منصور پهلوان

منصور پهلوان

مدرک تحصیلی: هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۷۳ مورد.
۴۱.

تحلیل احادیث انبیاء ( علیهم السلام) وارده در منابع فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: اخلاق ادیان الهی اصول اعتقادی تعالیم انبیاء عبادات و احکام احادیث انبیاء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 660 تعداد دانلود : 401
احادیث انبیاء (علیهم السلام) عنوان دسته ای از روایات در منابع حدیثی اسلام است که بازگوکننده گفتاری از انبیاء الهی (علیهم السلام) و یا کتب آسمانی پیشین است. این احادیث از یک سو پراکنده و از سوی دیگر در موضوعات گوناگون است. با گردآوری و دسته بندی این روایات، نتایج در خور توجهی به دست می آید. در منابع حدیثی فریقین 1053 روایت به نقل از 34 پیامبر وارد شده است. موضوع 60% آن ها اصول اعتقادی، 27% مباحث اخلاقی و 13% عبادات و احکام است. این امر نشان می دهد که ادیان و تعالیم انبیای الهی در اصول اعتقادی یکسان هستند. در اصول اخلاقی نیز مشترکات زیادی بین آنها وجود دارد و تنها در مسائل فرعی و احکام اختلافاتی یافت می شود.
۴۲.

تحقیق در متن و اسناد حدیث «انّ الله خلق آدم علی صورته» و نقد دیدگاه ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و سوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلید واژه ها: ابن عربی فهم حدیث الفتوحات المکیه مأخذشناسی حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 368 تعداد دانلود : 83
حدیث «انّ الله خلق آدم علی صورته»، ازجمله مستندات صوفیّه و عرفا است؛ چنانکه بارها مورد استناد مدوّن اصلی عرفان نظری، یعنی «ابن عربی» قرار گرفته است. او در مهمترین اثر خویش، یعنی «الفتوحات المکیّه» تلاش کرده تا این روایت را هماهنگ با نظریه ی وحدت وجود نشان دهد؛ ازاین رو آن را در موضوعاتِ گوناگونِ مربوط به نظریه ی مزبور مطرح کرده است. ابن عربی قائل است که ضمیر«ها» در «صورته» به خداوند برمی گردد؛ به همین جهت تمام توضیحات وی درباره ی این حدیث، مبتنی بر خلق انسان بر صورت خداوند است. حال آنکه با توجّه به شأن صدور این حدیث که در منابع کهن و معتبر ثبت و ضبط شده است، نمی توان ضمیر را به خداوند ارجاع داد؛ چنانکه توضیحات دانشمندان بزرگ درباره ی این حدیث، گویای آن است که ضمیر، به خداوند برنمی گردد. افزون بر آنکه مدلول آیات و روایات، تطبیق حدیث مذکور را با نظریه ی وحدت وجود، به چالش می کشد.
۴۳.

استنطاق قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱

کلید واژه ها: قرآن تفسیر موضوعی سؤال نطق استنطاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 391 تعداد دانلود : 573
استنطاق قرآن یعنی طرح پرسش در پیشگاه قرآن و طلب نطق و پاسخ از آن. این تعبیر، نخستین بار از سوی امام علی(ع) مطرح گردیده است. عالمان دینی آن را بر تفسیر قرآن به قرآن، تأویل، تفسیر موضوعی و استنباط از قرآن اطلاق کرده¬اند که هر یک، بعدی از ابعاد استنطاق را در بر می¬گیرد. استنطاق قرآن، دارای مبانی محکم و روشنی مانند جامعیت قرآن، جاودانگی قرآن و نظام¬مندی قرآن است؛ اما از جهت این که پرسش¬ها در چه حوزه ای می¬تواند باشد و هم از این جهت که استنطاق قرآن، از عهده¬ی چه کسی بر می¬آید، میان دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد. با تأمل در سخن هر گروه، معلوم می¬شود که اختلاف موجود، ناشی از تفاوت نگاه است. ظرفیت گسترده¬ی قرآن کریم، این امکان را به وجود آورده است که هم گستره ی طرح سؤال در برابر قرآن بسیار وسیع باشد و هم غیر معصوم (ع)، بتواند با کسب شایستگی لازم، از عهده ی مراتبی از استنطاق قرآن برآید.
۴۴.

آغاز نبوّت

نویسنده:
منبع: سفینه سال هشتم زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲۹ «ویژه نبوت»

کلید واژه ها: رسالت پیامبر (ص) بعثت نبى رسول پیامبری شق صدر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی نبی کیست، وحی چیست
تعداد بازدید : 275 تعداد دانلود : 124
درباره زمان آغاز نبوّت پیامبر اسلام 9 بین دانشمندان مسلمان، اختلاف نظر وجود دارد. عدّه اى را نظر بر این است که آغاز نبوّت پیامبر 9 در سنّ چهل سالگى بوده است و بعضى این زمان را از بدو طفولیّت و پایان دوره شیرخوارگى مى دانند. عدّه اى نیز با استناد به حدیث «کُنْتُ نَبِیّآ و آدَمُ بَیْنَ الْماءِ وَ الطِّینِ»، آغاز نبوّت پیامبر 9 را قبل از خلقت آدم 7 دانسته اند. مسئله این تحقیق آن است که زمان آغاز نبوّت پیامبر اکرم 9 کِى بوده و آیین ایشان قبل از بعثت چه بوده است.
۴۵.

جایگاه تأویل در روایات تفسیرى امام سجاد علیه السّلام

نویسنده:
منبع: سفینه سال هفتم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲۷ «ویژه قرآن»

کلید واژه ها: تأویل مصداق تفسیر مأثور امام سجاد (ع) امامت در قرآن مهدویت در قرآن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات انواع تفسیر وتأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر قرآن و تفسیر در روایات
تعداد بازدید : 530 تعداد دانلود : 428
بخش قابل توجهى از روایات تفسیرى را که از امام سجاد 7 برجاى مانده، تأویل آیات و ارائه مصادیق آنها تشکیل مى دهد. این روایات نقش تعیین کننده اى در بازسازى عقاید جامعه پس از شهادت سید الشهداء 7 دارد، در این گفتار، فزونىِ روایات تأویلى و تعیین مصادیق آیات، بر پایه مخاطب و فضاى صدور روایات تحلیل شده است. نگارنده، نمونه هایى از موضوع هاى این روایات را بدین سان برمى شمارد: بازسازى بنیان تفکّر ولایت مدار، ترسیم محورهاى تفکّر مهدوى، تعیین مصادیق آیات.
۴۶.

ارزیابی و نقد نظری اعجاز عددی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث پاییز و زمستان ۱۳۸۸ شماره ۱

کلید واژه ها: اعجاز قرآن نظم ریاضی قرآن شگفتی در تناسب اعداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 382 تعداد دانلود : 404
فراگیر شدن رایانه ها و برنامه های نرم افزاری، در پژوهشها و مطالعات دینی نیز، تحول بزرگی پدید آورد. برای اولین بار، این استاد عبدالرزاق نوفل (ت 1984) بود که واژه«اعجاز» را در زمینه تناسب اعداد در قرآن به کار برد و در کتاب الاسلام دین و دنیا چنین آورد که دو واژه دین و دنیا در قرآن به تعداد برابر به کار رفته اند؛ اما پر سر و صداترین پژوهشها را دکتر محمدرشاد خلیفه، شیمیدان مصری مقیم آمریکا (ت 1990) انجام داد و با استفاده از رایانه، مدت 4 سال به پژوهش درباره کلمات قرآن پرداخت. بر این نظریه، در هر دو قسم صغروی و کبروی، اشکالات بسیاری وارد است؛ اشکالاتی که مختص عدد خاصی مانند عدد 19 نیست و مربوط به همه اعداد است؛ زیرا هر فرد یا گروهی، بسته به علاقه خود می تواند عددی مثل 5 و 6و 7 و 12 و... را معیار قرار دهد و به نتایجی دست یابد؛ بنابراین اطلاق اعجاز برای این نظریه، صحیح به نظر نمی رسد و تنها می توان آن را شگفتی در تناسب اعداد نامید. باید افزود که انتظار اعجاز عددی از قرآن، توقعی نابجاست و نمی توان پذیرفت که خدای متعال با بندگان خود از طریقی عوام فریبانه سخن گفته باشد. اعجاز قرآن در نگاه نخست و برای اعراب جاهلی صدر اسلام و مردمان هنرجوی دورانهای بعد، در زیبایی های شگفت آور ظاهری و تاثیرگذار آن، اعم از بلاغت و هماهنگی های صوتی و عددی و... است؛ و در نگاه عمیق و موشکافانه، معارف و دانشهای والای الهی آن.
۴۷.

درخت ممنوعه در متون یهودی و اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال چهل و دوم پاییز و زمستان ۱۳۸۸ شماره ۱

کلید واژه ها: متون اسلامی درخت حیات متون یهودی درخت ممنوعه باغ عدن درخت معرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 166 تعداد دانلود : 700
یکی از معارفی که نقش مهمی را در عقاید پیروان سه دین یهودیت، مسیحیت و اسلام ایفا کرده موضوع باغ عدن (بهشت آدم) و درخت معروفی است که در این باغ قرار داشت (در اسلام یک درخت و در یهودیت و مسیحیت دو درخت، یعنی درخت حیات و درخت معرفت). در این مقاله پژوهشی تطبیقی در مورد درخت ممنوعه در دو دین یهودیت و اسلام صورت گرفته است، و بدین منظور تعدادی از متون قدیم و جدید یهودی و اسلامی با هم مقایسه شده اند، تا مشخص شود این متون چه شباهتها و تفاوتهایی با هم دارند، کدام مفاهیم منحصر به متون اسلامی یا منحصر به متون یهودی است و احیاناً کدام اندیشه ها از متون یا فولکلور یهود به روایات و ادبیات اسلامی منتقل شده است. نتیجه این پژوهش رفع ابهام از پاره ای از روایات هر دو دین و کشف اسرائیلی بودن برخی از روایات ظاهراً اسلامی است.
۴۸.

مستشرقان یهودى و تفاسیر اوّلیّه امامیّه

نویسنده:
منبع: سفینه سال هفتم زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲۵ «ویژه قرآن»

کلید واژه ها: عصمت امام معراج پیامبر (ص) تفسیر قمی تفسیر عیاشی شیعه امامیه سبع سنابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 837 تعداد دانلود : 238
این مقاله به نقد و بررسى اشکالات یک نویسنده یهودى بر باورهاى شیعه امامیّه درخصوص عصمت پیامبر و عدد ائمّه : اختصاص دارد. به گمان وى، متون اوّلیّه شیعه امامیّه در گذر زمان مورد پالایش قرار گرفته و امروزه در معتقدات شیعه امامیّه، اثرى از آن مشاهده نمى شود. او در کتابى که درباره تفاسیر اوّلیّه امامیّه نوشته، با استناد به دو روایتِ برگرفته از تفاسیر قمى و عیاشى ـ که به ترتیب در مورد معراج پیامبر 9 و معناى تأویلى «سبع سنابل» سخن گفته اند و او آنها را دو روایت غیرعادى مى نامد ـ نسبت به عصمت پیامبر9 و نیز عدد ائمّه : شبهه کرده است. در روایت اوّل ذیل آیه 94 سوره یونس، از وحى الاهى به پیامبر 9 در شب معراج در مورد مقامات امیرالمومنین 7 و خطور عظمت آن مقام در نفس پیامبر 9 سخن به میان آمده که به گمان آن نویسنده بر حسادت پیامبر به امام على 7، شکّ در این وحى و در نتیجه عدم عصمت ایشان دلالت دارد. در روایت دوم هم که هفت تن از فرزندان امام حسین 7 بعنوان مصادیق سنبله ذکر شده است، نویسنده یاد شده مدّعى است که این روایت برخلاف آنچه شیعه امروز به آن معتقد است، از حصر تعداد ائمّه به هفت نفر و قائم بودن هفتمین آنها حکایت دارد.
۵۱.

قرآن و شبهات یهودیان

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال اول بهار و تابستان ۱۳۸۷ شماره ۲

کلید واژه ها: شبهه : قرآن بنی اسرائیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 296 تعداد دانلود : 786
قرآن کریم معجزه همیشه جاویدی است که تمامی انسان ها را جهت هدایت و دستیابی به طریق صحیح زندگی دعوت کرده است. این کتاب آسمانی به بررسی باورها و شبهه های باطل یهودیان و علل ابطال آن پرداخته است.این مقاله درصدد مشخص کردن شبهات شاخص یهودیان است که توسط آنان در صدر اسلام مطرح شده و قرآن کریم با بیان «وَیَقُولُونَ عَلَى اللَهِ الْکَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُونَ»، گفتار آنان را تکذیب کرده و در هر مورد انگیزه های پنهان آنان را آشکار کرده است و بجاست که روش های گوناگون قرآن کریم در مواجهه با شبهه هایی که یهودیان ابراز داشته اند، مورد مداقه قرار گرفته و جهت پاسخ گویی به شبهه های واردشده بر قرآن کریم در جهان امروز استفاده گردد
۵۲.

ویژگی های شرح‌ ابن میثم‌ بحرانی بر نهج البلاغه‌(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۶ شماره ۸۴

کلید واژه ها: علوم شرح نسخه نهج¬البلاغه ابن‌میثم‌ بحرانی حکمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 961
شرح‌ ابن‌¬میثم‌ بحرانی‌ بر نهج‌البلاغه از ویژگی¬هایی برخوردار است که آن را از سایر شروح ممتاز می¬سازد‌. همچون: جامعیت‌ شارح‌ آن در علوم عقلی و نقلی و در اختیار داشتن‌ نسخة‌ سیدرضی‌ و تقریر برهانی‌ نهج‌البلاغه و تحقیقات‌ عرفانی و تقریر علمی‌ حکمت‌های‌ اخلاقی و استفاده از علوم‌ عصری‌ و داوری‌ بین ‌شرح‌ قطب‌ راوندی‌ و ابن‌ ابی‌¬الحدید و موجود بودن‌ نسخه‌های‌ دستخط‌ مؤلف. انتقاداتی‌ نیز بر این‌ شرح‌ وارد است‌ که‌ از جملة‌ آنها اعتماد کردن‌ شارح‌ بر علوم ‌عصری‌ مانند نظریة‌ بطلمیوس‌ است.
۵۹.

تاریخ نگارش نهج البلاغه مترجم آستان قدس رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۴ شماره ۷۷

کلید واژه ها: نهج البلاغه مترجم مصحح تنبیه الغافلین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 997 تعداد دانلود : 963
انتشار نهج البلاغه مترجم که نسخه خطی آن اهدایی شاه عباس صفوی به آستان قدس رضوی بوده است از افتخارات دانشگاه تهران محسوب میشود اما نظر مصحح محترم این نسخه در انتساب این ترجمه به قرن 5 و 6 نارواست و دلایل و شواهد علمی این تاریخ گذاری را تائید نمی کند به عقیده نگارنده این ترجمه پس از تحریر نهج البلاغه یاد شده در سال 973 ق به صورت حاشیه نویسی بر متن انجام پذیرفته است

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان