ماه نظری

ماه نظری

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۸ مورد.
۱.

نقش تمثیل در داستان های مثنوی معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تناقض نما تمثیل رمزی فابل پارابل اگزمپلوم اثرپذیری گزارشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 338 تعداد دانلود : 408
تمثیل بخش اعظم منظومه های عرفانی ادبیات کهن را دربرمی گیرد که اکثر مآخذ آنها دین و اسطوره است. تمثیل، در داستان های مثنوی معنوی و حتی در غزلیّات مولانا، جایگاه والایی دارد. تمثیلی که در ادبیات مدّ نظر است، بیشتر حکایاتی در جهت توضیح و تفسیر اعتقادات اخلاقی و عرفانی است که نمونه ای از ادبیّات تعلیمی تخیّلی محسوب می شوند تا جاذبه بیشتری داشته باشند. در حقیقت، زبان و بیان مولانا بیشتر به شیوه تمثیل رمزی، یعنی ارائه یک شخصیّت، اندیشه یا حادثه و اتفاقی، در دنیای ملموس از یک سو و بیان موضوعی فراسوی ظاهر آن است. رمز در تمثیل، بیانِ یک معنی یا نشان دهنده شیء خاص و غیرمحسوس است. حکایات مثنوی معنوی، بیشتر از نوع «تمثیل آرا و عقاید»ند که در آن شخصیّت ها مفاهیم انتزاعی را مُمثّل می کنند. در این صورت معمولاً پیرنگِ اثر در خدمت انتقال آموزه و عقیده ای است که آیات و احادیث را در قالب تمثیل، شعر، برهان و عرفان، تفسیر و بیان می کند. در این مقاله سعی داریم انواع تمثیل را در اشعار مثنوی با توجه به تقسیم بندی غربیان با زیر مجموعه های، فابل، پارابل، اگزمپلوم و فراتر از این انطباق به صورتِ تأویل، اثرپذیری گزارشی و تناقض، با ذکر نمونه هایی بررسی کنیم.
۲.

ردیف در سبک عراقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سبک عراقی تکرار ردیف موسیقایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی موسیقی شعر
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت بدیع
تعداد بازدید : 373 تعداد دانلود : 304
ردیف حاصل تکرار است و از دیر باز تاکنون برای اهداف گوناگونی مورد توجه قرار گرفته است. هر چه شعر فارسی مسیر تکامل را طی می کند، از ردیف های ساده در می گذرد و از قصیده سرایی سبک خراسانی، گرایشی به غزلسرایی که سرشار از عواطف و احساسات و نیازهای انسانی است، نشان می دهد و هر چه دامنه غزل گسترش بیشتری مییابد، بسامد ردیف چشمگیرتر می شود و شاعران سبک عراقی برای نمایش قدرت طبع و قریحه ذاتی خویش، ردیف های متنوع و دشوارتری را برمی گزینند. در این مقاله برخلاف نظر بیشتر قدما (که ردیف را مانع آزادی تخیل می دانستند)، با بیان دلایلی چون«کیمیاگری ردیف در تأثیر موسیقایی شعر، تسهیل در انتقال مفاهیم، ایجاد ارتباط و القای عاطفی بین شاعر و خواننده، ایجاد محوریّت کلام، تأکید بر تصویرسازی»، بررسی و منافعِ کاربرد ردیف های (حرفی، اسمی، ضمیری، مصدری، صفتی، قیدی، فعلی و جمله ای ..)، در دیوان قصیده پردازان سبک خراسانی و دیوان غزلسرایان مشهور سبک عراقی پرداخته ایم .
۳.

عشق عالم سوز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: عشق جمع تجلی می عرفا ابن فارض

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات بررسی مفاهیم عرفانی و اصطلاحات تصوف در ادبیات
تعداد بازدید : 480 تعداد دانلود : 410
ابن فارض از یکسو قدرت و استعداد شاعری را به کمال داراست و از سوی دیگر احساس و ادراک دینی و عرفانی او، در غایت علو و کمال است. وجود این دو امتیاز برجسته موجب شده است که او لوای شعر روزگار خود را در دوره فترت ادبی بعد ازجنگ های صلیبی بر دوش گیرد و بر فراز قله صوفیانه عرب بایستد که دو قصیده تائیه کبری و خمریه او، گلستان عشق الهی را بارور ساخته، گرچه حبابن فارض، نمودار عاطفه نفسانی ذاتی است ولی در ضمن شامل بسیاری از معانی لطیف صوفیانه ای است که، به رنگ فلسفی آراسته شده.ابن فارض مانند ابن عربی، جلال الدین رومی، عطار و ...تنظیم کننده بی همتای موسیقی افلاک و بیان کننده اسرار الهی است، برای اتصال به منشا هستی مطلق، طریق عرفان اسلامی را که جنبه پویا و مثبت دارد، برگزیده و مراحل سیر و سلوک را طی نموده و به سبب طاعت و عبادت آشکار و پنهان، قلبی و روحی و جسمی، مجذوب حق شده و با کشف و شهود و اشراق، به حقایق دست یافته، به همین دلیل «وحدت و معرفت، اصل خلقت، جوهر شرایع و ادیان» مذهب اوست. در این مقاله جهان بینی و راه و رسم و طریقت وی با عارفان و صوفیان روشن بین زبان و ادب فارسی که تحت تاثیر علوم و معارف اسلامی و قرآن و احادیث، شاهکارهای ادبی و عرفانی خلق نموده اند، مورد مقایسه وتطبیق قرار گرفته است.
۴.

تحلیل جامعه شناسانه رُمان دل کور اثر اسماعیل فصیح(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رمان نقد جامعه شناختی دل کور اسماعیل فصیح لوسین گلدمن جورج لوکاچ میخائیل باختین روبرت اسکارپیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 866 تعداد دانلود : 706
جامعه شناسی ادبیات، بررسی متون ادبی، از نگاه جامعه شناختی است که رابطه بین ادبیات و عناصر اجتماعی را نشان می دهد. در واقع این نوع تحلیل به بررسی تأثیر متقابل ادبیات و جامعه بر همدیگر می پردازد. خوانشِ متفاوت اثر ادبی، فرآیندی است دو سویه بین نویسنده و خواننده. اهمیت آن از آنجایی است که سنّت های ادبی در پی مطلق گرایی معنا هستند، نگاهی تک بعدی که انسان مُدرن، آن را برنمی تابد و به نوعی خواننده را دچار بی میلی می کند. اما نقد بر پایه جامعه شناسی به عنوان یک تحلیل جدید، باعث پیوند ذهن خواننده با ابعاد مختلف زیبایی شناسی متن  می گردد. برای این منظور رُمان دل کور اسماعیل فصیح که دوران مختلف پرالتهاب تاریخ ایران از جمله سال های حکومت پهلوی و انقلاب مشروطه را در برمی گیرد، مورد نقد جامعه شناختی قرار گرفته تا ارتباط ادبیات با محیط و طبقات اجتماعی آن عصر را نشان دهد. در این پژوهش، ابتدا به تشریح نظریات نقد جامعه شناسی ادبیات و دسته بندی مؤلفه های جامعه شناسانه از دیدگاه گلدمن، لوکاچ، باختین و اسکارپیت پرداخته شده سپس این مؤلفه ها در بافت جامعه موردِ نظرِ نویسنده پیاده شدند تا بتوانیم نوع زندگی مردم، طبقات اجتماعی مختلف به خصوص قشر مستضعف و پایین جامعه، مشاغل آنها، جایگاه اجتماعی زنان و محرومیت هایشان ، مباحث تاریخی، زیرساخت های اجتماعی، نبود بهداشت، شیوع بیماری ها و قحطی، استفاده از طب سنتی به جای درمان های به روز، آسیب های اجتماعی، فقر، فحشا، تجاوز، خشونت، رباخواری، اسیدپاشی، باورهای مذهبی،باورهای عامیانه، خرافات آن عصر و ... را بهتر درک کنیم. لازم به ذکر است این تحقیق به روش «توصیفی – تحلیلی» انجام پذیرفته است.
۵.

الآنیما معشوق ""حافظ"" المثالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: حافظ الشیرازی الحب یونغ الآنیما الآنیموس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 486 تعداد دانلود : 734
کثر الحدیث فی الأدب وفی أنواع الفنون عن الحب ورکنیه ""المحب والمحبوب"" حیث یبقی الهدف فیه الوصول من الأنا إلی ماوراء الأنا وتوجد فی أشعار حافظ الشیرازی أمارات الإنطوائیة والرغبة فی البحث عن المفاهیم الغامضة والحیثیات الخفیفة التی تتناسب مع الفکر الرمزی المقدس. إنه یضع نصب عینیه اللاوعی الجماعی الذی یسبق التاریخ الشخصی مثله فی ذلک مثل یونغ ، إذ إن حافظاً یحاول خلق مصالحة بین الإنسان والقدر. تتمکن أبعاد الإنسان المتنوعة من التجلی عبر أشعار حافظ وتستوعب الذاکرة الجماعیة کمستودع للذکریات التاریخیة فی اللاوعی وبذلک تتجلی أزلیة الحب وأسبقیته علی الکون فی أشعاره المطالبة بالتلازم والعلاقة الأبدیة بین الرجل والمرأة إذ یبحث کل واحد منهما عن نصفه الآخر حائراً بین الآنیما والآنیموس ولا یتوقف هذا السعی والبحث حتی الوصال. یفترض هذا المقال أن حافظ الشیرازی یبحث عن محبوب مثالی ""الآنیما"" فی الرؤیا والخیال وفی ظواهر کاللیل والماء والنبات والریح وفی وجه مفعم بالأسرار أو الشیخ الباطنی وذلک بالإضافة إلی بحثه عن المحبوب الأرضی والأدبی والصوفی. وتتجلی الآنیما فی کل آن علی شکل جمیع القوی المولّدة فی الطبیعة حتی تدفعه من الأنا الواعیة إلی عالم اللاوعی أو بالأحری إلی ذاته.
۷.

تحلیل الگوی کنشگر گرماس در شخصیت های رمان «سلحشور»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سلحشور عبدالحسین صنعتی زاده گرماس الگوی کنشی شخصیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 264 تعداد دانلود : 458
ارزش هر داستان در پیوند بین دو رویه سطح و ساختار است. بنابراین، شناخت ساختار روایی داستان و توصیف و تشریح شخصیت های داستانی، یکی از مهم ترین نکته ها در بحث از متون ادبی شناخته شده است. شخصیت از عناصر کلیدی هر روایت است با اعمال و گفتار خود نقش آفرینی می کند. گرماس، ازجمله صاحب نظرانی است که در بررسی شخصیت های داستان، الگوهای کنشی را طراحی کرده است. مقاله حاضر، به شیوه تحلیلی – توصیفی، به بررسی شخصیت در رمان «سلحشور» اثر عبدالحسین صنعتی زاده می پردازد. نتایج حاصل از بازتاب الگوی گرماس بر این اثر داستانی، حاکی از آن است که این الگوی کنشی کاملا در این رمان قابل تطبیق است. این رمان تاریخی دارای شخصیت های متعددی است که می توان آن ها را طبق الگوی کنشی گرماس، با عناوین کنش یار، کنشگر، ضد کنشگر، کنش گزار و کنش پذیر طبقه بندی کرد و هدف را مبنای این طبقه بندی قرار داد.
۸.

بررسی اشعار سلمان هراتی در پردازش معنا و تصویر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تصویر معنا سلمان هراتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 490 تعداد دانلود : 591
شعر سلمان در حوزه شعر ارزشی و انقلابی قابل بررسی است. او گونه ای خاص از شعر مذهبی را با بن مایه های اجتماعی و انسانی ارائه داده است. درونمایه های اشعارش بیشتر مفاهیم دوران انقلاب، جنگ، حماسه، شهادت ،مقاومت، انفاق، مفاهیم دینی چون انتظار، عاشورا، ولادت و وفات معصومین و... را دربرمی گیرد. باوجود تأکید هراتی بر حضور معنا و اندیشه، تا حدی توجه وی به تصویرسازی، جاندارپنداری، واج آرایی نیز حائز اهمیت است و باید گفت تصویر در خدمت مضمون و اندیشه شاعرانه اوست. در اشعار بلندش اصل ساختمان شعر و ارتباط موضوعی به وضوع دیده می شود.تنوع ساختار اشعار سلمان معلول خلاقیت های شاعرانه اوست .با این وصف گاهی به غیر شاعرانه هایی برمی خوریم که حاصل ستیز شاعر با دست آوردهای مدرنیته ای می باشد که اصالت و اعتقادات انسان را مورد هجوم قرار داده است . اعتراض او به بی عدالتی و عدم تعادل است. شعر سلمان، سرشار از عشق، ایمان، خلوص، دین باوری، دفاع از ایران اسلامی است که ارزش های بی بدیل هویت انسانی را نشان می دهد. مسئله این است که حساسیت های شاعر به کدامیک از انگیزه های بیرونی اوج می گیرد. زیرا در شعر که پرورده ترین نوع کلام است عناصر تصویر، ناسنجیده و تصادفی در کنار یکدیگر نمی نشیند. برجسته سازی و تبین تمامی عناصر، یعنی منطق تصویری شعر، روابط هنری و معناشناسی، در فهم شعر خواننده را یاری می دهد. پس مطالب پیش رو به بررسی این قواعد پرداخته است.
۹.

بحور و اوزان رایج وکم کاربرد (در سده های هفتم واوایل هشتم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شعرفارسی بحورعروضی تاریخ فرهنگ سده های هفتم و هشتم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 968 تعداد دانلود : 743
زیباترین وبزرگ ترین جلوه فرهنگی ما،دردورانِ پرتلاطم تاریخی ایران،آثاربا شکوه ادب فارسی است که تمام جنبه های تاریخی،فرهنگی،اجتماعی،روان شناسی،زیبایی شناسی و... رادرخودمنعکس کرده است.به پاس ارزشمندی این گهرهای پربها باید ظرایف وطرایف ادبی را با دقت بررسی کرد تاغثّ وسمین،ازهم بازشناخته شودزیرا ادب امروز، تداوم منطقی ادب پیشین است و معرفت به انواع ادبی، تاریخ ادبیّات، آرایه شناسی، سبک شناسی، عرفان، تاریخ زبان، دستور، عروض و قافیه، ردیف و... هرکدام به نحوی راهی برای شناختِ بهترآثار ادبی ارائه می کند.کلام موزون ازموضوعات مورد علاقه مردم است که وجود پاره ای ازسروده ها وگفته های آهنگین از روزگاران پیش از اسلام مصداق این مدعاست و محّک زدن کلام مخیل از زمانی آغاز شد که علمی، یا فنی به عنوان عروض و قافیه ابداع گردید در این مقاله، شناخت بحورعروضیِ رایج، کم کاربرد و نامأنوس ِسبک عراقی مد نظر قرار گرفته و نمونه های آماری انواع آن در دیوان شاعران مشهورسده هفتم و اوایل سده هشتم هجری، بخصوص بررسی اوزان نا مأنوس وکم کاربرد در بحرهای مختلف  که شاعران هنرمند ما با زیبایی از این گونه اوزان بهره مند شده اند مورد ارزیابی واقع گردیده است .
۱۲.

تعلیم و تربیت در ادبیات کهن ایران و یونان

نویسنده:

کلید واژه ها: تعلیم و تربیت علوم انسانی نظام های تربیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 939 تعداد دانلود : 399
در علوم انسانی سعادت فردی متمایز از جامعه فرض نمی شود و مهار خویِ سرکش، با تفسیرِ مفهوم انسانیّت و کرامت و عدالت اجتماعی، با گذر از فردیّت و استقرار در جوامع بشری، قابل توجیه است. یکی از اهداف مهمّ ادبیات، کمک به انسان و کمال گرایی است. تا در این راستا، خود را بهتر بشناسد و از طریق خودشناسی به خدا شناسی برسد. به همین دلیل مبارزه با پستی ها، پرورش روحِ عفت، غرور، شهامت، خلاقیّت، شاد باشی و نشاط بخشی و اشتیاق برای تعلیم و تعلّم در لابلای آثار ادبی موج می زند. با توجه به نقش بسیار حساس و ارزنده علوم انسانی به طور عام و ادبیّات به طور خاص، زمینه های پژوهش وبررسی را، در ادبیّات، فراهم می سازد تا بسیاری از مشکلات زندگی فردی - اجتماعی انسان ها را حل نماید. فرایند تعلیم و تربیت ملل مختلف، در مقایسه بین فرهنگی حائز اهمیّت است. به همین منظور خودرا بی نیاز از بررسی تعلیم و تربیت ایران باستان، دوران استیلای عرب بر ایران، و اهداف نظامیه ها و ... نمی دانیم.
۱۳.

شوش و بیروت در آیینه نگرش اخوان ثالث و نزار قبانی

کلید واژه ها: اخوان شوش نزار بیروت ادبیات تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 608 تعداد دانلود : 368
اهمیت زاد و بوم، توجه به منطقه ای تاریخی و اصولاً عنایت داشتن به سرزمینی که شاعر یا نویسنده در یکی از ابعاد زندگی اش از آن به نیکی یا بدی یاد می کند. موضوعی است که در طول تاریخ به آن توجه فراوان شده است. نزار قبانی شاعر نوپرداز عرب و اخوان ثالث از شاعران معاصر ایران، به بیروت و شوش، در نهایت عظمت، با چشمی اشکبار نگریسته اند. هر دو شاعر با زبانی گویا، آهنگین و لحنی آمیخته با تأسف و تحسر به دوران بسامان و آبادان و ویرانی این دو سرزمین پرداخته اند. مقایسه این دو اثر با تکیه بر نگرش و گزینش اخوان در شهر شوش و نزار قبانی در شهر بیروت و علت اهمیت این دو مکان در نظر آنان به وجه اشتراکات و دقیقه های ادبی در دو قصیده پرداخته ایم
۱۴.

تعالی جویی (سوبلایم)در اشعار سهراب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سهراب تعالی(سوبلایم) عرفانی لونگینوس بورک و کانت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 256 تعداد دانلود : 415
سهراب با توجه به پیشرفت های تکنولوژی در چند دهه اخیر و از خود بیگانگی انسان،دیدی عمیق  نسبت به مسائل جهانی دارد .اشعارش بیانگر معضلات وتناقضات عجیب وغریب در جهان پیشرفته ی معاصر است . با ایجاد تقارن ، زمین و فرازمین،گذشته و حال را چنان به تصویر کشیده است که در ذهن جستجوگر وتعالی طلبش، اهمیت با گذشته است .آن چنان، بیدار و همه جانبه، تعالی جوست که نیازی به اغراق ندارد زیرا از صافی تعقل جزیی نگری می گذرد تا پیام خود را با شگفتی هرچه تمامتر  ابراز نماید .ﺩﺭﻭﻥﮔﺮﺍیی ﻭ ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﻦ ﻃﺒیﻌﺖ ﺭﺍ ﻣیﺗﻮﺍﻥ ﻣﻬﻢﺗﺮیﻦ ﻭیﮋﮔی ﺷﻌﺮ ﺍﻭ ﺩﺍﻧﺴﺖ؛ که ﻣﻠﻬﻢ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻭیﮋﮔی ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺭﻣﺎﻧﺘیﺴﻢ اندیشه ی اوست  که درنهایت  سیر به تعالی را انتظار می کشد. مسئله این است که آیا سهراب در سروده هایش ،بیشتر به مفید بودن اشعارش می اندیشد ،یا  شگفتی  انگیزی آن؟هدف سهراب (فرضیه)، ازبه کارگیری تصویرهای پیچیده ، برای خلق شگفتی ،تعالی ،القای عاطفی وهیجانات روحی است تا خود وخواننده را به ماورای دیگری سوق دهد . اهمیت موضوعبررسی شباهت تعالی گرایی چند جانبه ی  سهراب با نظریه های ،لونگینوس1 ، بورگ2 و کانت 3می باشد .به معنی دقیق تر، سهراب به عشق عرفانی بی حدو مرز ،بدون شکل وقالب با عمقی اعجاب انگیز می اندیشد .
۱۵.

حکایت های تمثیلی با تکیه بر آیات قرآنی در حدیقه الحقیقه سنایی

کلید واژه ها: تمثیل آیات سنایی حدیقه الحقیقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 820 تعداد دانلود : 828
بهره گیری از تمثیل، از دیرزمان یکی از شیوه های مؤثر در بیان مسائل تعلیمی بوده است زیرا درنگرش اندیشمندان اخلاقگرا، والاترین خویشکاری د ر ادبیات، انسان سازی است. به همین منظور نویسندگان و ادیبان، برای ادراک مطالب پیچیده یا نفوذ کلام خویش از تمثیل بهره برده و از این طریق، مقصود خویش را به مخاطب منتقل نموده و او را به اندیشه واداشته اند. مسئله مهم این است که تعلیمات عارفانه وزاهدانه در قالب تمثیل بخش اعظم منظومه های عرفانی اشعار حکیم سنایی را دربر می گیرد که مآخذ اغلب تمثیلات وی، آیات، احادیث، زندگی واقوال پیامبران و معصومین، تفکرات صوفیانه یا اسطوره می باشد. دراین مقاله که رویکردی توصیفی - تحلیلی دارد و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته، به بررسی حکایت های تمثیلی حدیقه الحقیقه، با تکیه بر آیات قرآنی، پرداخته شده است، با این هدف که جایگاه تمثیل وکاربرد آن در اشعار سنایی با استناد به آیاتِ قرآنی چگونه درک و فهم مطالب مهم دینی و مسائل اجتماعی امکان پذیر شده است؟ داستان های تمثیلی حدیقه سنایی، به ضرورت اموری چون «زکات و بخشش، دنیادوستی، تهذیب نفس، غیبت» و غیره، پرداخته و تأثیر این نوع مفاهیم را درحیات دنیوی و اخروی، با بیان حکایاتی شیرین مطرح کرده و به نفوذ و غنای کلام خویش افزوده است.
۱۶.

بررسی نقش تصویرهای مجازی در زبان تصویری و هنری «طومار شیخ شرزین»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان تصویری جلوه های هنری تصویرهای مجازی طومار شیخ شرزین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 889 تعداد دانلود : 803
ادبیّات متعالی، جلوه ای از بیان هنری است. تصویرهای بلاغی و توصیفات هنری در آفرینش جلوه های زیبا شناسی متون ادبی و نمایشی، نقش سازنده و تأثیرگذاری دارند. «طومار شیخ شرزین»، از نمونه آثار فاخر هنری معاصر است که کارگردان و نویسنده صاحب سبک و خوش فکر، بهرام بیضایی با خلّاقیّت های ذهنی و بلاغت های تصویری، آن را به زبان شاعرانه و در قالب فیلم نامه به نگارش درآورده است. در این پژوهش، نقش مهم و مؤثّر تصویرهای مجازی و عناصر برجسته ساز زبان ادبی در شکل گیری زبان تصویری، هنری و صحنه های نمایشی اثر با روش توصیفی تحلیلی به شیوه متن پژوهشی و بر مبنای سبک شناسی ادبی انجام شده است. کاربرد تصویرهای مجازی در انواع تصویر های تشبیهی، استعاری، کنایی، تمثیلی، پارادوکسی، حس آمیزی، وارونگی (عکس) و طعن گونگی (آیرونی) در التذاذ روحی، اقناع حظّ زیباشناسی و القای مفاهیم ارزشی فیلم نامه سهم عمده ای داشته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که فیلم نامه «طومار شیخ شرزین» از بن مایه های ارزشمند فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی، گونه های مختلف تصویرهای مجازی و صحنه های زیبای نمایشی برخوردار است و با شاخص چندلایگی زبان هنری در حفظ و تداوم فرهنگ اصیل ایرانی، زبان و ادب فارسی و جلوه های زیباشناسی ادبیّات نمایشی، جایگاه ارزشمندی یافته است.
۱۷.

بررسی و تحلیل تصاویر گروتسکی در اشعار شمس لنگرودی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گروتسک وحشت کمیک زیاده روی شعر نو شمس لنگرودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 135 تعداد دانلود : 453
تصاویر گروتسکی در اشعار شمس لنگرودی با توجه به تحولات اجتماعی و فردی دوران زندگیش قابل تاًمل است. وی همواره از وقایع و حوادث پیرامونی خود متأثر بوده است. شمس لنگرودی ناملایمات و تلخی ها را در قالب اشعار خود و با بهره گیری از ابزار و جنبه های گروتسک برای مخاطبان آثارش به تصویر می کشد. تا قبل از انتشار کتاب «گروتسک در ادبیات» به سال 1957 میلادی توسط ولفگانگ کایزر، گروتسک فقط نوعی کمدی خشن شناخته می شد. اما کایزر و میخاییل باختین باعث شناساندن ابعاد و جنبه های دیگرگروتسک، از قبیل کمدی و وحشت توأم، ناموزونی، ناهماهنگی و اغراق و زیاده روی گروتسک به ادبیات شدند. در این پژوهش با روش تحلیلی - توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای سعی برآن است، ضمن بررسی اشعار گروتسکی شمس لنگرودی دریابیم که کدام یک از جنبه های گروتسکی در اشعار وی نمود بیشتری دارد؟ با توجه به شناختی که از شخصیت شمس داریم، انتظار می رود که جنبه کمدی توام با وحشت در اشعارش فراوانی بیشتری داشته باشد. نتیجه پژوهش اما از درصد بیشتر جنبه ناموزونی اشعار شمس نسبت به سایر ممیزه های گروتسکی حکایت دارد.
۱۸.

رمان تمثیلی «کوری»

نویسنده:

کلید واژه ها: رمان کوری تمثیل شخصیت جهل حیوانیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 704 تعداد دانلود : 658
«کوری» رمان تمثیلی اثر ژوژه ساراماگو پرتغالی، نخستین بار در سال 1995(م) منتشر شد. در این رمان، «مشبه به» از اهریمنِ کوری که حیوانیت درون را حاکم ساخته، سخن گفته است. با چشمانی به ظاهر سالم بدون بصیرت با هاله ای سفیدرنگ وهستی به تاراج رفته، که هرلحظه انسان را در مردابی متعفن فرود می برد انتقاد می کند. این داستان سرشار از تمثیلی رؤیاگونه با طنزی تلخ وگزنده است که زندگی یکنواخت وبی افق را برجسته نموده است. ساراماگو، کابوسی هولناک را باز می آفریند که جامعه ی پیشرفته وصنعتی با تمام امکانات، کرامت انسانی را فراموش کرده وبه دوران بربریت بازگشته است. عصری که رشته الفت و تعهد از هم گسیخته است زیرا انسان عزت خویش را پاس نمی دارد و احترام هم نوع را به وادی فراموشی سپرده و دروغگویی جای حقیقت جمعی را گرفته است. اهمیت این رمان به خاطر فضای غنی داستانی است که امکان بررسی مضامین وپیام نویسنده را از زوایای مختلف میسر می سازد که با شیوه توصیفی – تحلیلی بررسی شده است. مسئله: آیانویسنده به جهل ونادانی به عنوان مرضی مسری در میان انسان ها می نگرد؟فرضیه: این رمان تمثیلی آینه ای از زندگی امروزی بشری است که باترس و وحشت اوج می گیرد وکوری تمثیلی از جهل و نادانی است، وقتی که ارزش های زندگی وکرامت انسانی را نا دیده می گیریم، ااساس گمراهی و انحراف را برای خود و جامعه مهیا می سازیم.
۱۹.

مقایسه ترانه و تصنیف و بیان تفاوتشان (از آغاز تا قبل از انقلاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 482 تعداد دانلود : 590
معنی ترانه و تصنیف، نوع اجرا و تاریخچه شکل گیریِ آن ها، از مباحثی است که ذهن بسیاری از محققان را به خود مشغول داشته است. بعضی، هر دو مقوله را یکی می کنند و به  انواع خواندن ها، ترانه می گویند، در حالی که در شیوه  اجرا، فرق بسیار است. و یا از دیدگاه بعضی از محققان و شاعران دو بیتی، رباعی، قطعه و شاید غزل کوتاه را، نیز، ترانه می نامند و از دیدگاه آن ها تنها  قالبِ کوتاهِ ترانه است که آن را، از قصیده، مثنوی، غزل و دیگر قالب های شعری جدا می کند، حتی مرحوم ملک الشعرای بهار، که خود پایه گذار علم سبک شناسی است، تصنیف را نوعی  از اشعار هجایی محلی که قبل از اسلام در ایران رایج بوده، دانسته اند و فرق زیادی بین شعر و تصنیف قائل نشده اند و هر شعری را خاصه در مزاحفات بحر هزج و رجز، به جای تصنیف به کار برده اند و از سوی دیگر ترانه را پایین تر از شعر و غزل قرارداده و صاحبان فن، نیز، کمتر به ضبط آن ها مبادرت نموده اند؛ در حالی که وجود فهلویات نشان می دهد که قدمت ترانه، از شعر بیشتر است. در این مقاله، با بررسی مشخصاتِ ترانه و تصنیف، ضمن این که معنیِ درستی از این دو مقوله، ارائه می شود، بیان می داریم که ترانه و تصنیف، از لحاظ خوانِش تفاوت بسیاری دارند. ترانه بر پایه ی احساساتِ درونیی خواننده، شاد یا غمگین و به طور یک نواخت، اما تصنیف در چارچوب خاص و اصول اساسی خوانده می شود و باید شروع، میانه و فرودِ مناسب داشته باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی(کتابخانه ای) انجام گرفته است
۲۰.

بیان وحدت با شگردهای تمثیلی در مثنوی معنوی

نویسنده:

کلید واژه ها: مثنوی تمثیل وحدت کثرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 803 تعداد دانلود : 707
ادبیات عرفانی دارای جایگاه خاصی است، بخصوص مثنوی معنوی شباهت به معجزه ای والا در هنر و ادبیات دارد. مولانا با بیانی زیبا وبه کارگیری تمثیل با شگردهای گوناگون درقالب تشبیه، استعاره، تلمیح، کهن الگوها و ... به تبین مفاهیم عرفانی وحدت وجود در مباحثی چون فنای ذات، صفات وفنای فی الله، با اهداف گوناگونی به نوعی به استدلال مفاهیم وحدت پرداخته است، تا ذهن را ازحکمی در مورد چیزی، به حکمی در مورد چیزی دیگر، به دلیل مشابهتی که میان آن دو مقوله خلق می کند، سیر دهد. وی معتقد است که این خاصیت صور و قالب های مادی وج سمانی است که مانع دیدن حقیقت می شوند زیرا در ماورای آنان چیزی جز وحدت وجود ندارد. تنها راه رسیدن به حقیقت وجودی جز از راه ِخود فراموشی و استغراق در حق دست نخواهد داد. مولوی، برای اثبات وحدت گوهر ارواح، از انواع تمثیلات تشبیهی چون سایه های کنگره در مقال نورکه مانع تابش نور حقیقت است گفتگو می کند. در نهایت به نظر مولوی مثنوی دکان وحدت است و هرچه غیر از خدا است ظاهری و ساختگی می داند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان