افخم دانشفر

اثر شرایط فشار بر عملکرد ورزشی همواره یکی از موضوعات مهم پژوهش های حوزه روان شناسی ورزش بوده است و اثر اضطراب بر عملکرد و بررسی مکانیزم های آن هنوز موضوع مورد علاقه روان شناسان ورزش است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اضطراب حالتی بر دقت پیش بینی و شاخص های خیرگی دروازه بان های فوتبال با دو سطح تبحر خبره و مبتدی بود. ده دروازه بان خبره و 10 فرد مبتدی به صورت همتراز شده متقابل در شرایط عادی و شرایط فشار، مسیر ضربات پنالتی پخش شده در یک ویدئو که در لحظه تماس پا با توپ با استفاده از پارادایم انسداد زمانی، مسدود شده بود را پیش بینی کردند. در حین پیش بینی با استفاده از عینک دوچشمی ردیاب چشم اطلاعات خیرگی شرکت کنندگان (مدت تثبیت و تعداد تثبیت ها) ضبط شد. با استفاده از نرم افزارهای Pupil و افزونه های آن، اطلاعات خیرگی استخراج و مقادیر با تحلیل واریانس مرکب و آزمون t همبسته تحلیل شدند. یافته ها نشان داد اثر اصلی اضطراب بر مدت تثبیت (کاهش) و تعداد تثبیت ها (افزایش) در هر دو گروه معنا دار بود و اضطراب بر دقت پیش بینی در گروه خبره تأثیر معنا داری نداشت؛ اما باعث کاهش دقت پیش بینی گروه مبتدی شد. به طور کلی اثر اضطراب در گروه خبره با پیش بینی های نظریه کنترل توجهی هم راستا بود و نشان داد اضطراب باعث کاهش کارایی پردازش می شود. اما الزاماً به کاهش اثربخشی عملکرد ادراکی-حرکتی منجر نمی شود.

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثر تمرینات انفرادی، زوجی و گروهی بر اکتساب و یادداری مهارت طناب زنی دانش آموزان مقطع چهارم ابتدایی بود. نمونه آماری پژوهش را 180 دختر و پسر (با دامنه سنی 65/0 ± 10 سال) تشکیل دادند که به صورت تصادفی خوشه ای از بین دانش آموزان مقطع چهارم ابتدایی شهرستان نهاوند انتخاب گردیده و برحسب مقادیر نمرات پیش آزمون در سه گروه انفردی، زوجی و گروهی گزینش شدند و در مدارس جداگانه تحت آموزش طناب زنی بر اساس شیوه نامه طرح ملی طناورز (سال 1390) قرار گرفتند. مرحله اکتساب شامل 12 جلسه تمرین تحت نظر مربی بود که عملکرد افراد در جلسات چهار، هشت و 12 ثبت شده و آزمون یادداری با شش روز تأخیر به عمل آمد. تحلیل داده های مرحله اکتساب با استفاده از تحلیل واریانس مرکب (سه آرایش مکانی * سه دفعات اندازه گیری * دو جنسیت) نشان داد که آرایش مکانی بر اجرای مهارت طناب زنی تأثیر دارد ( P=0.001 ) و عملکرد در آرایش مکانی زوجی و گروهی بهتر است؛ اما اثر جنسیت معنادار نمی باشد. نتایج تحلیل واریانس دوطرفه (دو جنسیت * سه آرایش مکانی) در مرحله یادداری نیز نشان دهنده برتری آرایش مکانی زوجی و گروهی نسبت به انفرادی ( P=0.001 ) و عدم تفاوت بین آرایش زوجی و گروهی می باشد. لازم به ذکر است که اثر جنسیت معنادار نمی باشد. بر اساس نتایج و دشواری مهارت طناب زنی بهتر است که در آموزش این مهارت از تمرینات انفرادی استفاده نشود و از مزایای تمرین دو نفره و گروهی مانند یادگیری مشاهده ای، فعال سازی نرون های آینه ای و غیره بهره برداری گردد.