سمیه عسکریان

انباشت فشارهای های روانی متعدد فردی، خانوادگی و اجتماعی در زندگی نوجوانان، می تواند منجر به شکل گیری آسیب های روانی و اجتماعی گردد. این مسئله لزوم توجه به پژوهش در زمینه روش های مقابله متناسب با فرهنگ دینی و اجتماعی را برجسته می کند. هدف پژوهش بررسی تأثیر آموزش مقابله دینی بر سلامت روان و تنظیم شناختی هیجان در دختران نوجوان است. طرح پژوهش از نوع «نیمه آزمایشی» بوده و جامعه آماری 45 تن از دختران نوجوان مراجعه کننده به مرکز مشاوره آموزش و پرورش هستند که براساس نمونه گیری در دسترس انتخاب و پس از یک جلسه مصاحبه تشخیصی و توجیهی، پیش آزمون (مقیاس سلامت روان و نظم جویی شناختی هیجان) اجرا گردید. پس از بررسی نتایج آزمون ها، 24 تن که کمترین نمرات را داشتند، در 2 گروه 12 نفره آزمایش و گواه به صورت تصادفی جایگذاری شدند. برای گروه آزمایش آموزش هشت جلسه مهارت های مقابله دینی اجرا گردید. سپس برای مقایسه اثر این مداخله، از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. تحلیل کوواریانس چندمتغیری با 90/0 معناداری آموزش را بر عامل های تنظیم شناختی هیجان نشان می دهد. همچنین در متغیر سلامت روان تأثیرگذاری با 81/0 نشان می دهد که آموزش مقابله دینی بر نشانگان سلامت روان موجب بهبود عملکرد شده است.

هدف این پژوهش شناسایی اثربخشی آموزش مهارت های مقابله با رویکرد اسلامی، بر حوزه سازگاری روان شناختی در مؤلفه های انطباق پذیری و مهارت های بین فردی و تاب آوری همسران جانبازان می باشد. پژوهش از نوع شبه آزمایشی و جامعه مورد مطالعه 70 نفر از همسران جانبازانی که فرزندشان در مدرسه ابتدایی پسرانه شاهد ناحیه 5 مشهد، سال تحصیلی 91-92 مشغول به تحصیل هستند. پرسش نامه تاب آوری کانر- دیویدسون و هوش هیجانی بار- آن، توسط همه 70 نفر تکمیل شد، سپس 30 نفر که پایین ترین نمره کسب نمودند، انتخاب و به روش تصادفی ساده به دو گروه گواه و آزمایش تقسیم شدند. برای گروه آزمایش، 10 جلسه آموزش مهارت های مقابله با رویکرد اسلامی برگزار گردید و سپس از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، آزمون تحلیل کوواریانس و همبستگی پیرسون انجام گرفت. تحلیل کوواریانس در سطح 01/ 0 معنادار است. این امر نشان می دهد که آموزش بر تاب آوری، مهارت های بین فردی و انطباق پذیری در همسران جانبازان اثربخش بوده است. همچنین اجرای آزمون همبستگی رابطه معناداری را بین متغیرها نشان داد. با توجه به نتایج این پژوهش، آموزش مهارت های مقابله با رویکرد اسلامی، جهت افزایش تاب آوری و انطباق پذیری و مهارت های بین فردی برای همسران جانبازان پیشنهاد می شود. این امر می تواند در ارتقای سطح سازگاری، بهداشت روانی و توانمندسازی آنها در مقابله با مشکلات مؤثر باشد.