محمدحسن آشوری

انسان در همه عرصه های زندگی محتاج رهبرانی است که او را به سمت کمال و موفقیت سوق دهند. عرصه سیاست که عرصه قدرت و پیش بردن انسان ها از موضع فرادستی به سمت هدف مورد نظر است، از مهم ترین این عرصه هاست. به اعتقاد مسلمانان و به ویژه شیعیان، تنها مرجع و منبع رهبری و هدایتگری در عرصه سیاست و قدرت، دین اسلام و به ویژه قرآن کریم است. آیات فراوانی در قرآن کریم مرتبط با هدایت سیاسی هستند. بخش مهمی از این آیات، بایسته هایی را برای هدایت سیاسی بیان می کنند. این نوشتار با عنوان «بایسته های هدایت سیاسی در قرآن کریم»، به بررسی و توضیح آیاتی می پردازد که متضمن الزامات هدایت سیاسی هستند.  این پژوهش با استفاده روش تحلیل مضمون انجام شد. در این روش، به دلیل اینکه یک روش کیفی است، فرضیه ای نخواهیم داشت و پژوهش حاضر به منظور کشف مفاهیم مرتبط با مساله مورد تحقیق، انجام می شود. در یک تحلیل مضمونی، مضامینی از داده ها استخراج و به صورت نظم یافته ارائه می گردد. این مضامین در سه سطح پایه، سازمان دهنده و فراگیر، از داده ها استخراج شده و تحلیل نهایی به وسیله این مضامین صورت می گیرد. به کمک این روش، 27 مضمون پایه استخراج گردید و از این مضامین، 11 مضمون سازمان دهنده انتزاع شد. در نهایت عنوان بایسته های هدایت سیاسی، برای مضمون فراگیر انتخاب شد. بایسته های هدایت سیاسی، حلقه ربط مضامین به یکدیگر می باشد. برای عرضه مساله به قرآن کریم، از روش تفسیر موضوعی استنطاقی بهره گرفته شد. در این روش، مسائل و مباحث خارج از قرآن کریم به قرآن عرضه شده تا رأی قرآن کریم نسبت به آن موضوع کشف و استخراج شود. بر همین مبنا، اصول و قواعد تفسیر موضوعی بایستی مد نظر قرار گیرد. در این تحقیق سعی شد با استفاده از تفاسیر معتبر و با استفاده از روایات، این اصول مراعات گردد.