زهرا رجب پور عزیزی

زمینه و هدف: بیشتر پژوهش ها درباره شناسایی مشکلات نارساخوانی از ابتدا تاکنون، مبتنی بر روی آورد پزشکی و آسیب محور بوده است که همگی بر وجود نقص و اختلال تاکید دارند. اما از چند دهه گذشته پژوهش هایی رو به گسترش است که تاکید دارند نارساخوانی لزوما ً به معنای نقص و آسیب نیست، که شکل متفاوتی از کارکردهای ذهنی- پردازشی است و در گوناگونی عصب شناسی ریشه دارد؛ به ویژه این که افراد نارساخوان از استعدادهای دیداری - فضایی متفاوت و حتی برتری برخوردارند. با این حال داده های تجربی محدود در زمینه توانایی های دیداری- نارساخوان ها نتایج متناقضی را ارائه داده اند. هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع با تمرکز بر پژوهش های مربوط به تفاوت های پردازش های دیداری- فضایی و وجود/عدم وجود این توانمندی ها در افراد نارساخوان بود. روش: این پژوهش از نوع مطالعه توصیفی مروری انتقادی است. ابتدا جستجوی گسترده ای در پایگاه های اطلاعاتی علمی SID, Magiran, Ensani, Civilica, Web of Science, ERIC, EBSCO, ScienceDirect, PubMed, Psych INFO and Google Scholar, با کلید واژه های نارساخوانی، اختلال خواندن، ناتوانی خواندن، تجسم فضایی، توانایی دیداری-فضای، خلاقیت و نارساخوانی، مهارت های غیرکلامی، گوناگونی عصب شناسی، و روی آورد تفاوت محور انجام شد. پس از مطالعه و بررسی اولیه 124 مقاله و سپس با حذف مطالعات نامرتبط، 28 مقاله با روش پریزما به مرحله تحلیل وارد شد. یافته ها: بررسی مقالات منتخب نشان داد در 18 مطالعه (5/20 درصد) عملکرد افراد نارساخوان از افراد غیرنارساخوان بالاتر بود. در 36 مطالعه (9/40درصد) تفاوت عملکرد دیداری- فضایی بین افراد نارساخوان و غیرنارساخوان معنادار نبود و عملکرد گروه نارساخوان معادل با افراد غیرنارساخوان بود. در 34 مطالعه (6/38 درصد) عملکرد افراد نارساخوان پایین تر از غیرنارساخوان بود. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که عملکرد نارساخوان ها در درک کلی تصویر، تجسم کلی اشکال پیچیده و اشکال نامعمول نسبت به غیرنارساخوان بهتر بود و زمان واکنش سریع تری نشان داده اند. اما شواهد کمی در حمایت از وجود توانمندی های دیداری- فضایی در همه زمینه ها در افراد نارساخوان وجود دارد. درمجموع با وجود محدودیت های پژوهشی مانند انتخاب نمونه هایی از گروه های سنی، تحولی و آموزشی متفاوت؛ یکسان نبودن روش ها؛ و ابزارهای سنجش به کار رفته در هر پژوهش، رسیدن به نیمرخ شناختی دقیق تر از نقاط قوت و ضعف نارساخوان ها، نیازمند پژوهش های بیشتری است.

زمینه و هدف: یکپارچه سازی دانش آموزان با نیازهای ویژه در مدارس آموزش عمومی یکی از موضوعات مهم نظام های آموزشی است. هدف پژوهش حاضر مطالعه پیشرفت تحصیلی و عملکرد رفتاری دانش آموزان با آسیب شنوایی مراکز با نیازهای ویژه و تلفیقی استان مازندران بود.   روش:پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان با آسیب شنوایی در مراکز آموزشی تلفیقی و جداسازی شده استان مازندران بود که در سال تحصیلی 94-1393 مشغول به تحصیل بودند. نمونه مورد مطالعه 78 نفر از دانش آموزان با آسیب شنوایی بودند (35 دانش آموز از مدارس تلفیقی و 33 دانش آموز از مدارس جداسازی شده) که به صورت در دسترس انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات چک لیست رفتار کودک نسخه معلم ( آخنباخ، 2001) ، آزمون ماتریس پیش رونده ریون (کرمی، 1389)، و پرونده تحصیلی دانش آموزان بود. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون تی گروه های مستقل، آزمون من ویتنی و کالموگروف اسمیرن ف تحلیل شد.   یافته ها: یافته ها نشان داد میانگین نمرات تحصیلی دانش آموزان مدارس با نیازهای ویژه بالاتر از میانگین نمرات دانش آموزان با آسیب شنوایی مدارس تلفیقی بود (001/0 P< ) اما میزان عملکرد رفتاری هر دو به استثناء مؤلفه مشکلات جسمانی گروه معنادار نبود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر نتیجه گیری می شود که یکپارچه سازی دانش آموزان با آسیب شنوایی در مدارس آموزش عمومی استان مازندران منجر به پیشرفت تحصیلی آنها نشده است و طرح یکپارچه سازی آموزشی  نیاز به بازنگری از نظر بسترسازی های لازم دارد.

هدف: هدف پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر موسیقی بر مهارت های اجتماعی، توجه و تمرکز کودکان 6 تا۱۰ ساله با نارسایی ویژه در یادگیری بوده است. نارسایی ویژه در یادگیری به گروه ناهماهنگی از اختلال های رشدی گفته می شود که به شکل مشکلات عمده در فراگیری و به کارگیری نارسایی های خواندن، نوشتن و ریاضیات آشکار می شود. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پس آزمون و پیش آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل می باشد. جامعه آماری شامل تمام کودکان 6 تا10 ساله در مرکز آموزش اختلال یادگیری توانای شهرستان قائمشهر به تعداد 50 نفر در سال تحصیلی 1399-1400 است که از این میان 30 نفر به شیوه نمونه در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش در 16 جلسه تحت موسیقی درمانی قرار گرفت و گروه کنترل تا پایان پژوهش مداخله ای دریافت نکرد. ابزار پژوهش، پرسشنامه ماتسون و پرسشنامه کانرز بود. داده های گردآوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی (شاخص های میانگین، درصد، انحراف معیار، ترسیم جدول فراوانی) و در بخش استنباطی از روش GEE استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که موسیقی درمانی بر رفتار اجتماعی مناسب، رفتار غیر اجتماعی، پرخاشگری، رفتار تکانشی و اطمینان زیاد به خود داشتن و همین طور مشکلات سلوک پسران و دختران و بی توجهی - رؤیاپردازی کودکان دارای نارسایی ویژه در یادگیری اثربخش است (05/0>P). نتیجه گیری: استفاده از موسیقی درمانی می تواند بر مهارت های اجتماعی، توجه و تمرکز کودکان دارای نارسایی ویژه در یادگیری مفید باشد.

زمینه: یادگیری مبتنی بر مغز، به عنوان یک پارادایم نوین، چهارچوبی نظری برای یادگیری کارآمد، فرایند تدریس و شرایطی که سبب یادگیری بهتر در مغز می گردد فراهم می سازد. این اصول متخصصان را برای انتخاب و فراهم آوردن فضای مناسب یادگیری هدایت می کند.هدف: هدف اصلی این پژوهش، نقد و ارزشیابی کیفی کتاب مغز و آموزش بر اساس شاخص های علمی و تعیین نقاط قوت و ض عف آن است.روش: این مطالعه با روش پژوهش کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا به دو صورت شکلی و محتوایی، امتیازات و کاستی های آن مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس ترجمه کتاب « مغز و آموزش» اثر اریک جنسن ترجمه سپیده رضوی و لیلی محمدحسین از انتشارات مدرسه مورد نقد و بررسی قرار گرفت.یافته ها: ترجمه کتاب از نظر ساختار و سازماندهی مطالب، ویژگی های نگارشی، مباحث اساسی دارای امتیازات لازم است. از سوی دیگر کتاب به دلیل نبود منبع پایان متنی، نبود جمع بندی و خلاصه بحث، طراحی رنگ و جلد مناسب ..... دارای کاستی هایی است.نتیجه گیری: رفع کاستی های کتاب « مغز و آموزش» می تواند در افزایش اثرگذاری کتاب بر روی مخاطبان نقش قابل توجهی داشته باشد.