غلامرضا ملکی

سه عنصر اصلی در نظام بودجه ریزی عملیاتی: برنامه ریزی، محاسبة بهای تمام شده و ارزیابی عملکرد می باشد. گزارش گیری دقیق، صحیح و منطبق با واقعیت ، همچنین ساز و کارها و رویه های دقیق، علمی و عملی به منظور سنجش پیشرفت عملیات و تحقّق اهداف، از ملزومات اساسی در موفقیت بودجه بندی عملیاتی است. هدف اصلی تحقیق، شناسایی موانع گزارش گیری دقیق عملکرد بودجه عملیاتی در آجا و تبیین راهکارهایی برای رفع آن ها می باشد؛ لذا این موانع در چهار گروه موانع فنی، موانع مهارتی، موانع ساختاری و موانع مکانیزمی دسته بندی شده و ضمن شناسایی شاخص ها، اهمیت آن ها مورد سنجش قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس رویکرد آمیخته انجام گرفته است؛ یعنی از روش های کیفی (مصاحبه با صاحب نظران و اسناد و مدارک کتابخانه ی) و کمی (روش آزمون میانگین برای داده های 131 پرسشنامه شامل 12 سوال با ضریب آلفای کرونباخ برابر 887/0) به طور هم زمان استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که موانع مهارتی، بیشترین اهمیت را داشته و پس از آن به ترتیب موانع فنی، موانع ساختاری و موانع مکانیزمی دارای اهمیت هستند. همچنین راهکارهای رفع موانع بر اساس یافته های تحقیق و نظرات خبرگان تبیین و پیشنهاد گردیده است.

به طور کلی سه عامل انسانی، فنی و اقتصادی در افزایش کارایی نقش دارند. آموزش به عنوان یکی از وظایف مهم در کلیه نهادها است به طوری که آموزش نیروی انسانی، باعث بالا رفتن بازده در شکوفایی و گسترش بهینه سازمان و همچنین در اعتلای فرهنگ عمومی جامعه نقش مؤثری را ایفا می کند. منظور از عوامل فنی، مجموعه شرایط و ویژگی هایی است که عامل انسانی نقشی در تولید و ایجاد آن نداشته ولی به شدت از آن ها تأثیر می پذیرد و بدین ترتیب بر میزان کارآیی نیروی انسانی مؤثر است. مقدار و کیفیت تجهیزات و ماشین آلات، مدیریت تولید، سازمان فیزیکی و عملی کار در رأس این شرایط قرار دارند. یکی دیگر از عوامل مؤثر بر کارایی، عوامل اقتصادی است که در این مورد باید به متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص های کلان توجه نمود که بیانگر وضعیت کلی اقتصاد می باشند. در اقتصادی که دچار رکود باشد، مسئله بیکاری بصورت یک مشکل حاد در می آید و اخراج پی درپی افراد شاغل در سازمان ها از پیامدهای رکود اقتصادی است. در چنین حالتی کارکنان به دلیل فشارهای ناشی از ترس اخراج شدن، نمی توانند با درجه کارآیی بالا کار کنند که در نهایت باعث کاهش کارآیی سازمان خواهد شد. در این مقاله تأثیر عوامل مذکور به منظور افزایش ارتقای کارایی بررسی شد. برگزاری دوره های آموزشی فنی و حرفه ای، وجود تجهیزات استاندارد چه از لحاظ کیفی و کمی، استفاده از روش های جدید انبارداری و شارژ انبار و اختصاص اعتبارات سرمایه ای از قبیل خرید تجهیزات و ماشین آلات یگانی و ابزارآلات تعمیراتی باعث ارتقای کارایی یگان های نگهداری و تعمیر می گردد.