زاهد بیگدلی

پژوهش حاضر برای ارزیابی کیفی پورتالهای شرکتهای تابعهی وزارت انجام گرفت. روش پژوهش وبسنجی و ». وب کیو. ای. ام « نفت ایران با استفاده از پژوهش از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش 031 پورتال شرکتهای تابعهی وزارت نفت ایران میباشد. دادههای مورد نیاز با استفاده از سیاهه وارسی که بر مبنای روش ارزیابی کیفی وب کیو.ای.ام. طراحی شده، گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس. نسخه 10 صورت گرفته است. یافتهها نشان می- 1 در وضعیت / با میانگین 241 » قابلیت استفاده « دهند که این پورتالها از لحاظ معیار اصلی 1 در وضعیت / با میانگین 411 » قابلیت عملکرد « متوسط به بالا و از لحاظ معیار اصلی » کارائی « با میانگین 907 /. و » قابلیت اطمینان « متوسط به پایین قرار دارند و از لحاظ معیار با میانگین 927 /. در وضعیت مطلوب قرار دارند. پورتالهای مورد پژوهش از نظر نسبت به معیارهای دیگر نقاط ضعف » قابلیت عملکرد « و » قابلیت استفاده « معیارهای اصلی بیشتری دارند. طراحان این پورتالها باید تمرکز خود را معطوف به این نقاط ضعف نموده و با توجه به نتایج و پیشنهادهای این بررسی برای برطرف کردن این نقاط ضعف تلاش نمایند.

هدف پژوهش حاضرتحلیل و مقایسه میزان استفاده اعضاء هیات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم دانشگاه شیراز از مجلات الکترونیکی و مجلات چاپی اشتراکی است. این پژوهش از نوع توصیفی و روش آن پیمایشی است و داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری شد. جامعه آماری شامل 65 نفر از اعضاء هیات علمی و130 نفر از دانشجویان دانشکده علوم دانشگاه شیراز می باشد. یافته ها نشان داد که استادان و دانشجویان از مجلات الکترونیکی در حد زیاد و از مجلات چاپی در حد متوسط استفاده می کنند، و اطلاعات روزآمد با عث شده است آنان از مجلات الکترونیکی بیشتراستفاده کنند و 7/79 درصد آنان مجلات الکترونیکی را جایگزین مناسبی برای مجلات چاپی بدانند. مجلات الکترونیکی در حد زیاد و مجلات چاپی کمتر از حد متوسط نیازهای اطلاعاتی پاسخ گویان را برآورده می سازند. مهمترین انگیزه پاسخ گویان در استفاده از مجلات الکترونیکی و چاپی، کسب اطلاعات تخصصی، تالیف و ترجمه کتاب و مقاله و انجام طرح های پژوهشی است . مهمترین عوامل بازدارنده عدم آگاهی از وجود مجله الکترونیکی، عدم آگاهی از منابع موجود در مجلات الکترونیکی و عدم وجود مجله الکترونیکی در رشته مربوط از سوی پاسخ گویان عنوان شده است. مهمترین عامل بازدارنده در استفاده از مجلات چاپی، عدم دسترسی آسان یا عدم آگاهی از وجود مجله موردنظر در کتابخانه بوده است. 4/64 درصد پاسخ گویان در استفاده از مجلات الکترونیکی به آموزش نیاز دارند.

هدف: رفتار اطلاعاتی، فرایندی تعاملی است که در آن اغلب افراد پس از احساس نیاز اطلاعاتی برای ارضای آن اقداماتی صورت میدهند. در مفهوم جدید، استفاده کننده از اطلاعات صرفاً به عنوان کاربر، جستجوگر و یا مصرف کننده تلقی نمی شود؛ بلکه انسانی در نظر گرفته می شود که در چارچوب جامعه شناسی، روانشناسی، معرفت شناختی و فیزیکی ویژه ای به جستجوی اطلاعات مبادرت می کند. این مقاله به بررسی نظریه شناخت اجتماعی و اهمیت به کارگیری آن به ویژه در رفتار اطلاعاتی می پردازد. روش: روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و گرد آوری مطالب آن از طریق مرور منابع می باشد. یافته ها: حاصل تحلیل ها نشان داد که فعالیت های اطلاعاتی بدون توجه به محیط و رفتار کاربر نمی تواند به روشنی درک شود. رفتار، محیط، و افراد (و باورهایشان) باهم تعامل می کنند و این کنش متقابل سه جانبه باید فهمیده شود تا اینکه کارکرد و رفتار اطلاعاتی فرد به خوبی درک گردد. این رویکرد، امکان بررسی و تحلیل جامع و منطبق بر عوامل اجتماعی و فردی رفتار اطلاعاتی یک جامعه را فراهم خواهد کرد؛ و در نتیجه راهگشای بهبود و توسعه نظام اطلاعاتی و بهرهوری در جستجوی اطلاعات می شود.

منابع اطلاعاتی الکترونیکی نقش مهمی در فرایند آموزش و پژوهش اعضای هیأت علمی ایفا می کنند، هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت پذیرش این منابع توسط اعضای هیأت علمی گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی ایران براساس نظریه اشاعه نوآوری «راجرز» بود. روش پژوهش، پیمایشی از نوع توصیفی-همبستگی بوده است. براساس جدول نمونه گیری کوکران، از بین 170 نفر عضو هیأت علمی، 122 نفر به صورت تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. با استفاده از پرسش نامه ی الکترونیکی محقق ساخته که روایی آن به تأیید 7 نفر از استادان رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم اجتماعی رسیده بود و با توزیع آزمایشی پرسش نامه بین 25 نفر از اعضای جامعه که در مطالعه نهائی شرکت نداشتند پایایی آن 82/0 محاسبه و سپس گردآوری داده ها صورت گرفت. داده ها به وسیله ی آمار توصیفی و تحلیلی با نرم افزار SPSS 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون t نشان داد بین میانگین آهنگ پذیرش اعضای هیأت علمی برحسب سن، سابقه کار، مدرک تحصیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) و محل اخذ آن، تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون کولموگروف-اسمیرونوف نیز نشان داد منحنی آهنگ پذیرش منابع اطﻼﻋﺎتی الکترونیکی در میان نمونه مورد مطالعه، نرمال بوده و برهمین اساس، آهنگ پذیرش این منابع در طول زمان، به صورت S شکل در آمده است. به طور کلی، یافته ها نشان داد نظریه اشاعه نوآوری «راجرز» (2003) در زمینه دسته های پذیرندگان نوآوری و منحنی S شکل، در بین اعضای هیأت علمی گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی ایران، صادق است.

هدف: بررسی وضعیت کتابخانه های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کرمانشاه از نظر فضا، بودجه، امکانات و تجهیزات، نیروی انسانی، کمّیت مجموعه، و ارائه خدمات و همچنین مقایسه آنها با استانداردهای ایفلا برای کتابخانه های آموزشگاهی. روش/ رویکرد پژوهش: پیمایشی و پژوهش از نوع توصیفی. جامعه پژوهش، کل مدارس مقطع متوسطه استان کرمانشاه را شامل می شود. داده های این پژوهش از طریق پرسشنامه به دست آمده اند و برای تجزیه و تحلیل آنها از آمار توصیفی استفاده شده است. یافته ها: یافته های این تحقیق نشان می دهد که 79/80 درصد از مدارس دارای کتابخانه هستند. 38/32 درصد از کتابخانه ها به وسیله کتابداران اداره می شوند که سرپرست 34/9 درصد از آنها در رشته کتابداری تحصیل کرده اند. 27/91 درصد از کتابخانه ها بودجه مدوّن و اختصاصی ندارند. فضای کتابخانه ها بسیار محدود است و اکثر آنها برای مطالعه دانش آموزان فضایی درنظرنگرفته اند. مجموعه کتابخانه ها از نظر کمّی ضعیف هستند. 53/32 درصد از کتابخانه ها شیوه استفاده از کتابخانه را به دانش آموزان آموزش می دهند و فقط 72/5 درصد از آنها دسترسی به اینترنت را برای کاربران فراهم می کنند. وسائل و تجهیزات کتابخانه ها بسیار ضعیف است. در مقایسه با استانداردهای ایفلا، کتابخانه های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کرمانشاه در تمام زمینه ها در حد استانداردهای ایفلا نیستند به طورکلی می توان گفت که این کتابخانه ها دچار چالش های جدّی هستند و توان پاسخ گویی به نیازهای دانش آموزان را ندارند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش می تواند تصویر روشنی از وضعیت کتابخانه های مدارس مقطع متوسطه استان کرمانشاه را نشان دهد و زمینه برنامه ریزی برای ایفلا بهبود آنان را فراهم آورد.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی رابطه بین میزان استفاده ی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران از منابع الکترونیکی پیوسته وخودکارآمدی آن هاست. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد. جامعه ی آماری شامل3000 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران در نیمسال دوم سال تحصیلی 90-1389 بود. تعداد 346 دانشجو با استفاده از جدول کرجسی– مورگان و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی تعیین گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود. یافته ها:یافته ها نشان داد حدود 63 درصد دانشجویان از منابع الکترونیکی پیوسته استفاده می کنند. بین ""میزان استفاده از منابع الکترونیکی پیوسته"" با ""خودکارآمدی، تجربه ی رایانه ای، میزان دسترسی به منابع الکترونیکی پیوسته، علاقه به یادگیری درباره ی منابع الکترونیکی پیوسته و دفعات مراجعه به کتابخانه"" و هم چنین بین ""خودکارآمدی"" با ""تجربه ی رایانه ای، میزان دسترسی به منابع الکترونیکی پیوسته، علاقه به یادگیری درباره ی منابع الکترونیکی پیوسته و دفعات مراجعه به کتابخانه"" رابطه ی معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می شود، کتابداران با کمک روانشناسان، دوره های آموزشی در مورد افزایش خودکارآمدی دانشجویان برگزار کنند. کتابداران با گذراندن دوره های آموزشی با مهارت های ارتباطی آشنایی بیش تری پیدا می کنند.

هدف: هدف این پژوهش، ارزیابی وضعیت استقرار کتابداران مرجع کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در هر یک از سطوح نظریه های مرجع بوده است. روش: پژوهش از نوع توصیفی و روش آن پیمایشی است وداده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته برگرفته از نظریه های موجود، گرد آوری شده اند.در مجموع 133 پرسش نامه از سوی کتابداران مرجع کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها بازگشت داده شد. یافته ها:یافته های پژوهش نشان داد که گرایش کتابداران مرجع کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها به سمت نظریه حداکثر و پس از آن حد متوسط است. با افزایش سطح تحصیلات و سابقه کار تمایل به سمت نظریه حداکثر بیشتر شده است. همچنین کتابداران مرجع کتابخانه های تحت پوشش وزارت بهداشت نمره های بیشتری در نظریه حداکثر کسب کرده اند. <br clear="all" />

هدف: در پژوهش حاضر سعی شده است تا با استفاده از نظر کتابداران کتابخانه های عمومی ایران ویژگی های محتوایی وب سایت های کتابخانه های عمومی ایران با برخی کشورهای جهان مقایسه شود. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. در این پژوهش 20 وب سایت از کتابخانه های عمومی کشورهای آمریکا، انگلیس، ژاپن و هند با 9 وب سایت مربوط به کتابخانه های عمومی ایران مورد مقایسه قرار گرفته است. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی به منظور مقایسه وب سایت کتابخانه ها و پرسشنامه جهت نظرسنجی از کتابداران کتابخانه های عمومی ایران بوده است. یافته ها: پس از حذف مترادف ها و یکدست و هماهنگ سازی واژه ها در بررسی وب سنجی، جمعاً 35 ویژگی محتوایی از مطالعه وب سایت های خارجی و ایرانی به دست آمد. با استفاده از روش تحلیل محتوا و 85 درصد از پربسامدترین پاسخ های کتابداران، جمعاً تعداد 30 ویژگی جهت طراحی الگوی پیشنهادی انتخاب شدند. این ویژگی ها شامل جست وجوی پیشرفته، جست وجو در کتابخانه، کتابخانه دیجیتال، از کتابدار بپرس، امانت بین کتابخانه ای، شرایط عضویت، امکانات کتابخانه، پروژه ها و طرح ها، کتابخانه و واحدهای تابعه، گزارش ها، درباره ما، معرفی بخش های کتابخانه، معرفی کتاب، اطلاعات تماس، مجموعه کتابخانه، سؤال ها و پیشنهادها، بخش بزرگسالان، حساب من، خدمات، کمک به کتابخانه، تازه های کتابخانه، راهنمای کتابخانه، خط مشی ها و آیین نامه ها، آمار، اخبار، دوره های آموزشی، پست الکترونیک، ساعات کار، ورود اعضا، و بخش کودک می باشد. از دیگریافته های این بررسی می توان به تفاوت بین ویژگی های محتوایی در وب سایت های ایرانی و خارجی و نیز تفاوت بین نظرات کتابداران ایرانی اشاره کرد. اصالت/ارزش: این پژوهش ضمن بررسی و مقایسه ویژگی های محتوایی وب سایت های کتابخانه های عمومی ایران با برخی کشورها، با تهیه سیاهه وارسی به ارائه یک طرح پیشنهادی برای طراحی وب سایت کتابخانه های عمومی در ایران پرداخته است.

هدف: تحقیق حاضر رفتار و احساسات دانشجویان دوره ی کارشناسی رشته های فنی- مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول را در جستجوی اطلاعات از اینترنت با مدل جستجوی اطلاعات کولثاو مقایسه می کند. روش پژوهش: این پژوهش به روش توصیفی- پیمایشی انجام گرفته است و داده ها از طریق پرسشنامه گردآوری شده اند. دانشجویان شرکت کننده در این تحقیق از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و شامل 340 نفر از دانشجویان هفت رشته ی فنی- مهندسی هستند که در سال 1386 وارد دانشگاه شده اند. تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش از طریق آمار توصیفی و آمار تحلیلی (آزمون مجذور کای[1]) انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که اکثر دانشجویان مورد پژوهش اغلب مراحل مدل کولثاو را تجربه می کنند، بدان معنا که دانشجویان فنی- مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول هنگام جستجوی اطلاعات در اینترنت مرحله دوّم، چهارم، پنجم و ششم مدل کولثاو را تجربه کرده و احساسات آنها همانند احساسات ذکر شده در چهار مرحله از مدل کولثاو است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشانگر این مطلب است که میان جنسیت و انجام مراحل شش گانه مدل کولثاو، در دانشجویان زن و مرد  دوره ی کارشناسی رشته های فنی- مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول اختلاف معناداری وجود دارد، این اختلاف نشان می دهد که مردان دانشجو هنگام جستجوی اطلاعات در اینترنت مراحل دوّم، چهارم، و ششم مدل کولثاو را بیشتر از زنان تجربه می کنند. همچنین دانشجویان مورد پژوهش هنگام جستجوی اطلاعات از اینترنت به ترتیبِ اولویت نیاز، در مراحل اوّل، سوّم، دوّم، و پنجم مدل کولثاو

هدف: میزان استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر از پایگاه های اطلاعاتی موجود در کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران و امکانات موجود در آن و شناسایی مشکلات در استفاده از آن بررسی شده است. روش/رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی، و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. نتایج با استفاده از روش آمار توصیفی (فراوانی و درصد) در قالب جدول و نمودار ارائه شد. از 114 پرسشنامه توزیع شده در میان تمام اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، 81 پرسشنامه تکمیل و عودت داده شد. یافته ها: 89 درصد از اعضای هیئت علمی از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی استفاده می کنند. مهم ترین علت استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، انجام طرح پژوهشی 67 درصد، تألیف مقاله 65 درصد و امور آموزشی56 درصد بوده است. پراستفاده ترین پایگاه های اطلاعاتی موجود در کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ساینس دایرکت ، پروکوئست ، اشپرینگر بوده است. بیشترین رضایت کاربران از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی روزآمد بودن اطلاعات، وجود اطلاعات حوزه موضوعی و دسترسی آسان در برخی از رشته ها بوده است. وضعیت اینترنت دانشگاه، عدم اطلاع از وجود پایگاه ها، ناآشنایی با شیوه های جست وجو از عمده مشکلات کاربران در دسترسی به اطلاعات بوده است. نتیجه گیری: پیشنهاداتی برای رفع مشکلات و استفاده بهینه از پایگاه های موجود در کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ارائه شد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تولیدات علمی دانش آموختگان مقطع دکتری دانشگاه های دولتی و غیر دولتی داخل با دانش آموختگان دانشگاه های خارج از کشور در حوزه کتابداری و علم اطلاعات است. روش: روش پژوهش پیمایشی است و اطلاعات از طریق سیاهه وارسی و کتاب «کتابداران دانشگاهی ایران» (1390) گردآوری گردید. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی مجذور خی استفاده شده است. جامعه مورد پژوهش، شامل 76 نفر از دانش آموختگان داخل و خارج از کشور و تولیدات علمی آنان است. یافته ها: دانش آموختگان داخل وخارج از نظر تولید مقاله و مجموع تولیدات علمی، تفاوت معناداری ندارند. روند تولیدات علمی رو به رشد است و تولیدات علمی دانش آموختگان پس از اخذ مدرک دکتری سیر صعودی داشته است. نتیجه گیری: آموزش کتابداری در مقطع دکتری در ایران موفق بوده است و دانش آموختگان توانسته اند همپای همقطاران خود که از خارج فارغ التحصیل شده اند، به تولید اطلاعات علمی بپردازند. اگر چه تولیدات علمی فقط یک معیار برای سنجش کارایی اعضای هیئت علمی است، اما معیاری ضروری است. تولید و انتشار نتایج تحقیقات، به حرفه کتابداری کمک می کند بنیانهای نظری و معرفت شناختی خود را شکل دهد. بدون این زیربنا، حرفه کتابداری و اعضای هیئت علمی آن جایگاه اجتماعی خود را از دست خواهند داد.

فنّاوری های اطلاعاتی و ارتباطی نوین، آموزش کتابداری و اطلاع رسانی را همانند آموزش سایر علوم متحول کرده است. به همین منظور، شورای برنامه-ریزی آموزش عالی بعد از 14 سال، برنامه های درسی دوره کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی را بازنگری و در قالب 111 واحد درسی پایه، تخصصی اجباری، و تخصصی اختیاری تصویب کرده است. هدف از بررسی حاضر، مقایسه و تحلیل برنامه آموزشی دوره کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی مصوب سال های 1375 و 1388 به روش تحلیل محتوایی بوده است. یافته ها نشان داد عناوین درسی دو برنامه فقط 25 درصد در محتوی اشتراک دارند که نشان دهنده نو بودن برنامه جدید است. دروس تخصصی و تعداد واحدهای عملی در برنامه های مصوب سال 1388 بیشتر شده است. در کل، 75 درصد واحدها در برنامه درسی جدید نسبت به برنامه درسی قبلی از نظر ایجاد دروس جدید، تغییر نام و ادغام دروس تغییر کرده اند. 44 درصد دروس در برنامه مصوب سال 1388 جدید بودند و 22 درصد دروس در ارتباط با فنّاوری های اطلاعاتی کاربردی در کتابخانه ها بودند. میزان همخوانی سرفصل های جدید رشته کتابداری و اطلاع رسانی ایران با سرفصل های درسی سایر کشورها نزدیک به 70 درصد است. با توجه به تغییرات صورت گرفته در عنوان رشته و برنامه های آموزشی کشورهای مختلف و نیز تغییرات انجام شده در برنامه درسی کشورمان و مطابقت عمده آن با کاربرد فنّاوری های اطلاعاتی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، به نظر می رسد زمان انتخاب نام جدید و مناسب برای رشته کتابداری و اطلاع رسانی فرا رسیده است.

مقدمه: با گسترش دانش و اطلاعات در کلیه ی زمینه های علمی، هر دانشجو، استاد و محقق، جهت رفع نیاز اطلاعاتی خود به برخورداری از برخی مهارت ها و دانش ها نیاز دارد که یکی از آن ها سواد اطلاعاتی می باشد. این مقاله به تعیین و مقایسه ی سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز– شاخه ی آبادان پرداخت و همچنین تأثیر برخی متغیرهای جمعیت شناختی و مدت زمان حضور دانشجویان در دانشگاه بر سطح سواد اطلاعاتی آنان را معین کرد. روش بررسی: این پژوهش از نوع پیمایشی- توصیفی بود و در سال تحصیلی 88-1387 انجام گردید. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه ی محقق ساخته با الگوگیری از پرسش نامه های موجود در این زمینه بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل 222 نفر دانشجویان واحد بین الملل و دانشکده ی پرستاری آبادان بود که به علت تعداد محدود جامعه ی آماری، نمونه گیری انجام نشد. در این پژوهش، با قرار دادن نسخه ای از پرسش نامه در اختیار تعداد 5 تن از استادان گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهید چمران و استفاده از نظر مشاور آماری مربوط، روایی پرسش نامه تأیید گردید. پایایی پرسش نامه نیز با استفاده از Cronbach's alpha محاسبه و برابر 89/0 تعیین شد که نشان دهنده ی بالا بودن پایایی پرسش نامه بود. جهت جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه ها در کلاس درس توزیع و در همان مکان جمع آوری گردید. در تحلیل یافته ها از نرم افزار آماری 13SPSS استفاده شد. در تحلیل توصیفی از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار و در تحلیل استنباطی از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA)، آزمون t و آزمون Tukey استفاده گردید و برای تعیین رابطه ی بین متغیرهای مورد مطالعه، از آزمون ضریب همبستگی Spearman استفاده شد. یافته ها: دانشجویان واحد بین الملل از سواد اطلاعاتی بیشتری نسبت به دانشجویان پرستاری برخوردار بودند، اما در مجموع، جامعه ی مورد مطالعه از سطح سواد اطلاعاتی «متوسط» برخوردار بود. دانشجویان مورد مطالعه در یافتن منابع اطلاعاتی مورد نیاز خود در کتابخانه، استفاده از رایانه و تجهیزات جانبی آن، اعتماد به نفس هنگام جست و جوی اطلاعات، ارزیابی اطلاعات بازیابی شده، رضایت از نتایج جست و جو و توانایی درخواست کمک از کتابدار، در سطح «متوسط» قرار داشتند، ولی در یافتن اطلاعات مورد نیاز خود در اینترنت و استفاده از عملگرهای منطقی در سطح «کم» قرار داشتند. در این جامعه، کتاب بیشتر از سایر منابع اطلاعاتی مورد استفاده قرار می گرفت و در بین کانال های اطلاعاتی، از شبکه های اطلاعاتی استفاده ی بیشتری می شد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه سواد اطلاعاتی جامعه ی مورد مطالعه در سطح متوسط قرار دارد، برنامه ریزی جهت ارایه ی آموزش های لازم در راستای ارتقای سواد اطلاعاتی این جامعه لازم به نظر می رسد.

هدف: بررسی عواملی که می توانند بر استفاده دانشجویان از کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی یزد ( با نام کتابخانه علامه محمدتقی جعفری) موثر باشد. روش پژوهش: پیمایشی از نوع توصیفی ـ اکتشافی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته با 22 سوال و در طیف پنج گزینه ای لیکرت، استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه شامل 210 نفر از دانشجویان کارشناسی پیوسته برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد می باشد. از این تعداد، 136 نفر به صورت طبقه ای ساده انتخاب شدند و درنهایت، تعداد 100 پرسشنامه عودت داده شد. یافته­ها: آگاهی دانشجویان از خدماتی که توسط کتابخانه ارائه می شود، با 83 درصد، مهم ترین عامل موثر بر استفاده از کتابخانه است. پس از آن، علاقه دانشجویان به مطالعه و استفاده از کتابخانه با 76 درصد، دانش و مهارت کتابداران در تشخیص نیاز مراجعان و آرامش محیط سالن مطالعه به یکسان با 70 درصد از جمله مهم ترین عوامل موثر بر استفاده از کتابخانه مورد پژوهش محسوب می شوند. در ادامه، با استفاده از روش تحلیل عوامل، عوامل موردنظر در هفت گروه دسته بندی شدند.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان ناشنوا و کم شنوای مدارس استثنائی شهر شیراز از دیدگاه معلمان آنان و نقش کتابخانه های مدارس استثنائی شیراز در برآوردن این نیازها انجام شده است. روش: در این پژوهش که در آن از روش پیمایشی استفاده شده است، نظرات 44 نفر از معلمان مدارس ناشنوا و کم شنوا از طریق پرسشنامه گردآوری شد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم-افزار اِس. پی. اِس. اِس انجام شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان ناشنوا و کم شنوای مدارس استثنائی شیراز شامل: اطلاعات عمومی، منابع اطلاعاتی کمک درسی، و تفریح و سرگرمی می-باشد و از نظر معلمان، مناسب ترین شکل تأمین منابع اطلاعاتی، کتاب به همراه سی دی یا دی وی دی همراه با زبان اشاره می باشد. از نظر معلمان، منابع اطلاعاتی موجود چندان تأثیری در رشد مهارت های اجتماعی دانش آموزان ناشنوا و کم شنوا ندارد و دانش آموزان ناشنوا و کم شنوا قادر به خرید و استفاده از منابع اطلاعاتی موجود نیستند. 2/52 درصد از معلمان معتقدند که دستگاه های ارتباطی مناسب (تله تکست، چت نوشتاری و ....) برای استفاده دانش آموزان وجود ندارد، و میزان استفاده دانش آموزان از کتابخانه مدرسه بسیار کم است و دانش آموزان از وجود منابع اطلاعاتی در کتابخانه مدرسه خود آگاهی کافی ندارند وکیفیت کتابخانه های مدرسه پایین است. اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش می تواند به مسئولان امور در شناسائی نیازهای اطلاعاتی گروه ویژه ای از افراد جامعه و تلاش برای رفع این نیازها، و همچنین به والدین و معلمان دانش آموزان ناشنوا و کم شنوا کمک کند تا با اشتراک مساعی به رفع نیازهای اطلاعاتی این گروه خاص از دانش آموزان بپردازند.

هدف تحقیق حاضر، بررسی فرایند جستجوی اطلاعات دانشجویان در اینترنت به منظور بررسی این نکته است که دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران در فرایند ­جستجوی اینترنتی اطلاعات، تا چه اندازه با مدل کولثاو آشنایی داشته ­و­ در چه مرحله­ای نیازمند کمک و مداخلة کتابداران هستند. در این راستا، مسئله جستجوی اطلاعات دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز با مدل فرایند جستجوی اطلاعات­ کولثاو مقایسه شده است تا ترسیم الگوی جستجوی اطلاعات دانشجویان مورد تحقیق، امکان­پذیر شود. نتایج بررسی و تحلیل داده ها نشان داد گرایش به تغییر در مدل فرایند جستجوی اطلاعات پیشنهادی توسط کولثاو، بسیار محسوس است. از نظر دانشجویان، نیاز به مداخلة کتابدار در مرحله ای خاص بسیار ضروری است. در نهایت، طی این تحقیق، مدل جدید جستجوی اطلاعات دانشجویان، ترسیم و پییشنهاد گردید

هدف از پژوهش حاضر، تعیین مؤلفه­های اصلی و رئوس مطالب به منظور تدوین خط­مشی مدیریت منابع الکترونیکی برای کتابخانه­های مرکزی دانشگاه­های دولتی ایران است. نوع پژوهش کیفی- کاربردی، و روش آن پیمایشی است. ابزار پژوهش، پرسشنامة محقق­ساخته­ای است که بین مدیران 112 کتابخانه مرکزی وابسته به دانشگاه­های دولتی توزیع شده است. یافته­ها نشان داد از نظر مدیران مذکور، دست کم وجود 9 عامل در تدوین خط­مشی مدیریت منابع الکترونیکی برای کتابخانه­های مورد بررسی ضروری است و باید در آن لحاظ شود. این 9 عامل به ترتیب واریانس تبیین شده، عبارتند از: مسائل مربوط به دسترسی، مباحث فنی و تخصصی، نیازسنجی از کاربران، بیان رسالت، هدفها و مسائل مالی، اجرا و بازنگری در خط­مشی، مسائل مربوط به دیجیتال­سازی، معیارهای انتخاب منابع الکترونیکی، مقدمه و تعریفهای مربوط به انواع منابع الکترونیکی، و نیروی انسانی. از نتایج مهم این پژوهش می­توان به روابط درونی بین عوامل نه­گانه اشاره کرد که در مدلی عینی این روابط و تأثیرگذاری دو جانبه آنها بر یکدیگر ترسیم شده­ است. پیشنهاد می­شود تهیه­کنندگان خط­مشی مدیریت منابع الکترونیکی در تدوین خط­مشی به این عوامل و تأثیر و تأثر آنان بر همدیگر به شکل خاص توجه کنند

بافت به عنوان عنصری اساسی برای درک رفتارهای اطلاعاتی، توجه پژوهشگران فراوانی را از این حوزه به خود جلب نموده است. « ایزیک» نام مجموعه کنفرانسهای بین المللی است که هر دو سال یکبار با محوریت همین مفهوم برگزار میشود. با وجود آنکه بیش از یک دهه از معرفی این مفهوم در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی می¬گذرد، تعریفهای ارائه شده برای این مفهوم مانند مفاهیم اطلاعات و نیاز اطلاعاتی، متعدد و تا حدودی متفاوت است. از سوی دیگر، گاهی بافت را با وضعیت یکی پنداشته¬اند. در ارتباط با رویکردهای بافتی نیز اختلاف نظر بسیاری به چشم میخورد. برخی از پژوهشگران رویکردهای عینی را در مطالعات خود به کار می¬گیرند و برخی دیگر رویکردهای تفسیری را مناسب تر می¬پندارند. این مقاله به معرفی این مفهوم پرداخته و رویکردهای رایج مرتبط با آن و همچنین پژوهشهای انجام شده در ارتباط با مفهوم بافت را به طور اجمال بررسی کرده است

هدف: هدف از نگارش این مقاله بررسی مفاهیم «فقر اطلاعاتی» در جوامع بشری است. روش: در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای، دیدگاه های مختلف درباره فقر اطلاعاتی، اَبعاد و علل این مساله مورد مداقه قرار می گیرد. یافته ها: در مقایسه با وجوه مختلف فقر، فقر اطلاعاتی پیچیده تر است و اَبعاد وسیع تری را در بر می گیرد و خود سبب تشدید سایر وجوه فقر از جمله فقر اقتصادی می شود. به این ترتیب فقر اقتصادی و فقر اطلاعاتی به هم مرتبط هستند. اصالت/ارزش: این مقاله سعی در معرفی اَشکال عمده فقر در جوامع امروزی دارد و بیان می دارد که فقر اطلاعاتی با مفاهیمی از قبیل فقیر و غنی اطلاعاتی، شکاف دیجیتالی و اضافه بار اطلاعاتی سروکار دارد؛ به علاه اینکه راه های مقابله با آن را بیان می کند.