وحید عوقی

بحث ارتقای سلامت اداری و مقابله با فساد اداری در تمامی سیستمهای حکومتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و هر حکومتی با صرف نظر از مشخصه های مشترک سلامت اداری (مانند نفی رشوه)، با تأثر از نظام ارزشی خود تفسیر خاصی از سلامت اداری و مبارزه با فساد دارد، از این رو در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران نهادینه شدن ارزش های اسلامی یکی از مهم ترین عوامل ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد اداری تلقی می گردد، درحالی که تا کنون مدیران اهمیت چندانی به این مهم نداده اند از این رو محقق، با استفاده از روش تحلیل – توصیفی به تبیین تأثیر نهادینه شدن ارزش های اسلامی بر ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد اداری می پردازد، یافته های این پژوهش حاکی از آن است که نهادینه شدن فرهنگ اسلامی از طریق فرهنگ سازمانی با مؤلفه های (ایجاد پویایی سازمانی، ایجاد فرهنگ شایسته سالاری، مسئولیت پذیری اجتماعی، کنترل و نظارت همگانی و همگانی شدن ارزش های اخلاقی) و شخصیت با مؤلفه های (ایجاد تقوا، ایمان و اعتقاد به مبدأ و معاد، انسانی بودن، ثبات قدم در مبانی و اصول و وظیفه شناسی) در ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران نقش برجسته ای دارد.

بررسی و تحلیل وضعیت کنونی کشور، نشاندهنده عدم استقرار کامل نظام شایسته سالاری به معنای دقیق آن است. از این رو محقق بر آن است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، نظام شایسته سالاری مبتنی بر فرهنگ اسلامی را تبیین کند. در همین راستا با بیان ریشه ها و عوامل اصلی و تأثیرگذار بر نظام شایسته سالاری اسلامی و مبنا قرار دادن آنها الگوی نظام شایسته سالاری مبتنی بر فرهنگ اسلامی ارائه شده است.

برای شناختِ تفاوت های فرهنگی جوامع، دستیابی به مشترکات آنها ضروری است. عالمان اجتماعی کوشیده اند از طریق استدلال نظری، تجربة میدانی، و مطالعات آماری، مسائل مشترک بین جوامع را شناسایی کنند. نتایج این مطالعات به نظریاتی در باب ابعاد فرهنگ انجامیده است. یکی از مهم ترین مطالعات در این زمینه الگوی ابعادی هافستد در شناسایی ابعاد فرهنگ ملی است. وی پنج بُعد مشترک فاصلة قدرت، جمع گرایی فردگرایی، زنیگری ـ مردیگری، اجتناب از ابهام و جهت گیری کوتاه مدت ـ بلندمدت را بین جوامع شناسایی کرده است. نوع نگاه به این مقولات میتواند تفاوت های فرهنگی را مشخص کند. با توجه به اهمیت این موضوع در برنامه ریزیهای فرهنگی و احساس خلأ در مطالعات اسلامی در این زمینه، نویسنده کوشیده است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، هریک از این زوایا را به جامعة جهانی عصر ظهور، که ظرف تحقق تمام ارز ش های اسلامی است، عرضه کند تا نتایج آن مبنای مطالعات و برنامه ریزیهای فرهنگی قرار گیرد. در این مقاله جمع گرایی ـ فردگرایی (یکی از ابعاد پنج گانة الگوی هافستد) در کانون بررسی قرار گرفته است.

برای شناختِ تفاوت های فرهنگی میان جوامع، دستیابی به مشترکات آنها ضروری است. عالمان اجتماعی کوشیده اند تا از طریق استدلال نظری، تجربه میدانی و مطالعات آماری، مسائل مشترک بین جوامع را شناسایی کنند. نتایج این مطالعات، به نظریاتی در باب ابعاد فرهنگ انجامیده است. یکی از مهم ترین مطالعات در این رمینة، الگوی ابعادی هافستد در شناسایی ابعاد فرهنگ ملی است. وی پنج بُعد مشترکِ فاصله قدرت، جمع گرایی ـ فردگرایی، زنیگری ـ مردیگری، اجتناب از ابهام و جهت گیری کوتاه مدت –بلند مدت را بین جوامع شناسایی کرده است. نوع نگاه به این مقولات، میتواند تفاوت های فرهنگی را مشخص کند. با توجه به اهمیت این موضوع در برنامه ریزیهای فرهنگی و وجود خلأ در مطالعات اسلامی در این زمینه، نویسنده در تلاش است با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، هر یک از این ابعاد را به جامعه جهانی عصر ظهور، که ظرف تحقق تمامی ارز ش های اسلامی است، عرضه کند تا نتایج آن مبنای مطالعات و برنامه ریزیهای فرهنگی قرار گیرد. در این مقاله، «فاصله قدرت» به عنوان یکی از ابعاد پنج گانه الگوی هافستد، در کانون بررسی قرار گرفته است.