متعدد و ذکر موارد تقطیع را به کار برده است. همچنین وی برای فهم بهتر روایات در بعضی موارد از آیات قرآن استفاده کرده است یا به شرح معنای حدیث یا واژگان موجود در آن و استدلال های کلامی نیز می پردازد.
۵.

واکاوی روایات سبب نزول آیات 113 و 114 سوره توبه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیستم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۷۶)

کلید واژه ها: سبب نزول رجال حدیث سوره توبه متن روایات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن نزول
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی انواع و اقسام آیات وسور مکی و مدنی
تعداد بازدید : ۱۶۸۶ تعداد دانلود : ۷۹۳
شناخت اسباب نزول آیات قرآن تأثیر اساسی در فهم آن دارد. اما گاهی ذیل یک آیه چندین سبب ذکر می شود و محقق نمی داند به کدام یک باید اعتماد کرد. افزون بر آن، راه یافتن روایات ساختگی به روایات سبب نزول و ورود آن به ورطه نقل به معنا موجب شده است تا روایات، افزون بر آنکه استنباط فردی راوی باشد، نه گزارش یک شاهد بی طرف عینی، به دروغ و تحریف نیز مبتلا شود. از جمله آیاتی که مفسران برای آن اسباب متعدد ذکر کرده اند، آیات 113 و 114 سوره توبه می باشد. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش اصلی است که محقق در برخورد با این اسباب، به کدام یک باید اعتماد کند؟ چرا که بررسی تحلیلی این روایات، به یقین ما را در معرفت نسبت به مقصود آیات الهی کمک شایانی نموده تا بهتر مورد بهره برداری قرار گیرد. ازاین رو با بررسی متن روایات و منابع حدیثی و رجالی، نظر دانشمندان اهل سنت که سبب نزول را در رابطه با ابوطالب عموی پیامبر (ص)، یا آمنه مادر ایشان می دانند، رد می شود و تنها روایتی از حضرت علی (ع) راجع به استغفار یکی از مسلمانان برای والدینش که در حال شرک از دنیا رفته بودند، پذیرفته می گردد.
۷.

معناشناسی نفس در قرآن کریم با تأکید بر روابط همنشینی و جانشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 51 - 66

کلید واژه ها: نفس قرآنکریم معناشناسی روابط همنشینی روابط جانشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۳ تعداد دانلود : ۷۷۳
نفس از واژه های کلیدی در حوزه انسان شناسی است؛ ازاین رو، از دیرباز مکاتب کلامی، عرفانی، تفسیری و روایی به آن توجه کرده اند. این پژوهش با استفاده از روش معناشناسی، مفهوم نفس از دیدگاه قرآن کریم را تبیین کرده است؛ زیرا معناشناسی به دلیل نگاه تحلیلی و دقیق به متن، روشی سودمند برای دستیابی به معنای حقیقی کلمه است. با بررسی واژه نفس با رویکرد هم زمانی، روشن شد نفس بر محور همنشینی صفتی با مفاهیم واحده، مطمئنه، لوامه و اماره، بر محور همنشینی فعلی با افعال ظلم، کسب، تکلیف، توفی و مجازات و بر محور جانشینی با کلمات مرء، قلب و ید در یک حوزه معنایی قرار می گیرد؛ازاین رو نفس، حقیقت انسانى است که از روح برتر است و شعور، فهم، ادراک، اختیارو انتخاب و قدرت تمییز دارد و تعلق آن به بدن تدبیری است. این حقیقت با مرگ فانی نمی شود و علاوه بر دنیا در آخرت نیز مخاطب خداوند قرار می گیرد.
۸.

روش شناسى آموزش قرآن در مکتب اهل بیت علیهم السلام

نویسنده:
منبع: سفینه سال نهم زمستان۱۳۹۰ شماره ۳۳ «ویژه قرآن»

کلید واژه ها: قرآن پیامبر (ص) ائمه روش های تعلیم قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۳ تعداد دانلود : ۷۵۲
چکیده: نویسنده در این مقاله، پس از تبیین نقش اهل بیت : در تعلیم قرآن، روشهاى ائمّه : را در آموزش معانى و مفاهیم قرآن به مخاطبان، در دو عنوان کلّى مستقیم و غیر مستقیم، بررسى کرده است. پرسش و پاسخ، جدال احسن، مناظره، از روشهاى مستقیم فعّال اند؛ و خطابه، موعظه و نوشتار در شمار روشهاى مستقیم غیرفعّال جاى مى گیرند. نویسنده سپس، به شیوه هاى عرضه مطالب در قرآن کریم، پرداخته و از مواردى مانند: دعوت به مشاهده عینى وقایع، تصویرسازى، قصّه گویى، تمثیل و ارائه الگو سخن گفته است.
۹.

ارزیابی مقاله شفاعت در دائره المعارف قرآن لایدن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلید واژه ها: قرآن روایت شفاعت دائره المعارف قرآن لایدن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : ۱۲۲۷ تعداد دانلود : ۶۲۵
مقاله شفاعت اثر مستشرق آمریکایی خانم والری جف هافمن است که در دائره المعارف قرآن لایدن، یکی از دائره المعارف های برجسته و مورد رجوع جهانی پیرامون قرآن کریم منتشر شده است. از آنجا که نقد و ارزیابی اینگونه آثار زمینه آشنایی افکار عمومی با اسلام حقیقی را فراهم می سازد لذا پژوهش حاضر به منظور مشخص نمودن فضای فکری مستشرقان در خصوص آموزه های قرآنی برای پژوهشگران مسلمان به ارزیابی این مدخل پرداخته است. نوشتار پیش رو ضمن اشاره به محتوای مقاله، نظریات نادرست هافمن درباره شفاعت را با استفاده از مصادر معتبر اسلامی و استدلال های متقن در بوته نقد قرار می دهد. در این جستار مشاهده می شود نظریه های ذکر شده با تتبع اندک و سطحی از آیات قرآن و متأثر از مبانی فکری گروهی از اهل تسنن و برگرفته ازبرخی روایات در کتب ایشان بوده که مخالف دلالت های قرآنی و احادیث قطعی صادر شده در این زمینه است .
۱۰.

جستاری در تربیت دینی با تأکید بر روش الگویی در سیره رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۹ 143-162

کلید واژه ها: تربیت دینی روش الگویی سیره رضوی پردازش الگو الگوزدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۱ تعداد دانلود : ۴۳۰
هدف پژوهش حاضر، نشان دادن مؤلفه های روش الگویی و بررسی ویژگی ها و آفات این روش در سیره رضوی است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی با رویکرد استنباطی است. در سیره رضوی شاهد این شیوه از تربیت به اشکال مختلف هستیم؛ به این ترتیب زمانی امام رضا ع با ارائه الگو از خویش یا افرادی که در گذشته تحقق خارجی داشته و سنت و روش زندگی آن ها در جامعه از رونق و درخشش خاصی برخوردار بوده، سعی داشته رفتار و صفات مطلوب را به شکلی عملی به متربی معرفی کند. زمانی دیگر الگوهای مطلوبی را در نظر گرفته و با بیان خصوصیات، علامات و نشانه ها و تصویرسازی، آن ها را که برای مخاطب قابل رؤیت نیست، عینیت بخشیده تا متربی به این مهم دست یابند. همچنین زمانی در قالب بیان صفات، خصوصیات و نشانه های الگوهای منفی، سعی در دور کردن جامعه از آن الگوها دارد. از این رو نوشتار حاضر پس از تقسیم مؤلفه ها به سه دسته «ارائه الگو»، «پردازش الگو» و «الگو زدایی»، شاخصه هایی چون بصیرت، امکان دستیابی به الگوهای دینی، ارائه الگو متناسب با مخاطب و به تبع آن آفاتی مانند الگوپذیری کورکورانه، اسوه پذیری از باطل، الگوگیری کامل از الگوهای ناقص و نبود تطابق بین گفتار و رفتار را تبیین می نماید.
۱۱.

گونه شناسی روش بحرانی در حدیث نگاری عوالم العلوم با تکیه بر جلد بیست و دو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۷ 97-116

کلید واژه ها: امام رضا(علیه السلام) بحرانی عوالم العلوم روش شناسی روایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۸ تعداد دانلود : ۲۷۸
بحرانی صاحب تألیف "عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الایات و الاخبار و الاقوال" از محدثان شیعه و هم عصر علامه مجلسی بوده است. این کتاب مستدرک بحارالانوار و مجموعه حدیثی بزرگی است که مجلدات آن به صد جلد می رسیده است. در این میان جلد بیست و دو کتاب در موضوع شرح حال امام رضا (ع) نگارش شده است. در این نوشتار سعی شده است پس از ارائه سبک کلی و ذکر امتیازات کتاب، روش بحرانی در تبیین احادیث بیان گشته و در نهایت به بررسی روایات از حیث سند، پرداخته شود. رهاورد این پژوهش معطوف به این حقیقت است که احادیث با ترتیبی خاص به همراه براهینی نیکو با ذکر کامل سلسله سند و روایت از منابع متعدد و اعتنا به نسخ دیگر درج گردیده است. وی جهت فهم بهتر روایات از آیات قرآن، شرح واژگان،کنایات و در بعضی موارد از منقولات تاریخی و علوم ادبی بهره برده است.
۱۲.

معناشناسی "ضرّ" در قرآن کریم با تأکید بر روابط همنشینی و جانشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 79 - 102

کلید واژه ها: ضرّ قرآن کریم معناشناسی روابط همنشینی روابط جانشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۳۶۰
"ضرّ" از واژگان کلیدی و پربسامد در آیات قرآن کریم است که در تبیین حوزه معنایی رنج و سختی در جهان بینی قرآنی نقش مهمی دارد. این پژوهش با استفاده از روش معناشناسی، مفهوم ضرّ را از دیدگاه قرآن کریم تبیین کرده است؛ زیرا معناشناسی با نگاه تحلیلی و دقیق به متن، روشی سودمند برای دستیابی به معنای حقیقی کلمه است. با بررسی واژه ضرّ با رویکرد هم زمانی مشخص شد ضرّ بر محور همنشینی فعلی با افعالی همچون مسّ و کشف و بر محور همنشینی اسمی با مفهوم بأس، نفع، نعمت، رحمت و سرّاء و بر محور جانشینی با واژه شرّ، عذاب و رجز در یک حوزه معنایی قرار می گیرد؛ ازاین رو "ضرّ" زیانی دنیوی و در حوزه آسیب های فردی و از سنن الهی است که وجود انسان را به کام خود می گیرد؛ همچون پرده اى بر چهره جان و تن انسان مى افتد و چهره سلامت، آسایش و آرامش را مى پوشاند. این ضرر در حدی است که شخص از دیگران قطع امید می کند و تنها خدا را می خواند و وسیله ای برای متنبه شدن، امتحان، رشد و رسیدن به مقام والا است؛ بنابراین، "ضرّ" لزوماً معنای منفی ندارد و ممکن است باوجود ظاهر ناخوشایند نتایج و آثار مثبت داشته باشد.
۱۳.

عقل گرایی، کارکردها و راهکارهای آن در تحول جامعه دینی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۱۳ بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۸ 157-188

کلید واژه ها: عقل قرآن کریم کارکرد راهکار جامعه دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۲۳۹
در توسعه و تحول جامعه دینی، توجه به جایگاه و کارکرد عقل بر مبنای خردورزی جایگاه محوری دارد، چرا که عقل گرایی در قرآن به عنوان روشی کارآمد، مؤثر و مترقی در تحول انسان و جامعه در ادوار گوناگون تاریخی با ویژگی فرازمانی و فرابخشی مورد تأیید واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف، سبب تحول در اندیشه دینی شده است. این پژوهش در پاسخ گویی به پرسش کارکردها و راهکارهای عقل گرایی در قرآن ، مهم ترین کارکردهای آن از جمله رشد و شکوفایی استعداد عقلانی، کشف حقیقت و استقامت در راه آن، آزادی اندیشه و رهایی از خرافات و پرهیز از تقلید و تبعیت های مذموم و نفی اسطوره گرایی را تبیین کرده و با بیان دیدگاه های اندیشمندان دینی راهکارهایی چون ایجاد زمینه تفکر و خلاقیت در متربی، تهذیب نفس، دوری از مراء، مشورت و هم اندیشی و ذکر دلیل برای امور را برای رسیدن به تحول جامعه دینی برمی شمارد.
۱۴.

واکاوی مؤلفه های تعلیم در تبیین آموزه های وحی در سیره رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال پنجم تابستان ۱۳۹۶شماره ۱۸ 63-94

کلید واژه ها: امام رضا (ع) تفسیر قرآن روش های تعلیم آموزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۲۲۲
در جامعه دینی توجه به امر تعلیم و آموزش مفاهیم دینی جایگاه محوری دارد چرا که تعلیم و تعلم آیات الهی ابزاری برای رسیدن انسان به سعادت است. ازآن جاکه به اعتقاد شیعه، ائمه اطهار (ع) منزلت ویژه ای در تفسیر معارف الهی دارند، این پژوهش در پاسخ به پرسش مهم ترین شیوه های تعلیم و تبیین مفاهیم دینی در سیره رضوی، به معرفی دو دسته مؤلفه پرداخته است. مؤلفه های مستقیم که متعلم با قصد قبلی برای یادگیری حاضر می شود؛ روش هایی چون پرسش و پاسخ، مناظره، جدل، خطابه و موعظه و مؤلفه های غیر مستقیم که معلم بدون آن که مستقیم متعلمان را مورد خطاب قرار دهد، این آموزش را به طور غیر مستقیم انجام می دهد مانند نمایش، مثال، قصه و مقایسه؛ البته نوع استفاده امام رضا (ع) ازاین روش ها طبیعتا متناسب با روحیه افراد و شرایط زمانی و مکانی بوده است. این روش ها می تواند الگویی برای تدوین سند چگونگی تعلیم وآموزش معارف الهی در میان معلمان ادیان و مذاهب باشد.
۱۵.

غرض سوره فتح با تأکید بر تحلیل واژگان کلیدی سوره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال ۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیایی ۲۰) 109-138

کلید واژه ها: غرض سوره فتح الله فتح سکینه مخلفون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۱۷۹
بحث تناسب آیات و سور قرآن، از دیرباز مورد توجه علمای علوم قرآنی قرار گرفته ، به مرور زمان از محدوده ارتباط آیات فراتر رفته، به غرض سوره اطلاق گردید. یعنی هر سوره داراى یک جامعیت واحد است که در انسجام آیات نقش دارد. برای نیل به غرض اصلی سوره، روش های مختلفی ارائه شده است، پژوهش حاضر بر آن است تا افزون بر بررسی عناصر برونمتنی، با تحلیل واژگان پربسامد از طریق همنشینی و بررسی سیاق که از عناصر درون متنی هستند، با روش توصیفی - تحلیلی به کشف غرض سوره فتح بپردازد، چراکه تأکید فراوان در به کارگیری یک واژه و مشتقات آن در یک متن، نشانگر اهمیت و نقش اساسی مفهوم آن کلمه در متن است. با مشخص کردن واژگان پر بسامد سوره شامل «الله، فتح، سکینه و مخلّفون» و بررسی همنشین هایشان و سایر عناصر مذکور، غرض سوره فتح چنین مشخص گردید: صلح نیز مانند جنگ هدف برای مسلمانان نیست، بلکه وسیله ای برای رسیدن به آرمان های مکتبی است که شرایط مکانی و زمانی آن را مشخص می کند که در این پیروزی باور قلبی به خداوند و تأییدات الهی، اطاعت از خدا و رسولش نقش کلیدی دارد، به بیان دیگر، غرض سوره نشان دادن راهبردهای کلیدی جهت اعتلای دین اسلام با محوریت صلح است.
۱۶.

تحریف عهدین از منظر قرآن و عقل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۵ 75 - 90

کلید واژه ها: قرآن کریم عهدین مفسران ادیان آسمانی تحریف لفظی تحریف معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۱۹۳
در گستره دین پژوهی، تحریف کتابهای آسمانی مسئله ای است که از دیرباز ذهن و زبان دانشیان این عرصه را به خود واداشته است. دست نخوردگی و سلامت این کتابها در پذیرش و اعتبار آیینهای مربوط به آن سهم به سزایی دارد. اگرچه از منظر قرآن و حدیث ادیان پیشین نسخ شده و پیروی از آن روا نیست، اما برای پیروان ادیان پیشین و نیز مسلمانانی که به نسخ آن باورمند نیستند یا نسبت به آن تردید دارند تحریف کتابهای آسمانی می تواند دلیلی استوار و تعیین کننده برای روا دانستن یا ندانستن پیروی از آن باشد. با کاوش در آیات قرآن کریم و روایات معصومان(ع) و سخنان مفسران فریقین به روشنی برمی آید مجموعه ای که امروز به عنوان عهدین (کتاب مقدس= بایبل) می شناسیم فراوان دچار تحریف لفظی و معنوی شده است؛ نیز با استدلالهای عقلی برنهاده بر مبانی نقد سندی و محتوایی متن هم چون: بررسی اتصال سند، اعتبار نسخه ها، تک نسخه یا چندنسخه بودن، مقایسه نسخه ها و کاویدن همسانی یا ناهمسانی آن، داشتن یا نداشتن تعارض و تناقض در نسخه واحد، در بر داشتن نسبتهای ناروا و سخنان زننده به خداوند و پیامبران، نامعقول بودن بسیاری از جمله های آن و...- به همین نتیجه می رسیم.
۱۷.

تحلیل مثلیّت در قرآن کریم با تکیه بر هم نشین ها و کنش گفتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال ۱۶ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 209 - 234

کلید واژه ها: مثلیت همانندی بافت و سیاق کنش گفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۲۰۹
واژه مِثل و جمع آن امثال به ترتیب 75 و 7 بار در قرآن کریم به کار رفته است که بیشتر در معنای، همانندی در نظر گرفته شده است. در پژوهش حاضر که به روش تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است تلاش شده تا به تحلیل و بررسی معنای مِثل با استفاده از واژگان همنشین آن و نیز کنش گفتاری پرداخته شود. از موارد برجسته استعمال واژه مثل در قرآن کریم، کاربرد آن در آیات تحدی، آیه 275 بقره(انما البیع مثل الربوا)، آیه 12 سوره طلاق و آیه 194 بقره است. در قرآن کریم واژه مِثل در مجاورت اسمی با واژه هایی چون( بیع)،( ربا) و (قصاص) و در مجاورت فعلی با فعل (اتی)،( یأتون)،(فأتوا بسوره) و(فلیأتوا بحدیث) آمده است. بر اساس نظریه کنش گفتاری آستین و طبقه بندی پنج گانه سرل، کنش گفتاری شامل کنش ترغیبی، تعهدی، اظهاری، اعلامی و عاطفی چه به صورت مستقیم و غیر مستقیم و نیز ساده و پیچیده است. بر اساس یافته های تحقیق، در آیه 194 سوره بقره، مثلیت در همنشینی و مجاورت با قصاص قرار دارد که نشان از همانندی در تکالیف و وظایف است و کنش غالب در این آیه ترغیبی - اظهاری با گفتمان تبیین و هشدارست، همچنین آیه 12 سوره طلاق، همانندی را به شکل عددی بیان می کند که با کنش گفتاری اظهاری همراه با مدح و تبیین همراه است. آیات تحدی، مثلیت و همانندی عام یعنی همانندی در همه جنبه ها را که هشدار و سرزنش و تبیین و به نوعی کنش تعهدی - اظهاری را در بر دارد مشخص می نماید و کنش گفتاری حاکم در آیه 275 بقره، سرزنش و تعجب و هشدار است و نوعی از کنش عاطفی - ترغیبی که مثلیت و همانندی در امور مشترک است را تبیین می نماید.
۱۸.

مبانی و شاخصه های توسعه از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲ 78 - 94

کلید واژه ها: توسعه عدالت فقرزدایی قرآن کریم و توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۱۱۸
در تمدن نوین اسلامی، توجه به رشد و توسعه، جایگاه محوری دارد؛ زیرا نقش توسعه در تحول انسان و جامعه در ادوار گوناگون تاریخی مورد تأیید قرآن واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف، سبب تحول ملتها گردیده است. از این رو، مبانی و شاخصه های توسعه، دو مفهوم قابل مطالعه در قرآن کریم می باشند که بررسی آنها در این عصر به دلیل توسعه های روزافزون جوامع و کشف مرزبندیهای مکتب اسلام با آنها ضروری می نماید. به همین منظور پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی به رشته تحریر درآمده است، بر مبانی خدا محوری، نفی ستمگری و ظلم پذیری، داشتن هدف و آینده نگری، آگاهی و دانش، و سعی و تلاش تأکید داشته و شاخصه هایی چون ایجاد قدرت و عزتمندی، گسترش عدالت، فقرزدایی، ایجاد عمران و آبادانی، و اشتغال زایی را تبیین کرده است.
۱۹.

تحلیل مؤلفه های معنایی مفهوم رنج در قرآن کریم با بهره گیری از روابط همنشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 49 - 69
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۳۴
در قرآن کریم هر واژه ای برای معنایی خاص وضع شده است؛ از این رو هیچ دو واژه ای مترادف تام نیست؛ بنابراین شناخت دقیق واژگان و کشف تفاوت معنایی آنها یک ضرورت تفسیری شمرده می شود. پژوهش حاضر در راستای فهم درست و معنای دقیق هر یک از واژگان مرتبط با مفهوم رنج در قرآن کریم تدوین شده است.این پژوهش با استفاده از روش معناشناسی به تبیین مفهوم رنج وسختی از دیدگاه قرآن کریم پرداخته است؛ بدین گونه که با تحلیل معنای واژگان از طریق روابط معنایی همنشین هایشان سپس مشخص کردن حوزه معنایی و در نهایت مؤلفه معنایی آنها مشخص گردید،"عنت" در همنشینی با واژه های" رسول ، ودّ، خشی" رنجی است که ارتکاب گناه، علت آن، آسیب زننده به روح، ظرف مستقر آن دنیا و پیامد آن هلاکت و ضلالت است در حالیکه "نصب" در هم نشینی با وازه های "مسّ،عذاب،اصاب " آسیب زننده به جسم است که در دنیا و آخرت ممکن است گریبان انسان را بگیرد. کریم "کدح" عبارت است از رنجی با بار معنایی مثبت، مربوط به بعد جسمی و روحی انسان که ظرف مستقر آن دنیا و برزخ است؛ رنجی که انسان برای رسیدن به شأن حقیقی خود که مقصد آن خالق است متحمل می شود و "کبد" ناظر به شرایط خلقت انسان در دنیاست که شامل رنج های جسمی و روحی می گردد که در صورت داشتن ایمان و صبر موجب رشد و تعالی انسان گشته و در غیر آن صورت این رنج می تواند پیامد های منفی داشته باشد که منجر به هلاکت انسان می گردد.
۲۰.

بررسی تطبیقی حاکمیت از دیدگاه سیدقطب و علامه محمدمهدی آصفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۷۰ ۱۵۶-۱۳۷
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۴۹
علامه محمدمهدی آصفی از روحانیون شیعه و سیدقطب متفکر سنی مذهب از علمایی هستند که با داشتن نگاه حداکثری به دین و آموزه های اسلامی، دین را برای تمام حوزه های فردی، اجتماعی و سیاسی انسان کارگشا می دانند و معتقدند برای حل مشکلات بشریت باید به اسلام راستین روی آورد. مهم ترین مسئله برای بازگشت به اسلام راستین حاکمیت است که مسئله نوشتار حاضر می باشد. حاکمیت اسلام از منظر این دو عالم، بر دو پایه الوهیت خداوند و عبودیت بندگان قرار داشته و به معنای حکومت مبتنی بر قوانین اسلام و شریعت است. نوشتار پیش رو با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی، دیدگاه های این دو عالم را در حوزه حاکمیت بیان می کند. یافته های تحقیق گویای آن است که دیدگاه های این دو عالم در حاکمیت الهی و تحقق آن، خطوط کلی حکومت، وحدت ولایت و حکومت متشابه و در مسائلی همچون ولایت، مشروعیت و شرایط حاکم نیز اختلافات اندکی وجود دارد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان