سید احمدرضا قائم مقامی

سید احمدرضا قائم مقامی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۶ مورد از کل ۳۶ مورد.
۲۱.

مستوره و سرپاتک: دو نکته درباره تعلیقات الهی نامه (تصحیح شفیعی کدکنی)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ خرداد و تیر ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸۸) 289 - 295

کلید واژه ها: الهینامه عطار داستانهای هندی ریشه‌شناسی مستوره/مسطوره سرپاتک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۲۶۹
این نوشته مشتمل است بر دو یادداشت درباره دو کلمه در الهینامه عطار نیشابوری. یکی درباره مستوره و دیگری درباره سرپاتک . در یادداشت اول نویسنده کوشیده است، ضمن نقد نظر شارحِ الهینامه ، اصل کلمه مستوره یا مسطوره فارسی را به دست آورد، و در یادداشت دوم اطلاعاتی اندک بر آنچه در تعلیقات درباره نام سرپاتک آمده اضافه شده و بعضی سهوهای شارح نیز اصلاح شده است.
۲۳.

درباره داستانی از الهی نامه عطار و نکاتی درباره لغات «راهب» و «ترسا»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۹ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۸) 81 - 97
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۶۰
در الهی نامه عطار داستانی است درباره جوانی ترسا که مدعی است عاشق بتی است و حاضر است جان خود را فدای آن بت کند. پس، مطابق رسم، در معبد روغن داغ بر سرش می ریزند تا جان می سپارد. مصحح و شارح الهی نامه «ترسا» را در این داستان ترجمه «راهب» عربی شمرده و صحنه داستان را یکی از معابد بودایی تشخیص داده است. مقاله حاضر در این هر دو مدعا تردید می کند و می کوشد تا نشان دهد که احتمال یافتن ریشه این داستان در آداب و داستا ن های هندوان بیشتر است تا در آداب و داستان های بوداییان. در ضمنِ بحث، درباره لفظ «راهب» نیز ملاحظاتی بیان شده است.
۲۵.

چند اشاره درباره تصحیح بخش معرّبات مثمرخان آرزو و مزهر سیوطی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ آذر و دی ۱۴۰۰ شماره ۵ (پیاپی ۱۹۱) 261 - 268

کلید واژه ها: تاریخ زبانشناسی فقه اللغه مثمر مزهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۲۴
مثمر اثر سراج الدین آرزو، دانشمند هندی، کتابی است مشتمل بر مباحث فقه اللغوی به پیروی از مزهر سیوطی. این کتاب مدتی قبل در تهران به چاپ رسید. این تصحیح جدید گرچه برتری هایی بر تصحیح پیشین دارد، هنوز از غلط ها و سهوها خالی نیست. بخشی از کتاب دربارهٔ معربات است. این نوشته مختصری است در اصلاح آن بخش از کتاب، همراه با تصحیح اندک سهوهای مصلحان متن مزهر .
۲۷.

یادداشت های شاهنامه (3): نام های خاص

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ آذر و دی ۱۴۰۱ شماره ۵ (پیاپی ۱۹۷) 15 - 22

کلید واژه ها: شاهنامه نام شناسی ریشه شناسی ادبیات زردشتی تاریخ ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۳۵
در سومین شماره از «یادداشت های شاهنامه» درباره اصل چند نام خاص در شاهنامه بحث شده است. این نام ها عبارتند از پیشداد ، گروی ، چهرداد ، فرشید . آنچه درباره این نام ها در منابع فارسی و گاه غربی هست آشفته است. طبیعی است که در شکل این نام ها تغییراتی به مرور ایام پیدا شده باشد که موجب شده باشد اصل آنها یا شیوه ساخته شدن آنها پنهان بماند. در این یادداشت ها، که بیشتر حکم یادآوری دارند، سعی شده آن نقص ها برطرف شود و اشتقاق درست تر بعضی از نام های خاص شاهنامه معلوم یا معلوم تر گردد.  
۲۸.

درباره زبان مانی

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ مهر و آبان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۰۲) 105 - 114

کلید واژه ها: مانی مانویت ارمانی مندایی سریانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۷۳
اینکه زبان اصلی نوشته های مانی زبانِ ارمانی (آرامی) بوده امروز در نزد محققان امری مسلّم است، ولی این را محققان به مرور دریافته اند. نقطه عطف در تاریخ مطالعات مانوی در این موضوع دو مقاله ای است که ترجمه آنها در این گفتار آمده است. زبان مانی گویشی از گویش های زبان ارمانی بوده و مانویان نوشته های او را از این گویش به زبان های دیگر ترجمه کرده بوده اند. ولی آن گویش گویش شهر رُها (Edessa) نبوده است.
۲۹.

یادداشت های شاهنامه (4): نام های خاص

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ بهمن و اسفند ۱۴۰۱ شماره ۶ (پیاپی ۱۹۸) 87 - 94

کلید واژه ها: شاهنامه نام شناسی ریشه شناسی ادبیات زردشتی تاریخ ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۲۱
در چهارمین شماره از از «یادداشت های شاهنامه» درباره اصل چند نام خاص دیگر شاهنامه بحث خواهد شد. این نام ها عبارتند از پشوتن ، فریبرز ، زروان ، اشتاد . درباره نام پشوتن از گذشته های دور اشتباهی رخ داده که هنوز  در نوشته های فارسی بر جاست؛ در ساخته شدن نام فریبرز نکته ظریفی در کار بوده که ظاهراً از چشم محققان پنهان مانده؛ و زروان و اشتاد از جمله نام هایی هستند که در شاهنامه تحریف شده اند. در این چند یادداشت کوشش شده که نقایص آراء محققان پیشین، علی الخصوص نقایص نوشته های فارسی، رفع شود.  
۳۰.

یادداشت های شاهنامه 1 مسائل لغوی و بعضی مفاهیم شاهن هما

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ مرداد و شهریور ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۹۵) 31 - 39

کلید واژه ها: شاهنامه ادبیات زردشتی ادبیات مانوی ریش هشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷
یادداش تهایی که در این سلسله از نوشته ها جمع آمده به دو دستهٔ کلی قابل تقسیم است: آنها که دربارهٔ بعضی مسائل لغوی شاهنام هاند و آنها که دربارهٔ نا مهای خاص شاهنام هاند. آنچه در این شمارهٔ اول آمده به ترتیب عبارت است از: ردّی بر گمان بعضی نویسندگان که لغت سپهر یک معنای سپاه نیز در در شاهنامه؛ و منشأ » درست آمدی « شاهنامه دارد؛ منشأ تعبیر در شاهنامه با جست وجو در ادبیات » پروردن روان « مفهوم مانوی و زردشتی به زبانهای فارسی میانه و پهلوی اشکانی .
۳۱.

دربارهٔ برخی از جای نام های شاهنامه: گُنابد، ریبَد (ریوند)، پشتِ گشتاسپان، شترخان (استورقان)، چشمه گلسپ (گیلاس؛ کُدرَوَسپ)، دز گنبدان (کَنبندان)، فریومد (مد و فریاد)

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۹۹) 77 - 85

کلید واژه ها: جغرافیای تاریخی شاهنامه کتاب های پهلوی گُنابَد پُشتِ گُشتاسپان دژِ گُنبدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۴۳
جغرافیای شاهنامه، با وجود تحقیقاتی که تا کنون شده، هنوز ابهاماتی دارد. شاید در حواشی مصححان شاهنامه بر این کتاب به این امر کمتر از هر چیز دیگر توجه شده باشد و در فرهنگ های شاهنامه نیز نام های جغرافیایی معمولاً در حاشیه بوده است. آنچه داود منشی زاده سال ها قبل در این باره نوشته، با وجود اختصار و بعضی آراء متهورانه، هنوز بهترین منبع در این باره است. در این نوشته یک فصل از کتاب او ترجمه شده و مباحث او دربارهٔ جای نامهایی مانند گُنابَد، پُشتِ گُشتاسپان و دژِ گُنبدان به فارسی انتقال یافته است.  
۳۲.

یادداشت های شاهنامه (5)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ خرداد و تیر ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۰۰) 209 - 218

کلید واژه ها: شاهنامه فرهنگ نویسی ریشه شناسی ادب‍ی‍ات پ‍ه‍ل‍وی دیناور خویشکار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۰۵
موضوع این شماره از «یادداشت های شاهنامه » دو لغت دیناور و خویشکار است. شارحان شاهنامه ، تا آن جا که نویسنده حاضر می داند، درباره معنی و ضبط این دو کلمه سخن دقیق نگفته اند و اگر بعضی سخن درستی گفته باشند، رأی ایشان در سخنان نادرست دیگران گم شده است. دیناور گونه ای از کلمه دینور است و خویشکار همان کلمه آشنای کتاب ها و رساله های پهلوی به معنای «وظیفه شناس» و «درستکار» است و به خلاف سخن بعضی نسبتی با خیش ، ابزار کشاورزی معروف، البتّه ندارد. سعی شده است این دو نکته به شواهدی از نوشته های فارسی و پهلوی مستند و مستدل شود.  
۳۳.

یادداشت های شاهنامه 2: مسائل لغوی و بعضی مفاهیم شاهنامه

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ مهر و آبان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۹۶) 151 - 163

کلید واژه ها: شاهنامه مباحث دستوری ریشه شناسی ادبیات زردشتی ادبیات مانوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۱۲۴
در دومین شماره از «یادداشت های شاهنامه» درباره لغات براه و گنداور و سابقه دو تعبیر «مرغ بپر» و «خروشی خروشیدم» بحث خواهیم کرد و اشاراتی نیز خواهیم نمود به معانی رمزی جامه سپید سیاوش در هنگام عبور او از آتش.
۳۴.

دربارۀ چند جاینام دیگر در شاهنامه و بعضی مسائل وابسته: کروشان، کووسان، کاووسان، کاسان؛ تَرَک، پَرَک؛ سنجبو؛ گلزرّیون، گازریون، گازربون

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ مرداد و شهریور ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۰۱) 109 - 120

کلید واژه ها: شاهنامه جغرافیای تاریخی کاسان گُلزَریون سِنجَبو پرک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۱۴۷
در این نوشته فصلی دیگر از کتاب داود منشی زاده درباره جغرافیا و تاریخ شاهنامه ترجمه شده است. خلاصه سخن او در این فصل این است که نامی که به شکل کروشان و اَشکال مشابه در نسخه های شاهنامه هست همان کاسان است و در پشت نام گُلزَریّون باید به دنبال دو جای جداگانه گشت. اشاره ای نیز به تصحیف نام سِنجَبو و رود پَرَک در نسخه های شاهنامه و متون دیگر شده است.
۳۵.

«بَی رام شهر»، لقبی ساسانی در شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ادبیات پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۹۳ 205 - 222

کلید واژه ها: شاهنامه تصحیح متن عبارات قالبی القاب شاهان ساسانی کتیبه های ساسانی سکه های ساسانی مهرهای ساسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۵۷
شاهنامه شناسان آرام  آرام در تصحیح شاهنامه می کوشند و در این کار از زبان ها و اسناد پیش از اسلام نیز  گاهی یاری می خواهند. طبیعی است که در شاهنامه مخصوصاً بتوان انعکاسی از احوال دوران ساسانیان و الفاظ و اصطلاحات رایج در حکومت آنان را یافت. در این مقاله کوشش شده است تا با بررسی چند نامه از شاهان ساسانی یا خطاب به ایشان، که در آنها چند لقب و عنوان به شکل قالبی تکرار شده، و همچنین مقابله نسخه های شاهنامه، یک لقب ساسانی، که به نظر نویسندگان از نظر مصحّحان شاهنامه پنهان مانده، پیدا شود و اصل آن در اسناد ساسانی معلوم گردد. این لقب «بی رام شهر» است که در نسخه ها و چاپ های شاهنامه به چند شکل نقل شده و در بهترین چاپ های شاهنامه، مخصوصاً در چاپ خالقی و همکاران او، به شکل «پدرام شهر» درآمده است. در پایان بحث، با ذکر دلایل روشن، در اثبات این نکته نیز کوشش شده که «مهست»، که در همان نامه ها، باز به همان شکلی قالبی، در کنار «بی رام شهر» تکرار شده، چیزی نیست جز تصحیف «مزدیسن»، ولی این تصحیف از فردوسی یا کاتبان شاهنامه نیست و مدت ها پیش از او در نقلِ اسنادِ ساسانی به خط عربی  و فارسی عارض شده بوده و به همان صورت به شاهنامه ابومنصوری و شاهنامه فردوسی وارد شده است.
۳۶.

چند جاینام دیگر شاهنامه

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۰۵) 191 - 205

کلید واژه ها: جغرافیای تاریخی شاهنامه کتاب های پهلوی خراسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۹
در این مقاله تعدادی دیگر از جای نام های شاهنامه از کتاب داود منشی زاده درباره جغرافیای شاهنامه به فارسی ترجمه شده است. جاینام هایی که در این مقاله درباره آنها بحث شده، عبارت اند از: کوه سپند، کلات، چَرَم، لادن/ لاین، مَیَم، بیژن. نویسنده در ضمن بحث اطلاعات کتاب های پهلوی و اوستایی و نوشته های جغرافیایی و تاریخی فارسی و عربی را با آگاهی های مندرج در شاهنامه سنجیده تا جای دقیق یا تقریبی این مکان ها را به دست آورد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان