فاخته ماهینی

امام علی(ع)، علم را بر دو نوع «مسموع» یعنی شنیده شده از خارج و «مطبوع» یعنی نشئت گرفته از عقل تقسیم می کند. بر این اساس، حافظه محوری و اندیشه محوری دو نگرش عمده حاکم بر روش های آموزش شمرده می شوند. هرچند امروزه بیشتر بر روش های اندیشه محوری تأکید می گردد، حافظه محوری نیز یکی از رویکردهای پرکاربرد به شمار می آید. نوشتار حاضر با هدف نشان دادن جایگاه و تفاوت های این دو رویکرد، با تأکید بر روایات منقول از امام علی(ع) به روش توصیفی ـ تحلیلی، نخست با تعریف دانش و خرد و رابطه میان آن دو، اهمیت آنها را در آموزش بررسی می کند، سپس به معرفی هریک از دو نگرش حاکم و روش های مورد حمایت آنها می پردازد. بررسی موضوع، اگرچه برتری به کارگیری تربیت عقلانی در آموزش را نشان می دهد، درعین حال، مشخص می کند که نباید روش تکرار و حافظه محوری را به طور کلی از نظر دور داشت.

هدف پژوهش بررسی رابطه و تأثیر متقابل دینداری و معناداری زندگی در بین دانشجویان کارشناسی دانشگاه آزاد واحد بوشهر بود که به روش پیمایشی انجام شد. داده ها از طریق پرسش نامه دینداری شجاعی زند (1384) و معناداری زندگی سراج زاده و رحیمی (1392) با ضریب پایایی به ترتیب 83/0 و 79/0 جمع آوری شد. حجم نمونه 328 نفر به روش در دسترس بود و داده ها با آزمون های همبستگی و رگرسیون تحلیل شد. یافته ها نشان می دهد دینداری با معناداری زندگی ارتباط مثبت و مستقیم دارد. اخلاقیات در دینداری بیشترین همبستگی را با معناداری زندگی داشته و هدف در معناداری بیشترین همبستگی را با دینداری دارد. تأثیر متقابل دینداری و معناداری زندگی بر یکدیگر نیز تأیید شد. بیشترین تأثیر مربوط به اخلاقیات بر ارزش و کمترین مربوط به شرعیات بر ارزش است. برای تأثیر متقابل بیشتر دینداری و معناداری زندگی می بایست دینداری از سطح اسلام به ایمان ارتقا یابد.

هدف تحقیق، تحلیل هستی شناسانه و معرفت شناسانه «باید» و نسبتش با تربیت اخلاقی در اندیشه کانت بود که به روش استنتاجی انجام شد. حوزه پژوهش آثار تالیفی و تحقیقی دیدگاه های کانت بود که از طریق فیش برداری، کدگذاری، تحلیل موضوعی و مقوله بندی قیاسی مرور شد. روایی تحقیق با مطالعه منابع متعدد و توجه به مبتنی بودن یافته ها بر موضوع حاصل شد. پایایی با طی مراحل شناسایی منابع مرتبط، جمع آوری، ثبت و تلفیق داده ها، تشکیل واحدهای تحلیل، تدوین مقوله ها و زیربخش ها و مرور و مقایسه آنها، استخراج گزاره ها و نتیجه گیری محقق گردید. در هستی شناسی، نسبت باید با واقعیت و خداشناسی و در معرفت شناسی، ابزار شناخت آن به دست آمد. گزاره ها عبارتند از: «باید واقعیت عینی دارد»؛ «دین تأییدکننده تکالیف اخلاقی است»؛ «عقل کاشف بایدهاست». عوامل تأثیرگذار بر سلوک عملی فرد را قیاس بین گزاره های واقعی و هدفهای تربیتی تعیین کرد: «درک واقعیت های اخلاقی عینی» و «شناخت بایدها با استفاده از عقل». نتایج نشان داد شناخت ارزش ها و پیروی از بایدها بستگی به توانایی عقلانی افراد دارد و هر کدام از مؤلفه های تأثیرگذار بر سلوک فرد، دلالت هایی مانند پرورش هنرهای عقلی دارد. فراهم شدن این زمینه ها در نظام آموزشی به فراگیران کمک می کند تا با استمداد از نیروهای عقلانی به ارزش گذاری صحیح مسائل بپردازند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر برنامه درسی پنهان بر اشتیاق تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه در دانش آموزان پایه چهارم تا ششم ابتدایی بوشهر بود. روش انجام پژوهش، از نوع توصیفی – پیمایشی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه چهارم تا ششم ابتدایی شهرستان بوشهر در سال تحصیلی1399-1398 بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی تعداد 375 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، 3 پرسشنامه برنامه درسی پنهان با 30گویه، پرسشنامه اشتیاق تحصیلی با 17 گویه و پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه با 27 گویه، که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 807/ برای پرسشنامه برنامه درسی پنهان،750/ برای پرسشنامه اشتیاق تحصیلی و 898/ برای پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه بدست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آزمون t تک نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها نشان داد که تاثیر برنامه درسی پنهان و مولفه های ساختار فیزیکی مدرسه، جو اجتماعی، روابط موجود در مدرسه، فناوری اطلاعات و ارتباطات و مکانیسم تشویق و تنبیه بر روی اشتیاق تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه مثبت و معنادار بود. همچنین وضعیت برنامه درسی پنهان در حد نسبتا مطلوب و میانگین اشتیاق تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه بالاتر از حد متوسط بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی تجربه زیسته معلمان و دانش آموزان دوره ابتدایی شادگان از مشکلات دوزبانگی دانش آموزان در سال 1400 بود. در این پژوهش از رویکرد کیفی و راهبرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. جامعه تحقیق را کلیه معلمان و دانش آموزان مدارس شادگان (استان خوزستان)  تشکیل دادند. روش انتخاب مشارکت کنندگان هدفمند بود و نمونه گیری تا زمان رسیدن به اشباع ادامه یافت. این تعداد شامل 6 معلم (3 زن و 3 مرد)  و 6 دانش آموز (3 دختر و 3 پسر) دوزبانه در دوره ابتدایی بود. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل کلایزی استفاده شد که شامل هفت مرحله بود. یافته ها چهار مضمون اصلی را به دست داد که هر کدام شامل تعدادی مضامین فرعی بودند. مضمون اول مسائل و مشکلات روان شناختی با درون مایه های فرعی احساس حقارت و ناامیدی و تجربه سردردگمی و ابهام بود. مضمون دوم مسائل زبانی با درون مایه های فرعی عدم ادراک و فهمیدن مطالب آموزشی و مشکل در خواندن و نوشتن بود. مضمون سوم مسائل تحصیلی- آموزشی با درون مایه های فرعی افت و کاهش پیشرفت تحصیلی و افزایش مسئولیت های معلمان بود و چهارمین مضمون عوامل ساختاری و محیطی با درون مایه های فرعی عوامل اقتصادی و محیطی، عدم سازگاری شیوه ارزشیابی با توانایی دانش آموزان دوزبانه و کمبود مهارت های زبانی خانواده های دوزبانه بود. نتیجه اینکه تجربه زیسته معلمان و دانش آموزان ابتدایی از مشکلات دوزبانگی یک تجربه چندبُعدی از مسائل روان شناختی، زبانی، ساختاری و محیطی است که به نظر می رسد برای بهبود آن لازم است همکاری های فرهنگی خانواده ها در سطح گسترده تری جلب گردد.

امروزه یکی از مهمترین چالش های دانشگاه ها، آموزش رشته های دانشگاهی؛ از جمله حسابداری است. از چالش های مهم قرن بیست و یکم، چگونگی تربیت دانشجویانی است که از آمادگی لازم برای رویارویی با جامعه پویا و در حال تغییر برخوردار باشند. فرآیند یادگیری حسابداری باید به گونه ای طراحی شود که بتواند توانایی تفکر انتقادی دانشجویان را توسعه دهد. بدین جهت ارائه مدل بکارگیری شیوه تفکر انتقادی در آموزش حسابداری در دانشگاه های کشور مورد توجه محققین بوده است. پژوهش حاضر در دو مرحله کیفی و کمی انجام شد: در مرحله کیفی، با استفاده از ادبیات تحقیق و نظر خبرگان، عوامل مؤثر بر آموزش حسابداری با رویکرد تفکر انتقادی شناسایی و دسته بندی شدند؛ در مرحله کمی، مدل به دست آمده با مدل سازی معادلات ساختاری آزمون شد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی، شامل اساتید برجسته حسابداری ودر بخش کمی، شامل اساتید و دانشجویان دکترای حسابداری دانشگاه ها بودند. حجم نمونه در مرحله کیفی، 12 نفر و در مرحله کمّی، شامل 286 نفر بود. نتایج حاصل از عناصر الگوی استخراج شده نشان داد که شرایط علی بر شرایط محوری؛ شرایط محوری، زمینه ای، مداخله گر بر راهبردها، و راهبردها بر پیامدها تاثیر معناداری داشته اند. همچنین نقش میانجیگری موثر شرایط محوری و عوامل راهبردی تایید شد. نتایج حاصل، بدین مفهوم است که مدل ارایه شده همه عوامل در جایگاه های علت و معلولی، نقش موثری دارند. در پایان شاخص اصلی مدل پارادایمی داده بنیاد از برازش مطلوبی برخوردار بوده است. نتایج این تحقیق، می تواند الگویی راهبردی و کاربردی برای مدرسین و آموزشکده های آموزش حسابداری باشد.

پژوهش حاضر به منظور تعیین اثربخشی آموزش زبان امکان بر اجتناب شناختی و تفکر فلسفی دانش آموزان دختر مدارس تیزهوشان اجرا شد. این پژوهش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را 388 نفر از دانش آموزان دختر مدارس تیزهوشان استان گلستان تشکیل دادند. برای تعیین حجم نمونه ابتدا با توجه به جدول کرجسی-مورگان و با روش نمونه گیری تصادفی، 185 نفر برای غربالگری اولیه انتخاب شدند و به پرسشنامه های اجتناب شناختی و تفکر فلسفی پاسخ دادند. 45 نفر دارای اجتناب شناختی بالا و تفکر فلسفی پایین بودند که از میان آن ها 30 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه به صورت هفتگی و آنلاین از طریق شبکه آموزش شاد (هر جلسه 25 دقیقه) تحت آموزش زبان امکان قرار گرفت. برای تحلیل داده های پژوهش از روش آماری کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد بین میانگین های پس آزمون دو گروه آزمایش و کنترل تفاوتی معنی دار وجود دارد؛ بدین معنی که آموزش زبان امکان سبب کاهش میزان اجتناب شناختی و افزایش تفکر فلسفی دانش آموزان مدارس تیزهوشان استان گلستان شد.

مقدمه: چون هدف تربیت اجتماعی و اخلاقی رفاه افراد از طریق رشد ارزش های درونی است و بایدها و نبایدها را شامل می شود، شناخت عینیت «باید» لازم است. هدف تحقیق، شناخت مولفه های رفاه اجتماعی مبتنی بر دلالت های تربیت اخلاقی و اجتماعی مفهوم باید از دیدگاه کانت بود. روش: تحقیق کیفی بود و با رویکردهای تحلیل زبانی و استنتاجی انجام شد. باید از سه جنبه معناشناسی، هستی شناسی و معرفت شناسی تحلیل و ارتباطش با هدف های تربیتی استنتاج و دلالت های تربیتی تعیین شدند. دلالت ها در ترکیب با اصول جامعه ایده آل از دیدگاه کانت (آزادی، برابری و استقلال) مولفه هایی برای رفاه اجتماعی به دست داد. اطلاعات از طریق منابع چاپی و دیجیتالی گردآوری شد. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، کدگذاری موضوعی با استفاده از نظام مقوله بندی قیاسی بود. یافته ها: عوامل تربیتی تأثیرگذار بر رفتار فرد عبارتند از: اطاعت از قانون، عمل طبق تکلیف، دستور عقل و اراده نیک، درک واقعیت های اخلاقی و شناخت بایدها با عقل. دلالت های تربیتی از جنبه هدف و نقش فرد نیز در ترکیب با اصول سه گانه کانت راهنماهای رفاه اجتماعی را در ده مولفه خودآیینی، اطاعت، انضباط و تکلیف پذیری، شناخت عقلانی تکالیف و پیروی از قوانین برای برخورداری از آزادی، صداقت، حسن معاشرت و پیروی از ارزش ها برای برابری و پیروی از اصول و عمل طبق واقعیات برای داشتن استقلال به دست داد. بحث: پیروی از بایدها بستگی زیادی به توانایی عقلانی افراد دارد. هر کدام از مؤلفه های تأثیرگذار بر سلوک عملی فرد، دلالت های آشکاری برای تعلیم و تربیت دارد از جمله پرورش عقل و هنرهای عقلی. نتیجه چنین تربیتی در ابعاد اخلاقی و اجتماعی فراهم کردن شرایط رفاه برای تمام افراد جامعه است.

هدف اصلی این پژوهش شناسایی مولفه های یادگیری موثر کودکان کلاس اولی در شرایط کرونا از دیدگاه والدین مدارس خاص شهر بوشهر بود. جامعه آماری شامل تمامی والدین دانش آموزان کلاس اولی مدارس ابتدایی خاص ( شاهد، فرهنگیان و هیات امنایی) شهر بوشهر در پایان سال تحصیلی 98-99 بود که بنا بر آمار رسمی تعداد آنان 2000 نفر بود و با استفاده از جدول مورگان تعداد 322 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و ابزار تحقیق پرسشنامه بود که سوالات آن توسط محققان و با تعدادی از معلمان با روش دلفی ساخته شد و با نه مولفه موثر در یادگیری دانش آموزان کلاس اولی به توافق رسیدند. روایی به روش اعتبار محتوایی و پایایی آن87% حاصل شد. نتایج نشان داد والدین به ترتیب برقراری ارتباط موثر با کودک، تدریس خوب با تولید محتوای خلاق، همراهی والدین با معلم در جهت تحقق اهداف آموزشی و تربیتی، بازخورد به موقع و رصد میزان یادگیری کودکان،انجام و ارسال به موقع تکالیف، حضور مجازی والدین در جلسات توجیهی آموزشی و تعامل خوب با معلم، شناخت معلم از ویژگی های روحی – روانی کودکان و همراهی والدین در توجه به تفاوت های فردی آنان، تشویق به موقع و اهدا جوایز به کودکان خلاق و تکالیف مهارت محور و عملکردی را موثرترین مولفه در یادگیری موثر کودکان کلاس اولی می دانند.