محمدهادی یدالله پور

محمدهادی یدالله پور

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۱ مورد.
۱.

موعودگرایی در قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۴

کلید واژه ها: نجات مسیح عهدین مقایسة تطبیقی ماشیح موعودگرایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
تعداد بازدید : ۱۳۲۹
یکیازباورهایدینیکهوجهمشترکآموزه هایوحیانیبه شمارمی رود، «موعودگرایی» استکهاینمقالهباعنوان «موعودگراییدرقرآنوعهدین»تلاشنمودهاستتابادقّتوژرفکاویبهروشتطبیقیآنراموردبررسیو تحلیلقراردهدوبهنشانه هاوامیدهاییکهدرجهتباورداشتموعوددراسلام،یهودومسیحیّتباتأکیدبرکُتُبمقدّسآنانوهمچنینبهنقاطاشتراکوافتراقسهدیناسلام، یهودومسیحیّتدراعتقادبهمنجیموعودپرداختهاستکهلاجرمتفکّربرتراسلاموامتیازاتاسلامازمیانایننگرشتطبیقینمودارخواهدگشت.
۲.

عناصر کرامت ستیز از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلید واژه ها: قرآن انسان کرامت عناصر کرامت ستیز

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
تعداد بازدید : ۱۲۳۳ تعداد دانلود : ۶۸۵
انگاره های انسان شناختی یکی از مقولات بنیادی در اندیشه معاصر است. نوشتار حاضر پس از معناشناسی «کرامت»، «انسان» و «کرامت انسان» در نظام معنایی قرآن، می کوشد به عناصر کرامت ستیز در گفتمان قرآن دست یابد. از دیرباز به مبحث کرامت انسان و عناصر کرامت ستیز در منابع دینی پرداخته شده است؛ اما چون امروزه این مقوله با مباحث حقوق بشر رابطه ای ناگسستنی یافته، ضرورت بازشناسی، تحلیل و تبیین آن در دیدگاه قرآن کریم برای پرسش های پیش رو در عصر حاضر بیش از هر زمان احساس می شود. عناصر کرامت ستیز در دو بعد فردی و اجتماعی تحلیل می شود. این عناصر عبارت اند از: درک نادرست از انسان، احساس کهتری، خودبزرگ بینی، شهوت پرستی، ظلم و بی عدالتی، استبداد و استبدادزدگی، تهدیدهای امنیتی، آسیب رسانی به حیثیت اجتماعی افراد مانند منت گذاری، تجاوز به حریم خصوصی افراد، تمسخر، تهمت و افترا و تبعیض که در این نوشتار به تفصیل به آن ها اشاره شده است.
۳.

ویژگی های زبان قرآن با تأکید بر آراء آیت الله خویی(ره) و آیت الله معرفت(ره)

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۷ 9 - 27

کلید واژه ها: زبان قرآن آیت الله خویی آیت الله معرفت تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۷ تعداد دانلود : ۴۶۶
زبان قرآن از مؤلفه های اصلی متن قرآنی است و تشخیص این امر که زبان قرآن چگونه زبانی است، به نحو بنیادین در فهم و تفسیر قرآن اثرگذار است. از این رو، پرسش از زبان قرآن، امروزه از جمله مباحث مهم در حوزه فهم و تفسیر قرآن کریم است. پرسش اساسی در این پژوهش آن است که منطق و شیوه زبان قرآن چیست؟ و خداوند در ابلاغ پیام هدایت انسان از چه سبک و شیوه ای استفاده کرده و این پیام الاهی دارای چه ویژگی هایی است؟ در این پژوهش که با روش تحقیق تحلیلی توصیفی انجام پذیرفته است، نظرگاه دو قرآن پژوه معاصر؛ آیت الله خویی(ره) و آیت الله معرفت(ره) در باب زبان قرآن مورد توجه و بررسی قرار می گیرد. به باور این دو قرآن پژوه، زبان قرآن از حیث مخاطب با مراتب تشکیکی خود همه انسان ها، اعم از عامیان و فرهیختگان را در بر می گیرد همچنین این زبان، همه طیف های آدمیان با فاصله های گوناگون اعتقادی و رفتاری، اعم از گمراهان و ایمانیان متوسط تا مقربان و برگزیدگان خدایی را فرا می گیرد. هدف غایی زبان قرآن در یک نگاه کلی، «رهنمونی» و «هدایت گری» است. در عین حال قرآن همانند هر صاحب اصطلاحی زبان ویژه خود را دارد، واژه ها و تعبیرات را در مفاهیمی استعمال می کند که خود اراده کرده است.
۴.

نقد مقاله «پیمان الست و نقد دیدگاه های مفسران درباره آیه میثاق»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۸۵)

کلید واژه ها: آیات ألست روایات ذر میثاق شهود بنی اسرائیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۱ تعداد دانلود : ۵۶۷
«آیات ألست» که به عنوان «آیه میثاق» شناخته می شود، از دشوارترین و پیچیده ترین آیاتی است که در میان مفسران به اختلاف تفسیر شده است. مقاله «پیمان الست و نقد دیدگاه های مفسران... » از جمله نوشتارهایی است که تلاش نموده بر اساس آخرین تحقیقات و پژوهش ها در خصوص تفسیر «آیات ألست»، دیدگاه برگزیده خود را عرضه نماید. با این حال به نظر می رسد آنچه به عنوان نظریه «عالم شهود» ارائه شده، با نقدهای جدّی روبه رو است؛ به گونه ای که پذیرش این دیدگاه را دچار مشکل می کند. ازاین رو پژوهش انتقادی حاضر تلاش دارد با تحلیل محتوای مقاله مذکور، ضمن بیان نقاط قوت و ضعف آن، راه برون رفت از پیچیدگی ها و معضلات فهم و تفسیر آیات محل بحث را روشن نماید. تدبر و تأمل در فرازها و مفردات آیات، مهم ترین شرط فهم قرآن است؛ شرطی که مقاله مورد اشاره با وجود توجه به آن، در مقام عمل، کمتر به مقصود واقعی آن توفیق یافته است.
۵.

تأویل از دیدگاه آیت الله معرفت و ابن شهر آشوب مازندرانی

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۹ 131 - 153

کلید واژه ها: تأویل تنزیل آیت الله معرفت ابن شهر آشوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۱ تعداد دانلود : ۳۰۲
تأویل از واژگان پُر رمز و راز قرآن کریم است که در فهم آموزه های قرآنی نیز نقش بسزایی دارد. نگاهی اجمالی به تاریخ تأویل نزد قرآن پژوهان، حکایت از آن دارد که این واژه، روزگاران پُر فراز و نشیبی را در گستره تعریف گذرانده و آیات قرآن و روایات متعدد نیز بر رازگونه ماندن آن، تأثیر داشته است. نوشتار پیش رو که به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته، در پی آن است تا به بررسی نظرات آیت الله معرفت و ابن شهر آشوب مازندرانی در این باره بپردازد و به تحلیل آن ها بنشیند. بازخوانی تعریف تأویل و ارزیابی کارکرد تفسیری آن از دیدگاه این دو قرآن پژوه برجسته، از اشتراکات و افتراقات قابل تأملی میان آنان حکایت دارد. بررسی ها نشان می دهد که ابن شهر آشوب بر خلاف آیتالله معرفت -که برای واژه تأویل تعاریف لغوی و اصطلاحی در نظر گرفته- صراحتاً به تعریف این واژه روی نیاورده است و هم چون مفسران نخستین، تفسیر و تأویل را به یک معنا دانسته و با استناد به معیارهای مطمئن، به تبیین آیات مشکل و متشابه قرآن همت گمارده است. آیت الله معرفت نیز تلاش بسیاری در بازشناسی تأویل و ارائه معنای دقیق آن از منظر شیعه نموده است که این معناشناسی می تواند با تکیه بر آیات و روایات و قرائاتِ مفسران گذشته، صفحه تازه ای از صحنه پُر فراز و نشیب تعریف این واژه رمزآلود را رقم زند.
۶.

بررسی تطبیقی تجرد روح از دیدگاه قرآن و روان شناسی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 77-94

کلید واژه ها: قرآن تجرد روح روان شناسی مرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۲۶۶
چیستی حقیقت انسان از دیرباز مورد توجه اندیشمندان مذاهب و مکاتب گوناگون بوده است. اما اختلاف نظرهایی در مسئله چیستی روح، به ویژه تجرد و مادیت وجود دارد که تلقی هریک از این دو، در این مسئله باهم متفاوت است. برخی از آنان وجود روح غیرمادی را پذیرفته و کاری به اثبات آن ندارند و عده ای وجود روح مادی را پذیرفته و گروه دیگر، که به آنها روان شناسان الحادی می گویند، به طور کلی روح را منکر شده اند، از این رو روان شناسی دیدگاه واحدی وجود ندارد. اما از منظر قرآن، انسان ترکیبی از جسم و روح است. روحی مجرد و موجود مستقلی که دارای حیات و از ملکوت است؛ حقیقتی واحد که دارای مراتبی است. ازآنجاکه در میان اندیشمندان، بحث تجرد یا مادیت روح محل نزاع است، بحث چیستی آن حائز اهمیت است. این نوشتار تلاش دارد تا به روش تحلیلی توصیفی، به تبیین دیدگاه مکاتب روان شناسی در مسئله روح پرداخته و آنها را با دیدگاه قرآن پژوهان مورد بررسی مقایسه قرار داده و این نتیجه حاصل شد که علم روان شناسی دیدگاه متناقضی به بعد روح دارد؛ برخی به طور کلی روح را نفی کرده اند؛بررخی معتقدند انسان دارای روح (نفس، روان وذهن) از یک سو و جسم (بدن) از سوی دیگر است.گروهی همانند قرآن پژوهان به روح، نفس و جسم اعتقاد و حتی به تجرد آن نیز ایمان دارند. بنابراین این دسته از روان شناسان با بسیاری از قرآن پژوهان دیدگاه یکسانی دارند و قائل به تجرد روح می باشند.
۷.

عادت ها و مهارت های مطالعه میان دانشجویان: مطالعه موردی دانشگاه علوم پزشکی بابل(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: راهبردهای آموزش در علوم پزشکی دوره دوازدهم آذر و دی ۱۳۹۸ شماره ۵ (پیاپی ۵۷) 1-8

کلید واژه ها: عادت های مطالعه مهارت های خواندن دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۳۲۴
مقدمه: یکی از عوامل تاثیرگذار بر بهبود و توسعه عملکرد تحصیلی دانشجویان عادت ها و مهارت های مطالعه آنان است. هدف از این تحقیق تعیین عادت ها و مهارت های مطالعه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بابل بود. روش: تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی بود که به صورت مقطعی در بین کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بابل در سال تحصیلی 1395-1396 انجام شد. 226 دانشجو به صورت تصادفی ساده از بین دانشکده های مختلف انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه عادت های مطالعه ( PSSHI ) استفاده شد. در بخش آماری نیز از آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس استفاده شد. یافته ها: عادت و مهارت مطالعه دانشجویان در حد متوسط و نسبتاً مطلوبی قرار داشت (62/83= M ). دانشجویان از لحاظ سال تحصیلی (p=.026) ، معدل آخرین ترم تحصیلی گذرانده شده (p=.002) و دانشکده محل تحصیل (p=.001) و مقطع تحصیلی (p=.001) دارای تفاوت معنی دار در عادات و مهارت های مطالعه بوده اند . نتیجه گیری: نمره کل عادت مطالعه در بین دانشجویان علوم پزشکی بابل در حد متوسط و نسبتاً مطلوب قرار دارد؛ اما تا رسیدن به وضعیت خوب و ایده آل فاصله وجود دارد. بنابراین باید راهکارهای مناسبی برای ترغیب و تشویق دانشجویان به مطالعه بیشتر و ایجاد عادت های مناسب مطالعه در آنان ارائه کرد.
۸.

بررسی مولفه های تحکیم خانواده در قرآن و روایات

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۸ 113 - 132

کلید واژه ها: قرآن روایات مولفه ها تحکیم خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۵۸۱
بی تردید عصر حاضر مولفه های جهان شناختی و انسان شناختی نوینی ارائه نموده است و انسان معاصر را با چالش های جدی در حوزه معرفت شناسی و خودشناسی مواجه نموده و آسیب های متعدد و اثرگذاری را در روابط با انسان های دیگر به ویژه در حوزه خانواده پدید آورده است. از آنجا که رویکرد انسان در عواطف و احساسات و رفتارهای وی، تأثیر فراوان دارد و شخصیت انسانی نیز در سه حوزه بینش، گرایش و روش زندگی وی شکل می یابد و خانواده هر فرد بطور مستقیم بدان تثبیت یا تزلزل می یابد، این نوشتار تلاش دارد تا به عناصر و عوامل موثر در تحکیم خانواده از منظر قرآن کریم بپردازد. انسان معاصر با نگاهی پیشینی به خود و مؤلفه های اثرگذار بر لذات و عواطف و تبلیغات شوم فضاهای آلوده، آسیب های جدی را در حوزه های روانی و اجتماعی تجربه کرده و می کند. این نوشتار که به روش تحقیق تحلیلی توصیفی انجام پذیرفته است، نشان داد که اصلاح نگرش به ازدواج و دادن بینش درست به نظام هستی و جهان آخرت و رعایت حریم های الاهی و بشری در زندگی مشترک و رعایت اعتدال در عواطف و کنترل هیجانات و احساسات در بعد گرایش و گروش و نیز تلاش در جهت بکاربستن مهارت های رفتاری لازم، در تحکیم پایه های خانواده بسیار موثر است. رعایت حیا و عفت و حفظ پوشش اسلامی و تعامل سازنده با همسر می تواند موجبات تعالی و استواری زندگی مشترک باشد. از آنجا که هر انسان در شکل گیری شخصیت خود تحت تدبیر و تاثیر اندیشه، عواطف و رفتارهای خویش است، عوامل تحکیم را در سه دسته فوق مورد ارزیابی و تحلیل قرار می گیرد.
۹.

بازخوانی حق تدین در آیات قرآن کریم با تأکید بر آیه «لا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 7-24

کلید واژه ها: آیه 256 بقره آیه لا اکراه حق تدین ارتداد جهاد ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۲ تعداد دانلود : ۲۹۹
حق تدین یکی از مباحث بنیادین در عصر حاضر به شمار می رود، این پژوهش در تلاش است تا بررسی نماید که اگر انسان در انتخاب دین مختار و آزاد است، احکامی مانند حکم ارتداد یا جهاد ابتدایی چگونه با این حق سازگاری دارد؟ تفسیر برخی آیات به ویژه آیه « لا إکْراهَ فِی الدِّین ...» رهنماگر آن است که از منظر قرآن کریم حق تدین از حقوق اساسی انسان به شمار می آید. مطالعه حاضر نشانگر آن است که خدای متعال پذیرش دین را اکراه ننموده و انسان را برای دینداری آزاد آفریده است و حکم ارتداد یا جهاد ابتدایی، هیچ تعارضی با آزادی عقیده و حق تدین ندارد اما در برخی موارد با درک نادرست از حقیقت حیات انسانی، دستیابی به حق تدین را با چالش جدی مواجه نموده است.
۱۰.

جایگاه دعا در سلامت معنوی از منظر قرآن با تکیه بر اندیشه های علامه طباطبایی

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 105-123

کلید واژه ها: قرآن دعا سلامت معنوی معنویت علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۳۲۲
دعا یکی از زیباترین آموزه های قرآنی است که در تمام ادیان و فرهنگ ها، وسیله ای برای رهایی از گرفتاری ها است و نقش بسزایی در سلامت معنوی انسان دارد . از سویی در دهه اخیر، رفتارهای مذهبی به عنوان مؤلفه های ارتقاء دهنده سلامت معنوی در اندیشه روانشناسان معاصر موردمطالعه قرارگرفته و پژوهشگران مختلف به دنبال شناسایی رفتارهایی برآمده اند که بیشترین تأثیر را در مؤلفه های سلامت و بهزیستی معنوی داشته اند ازآنجاکه علامه طباطبایی از مفسران برجسته عصر حاضر است ، پژوهش حاضر تلاش دارد تا به بررسی جایگاه دعا بر سلامت معنوی در حوزه های بینشی ،عاطفی و رفتاری، با تکیه بر اندیشه های علامه به روش توصیفی- تحلیلی بپردازد. پژوهش حاضر نشان داد، جایگاه دعا در حوزه های مختلف سلامت معنوی انسان مهم است و با تأثیر برگرایشات عالی انسان، موجب تسکین اضطراب و جلوگیری از انحرافات اعتقادی و دستیابی به سلامت معنوی گردیده؛ زمینه ساز نیل به کمال خواهد بود.
۱۱.

آسیب شناسی زبان قرآن

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱ 9 - 23

کلید واژه ها: زبان قرآن متون دینی فهم متن آسیب ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۴۰۹
مساله زبان قرآن از مباحث مهم در حوزه فهم و تفسیر قرآن کریم است و از موضوعات کلیدی چالش زا در این عرصه، «زبان دین » و پیوند عمیق آن با زبان قرآن است. «زبان دین » در طول تاریخ برای پژوهشگران و مفسران متون دینی کم و بیش مطرح بوده و اوضاع فکری جهان معاصر نگاهی ویژه بدان دوخته وابهام هایی را نیز در دل دین پژوهان پدید آورده است. اهتمام به تبیین زوایای زبان قرآن و هم چنین تعیین ویژگی های گزاره های قرآنی می تواند تأثیری بنیادین بر حل بسیاری از سوالات و چالش های معاصر بر جای نهد. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با شناخت آسیب های فرا روی زبان قرآن، عناصر آسیب رسان به فهم زبان قرآن را مورد ژرف کاوی قرار دهد و به برخی از انحرافات و آسیب های وارده که ناشی از عدم مداقّه و تعمق لازم در بررسی ساختارمعنایی قرآن بوده است، پرداخته، پاسخ های لازم را ارائه نماید. بررسی ها نشان می دهد که قرآن کریم دارای زبان و شیوه ای ساده و بی پیرایه است ولی در عین حال لازمه دست یابی به مفاهیم عالیه و محتوای ناب آن، غواصی در اقیانوس بیکران آیات الهی است؛ قرآن کریم دارای سطوح مختلفی است که لایه رویین آن بسیار ساده و دست یافتنی برای هر طالب معرفتی است و رسیدن به لایه های درونی آن تابع اسلوب ها و قواعد خاص تفسیری است.
۱۲.

قرآن و دعوت اهل کتاب به توحید کلمه؛ با تأکید بر دلالت تفسیری آیه 64 آل عمران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۰ ۱۲۴-۱۰۵

کلید واژه ها: آیه 64 آل عمران تفسیر کلامی توحید دعوت اهل کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۱۵۶
آیه 64 آل عمران بعد از تبیین توحید، بیان انحراف، تهدید و قهر در آیه مباهله، با روش مهرورزانه ای به تعامل میان خداباوران بر سه اصل توحید، ربوبیت الهی و پرهیز از شرک در نظر و عمل تأکید دارد. قرآن در مقابل واقعیت های تحریف شده در تعالیم پیامبران گذشته با استدلال ایستادگی و اعتقاد به تثلیث و تصلیب و فرزندخواندگی حضرت مسی× را نفی نموده است. بررسی آیه فوق نشان می دهد پس از جریان مباهله و عقب نشینی بزرگان مسیحیت و قبول جزیه، با خطاب «یا أَهْلَ الْکتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کلِمَهٍ سَوَاءٍ بَینَنَا وَ بَینَکمْ» آنان را به گوهر مشترک بین ادیان؛ یعنی توحید و نفی شرک و ربوبیت غیرخدا و تسلیم در برابر حق دعوت نموده است. از این رو می توان با تکیه بر این آیه، روابط و تعامل سازنده با تأکید بر مشترکات را بنا نهاد و هر آنچه که تخاصم و تحقیر در راه دعوت است را به بنیانی استوار از مبانی مشترک در روابط، به کناری نهاد. از سوی دیگر محتوای این آیه شئونات مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان که با وضع قوانین اجتماعی همراه است را نیز شامل است و بر اثبات مالکیت حقیقی و نفی ربوبیت غیرخدا و زدودن شرک از اندیشه و رفتار و تحقق امت واحده اسلامی دلالت دارد.
۱۳.

مبانی سلامت معنوی در اندیشه آیت الله جوادی آملی؛با تأکید بر تفسیر آیات مرتبط(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۷ ۸۱-۹۸

کلید واژه ها: تفسیر تربیتی معنویت سلامت معنوی علامه جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۱۹۳
سلامت معنوی از مباحث نوپدید در حوزه سلامت در عصر حاضر است که از آغاز دعوت نبی مکرم اسلام| در آموزه های اسلامی جایگاه ویژه ای داشته و در دوران معاصر نیز توسط سازمان جهانی بهداشت مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که مبانی سلامت معنوی در تفسیر قرآن نوعی حیات برتر و ملکوتی برخاسته از فطرت الهی است، کشف و تحلیل محتوایی می تواند به گشوده شدن رهیافتی متفاوت در حوزه سلامت معنوی برای پژوهشگران باشد. پژوهش حاضر بر آن است تا به روش تحلیلی توصیفی، مهم ترین مبانی سلامت معنوی در تفسیر قرآن را با تکیه بر اندیشه های علامه جوادی آملی تبیین نماید. پژوهش حاضر نشان داد مبانی سلامت معنوی در قرآن با نگاه توحیدی، در سه بعد نگرشی، عاطفی و رفتاری، با ابعاد مختلف سلامت پیوستگی دارد. نگاه جامع آیت الله جوادی آملی در تبیین و تفسیر مبانی سلامت معنوی می تواند به عنوان الگویی از معنویت الهیاتی و اسلامی جهت ارتقای سلامت در جوامع انسانی باشد.
۱۴.

طراحی و اعتبارسنجی پرسش نامه هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۷ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 51-67

کلید واژه ها: آموزش اعتبارسنجی بررسی پرسش نامه ها قرآن معنویت هوش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۱۶۰
سابقه و هدف: هوش معنوی ظرفیتی است که می تواند موجب افزایش انطباق پذیری فرد در زندگی شود. هدف پژوهش حاضر طراحی پرسش نامه هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی و تعیین ویژگی های روان سنجی آن بود. روش کار: این پژوهش از نوع مطالعات آزمون سازی و همبستگی است. جامعه آماری پژوهش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بابل بود که با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس 276 نفر از آنان انتخاب شدند و هم زمان پرسش نامه های هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی، سلامت عمومی، سلامت معنوی و هوش معنوی را تکمیل کردند. بررسی روایی این پرسش نامه ها از طریق ارزیابی روایی محتوایی، روایی صوری، روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی و روایی و روایی همگرا و روایی هم زمان با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون صورت گرفت. برای تعیین پایایی پرسش نامه نیز از آلفای کرونباخ و پایایی بازآزمایی استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که روایی محتوایی و صوری پرسش نامه هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی پذیرفتنی است. با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی دو عامل پنهان در پرسش نامه یافت شد و تحلیل عاملی تأییدی مؤید روایی سازه آن بود. همبستگی معنادار بین نمرات این پرسش نامه و پرسش نامه هوش معنوی گویای روایی هم زمان و همبستگی معنادار بین دو خرده مقیاس و نمره کل پرسش نامه گویای روایی همگرای آن بود. آلفای کرونباخ و پایایی بازآزمایی پرسش نامه نیز مطلوب بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از روایی و پایایی پرسش نامه هوش معنوی مبتنی بر آموزه های قرآنی می توان گفت این پرسش نامه ابزاری پایا و روا برای بررسی هوش معنوی بر اساس آموزه های قرآنی است و قابلیت استفاده در جامعه ایرانی دارد.
۱۵.

بررسی تطبیقی وجود منجی موعود در قرآن و عهدین

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ 106 - 77

کلید واژه ها: قرآن عهدین نجات منجی موعود مقایسه تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۱۴۶
یکی از باورهای دینی که وجه مشترک آموزه های و حیانی به شمار می رود، «نجات شناسی» است. یکی از آموزه های مهم حیاتی و نقطه مشترک همه ادیان- که از رهاورد تطبیق آن، دستاوردهای عظیم فکری و کاربردی نصیب جوامع بشری خواهد شد- مسأله «نجات و انتظار منجی» و چگونگی نگرش به فرجام جهان و تاریخ است. از این رو، امید به «آینده روشن» و «نجات انسان»، نقطه مشترک همه ادیان است که برخی از محقّقان، همین عطش و سوز فطری و دسته جمعی بشر را، بهترین دلیل بر وجود منجی ای می دانند که انسان را به نجات برساند و عطش او را سیراب کند؛ زیرا، عطش انسان، بهترین گواه بر وجود آب در هستی است. مسأله نجات از دیدگاه یهود؛ یعنی نجات قوم یهود توسط ماشیح از نسل داوود پادشاه در سرزمین صهیون، و از دیدگاه مسیحیت نجات از گناه و مرگ ابدی، و از دیدگاه اسلام نجات از تمام آلام روحی و جسمانی عالم پس از مرگ است. پژوهش حاضر به این نتیجه دست یافته است، که همه ادیان معتقدند که در عصر آخرالزمان بشر در رابطه با اخلاق و معنویات در سیر نزولی به سر می برد و خود نمی تواند به تنهایی به این انحطاط پایان بخشد مگر این که یک شخصیت آسمانی بلندپایه که از مبدأ وحی سرچشمه می گیرد ظهور کند و جهان را از جهل، تاریکی و ظلم رهایی بخشد. نیز اصل ظهور منجی در میان همه ادیان امری مسلم است، ولی این به معنای یگانه انگاری در همه زمینه ها و دیگر اصول و فروع نیست.
۱۶.

مداخله ی آموزشی مبتنی بر مذهب بر نشانگان افسردگی زنان متأهل مراجعه کننده به مراکز فرهنگی شهر بابل(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۵ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 64-75

کلید واژه ها: آموزش مبتنی بر مذهب افسردگی زنان متأهل قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۲۲
سابقه و هدف: امروزه افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانی و معضل عمومی زندگی بشر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش قرآن و مفاهیم والای آن بر افسردگی زنان متأهل انجام یافته است. روش کار: این پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه ی زنان متأهل 25-45 سال ساکن شهر بابل بود. نمونه ی پژوهش 50 نفر از زنان مراجعه کننده به مراکز فرهنگی بودند که به صورت تصادفی انتخاب؛ و در دو گروه آزمایش و شاهد جایگزین شدند. زنان متأهل به مدت 10 جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه ی افسردگی بک با 13 سؤال چهار گزینه یی بود که ضریب پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: تأثیر آموزش مداخله ی مبتنی بر مذهب در گروه آزمایش در نشانگان افسردگی زنان متأهل مراجعه کننده به مراکز فرهنگی شهرستان بابل از نظر آماری در سطح 05/0>P معنادار بود. به عبارت دیگر، با خارج کردن تأثیر پیش آزمون، اختلاف معناداری بین میانگین نمره های دو گروه در پس آزمون افسردگی وجود داشت. بنابراین، آموزش مداخله ی مبتنی بر مذهب بر نشانگان افسردگی زنان متأهل مراجعه کننده به مراکز فرهنگی شهرستان بابل تأثیر مثبت و معناداری داشت. نتیجه گیری: استفاده از قرآن و آموزه های آن و انس و ملازمت با این کتاب آسمانی در سایه ی عمل به آیات الهی موجب کاهش افسردگی و سلامت روان زنان متأهل می شود. قرآن شناسی، تقیّد به قرآن درمانی و توجه به راهبردها و راهکارهای درمانگر قرآن در نهاد خانه، خانواده و جامعه باید از طرف جامعه ی اسلامی به طور جدی باور شود.
۱۷.

تبارشناسی جاهلیت از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۱ 314 - 289

کلید واژه ها: قرآن نهج البلاغه جاهلیت معناشناسی تبارشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۲۵
اهلیت یکی از مفاهیم کلیدی در شناخت دقیق عصر پیش از اسلام و بازشناسی خاستگاه آن در عصر خلفا در تاریخ سیاسی اسلام است. نوشتار حاضر بعد از معناشناسی، جاهلیت، در قرآن و نهج البلاغه بر آن است تا مؤلفه های جاهلیت، درقرآن کریم و نهج البلاغه را ارائه نماید. اگرچه انگاره اندیشمندان در معناشناسی جاهلیت بر آن است که بر فرهنگ خاصی اطلاق می شود اما مؤلفه های جاهلیت در قبل از اسلام با بعد از آن می تواند متمایز و متفاوت بوده باشد، بدین سبب نگارش حاضر تلاش دارد تا از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه به بررسی مفاهیم و مولفه های جاهلیت و تبیین زمینه ها و خاستگاه آن بپردازد. تأکید امام علی (ع) بر بازگشت اندیشه ها و رفتارهایی که حاکی از جاهلیت بعد از رحلت جاسوز پیامبر اکرم (ص) و قبل از بدست گرفتن قدرت توسط آن حضرت (ع) دارد و نشانه های (نمادها و نمودها) آن بر اهمیت این نوشتار دلالت دارد. رواج تعصبات کور قومی و قبیله ای، دوری از اندیشه حقیقت طلبانه و حق مدارانه، شخصیت زدگی و دنیا طلبی ، ظلم و ستم، خرافه گرایی، ظاهر پرستی و زهد فروشی، فراموشی اخلاق در رفتار سیاست مداران و حضور داستان گویان و قصه سرایان در عرصه اندیشه سازان ، مؤلفه ها و نمودها و نماد های جاهلیت در جامعه است.
۱۸.

روح انسانی از دیدگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 123 - 149

کلید واژه ها: قرآن روح تجرد معاد حیات برزخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۰۹
چیستی حقیقت انسان مورد توجه مکاتب مختلف به ویژه اسلام بوده است. عده ای حقیقت انسان را جسم و بدن مادی و برخی روح را حقیقت او، و عده ای دیگر آن را مجرد از ماده انگاشته اند. مسأله مادیت و تجرد روح است که پیوند مستقیمی با مسأله بقاء روح پس از مرگ دارد. اما بیش تر قائلین به مادیت نفس اعتقادی به بقاء روح پس از مرگ ندارند و بر آن اند که وقتی بدن از بین رود روح نیز از بین می رود؛ اما قائلین به تجرد روح به فناء روح پس از بدن اعتقادی ندارند و حیات روح را پس از مرگ مستمر می دانند. در این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی سامان یافته، تلاش شده با مراجعه به قرآن، به ساحت مجرد روح توجه شود. مسأله اصالت روح، تجرد و بقای آن بخشی از معارف الهی از جمله رسالت انبیاء، وحی، حیات برزخی و ... نیز اصل معاد را تشکیل می دهد و انکار یا اثبات آن تأثیر مستقیم بر حیات فردی و اجتماعی دارد. مکاتب مادی روح را انسجام اجزای مادی بدن می دانند؛ اما در مکاتب الهی، روح با ماده در ارتباط است و با متلاشی شدن جسم از بین نمی رود. در این پژوهش با بررسی و جمع بندی شش آیه قرآن می توان به وجود روح و تجرد آن، به عنوان حقیقتی غیر مادی و جاودان پس از مرگ دست یافت.
۱۹.

نقش تربیتی خویشتن بانی در اعتدال بخشی به نیازهای غریزی با تاکید بر تفسیر آیات مرتبط

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۸ 367 - 393

کلید واژه ها: خویشتن بانی اعتدال نیاز غریزی فطرت کنترل خویش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۸۹
یکی از مسائل بنیادین در انسجام احساسات درونی در تربیت، اعتدال بخشی به نیازهای غریزی انسان است که روانشناسان و اندیشمندان حوزه ی تربیت روش ها و راه کارهای مختلفی را برای موفقیت در آن به کار بسته اند. یکی از نکات مهم جهت دستیابی به آن، خویشتن بانی در این حوزه است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با روش توصیفی- تحلیلی در جهت ارائه نقش تربیتی خویشتن بانی در اعتدال بخشی به نیازهای غریزی انسان از منظر قرآن و حدیث بپردازد تا انسانی کامل با مؤلفه های تربیتی درست فراروی انسان های دیگر معرفی نماید. خویشتن بانی مفهومی پیشا دینی است که تمام ابعاد و وجوهات انسان را از سطح انسانی تا سطح الهی تحت تأثیر قرار می دهد و هدایت گر انسان از جهان دانی به عالم عالی است. دستاورد این نوشتار این است که خویشتن بانی راهبرد محوری در حفظ تعادل غرائزی است که خداوند آن را مقدمه ای برای شکوفایی فطرت خدا جوی انسان قرار داده است.
۲۰.

بازخوانی علیّت و پنجره های علّی در گفتمان قرآنی با محوریت تفسیر آیات «قرض»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۴ ۲۳۴-۲۰۷

کلید واژه ها: قرض تفسیر شناختی علیت زنجیره علی پنجره توجه قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۶۵
"علّیت" یکی از روابط بنیادی است که نقش مهمی درزمینه های مختلف دینی و معرفتی ایفا می کند. در تحلیل زنجیره های علّی در قرآن، اصول معنایی متعددی مانند "اصل پنجره های علّی"مطرح می شود. برطبق این اصل، روابط علّیِ گوناگون درآیات مختلف نسبت به یک زنجیره علّی فراهم می شود و بخش خاصی از یک مسیر یا فرآیند در"کانون توجه" قرارمی گیرد. درتفسیر شناختی از کلام الهی، بررسی نحوه تشکیل سلسله های علّی در زبان قرآن و باز شدن پنجره های توجه به سوی معارف بینشی وآموزه های ارزشی آن؛ ظرافت های معنایی بی بدیلی را فراروی مخاطب قرارمی دهد. نوشتارحاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکردی تفسیری درصدد است با توجه به نگرگاه مفسران و اصل پنجره های علّی، ساختاری روشمند جهت دسته بندی روابط علّی درتفسیرآیات "قرض" بیابد و تصویری بدیع از مراد الهی درکاربست تعبیر إسنادی"قرض به خداوند" ارائه دهد. رهیافت های حاصل نشانگر وجود رابطه "علّیت" میان افعال ارزشی و اختیاری انسان با کمال مطلوب انسانی است. به طورکل سلسله علّی درتفسیر آیات "قرض"را می توان به دو دسته تقسیم نمود: 1.سلسله علت هایی که جهت گیری های اعتقادی- عملی انسان را شکل می دهد؛(جهاد بیرونی و جهاد درونی) مانند ایمان به خدا و رسول، تقوا، معادباوری، جهاد درراه خدا، مبارزه با بخل و... 2.علیّت خداوند برپاداش قرض: زنجیره پاداش های بی حد وحصری برای "قرض" بیان شده است؛ که با ایجاد انگیزه، انسان مؤمن و باتقوا را به سمت انجام عمل خیر و حسنه هدایت می نماید؛ پاداش هایی نظیر: "آمرزش گناهان"، "اجرکریم"، "فوزعظیم"و....

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان