علیرضا پورابراهیمی

این پژوهش به ارایه چارچوبی در خصوص عوامل موثر بر موفقیت، جهت پیاده سازی و ارایه خدمات دولت سیار در کشور در حال توسعه ای چون ایران می پردازد. عوامل موثر بر موفقیت شاخص هایی هستند که می توان میزان موفقیت را با آنها ارزیابی کرد. این چارچوب، عوامل تشکیل دهنده خود را از طریق مطالعه مقالات معتبر اخیر دنیا در خصوص مدل ها و چارچوب هایی از عوامل موثر و کلیدی در موفقیت دولت الکترونیکی و دولت سیار استخراج کرده است. سپس با استفاده از روش فراتلفیق و میزان تکرار این عوامل، چارچوبی را بنا نهاده است. در واقع این چارچوب به شش گروه از عوامل حکومتی، فنی، سازمانی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تقسیم می شود. در انتها نیز عوامل مذکور با استفاده از روش TOPSIS رتبه بندی می شوند. هدف این پژوهش تعیین چارچوبی برای پیاده سازی موفق دولت سیار برای بهبود ارایه خدمات دولت به شهروندان (G2C) در ایران است.

چکیده زمینه و هدف: برای تحقق اهداف و ماموریت های دولت الکترونیک، حصول اطمینان از امنیت فضای تبادل اطلاعات آن از درجه اهمیت بالایی برخوردار است و این مهم میسر نمی گردد مگر با ارزیابی امنیت اطلاعات با اتکاء به مدلی قابل اطمینان. هدف این تحقیق ارایه یک مدل نظری برای ارزیابی امنیت اطلاعات دولت الکترونیک در رسیدن به یک جامعه مطلوب و بسترساز توسعه پایدار است. روش شناسی: با مطالعه دستاوردها و تجربه های موفق جهانی در این حوزه و تحقیق در زمینه اسناد راهبردی با لحاظ مقتضیات، پیشران ها، موانع و چالش های هرکدام، مدل اولیه ارزیابی شامل ساختار، مولفه ها و معیارها، به بوته نظرات تجربی خبرگان سپرده شد. مولفه های حائز بالاترین میانگین هندسی در جدول امتیازات، در گراف روابط متقابل درج شدند. در خصوص سلسله مراتب نفوذ، اهمیت و رتبه بندی مولفه های مدل، باروش دیماتل تصمیم گیری شد. یافته ها: ده مولفه برتر مدل با ساختار لایه ای، به ترتیب عبارتند از: معیار اثربخشی تدابیر حفاظتی موجود، لایه مدیریت و عملیات، مشخصه استقلال از زمینه، لایه صلاحیت امنیتی با رویکرد فرهنگ سازی امنیت جامع، لایه بنیادین تصمیم گیری (امنیت فناوری)، معیار احتمال اثربخشی برنامه حفاظتی پیشنهادی، مشخصه کاربرد برای اهداف مختلف، معیار تاثیر رویداد امنیتی بر روی دارایی یا عملیات در صورت وقوع، لایه سیاست های امنیتی و لایه قشری فناوری امنیت. نتیجه گیری: با استنتاح از دانش و تجربیات خبرگان، مدلی بدست آمد که خروجی آن، صرفا اعلام آمار وضعیت فعلی امنیت نیست بلکه با لحاظ معیار اثربخشی برنامه حفاظتی موجود و پیشنهادی، با رویکرد فرهنگ سازی و حفظ استقلال از زمینه، با معیار ضریب حساسیت پیامد، دارایی ها و عملیات دولت الکترونیک را ارزیابی و نسخه مناسب برای لایه فناوری امنیتی را تجویز می کند. یک ارزیابی جامع امنیتی با این مدل، می تواند به عنوان راهبرد اساسی حفاظت از امنیت اطلاعات دولت الکترونیک بشمار آید چراکه همزمان با ارزیابی امنیت اطلاعات، اقدامات لازم برای اتخاذ تدابیر حفاظتی مناسب و مسیر اولویت بندی اقدامات مدیریتی و تخصیص منابع را مشخص می کند.

پژوهش هایی محدود در خصوص مدل های همکاری محور مبتنی بر فناوری بلاکچین به معنای مفاهیم جدید در انتشار مالکیت ارایه شده اند. تمرکز پژوهشهای پیش از این بر روی مشخصات فنی پیاده سازی و بهره برداری این فناوری بوده است و در نتیجه در این پژوهش سعی شده است تا تغییرات مورد نیاز در مدل کسب و کاری سازمانها مورد بررسی قرار گیرد. چالش پیاده سازی بلاکچین در صنعت نه تنها نیازمند امکان سنجی فنی است بلکه نیازمند همکاری در مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار میان سازمانها است. در این پژوهش مدل کسب و کار همکاری محور مبتنی بر بلاکچین در اپراتور تلفن همراه کشور به عنوان نمونه ای از کشورهای در حال توسعه مورد بحث قرار گرفته است. مدل پایه استفاده شده در این پژوهش مدل کسب و کاری Canvas میباشد که این دیدگاه سنتی و ایزوله در توسعه کسب و کار مبتنی بر همکاری بلاکچین پاسخگو نمی باشد. بر اساس متدلوژی تحلیل محتوای کیفی، کدگذاری نظرات خبرگان در دو حوزه طراحی مدل کسب و کار و صنعتی سازی فناوری بلاکچین انجام شده است و سپس بر اساس تحلیل خبرگان صنعت تلفن همراه، شخصی سازی مقوله های مدل کسب و کار صورت پذیرفت. بر اساس این پژوهش، اپراتور تلفن همراه با استفاده از مدل کسب و کار همکاری محور در7 مقوله، به دلیل دسترسی به زیرساخت و اطلاعات شبکه ارتباطات مشتریان، می تواند از مزیت فناوری بلاکچین استفاده نموده و خدمات ارزش افزوده جدید تولید نماید و همچنین خسارات مادی مدل کسب و کاری سنتی فعلی را کاهش دهد.

سرعت فزاینده تغییرات فن آورانه، از یک سو، و تغییر ماهیت تقاضای مشتریان و تشدید رقابت بین سازمان ها، از سوی دیگر، باعث شده است که سازمان ها به شدت به دنبال کسب مزیت های رقابتی جدید برای برتری بر رقبا و تامین بهتر نیاز مشتریان باشند. حصول چنین اهدافی در سایه مفهوم جدیدی به نام «چابکی سازمانی» به دست می آید اما چابکی سازمان تحت تاثیر عامل های خود می باشند که در شرکت های خدماتی ، کارکنان تاثیر گذارترین عامل می باشند. در این پژوهش که دانشگاه علوم و تحقیقات به عنوان مطالعه موردی مطرح شده است کارکنان به سه دسته نرم ، خاطی و مقصور تقسیم بندی شده اند که عامل های مذکور تعیین کننده سه عنصر اصلی چابکی زنجیره تامین سازمان که عبارتند از محرک های چابکی، توانمندیهای چابکی و توانا سازهای چابکی می باشند. همچنین با استفاده از الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات یک مدل هوشمند طراحی شده که تاثیرگذاری و تاثیر پذیری عوامل بر یکدیگر مورد سنجش قرار گرفته است. و پس از اجرای مدل در مطالعه موردی در نقطه Time=769 ، بهبودی سازمان در بهترین حالت ممکن می باشد.

تولید ابری از یک پارادایم جدید در راستای توانمندسازی شرکت های تولیدی در آینده برای اینکه پاسخگو، قابل تنظیم و قابل تطبیق و منعطف در یک کلام چابک باشند، ناشی می شود. هدف اصلی این پژوهش تحلیل و بررسی میزان تأثیر تولید ابری بر میزان چابکی و چالاکی زنجیره تأمین و همچنین شناسایی مؤلفه های اثرگذار تولید ابری در میزان چابکی زنجیره تأمین است و در این پژوهش روابط بین چابکی زنجیره تأمین (با در نظر داشتن توانمندسازها و قابلیت ها) و تولید ابری به منظور تحلیل کمی نمودن اثر بالقوه راه کارهای فناوری ارتباطی و اطلاعاتی بر چابکی زنجیره تأمین بررسی گردیده است. نوع پژوهش در تحقیق حاضر از حیث روش اجرا مدل سازی توصیفی است. این پژوهش از نوع کاربردی و توسعه ای بوده و با استفاده از مطالعه میدانی به روش مصاحبه و پرسشنامه با متخصصان و کارشناسان امر به منظور یافتن ابعاد و مؤلفه های مدل مفهومی تحقیق و میزان اهمیت آنها بر اساس مدل سوارای فازی (در شرکت ایساکو) انجام گرفته است و برای پالایش مدل مفهومی از روش دلفی فازی استفاده شده و مدلی ریاضی بر اساس ANFIS ارائه گردیده است. نتیجه حاصل از این پژوهش بر اساس رویکرد مدل تعالی سازمانی (توانمندساز و نتایج) نشان دهنده شناسایی مؤلفه های توانمندساز حاصل از به کارگیری تکنولوژی های تولید ابری و همچنین مؤلفه های تأثیر پذیر در قالب چابکی سازمانی (نتایج) است.

هدف: تغییر بخش مهم هر کسب وکار و هر فرایند کاری محسوب می شود. در فضای رقابتی کنونی، سازمانی می تواند به حیات خود ادامه دهد که برای رویارویی با این تغییرها، از ابزارها و توانایی های لازمی همچون مدل سازی و شبیه سازی فرایندهای کسب وکار برخوردار باشد. هدف پژوهش حاضر، ارائه مدلی برای مدیریت فرایند کسب وکار با رویکرد شبیه سازی ترکیبی گسسته پیشامد و عامل بنیان است. روش: با استفاده از مدل پیشنهادی این مقاله، ابتدا مطابق با مفاهیم مدیریت فرایند کسب وکار، فرایند کارت اعتباری به عنوان مطالعه موردی مدل شد، سپس با بهره مندی از شبیه سازی گسسته پیشامد در سطح فرایندی و شبیه سازی عامل بنیان در سطح عامل ها و رفتارهای آنها، عملیات شبیه سازی ترکیبی فرایند انجام شد. پژوهش حاضر در یکی از بانک های خصوصی ایران اجرا شده است. یافته ها: یافته ها حاکی از آن بود که رویکرد پیشنهادی با موقعیت واقعی انطباق لازم را دارد، به این مفهوم که خروجی های صحیح و مطمئنی ارائه می دهد. همچنین پژوهش نشان می دهد که چطور می توان با ترکیب روش های شبیه سازی گسسته پیشامد و عامل بنیان، سطح بیشتری از جزئیات و پیچیدگی ها را در مدیریت فرایندهای کسب وکار پیاده سازی کرد. نتیجه گیری: مدل ترکیبی پیشنهادی در مقایسه با شبیه سازی فرایند با روش گسسته پیشامد، میانگین خطای نسبی کمتری دارد که در واقع، گویای عملکرد مطلوب مدل است، از این رو، می توان از آن برای بررسی سناریوهای مختلف هنگام اعمال تغییر در پارامترهای ورودی و مشاهده نتایج، بهره برد.

پیشرفت فناوری اطلاعات و تاثیر آن بر سازمان ها، امر تصمیم گیری مدیران را بسیار پیچیده کرده است؛ همین امر، اهمیت تصمیم های اخلاقی در سازمان های فناوری اطلاعات را برجسته نموده و عدم رعایت آن می تواند در بردارنده ی تبعات سوء بسیاری باشد. پژوهش حاضر با پرداختن به تاثیر تصمیم گیری اخلاقیِ در حوزه فناوری اطلاعات با تاکید بر داده های کلان، مدل اخلاقی خود را ارائه داده است. بدین جهت، پژوهش حاضر از منظر نتایج، «کاربردی» و از نظر فرآیندِ اجرا و هدف، «کمی و توصیفی» است و با استفاده از سناریوهای اخلاقی، داده های آن گردآوری شده است. نمونه آماری این پژوهش را 163 نفر از متخصصان فناوری اطلاعات در رده ی رئیس گروه و مدیر که با داده های کلان تعامل دارند، تشکیل می دهد. نتایج پژوهش نشان می دهد متغیرهای اخلاقی نظیر «کانون کنترل و استحکام من» بر رفتار اخلاقی شرکت کنندگان تاثیرگذارند. از سوی دیگر، گرچه تاثیرگذاری مستقیم «عزت نفس و خودکارآمدی» بر نیت اخلاقی در سناریوها مشاهده نشد، ولیکن تاثیرگذاری هر دو متغیر بر «استحکام من» قابل اشاره است. همچنین بر مبنای تحلیل نتایج، متغیر «ادراک از احتمال فاش شدن» که برای اولین بار در این پژوهش پیشنهاد شده است، تاثیر بسزایی بر نیت اخلاقی دارد. در انتهای پژوهش نیز تلاش شده است در قالب راهکارهای اجرایی در جهت کاهش مخاطرات اخلاقی ارائه شود

در این پژوهش سعی می شود مدلی برای شبیه سازی چرخه عمر صنعت برق با استفاده از شبیه سازی عامل بنیان ارائه شود، در این مدل، 5 عامل استخراج شد و شبیه سازی به کمک نرم افزار Anylogic صورت پذیرفت. برای بهینه سازی مدل چهار سناریو با نظر خبرگان ارائه شد. در سناریوی نخست، جذابیت نیروگاه گازی و سیکل ترکیبی کاهش یافت و بر جذابیت دو نیروگاه دیگر افزوده شد. نتیجه این سناریو افزایش تولید نیروگاه برق آبی است که با توجه به کمبود منابع آبی برای کشور به صرفه نیست. در سناریوی دوم با ورود یک فناوری جدید میزان مصرف، مصرف کننده خانگی 40 درصد کاهش یافت و همچنین دو نیروگاه برق آبی و بخار با ظرفیت 40 درصد در چرخه تولید فعال بودند. نتیجه این سناریو کاهش مصرف سوخت و همچنین کمبود برق تولیدی نسبت به برق مصرفی بود. در سناریوی سوم فرض شد که میزان مصرف همه عوامل مصرف کننده کاهش یافته که به عدم سرمایه گذاری عامل سرمایه گذار و مازاد برق تولیدی نسبت به مصرفی منجر شد. درنهایت در سناریوی چهارم فرض بر ثابت نگه داشتن میزان مصرف همه مصرف کننده ها و و ثابت نگه داشتن جذابیت های تدوین شده توسط دولت است که درنتیجه آن ظرفیت تولید برق افزایش یافته ؛ ولی باز هم کمبود برق وجود دارد.

امروزه صنعت جدید دنیای فناوری اطلاعات، رایانش ابری، موردتوجه بسیاری از سازمان ها قرار گرفته است. به طوری که بسیاری از آن ها تمایل دارند تا کسب وکار خود را با استفاده از خدمات منعطف ابر، چابک کنند. در حال حاضر تعداد ارائه دهندگان خدمات ابری رو به فزونی است و هریک خدمات متنوعی را ارائه کرده و ادعا می کند که می تواند امکانات و تسهیلات زیادی در اختیار مشتریان قرار دهد. در همین راستا انتخاب مناسب ترین ارائه دهنده خدمات ابری بر مبنای معیارهای مطابق شرایط مصرف کننده خدمات، یکی از مهم ترین چالش ها به حساب خواهد آمد. این پژوهش با تکیه بر مطالعات پیشین و با رویکرد فراترکیب به جستجوی جامع و نظام مند پژوهش های گذشته پرداخته، چارچوب جامعی از عوامل مؤثر بر انتخاب ارائه دهندگان خدمات ابری شامل 4 مقوله اصلی و 10 زیرحوزه ارائه می کند. سپس با بهره گیری از نظرات خبرگان که به صورت هدفمند و روش گلوله برفی انتخاب شده اند و با استفاده از روش اعتبارسنجی لاوشی، چارچوب نهایی می شود. نوآوری این چارچوب جامعیت عوامل مؤثر بر انتخاب ارائه دهندگان خدمات ابری است که به مشتریان این خدمات در انتخاب مناسب ترین و بهترین ارائه دهنده کمک می کند.    

پیشینه و اهداف: شناسایی ادعاهای مشکوک خسارت در بیمه کشاورزی با استفاده از روش های سنتی، با بهره گیری از کارشناسان در میان انبوه ادعاها بسیار دشوار و شاید غیرممکن باشد. در پژوهش حاضر، مدلی برای کشف ادعاهای مشکوک خسارت در بیمه کشاورزی با استفاده از تکنیک های داده کاوی ارائه شده است تا به صندوق بیمه کشاورزی در شناسایی این گونه ادعاها کمک نماید. روش شناسی: روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی پس رویدادی است. یکی از کاربردهای داده کاوی، تشخیص ناهنجاری است. در مطالعه حاضر، روشی برای تشخیص ناهنجاری ها در داده ها با استفاده از مدل های ترکیبی یادگیری ماشین ارائه شده است. برای اجرای این روش، از داده های واقعی خسارت پرداختی به بیمه گندم (آبی و دیم) به مدت یک سال در استان خوزستان استفاده شده است. با توجه به تفاوت در روند تعیین خسارت بیمه نامه های گندم آبی و دیم، تحلیل ناهنجاری آنها به تفکیک انجام شده و برای هر کدام تعداد ادعاهای مشکوک به صورت جداگانه به دست آمد. یافته ها : تجزیه و تحلیل نتایج، 5 نوع رفتار مشکوک را در ادعای خسارت نشان داد. نسبت ادعاهای مشکوک به کل (درصد ناهنجاری ها) با استفاده از هیستوگرام نمرات ناهنجاری و نظر کارشناسان صندوق بیمه حدود 1.5 درصد برآورد شد. موارد مشکوک و غیرعادی توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت و دقت نهایی مدل در تشخیص صحیح موارد مشکوک برای بیمه نامه گندم آبی و دیم به ترتیب 72 و 68 درصد به دست آمد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، می توان از مدل ارائه شده برای شناسایی ادعاهای مشکوک خسارت در بیمه نامه های گندم آبی و دیم استفاده نمود. از آنجا که بیشتر موارد غیرعادی ناشی از عدم ارائه مستندات کافی می باشد، علت این موضوع می تواند به دلیل ارائه بیمه نامه های صوری یا وجود تبانی بین بیمه گذار، نماینده بیمه گر یا ارزیاب باشد. بنابراین، بایستی در روند پرداخت خسارت دقت و بررسی بیشتری صورت گیرد. مطالعه حاضر بر روی محصول گندم انجام شده و قابل استفاده برای سایر محصولات زراعی می باشد.

موارد کلاهبرداری در سال های اخیر به ویژه در زمینه های مهم و حساس مالی و بیمه ای افزایش یافته است. از این رو، برای مقابله با این گونه کلاهبرداری ها نیاز به اقدامات متفاوتی نسبت به روش های بازرسی سنتی وجود دارد. بیمه کشاورزی نیز با توجه به ماهیت و گستردگی وسیع آن از این تهدید مستثنا نبوده و سالانه هزینه های زیادی صرف پرداخت به خسارت های ساختگی می شود. این پژوهش با هدف ارائه مدلی برای کشف ادعاهای خسارت غیرواقعی در بیمه کشاورزی با بکارگیری تکنیک های داده کاوی و یادگیری ماشین ارائه شد. برای ساخت مدل یادگیری عمیق مورد استفاده قرار گرفت. داده های مورد استفاده از صندوق بیمه کشاورزی اخذ شد و مربوط به بیمه نامه های گندم آبی و دیم استان خوزستان بود که در سال زراعی 1399-1398 برای آنها غرامت پرداخت شده بود. بعد از آماده سازی و پیش پردازش داده ها، با استفاده از یادگیری عمیق نسبت به کشف موارد غیرعادی اقدام و نتایج توسط کارشناسان صندوق بیمه کشاورزی مورد ارزیابی قرار گرفت. بعد از تحلیل نتایج مشخص شد یک درصد از خسارت های پرداختی مربوط به درخواست های غیرواقعی بوده و در پرداخت خسارت بایستی دقت و بررسی بیشتری انجام شود. دقت مدل در تشخیص موارد غیرعادی برای گندم آبی و دیم به ترتیب برابر با 53/53 و 63/37 درصد بدست آمد. در بررسی نتایج مشخص شد 5 دسته رفتار غیرعادی منجر به پرداخت خسارت غیرواقعی شده اند که رفتار عدم ارائه مستندات خسارت فراوانی بیشتری نسبت به بقیه داشت.