آرمان ساجدی نژاد

امروزه، مراکز مدارک علمی با تقاضاهای فزاینده در جمع آوری داده ها، ذخیره سازی، یکپارچه سازی، پردازش و تحلیل برای سیستم های اطلاعاتی و زیرساخت ها مواجه هستند. این مراکز  مهم ترین و قابل اتکاترین منابع حکمرانی برای پیشبرد حوزه های مختلف هر کشور هستند و لازمه موفقیت آنها عملکرد مناسب آنهاست. پژوهش حاضر برای پیشنهاد مدل حکمرانی داده در مراکز مدارک علمی کشور انجام شد تا نشان دهد که حکمرانی داده متناسب با این مراکز علمی باید چگونه باشد. «پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)» به عنوان مورد مطالعه انتخاب شد. این پژوهش با روش فراترکیب به تحلیل محتوای متون در حوزه مراکز مدارک علمی پرداخته است. 15 مقاله و پایان نامه مرتبط با این حوزه به صورت هدفمند انتخاب شدند و برابر با مراحل فراترکیب «سندلوسکی و باروسو» تحلیل  شدند. برای طراحی مدل حکمرانی داده مراکز مدارک علمی از مدل پایه ای استفاده شد. یافته های پژوهش 5 مؤلفه اصلی حکمرانی داده شامل «برنامه ریزی»، «سازماندهی و مدیریت»، «عملکرد»، «اجرا»، و «ارزیابی» را شناسایی کرد. این مؤلفه های اصلی هر یک دارای مؤلفه های فرعی هستند که سرانجام، 38 مؤلفه فرعی برای حکمرانی داده مراکز مدارک علمی با فراترکیب متون مشخص شد. این مؤلفه ها به اجرای حکمرانی داده برای مراکز مدارک علمی کمک زیادی می کنند.

بلوغ هوشمندی کسب وکار که هدف اصلی این پژوهش است، نقش مهمی در تصمیم گیری، برنامه ریزی، کنترل و نظارت هوشمند در حوزه مراقبت های سلامت دارد. بصورت کلی، به منظور شناسایی عوامل موثر از روش دلفی و تجمیع نظرات خبرگان استفاده گردید و به منظور تاثیرگذاری و تاثیرپذیری شاخص ها و در نهایت اولویت بندی آن ها از ترکیب روش دیمتل و فرآیند تحلیل شبکه بهره گرفته شد. نمونه آماری شامل 20 نفر از خبرگان هدفمند دانشگاهی و کارشناسان حوزه مراقب های سلامت هستند. گردآوری داده ها در هر دو بخش از طریق پرسشنامه صورت پذیرفت. طبق نتایج بخش دلفی، 26 شاخص اصلی نهایی شده در تحقیق، شناسایی شد که در سه دسته اصلی شامل معیارهای سازمانی، فرآیندی و فناوری تقسیم بندی می شوند. طبق نتایج بخش دیمتل و فرآیند تحلیل شبکه به ترتیب معیارهای زیرساخت فنی انعطاف پذیر و قابل توسعه (سخت افزاری و نرم افزاری)، کیفیت داده و سیستم و تعریف درست از مشکلات و فرایندهای هوشمندی کسب وکار به عنوان سه معیار با رتبه برتر در بلوغ هوشمندی کسب وکار اولویت دهی شدند. مدل بلوغ هوشمندی کسب وکار پیشنهادی پژوهش، می تواند نقشه راهی برای پیاده سازی موفق بلوغ هوشمندی کسب وکار در حوزه مراقبت های سلامت باشد.

حجم انبوه داده از یکسو و اهمیت یافتن روزافزون نقش داده در سازمان ها از سویی دیگر، مدیریت داده را اجتناب ناپذیر می کند. یکی از مسایل مهم در مدیریت داده، تعیین نقش های لازم و تقسیم مسئولیت و حقوق ناشی از آن است. الگوی تقسیم مسئولیت در یک سازمان به ساختار آن بستگی دارد و ساختار یک سازمان نیز تابع سه عنصر پیچیدگی، رسمیت و تمرکز است. در سازمان های ائتلافی، تقسیم مسئولیت و اختیارات میان واحد مرکزی و واحدهای تابعه، پیچیده تر بوده و نیازمند الگوی روشن و مدون برای تشریک مساعی و همکاری در موضوعات مختلف از جمله مدیریت داده است. در این پژوهش با استفاده از ماتریس تقسیم مسئولیت، الگویی برای همکاری و تقسیم مسئولیت های مرتبط با مدیریت داده در بدنه اصلی و زیرمجموعه های تابعه یک سازمان ائتلافی به دست آمده و با استفاده از روش دلفی به اجماع خبرگان رسانده شده و با استفاده از آن، چگونگی تقسیم مسئولیت های مدیریت داده در وزارت علوم تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران و دانشگاه های تابعه تبیین شده است.

در این مقاله یک مدل بهینه زمانبندی نگهداری و تعمیرات (نت) پیشگیرانه غیر ادواری برای سیستم های چند جزیی (سری - موازی) ، بر مبنای حداکثر قابلیت دسترسی اجزای سیستم (که تعیین بازه بازرسی بهینه را به همراه دارد) ارایه شده است. همچنین در این مقاله علاوه بر تامین سطح قابلیت اطمینان مورد نیاز سیستم و ارضای سایر محدودیت های سیستمی (فعالیت های نت و منابع در دسترس)، کل هزینه های (مستقیم و غیر مستقیم) مرتبط با نت کمینه شده و برخی از فعالیت های نت شامل بازرسی و سرویس ساده، تعمیرات پیشگیرانه و تعویض پیشگیرانه برای هر جزء پیشنهاد شده است. از آنجا که مدل پیشنهادی دارای ساختاری پیچیده است، لذا به منظور حل آن از الگوریتم فراابتکاری ژنتیک (G.A) استفاده و نتایج ارایه گردیده است. در پایان، کارایی و استفاده از این مدل، در قالب یک مطالعه موردی، برای یک سیستم 10 جزیی سری - موازی (نزدیک به واقعیت) نشان داده شده است.

راهبری و مدیریت توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور در تمامی بخش ها از جمله در زمینه نظام اطلاعات علمی و فناوری کشور در حال توسعه است و این مساله مستلزم شناخت دقیق نیازها و تعیین روابط میان ذینفعان مختلف در این رابطه است. تعهد و مشارکت تمامی ذی نفعان در فرایند طراحی و پیاده سازی توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، موفقیت اهداف توسعه را تضمین می کند. از سوی دیگر توسعه خدمات دستگاه های اجرایی در قالب دولت الکترونیکی و افزایش تقاضای جامعه در بهره گیری از این خدمات مشهود است و دولت دستگاه های اجرایی را ملزم به اجرای تمهیدات لازم برای کاهش حداقل 50 درصد از مراجعان حضوری به دستگاه های اجرایی و دستیابی به حداقل 30 درصد معاملات کالا و خدمات به صورت الکترونیکی نموده است (ریاست جمهوری، ۱۳۹۴). پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) نیز به عنوان یکی از بزرگترین متولیان داده های علمی کشور و ارایه دهنده خدمات ارزش افزوده بر داده های موجود نقش کلیدی در توسعه خدمات علمی کشور بر پایه فناوری دارد. در این مقاله سعی داریم با توجه به توسعه فناوری ها و زیرساخت های فناوری اطلاعات در کشور، نقشه جامع ارایه خدمات پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در دولت الکترونیکی را در زمینه نظام اطلاعات علمی و فناوری کشور ترسیم نماییم. در این مقاله پس از بررسی زنجیره ارزش نظام اطلاعات علمی و فناوری کشور، کارکرد حوزه فناوری اطلاعات را با توجه به ذینفعان زنجیره مشخص نموده و الزامات لازم را در راستای توسعه خدمات ارایه خواهیم داد. نتایج حاصل از مقاله حاضر تلاش دارد ضمن بررسی ادبیات موضوع، خدمات قابل ارایه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در دولت الکترونیکی و همچنین فعالیت های مطرح برای تبیین جایگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران را در توسعه دولت الکترونیکی در زمینه نظام اطلاعات علمی و فناوری بررسی نماید.

وضعیت مناسب ایران در توسعه علم و دانش در سطح بین المللی نشان دهنده نظام تصمیم گیری نهادینه شده در کشور در این بخش دارد. در اسناد بالادستی کشور نیز همواره به ایجاد جایگاه مطلوب کسب دانش و فناوری در کشور پرداخته شده است. در این مقاله سعی شده است با توجه به توسعه فناوری ها و زیرساخت های فناوری اطلاعات، کارکردهای فناورانه مدیریت اطلاعات علمی و فناورانه در زنجیره ارزش پژوهش و مدیریت منابع را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و زمینه سازی توسعه خدمات پژوهشی را در کشور بررسی نماییم. رویکرد این مقاله عمدتا رویکردی کیفی است و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و میدانی صورت می گیرد. ابتدا زنجیره ارزش نظام اطلاعات علمی و فناوری کشور و ذینفعان، کاربردها، نیازمندی ها بر اساس بررسی اسناد قبلی و بالادستی و بین المللی شامل اهداف و راهبردها، طرح ها و اقدامات و نظام خدمات شناسایی می گردد و همچنین خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات، فهرست، گروه بندی و تعریف خدمات و سیستم های مبتنی بر فناوری اطلاعات شناسایی می گردد و در نهایت کارکرد فناوری اطلاعات مدیریت اطلاعات علمی و زنجیره پژوهش بر پایه ذینفعان به عنوان یک مدل مفهومی ارائه می گردد.

چابکی زنجیره تأمین از جمله موضوعاتی است که در تحقیقات سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته و فعالیت های تحقیقاتی متنوعی بروی آن انجام شده است. یکی از دلایل این مساله توجه صنعت به این چابکی به عنوان عاملی برای ورود سریع به بازار و جذب رضایت مشتریان از زنجیره است. ارزیابی موثر و کارای چابکی زنجیره تأمین شرکتها امری ضروری و چالش برانگیز برای شرکتها میباشد و هدف این پژوهش ارزیابی چابکی زنجیره تأمین شرکتهای تولیدی شهرک صنعتی اهواز با رویکرد تلفیقی دلفی فازی و تصمیم گیری با معیارهای چندگانه میباشد. در این تحقیق ضمن شناسایی شاخصها و طراحی مدل مفهومی با استفاده از تکنیک دلفی فازی، ارزیابی چابکی زنجیره تأمین شرکتها را با رویکرد تلفیقی دیماتل تجدید نظر شده، FANP و ویکور بررسی می نماییم. از نتایج این تحقیق به نقش با اولویت رضایت مشتری در بین ابعاد مختلف و پس از آن بهبود کیفیت و معرفی محصول جدید می توان اشاره نمود. لازم به ذکر است که نتایج حاصله با اسناد موجود و نظرات مدیران ارشد همخوانی داشته و این مطلب گویای کارایی بالای رویکرد پیشنهادی پژوهش در رتبه بندی عملکرد میباشد.