سمیه کیارسی

بررسی چگونگی یادگیری پنهان رسانه ای کودکان همواره یکی از مهم ترین مسائل موجود در نظام تربیتی کشور بوده است . بر این اساس محققان در پژوهش حاضر به تحلیل تجربه زیسته دانش آموزان از یادگیری پنهان رسانه ای پرداخته اند. در پژوهش حاضر ، از رویکردی کیفی از نوع روش پدیدارشناسی توصیفی، و روش گردآوری اطلاعت اَسنادی-کتابخانه ای، بهره برده شد. میدان پژوهش، شامل 15 شرکت کننده (10پسر و 5 دختر) از دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان دزفول در زمستان 1399 بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه با آن ها تا رسیدن به سطح اشباع نظری ادامه یافت. ابزار پژوهش، مصاحبه ی عمیق نیمه ساختاریافته محقق ساخته بوده و تحلیل مصاحبه ها به روش هفت مرحله ای کلایزی تحلیل و مقوله بندی شده اند. یافته های پژوهش شامل 3 مضمون اصلی: 1) یادگیری درباره عناصر فریبنده محتوایی، 2) یادگیری درباره تکنیک های فریبنده تولید، 3 ) یادگیری درباره انگیزه و اهداف تولیدگان و نیز 12 زیر مضمون بود. براساس یافته های پژوهش می توان گفت که یادگیری پنهان دانش آموزان از ویدئوگیم ها و انیمیشن ها در شکل دهی نگرش و رفتار آموزشی آن ها نقش به سزایی دارد. از این رو، شناسایی مولفه های مذکور و سپس برنامه ریزی و ارایه راهکارهای مناسب جهت پرورش مهارت های تفکری سطح بالا و پیچیده در دانش آموزان، ضروری به نظر می رسد.

ارزیابی درونی در نظام آموزش عالی از جمله سازوکارهای بهبود کیفیت است، بنابراین دانشگاه ها به منظور فراهم ساختن شرایط ارتقاء مستمر کیفیت خود باید پیوسته مورد ارزیابی قرار گیرند. پژوهش حاضر با هدف توسعه و بهبود کیفیت گروه های آموزشی دانشگاه آزاد شادگان از طریق ارزیابی درونی صورت گرفته است. روش تحقیق از نوع پژوهش ارزشیابی و رویه گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل 2518 نفر با هفت زیر جامعه آماری بود که از میان آنان نمونه ای 633 نفری با روش سرشماری کامل برای مدیران گروه و اعضای هیأت علمی، کارکنان اداری، مسؤولین کتابخانه و نمونه گیری از جامعه دانشجویان و فارغ التحصیلان بر اساس جدول مورگان انتخاب شد. ابزار تحقیق شامل پرسش نامه محقق ساخته، مصاحبه و چک لیست بوده که سؤالات آن با توجه به رسالت و اهداف گروه های آموزشی در راستای هفت عامل، سی وپنج ملاک و صد و چهار نشانگر تدوین گردیده؛ روایی ابزارها روایی محتوایی بوده؛ پایایی ابزارها با ضریب آلفای کرونباخ بین 86/0 تا 94/0 به دست آمده است. نتایج ارزیابی نشان داد که عامل دانش آموختگان در سطح نامطلوب و بقیه عوامل در سطح نسبتاً مطلوب قرار دارند. به طورکلی وضعیت گروه ها در سطح نسبتاً مطلوب ارزیابی شد.

در دنیای امروز رسانه ها به یکی از اجزای اصلی جوامع بشری تبدیل شده اند، بنابراین آموزش سواد رسانه ای یکی از ملزومات اساسی برای همه مخصوصاً مخاطبان جوان محسوب می گردد. هدف اصلی از آموزش سواد رسانه ای را می توان دسترسی، تجزیه وتحلیل و تولید ارتباط در اشکال گوناگون رسانه ای و مصرف انتقادی محتوای رسانه ها، کسب مهارت در مدیریت اطلاعات، شناخت تأثیرات ممکن در استفاده از رسانه ها و افزایش پتانسیل جهت انجام گفتمان دموکراتیک در جامعه جهانی دانست. اگر سواد رسانه ای را علم تنظیم کننده روابط میان مخاطب و رسانه ها بر اساس هنجارهای درونی شده بدانیم، نباید از بررسی جایگاه آن در سیاست های رسانه ای کشورها غافل شویم. در این پژوهش، بر اساس اصول برنامه سواد رسانه ای انتقادی و مؤلفه های مطرح در آن و روش اسنادی- تحلیلی، اسناد وزارت آموزش وپرورش به عنوان یکی از مهم ترین نهاد فرهنگی و آموزشی موردبررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشترین میزان توجه در اسناد وزارت آموزش وپرورش، از میان مؤلفه های سواد رسانه ای انتقادی، تنها به مؤلفه فهم و درک انتقادی بوده و برای ارتقای مؤلفه توانایی ارتباطی، هیچ سیاستی تدوین نیافته است.

با توجه به نفوذ رسانه ها در عرصه های مختلف زندگی کودکان، بالا بردن آگاهی رسانه ای آن ها به مثابه تحلیل و ارزیابی محتوای رسانه های مختلف، فهم انگیزه های تولیدکنندگان و نیز بررسی تأثیرات رسانه ها بر مصرف کنندگان ضروری به نظر می رسد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر اجرای برنامه درسی فلسفه برای کودکان (P4C) در آگاهی از پدیده خشونت رسانه ای و کلیشه های جنسیتی- اجتماعی موجود در رسانه های محبوب دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهر دزفول است. این پژوهش در مجموعه تحقیقات شبه آزمایشی قرارگرفته و از طرح پیش آزمون- پس آزمون، با گروه گواه استفاده شد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، 50 دانش آموز پسر پایه پنجم ابتدایی، در دو گروه 25 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. آزمودنی های گروه آزمایش طی 20جلسه هفتگی، به مدت یک ساعت در اجتماع پژوهشی به بحث درباره محتوای رسانه های محبوبشان همچون گیم ها در جهت آگاهی از پدیده خشونت رسانه ای و کلیشه های جنسیتی- اجتماعی پرداختند (به گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نشد). به منظور ارزیابی اثربخشی، دو متغیر وابسته آگاهی از پدیده خشونت رسانه ای و آگاهی از کلیشه های جنسیتی- اجتماعی موجود در برخی از گیم ها و انیمیشن های محبوب کودکان موردسنجش قرار گرفت. ابزار اندازه گیری این متغیرها پرسشنامه محقق ساخته بود. نتایج تحلیل کواریانس حاکی از آن است که آموزش برنامه درسی P4C در بالا بردن آگاهی از پدیده خشونت رسانه ای و کلیشه های جنسیتی - اجتماعی تأثیر معنادار می گذارد و آن ها را ارتقا می دهد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر انیمیشن های داستانی بر رشد اجتماعی و سازگاری اجتماعی در دانش آموزان کم توا ن ذهنی آموزش پذیر 14- 8 ساله شهرستان دزفول در سال تحصیلی 94-1393 است. روش پژوهش، شبه تجربی بود که با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری، کلیه دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر مشغول به تحصیل در مدرسه استثنایی سوده به تعداد 70 نفر بود. نمونه پژوهش، 40 نفر از دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر دختر و پسر با طیف بهره هوشی 60 الی 74 بود که به صورت تصادفی ساده، انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. ابزارهای پژوهش شامل آزمون ریون رنگی کودکان، مقیاس رشد اجتماعی وایلند و پرسش نامه سازگاری اجتماعی کودکان بود. پایایی آزمون های رشد اجتماعی و سازگاری اجتماعی از طریق آلفای کرونباخ به ترتیب 0/75 و 0/77 به دست آمد. گروه آزمایش 22 جلسه مداخله گروهی (تماشای داستان های الکترونیکی با انیمیشن) دریافت کرده و در مقابل، گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل تحلیل واریانس مانکوا انجام شد. مقایسه نتایج آزمودنی ها در پس آزمون، نشان داد که میانگین رشد اجتماعی و سازگاری اجتماعی گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه افزایش معنی داری یافته بود. بنابراین، نتیجه گرفته می شود که انیمیشن های داستانی بر رشد و سازگاری اجتماعی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر تأثیر مثبتی دارند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تدریس مبتنی بر تکنیک انیمیشن، تصاویر گرافیکی پویا و ایستا بر پیشرفت تحصیلی درس علوم بود. این تحقیق کاربردی و از نوع شبه آزمایشی بود. نمونه پژوهش شامل 77 دانش آموز دختر پایه پنجم ابتدایی شهرستان دزفول است که در سال 94-1393 مشغول به تحصیل بوده و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، نمونه موردنظر در قالب سه گروه آزمایش (25 نفر در گروه آموزش مبتنی بر تکنیک انیمیشن، 26 نفر در گروه آموزش مبتنی بر تصاویر گرافیکی پویا و 26 نفر نیز در گروه آموزش مبتنی بر تصاویر گرافیکی ایستا) به صورت تصادفی جایگزین شدند. هر سه گروه آزمایش هرکدام به مدت 12 جلسه آموزش خاص خود را دریافت کردند. ابزار جمع آوری داده ها آزمون محقق ساخته پیشرفت تحصیلی بود. داده های حاصل از آزمون مرجع پیشرفت تحصیلی، با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی بن فرونی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند و نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که روش تدریس مبتنی بر تکنیک انیمیشن در سطح (0/05=P) نسبت به روش های مبتنی بر تصاویر گرافیکی پویا و ایستا، مؤثرتر بوده است.