حسن بهزادی

پژوهش حاضر با روش پیمایشی عامل های تبیین کننده تجربه پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد و عامل های اثرگذار بر آن را مورد بررسی قرار داده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای است که بر مبنای پرسشنامه PREQ طراحی و هنجارسازی شده است. جامعه آماری این پژوهش آن دسته از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد می باشند که در دوره زمانی مورد مطالعه، طرح مقدماتی پایان نامه (پروپوزال) آنها در شورای آموزشی دانشکده به تصویب رسیده است و یا از پایان نامه خود دفاع کرده اند. نمونه مورد بررسی بر اساس نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعیین گردید. یافته های پژوهش نشـان داد که: بین تمـــام عامل های تبیین کننده تجربه پژوهشی رابطه معناداری وجود دارد. رضایت کلی دانشــجویان از عامل های هفت گانه تبیین کننده تجربه پژوهشی، متفاوت است. متغیرهایی مانند جنسیت، مقطع تحصیلی، حوزه آموزشی، میزان فعالیت علمی و مرحله انجام پژوهش بر میزان رضایت دانشجویان از عامل های تبیین کننده تجربه پژوهشی اثرگذار است. یافته های پژوهش نشان داد که به طور کلی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد از عامل های مختلف تبیین کننده تجربه پژوهشی رضایـت نسبی دارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه وجود رابطه بین جو سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه-های عمومی شهر مشهد صورت گرفت. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به صورت پیمایشی صورت گرفته است. جامعه مورد بررسی را ١١٧ کتابدار شاغل در کتابخانه های عمومی شهر مشهد تشکیل دادند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که بر مبنای پرسشنامه توصیف جو سازمانی هالپین و کرافت و پرسشنامه تعهد سازمانی مییر و آلن، طراحی گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میزان رضایت از شاخص جو سازمانی «تعامل فرد با سایر کارکنان» ( با میانگین کل ١٧/٤) از شاخص «تعامل بین کارمند – مدیر» (با میانگین کل ٨٣/٢) بیشتر است. همچنین مشخص گردید که میزان تعهد سازمانی پاسخگویان در تمامی شاخص ها از حد متوسط (٣) بالاتر است. از دیگر یافته های این پژوهش این بود که به طور کلی بین جو سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه های عمومی شهر مشهد رابطه معناداری وجود دارد. همچنین مشخص گردید که تفاوت معناداری بین زنان و مردان از نظر میزان تعهد سازمانی وجود ندارد. این در حالی است که افراد با مدارک غیرکتابداری از تعهد سازمانی بیشتری برخوردار بودند. اصالت/ارزش: این پژوهش علی رغم تحقیقاتی که در خصوص مؤلفه های مختلف مدیریتی مانند جو سازمانی، مدیریت تعارض، خلاقیت، کارآفرینی، تعهد و ... که در حوزه کتابخانه های عمومی کار شده، به بررسی رابطه دو مؤلفه جو سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه های عمومی می پردازد و مقدمهای به پژوهشهای عمیقتر در این خصوص است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان درستی استنادهای به کار رفته در فهرست منابع و مآخذ مقاله های تألیفی فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی است. جامعة مورد بررسی در این پژوهش شامل 585 ارجاع داده شده به کتابها و مجله های فارسی و لاتین تمامی مقاله های تألیفی سال 1387 فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه­ای و جدول مورگان و رجسی حجم نمونه به تعداد 230 استناد تعیین شد. یافته­های پژوهش نشان داد در 8/51% از استنادهای مقاله های لاتین، 39% از استنادهای مقاله های مجله های فارسی، 5/28% از استنادها به کتابهای لاتین و 48% از استنادهای کتابهای فارسی، اشتباه وجود دارد. به طور میانگین، در 8/41% از استنادهای صورت گرفته توسط نویسندگان به منابع مختلف اشتباه وجود دارد که از این میزان 4/21% اشتباهات اساسی هستند. همچنین، از نظر آماری، اختلاف معناداری بین میزان اشتباهات صورت گرفته در استنادها بر حسب نوع مدارک مورد استناد وجود ندارد. از سوی دیگر، در سطح اطمینان 95% می­توان گفت نوع زبان مدارک مورد استناد بر میزان اشتباه تأثیری ندارد. از نتایج پژوهش استنباط میشود که اشتراک مساعی بین نویسندگان، ویراستاران و داوران و همچنین ارزیابی و بررسی برخی از استنادهای مقاله ها به عنوان بخشی از فرایند پذیرش مقاله ها میتواند به رفع این مشکل کمک زیادی کند

پژوهش حاضر با هدف شناسایی هیجان های کاربران در مراحل مختلف بازیابی اطلاعات بر مبنای مدل بازیابی اطلاعات در محیط وب انجام شد. از نظر روش شناسی، پژوهش حاضر آزمایشی و از نظر نوع، کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد رشته های علوم انسانی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) تشکیل می دادند که G*Power بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با استفاده از نرم افزارحجم نمونه ای برابر 30 نفر انتخاب شد . گردآوری داده ها با استفاده ازپرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی و سابقه کار با اینترنت، پرسشنامه پس از جست وجو و تصاویر ضبط شده از چهره کاربران صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که: 1. در مرحله جست وجوی آغازین، هیجان ترس و در 49 درصد بیشترین میزان / مرحله پیوندیابی، هیجان های منفی در مجموع با 3 فراوانی را داشتند. 2. بین هیجان های مختلف کاربران در مراحل چهارگانهبازیابی اطلاعات رابطه معناداری مشاهده شد. 3. در مجموع هیجان های منفی(ترس، عصبانیت، غم، و تنفر) در جست وجوی دشوار بیشتر از جست وجوی ساده بود، و بین سطح دشواری وظایف جست وجو و نوع هیجان های کاربران رابطه معناداری وجود داشت.

فناوری اطلاعات و به ویژه اینترنت به عنوان بخشی از زندگی روزمره دانش آموزان پذیرفته شده است و دسترسی به اینترنت به امری عادی در کلاسهای درس مبدل شده است. وب سایت نیز که یکی از ابزارهای مهم در اینترنت محسوب می گردد، نقش بسیار مهمی را در بهره گیری دانش آموزان از اینترنت دارد. در پژوهش حاضر سعی شد تا به بررسی وضعیت وب سایتهای مدارس ایران پرداخته شود. جامعه آماری این پژوهش را 122 وب سایت تشکیل می دهند و از سیاهه وارسی برای ارزیابی این وب سایتهای استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که: وب سایتهای مدارس ایران از 4 جنبه: مسئولیت و رویکرد ارایه اطلاعات، طراحی، محتوا، سازماندهی اطلاعات در سطح پایینی قرار دارند . همچنین نتایج آزمون پیرسون در خصوص معنادار بودن رابطه بین 4 بخش اصلی مورد بررسی نشان داد که تنها بین دو عامل سازماندهی و طراحی ظاهری رابطه وجود ندارد و در سایر موارد بین تمامی عوامل مورد بررسی رابطه وجود دارد. از سوی دیگر وضعیت وب سایتهای مدارس غیرانتفاعی از مدارس دولتی، بهتر بود. نتایج پژوهش نیز نشان داد که طراحی وب سایت برای مدارس باید مبتنی بر رشد شناختی، فیزیکی، اجتماعی و احساسی دانش آموزان باشد تا بتواند نیازهای آنان را برآورده سازد. همچنین در طراحی محیط رابط کاربر وب سایتهای مدارس از متخصصان علوم رایانه به همراه متخصصان علوم کتابداری و اطلاع رسانی و روانشناسی کودک استفاده گردد.

امروزه ارائه خدمات دولتی به صورت الکترونیک یا همان دولت الکترونیک، یکی از مباحث مهم مطرح در جامعه محسوب می گردد. ازآنجاکه در محیط دولت الکترونیک راهکار مدیریت دانش نقش مرکزی را ایفا می نماید، در پژوهش حاضر سعی شده است تا به بررسی میزان دسترسی و خلق و اشاعه دانش در پرتال های وزارتخانه های جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی پرتال های وزارتخانه های ایران تشکیل می دهد. به منظور گردآوری اطلاعات از سیاهه وارسی استاندارد K-ACT استفاده گردیده است. یافته های پژوهش نشان داد که به طور کلی میزان رعایت معیارهای مورد بررسی در این پرتال ها، در بخش دسترس پذیری دانش 4/26% و در بخش خلق دانش 30% و در بخش اشاعه دانش 22% است. همچنین، رتبه بندی جامعه مورد بررسی از نظر میزان رعایت معیارهای مورد بررسی نشان داد که در زمینه دسترس پذیر نمودن دانش، وزارتخانه های ارتباطات و صنایع و معادن؛ در زمینه خلق دانش، وزارتخانه های اقتصاد، بهداشت و درمان، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، و صنایع و معادن؛ و در زمینه اشاعه دانش، وزارت اقتصاد با بیشترین میزان رعایت معیارهای مورد بررسی (41%) رتبه نخست را به خود اختصاص داده اند. به طور کلی، پرتال وزارتخانه های اقتصاد و صنایع و معادن با 42% و پرتال وزارت ارتباطات با 34% بیشترین میزان رعایت معیارهای مورد بررسی را در زمینه مدیریت دانش داشته اند. نتایج پژوهش نیز بیانگر این مطلب بود که ضعف های بسیاری در استفاده از فنّاوری های نوین، به ویژه پرتال ها، در ایران وجود دارد که باید با برنامه ریزی و کار علمی و استفاده از نظرات کارشناسان مختلف مورد بررسی قرار گیرد و رفع گردد.

هدف: بررسی نقش القای هیجانی کاربران در بازیابی اطلاعات. روش/ رویکرد پژوهش: روش مورد استفاده، آزمایشی و از نظر هدف کاربردی محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد رشته های علوم انسانی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) تشکیل می دادند که نمونه ای شامل 42 نفر در دو گروه انتخاب گردید. اطلاعات لازم از طریق ابزارهای متعددی همانند پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و سابقه کار با اینترنت، پرسشنامه موفقیت و شکست در بازیابی اطلاعات، مقیاس پاناس، جورچین کلمات متقاطع، نمودار وضعیت هیجانی، پایگاه بین المللی تصاویر ژنو، و فایل های ثبت رخداد دو نرم افزار کیبورد تریسر و ریور پَست اسکرین رکوردر گردآوری گردید. یافته ها: از نظر عملکرد، تفاوت معناداری بین دو گروه القایی در جستجوی ساده، وجود ندارد اما در جستجوی دشوار این تفاوت وجود دارد. همچنین بین میانگین رضایت آزمودنی های گروه القای مثبت و منفی تفاوت معناداری وجود ندارد. از سوی دیگر، در هر دو گروه، رابطه معناداری بین نوع هیجان های بروز داده شده کاربران در جستجوهای ساده و دشوار وجود ندارد. نتیجه گیری: نظام های بازیابی اطلاعات در صورتی می توانند بهترین کارکرد را داشته باشند که تعاملات کاربر و نظام را مدیریت نموده و سبب تأثیرات متقابل مثبت شوند.

مقدمه: مدل ذهنی تصویری ذهنی است که کاربر از یک نظام وکارکردهایش خلق می کند تا به عملیاتش در آن نظام کمک کند. پژوهش ها مشخص کرده اند رفتار اطلاع یابی در افراد متفاوت است و این تفاوت را می توان از طریق بررسی مدل های ذهنی آنان تشریح کرد. در واقع، فکر، رفتار و کنش های افراد توسط مدل های ذهنی آنان در بافت های تعاملی هدایت می شود. بعلاوهعوامل مختلفی بر شکل گیری مدل ذهنی کاربران از یک نظام تاثیر دارد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر تعیین عوامل تاثیرگذار بر سطح کمال مدل ذهنی دانشجویان از موتور کاوش گوگل است. روش : پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع توصیفی-پیمایشی و از نظر روش گردآوری داده ها ترکیبی است. جامعه پژوهش حاضر را دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد در دو دسته علوم انسانی/اجتماعی و فنی -مهندسی تشکیل دادند که از هر گروه 15 نفر (30 نفر) به طور داوطلبانه در این پژوهش مشارکت کردند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته (با استفاده از مقیاس کمال مدل ذهنی (لی، 2007))، پرسشنامه سبک یادگیری کلب، آزمون گروهی شکل های نهفته، و پرسشنامه ی سواد اطلاعاتی است. ابتدا با استفاده از مصاحبه، نمره مدل ذهنی دانشجویان مشخص شد و سپس رابطه آن با سایر متغیرهای پژوهش مطابق سوالات ذیل بررسی شد. !. آیا بین سطح کمال مدل ذهنی دانشجویان از موتور کاوش گوگل و سبک شناختی آنان (وابسته به زمینه، مستقل از زمینه) رابطه معناداری وجود دارد؟ 2. آیا بین سطح کمال مدل ذهنی دانشجویان از موتور کاوش گوگل در سبک های یادگیری مختلف (واگرا، هم گرا، انطباق یابنده، جذب کننده) تفاوت معناداری وجود دارد؟ 3. آیا بین سطح کمال مدل ذهنی دانشجویان از موتور کاوش گوگل و سواد اطلاعاتی آنان رابطه معناداری وجود دارد؟ 4. آیا بین سطح کمال مدل ذهنی دانشجویان از موتور کاوش گوگل، در دو گروه فنی- مهندسی و علوم انسانی/اجتماعی، تفاوت معناداری وجود دارد؟ 5. آیا بین سطح کمال مدل ذهنی دانشجویان از موتور کاوش گوگل، در دو گروه مردان و زنان، تفاوت معناداری وجود دارد؟ یافته ها: بین سبک شناختی و سطح کمال مدل ذهنی رابطه معناداری وجود دارد. دانشجویان با سبک شناختی مستقل از زمینه نسبت به دانشجویان وابسته به زمینه از مدل ذهنی کامل تری برخوردارند. با این حال بین سطح کمال مدل ذهنی و سبک یادگیری تفاوت معناداری مشاهده نشد. همچنین بین سطح کمال مدل ذهنی و سواد اطلاعاتی رابطه معناداری مشاهده نشد.اما بین سطح کمال مدل ذهنی و مولفه بازیابی اطلاعات، رابطه معنادار، مثبت و متوسطی وجود داشت.ازطرف دیگر بین سطح کمال مدل ذهنی و حوزه تحصیلی تفاوت معناداری وجود داشت و میانگین سطح کمال مدل ذهنی دانشجویان فنی-مهندسی نسبت به دانشجویان علوم انسانی/اجتماعی بیشتر بود. همچنین بین جنسیت و سطح کمال مدل ذهنی رابطه معناداری مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: توجه به مدل های ذهنی کاربران و عوامل موثر بر آن در طراحی رابط های کاربری کاربرپسندتر و شخصی سازی نظام ها و نیز در آموزش کاربران می تواند اثربخشی بیشتر نظام ها و آموزش ها را درپی داشته باشد. طراحی نظام ها با توجه به سبک شناختی کاربران می تواند باعث بهبود مدل ذهنی کاربران و اثربخشی بهتر کاوش ها و رضایت بیشتر کاربر گردد. توجه به حوزه تحصیلی دانشجویان در زمان آموزش کاربران می تواند اثربخشی آموزش ها را افزایش دهد. بعلاوه بررسی رابطه سبک یادگیری، سواد اطلاعاتی، و جنسیت با مدل ذهنی نیاز به پژوهش هایی بیشتر و با تعداد آزمودنی بیشتر دارد.

مقدمه: در این مقاله قصد آن است تا فلسفه پراگماتیستی به اختصار معرفی و رویکردی پراگماتیستی از مفهوم ربط در بازیابی اطلاعات توصیف و تحلیل شود. روش شناسی: این یک مقاله تحلیل مفهومی است که از نظریه فعالیت و مرور متون استفاده شده است تا آنچه در عمل اتفاق می افتد تا فرد نیازمند به اطلاعات، بتواند نیاز اطلاعاتی خود را رفع نماید، تشریح شود. نظریه فعالیت یک نظریه جامع است که با استفاده از آن رویکرد پراگماتیستی از مفهوم ربط تبیین می شود. یافته ها: رویکرد نظام گرایی از مکتب فلسفی پوزیتویستی و رویکرد کاربرگرایی از مکتب فلسفی هرمنوتیکی برخاسته است. از دیدگاه ساراسویک (2007)، یورلند (2010) و هوانگ و سوئرگل (2013) پژوهش هایی در ارزیابی بازیابی اطلاعات (ربط) موفق خواهند بود که از هر دو رویکرد نظام گرایی و کاربرگرایی بهره برده باشند. به بیان دیگر، پژوهش هایی که در آن ها به مفهوم ربط از تمامی جنبه ها توجه شود. پراگماتیست ها استدلال کردند که دوگانگی کاذب بین دو رویکرد کمی و کیفی وجود دارد و می توان دو رویکرد کمی و کیفی را با هم ترکیب کرد که این ترکیب با تأکید بر عمل صورت می گیرد. مطابق مکتب پراگماتیستی مدرکی که مورد استفاده (برای مثال در نوشتن مقاله، منظور استناد است) قرار می گیرد، مدرک مرتبط است. از یک سو، می توان مدرک الف را به وظیفه یک مرتبط دانست، اگر مدرک الف بتواند فرد را برای رسیدن به هدف خود یاری کند و نیاز اطلاعاتی او را پاسخ دهد. از سویی دیگر، آن مدرک از لحاظ ویژگی های ظاهری و باطنی مطابق خواست فرد نیازمند به اطلاعات، مورد پذیرش فرهنگ جامعه مورد نظر و قابل دسترس برای فرد نیازمند به اطلاعات باشد. به بیانی دیگر، مدرکی که در عمل نیاز اطلاعاتی را برطرف می کند، مدرک مرتبط است. نتیجه : ربط مفهومی پیچیده است و عوامل مختلفی بر برونداد نهایی ربط تأثیر می گذارند. از این رو با وجود پژوهش های متعدد در مفهوم ربط، بازهم نیاز به پژوهش های بیش تری در این موضوع احساس می شود. درنهایت می توان گفت که تأمل درباره فلسفه علم برای درک مفهوم ربط، الزامی است براساس اینکه آیا هدف علم توصیف آنچه در عمل اتفاق می افتد و برای ما به آسانی قابل مشاهده است، می باشد یا علم باید آنچه را که به آسانی قابل مشاهده نیست، توضیح داده و آن ها را تعیین نماید.

وب یکی از کانال های اصلی کسب اطلاعات است و استفاده از موتورهای کاوش به عنوان متداول ترین روش دستیابی به این اطلاعات محسوب می شود. هدف از پژوهش حاضر تعیین سطح کمال مدل ذهنی دانشجویان از موتور کاوش گوگل است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع، توصیفی- پیمایشی است. ابزارهای مورد استفاده برای گردآوری داده ها عبارت اند از: مصاحبه نیمه ساختاریافته (با استفاده از مقیاس کمال مدل ذهنی «لی»، و سؤالات طراحی شده) و مشاهده مستقیم (فیلم ضبط شده از رفتار اطلاع یابی کاربر). جامعه پژوهش نیز شامل دانشجویان در حال تحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی در گروه فنی- مهندسی و علوم انسانی/ اجتماعی بودند که از هر گروه 15 نفر (جمعاً 30 نفر) با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد که 80 درصد دانشجویان مدل های ذهنی ناقص و 20 درصد مدل های ذهنی خوبی داشتند و البته، هیچ کدام از دانشجویان مدل های ذهنی کاملی نداشتند. آگاهی بیشتر دانشجویان از مؤلفه های اطلاعات تخصصی/ عمومی، پایگاه های اطلاعاتی چندگانه، مطابقت دادن، کاوش کلیدواژه ای، و اعتبار و سندیت نتایج در سطح خوبی بود. در مورد مؤلفه های محدودسازی/ بسط نتایج و الگوریتم رتبه بندی و مرتب سازی نتایج آگاهی بیشتر دانشجویان در سطح متوسط بود و در مورد مؤلفه های اطلاعات محدود، صفحات/ وب سایت های نمایه شده، راهنمای کاوش، عملگرهای بولی، و سایر عملگرهای کاوش و پیشوندها، نشان ها و علائم نقطه گذاری، کاوش پیشرفته، و تنظیمات کاوش آگاهی آن ها در سطح ضعیفی قرار داشت. همچنین، بین سطح کمال مدل ذهنی و سطح تعامل تفاوت معناداری مشاهده شد و دانشجویانی که سطح کمال مدل ذهنی کامل تری داشتند، سطح تعامل مطلوب تری از خود نشان دادند. با توجه به یافته های پژوهش ضروری است مقوله مدل های ذهنی به عنوان عامل تأثیرگذار بر رفتار اطلاع یابی کاربران در طراحی نظام های اطلاعاتی و نیز آموزش کاربران مورد توجه قرار گیرد. شناخت مدل های ذهنی کاربران، خطاها و نواقص و شکاف های دانشی آن ها از نظام اطلاعاتی را آشکار می سازد که با این آسیب شناسی می توان در رفع آن اقدام کرد و اثربخشی نظام و آموزش ها را افزایش داد.

هدف: هدف از این پژوهش تعیین وضعیت هزینه-سودمندی نظام های یکپارچه مورد استفاده در کتابخانه های دانشگاهی ایران است. روش: مطالعه حاضر کاربردی و به روش پیمایشی انجام پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش را ۱۱۸ کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی ایران تشکیل می دادند که ۷۵ کتابخانه به روش تصادفی-طبقه ای متناسب با حجم به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته بین آنها توزیع شد. در نهایت ۷۳ پرسشنامه جمع آوری شد و داده های مربوطه با استفاده از بسته نرم افزاری SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: امنیت و کارایی مهمترین اولویت انتخاب نظام یکپارچه از سوی کتابخانه های مورد بررسی بودند. در میان نظام های مورد بررسی «پیام مشرق» کم هزینه ترین و «نظام های خودساخته» پرهزینه ترین نظام یکپارچه شناخته شدند. در همین حال رضایت مندی از نظام پیام مشرق بیش از سایر نظام ها بود و نظام های خودساخته نیز کمترین سطح رضایت مندی را به خود اختصاص داده بودند. بدین ترتیب «پیام مشرق» هزینه-سودمندترین نظام تشخیص داده شد.

هدف: برای طراحی نظام های بازیابی اطلاعات کاربرپسند، توجه به ویژگی های کاربران از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو، هدف پژوهش حاضر این است تا نقش متغیرهای جمعیت شناختی کاربران هنگام جست وجو در موتورهای کاوش مورد بررسی قرار گیرد. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی بود که از روش ارزیابانه استفاده شد. در این پژوهش، ابتدا با توجه به ویژگی های جمعیت شناختی نظیر جنسیت، مقطع و حوزه تحصیلی، گروه سنی و منطقه سکونت دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، تعداد 192 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند و سپس، از آن ها درخواست شد تا وظایف کاری تدوین شده بر اساس عناوین انتخاب شده از سرعنوان موضوعی فارسی را مطالعه و در موتورهای کاوش گوگل، پارسی جو، ریسمون و یوز به زبان فارسی جست وجو و سپس نشانی های اینترنتی مرتبط را در فرم داده شده ثبت کنند. براساس نشانی های اینترنتی ثبت شده، نمره ربط نتایج بازیابی شده دانشجویان با توجه به شاخص جاکارد محاسبه شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که نمره ربط نتایج بازیابی شده توسط دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد با سطح اطمینان 95 درصد در حدود 36/0 تا 42/0 قرار داشت؛ همچنین، بین نمره ربط نتایج بازیابی شده توسط دانشجویان برحسب مقطع تحصیلی، گروه های سنی و منطقه سکونت آنان تفاوت معناداری وجود داشت؛ در حالی که تفاوت معناداری بین نمره ربط نتایج بازیابی شده توسط دانشجویان برحسب جنسیت و حوزه تحصیلی آنان مشاهده نشد. اصالت/ارزش: این مقاله توجه مدیران اطلاعات و طراحان نظام های بازیابی اطلاعات را به این موضوع معطوف می کند که در طراحی نظام های اطلاعاتی توجه به سه متغیر جمعیت شناختی تحصیلات، سن و منطقه سکونت نسبت به دو متغیر حوزه های تحصیلی و جنسیت از اهمیت بیشتری برخوردار است.

هدف: به دست دادن فهم عمیق بازنمایی گرایی در سازماندهی و بازیابی اطلاعات که به عنوان اصل و پارادایمی پذیرفته شده در این رشته علمی است، از راه تحلیلِ بنیان های فلسفه ذهن و فلسفه زبان. بر این اساس خاستگاه و اندیشه های مرتبط با بازنمایی گرایی در علم اطلاعات و بازیابی اطلاعات توضیح داده شده است. روش: روشِ این مطالعه، استنتاج منطقی است. رویکرد در این روش نظری و استدلالی است. بر این اساس، ویژگی و ماهیت آن نظرپردازانه بودن است. یافته ها: بازنمایی گرایی یا رئالیسم غیرمستقیم ریشه در دکارت گرایی قرن هفدهم، تجربه گراییِ قرن هجدهم لاک و هیوم و در ایدئالیسم کانت دارد. زبان در این دوران که به فلسفه اولیه مدرن شهرت دارد، وجود مادی ندارد و کاملاً در خدمت به نظم درآوردن تصورات قرار می گیرد. تأکید بازنمایی گرایی در فلسفه ذهن بر این است که ایده ها و تصورات بر زبان برتری دارند و زبان تنها بازنمایی کننده افکار است. در فلسفه زبان نیز بازنمایی گرایی یعنی زبان مانند آینه، بازنمای مفاهیم است و معنی نیز مطابق این رویکردِ بازنمایی گرا به زبان، ثابت است. نتیجه گیری: بنیان های فلسفی بازنمایی گرایی مستلزم واکاوی دیدگاه های معرفت شناختی نسبت به مسأله شناخت و ارتباط آن با واقعیت است. بازنمایی، به عنوان یک پارادایم و اصلی اساسی در حوزه سازماندهی دانش و بازیابی اطلاعات مطرح است. به منظور فهم بازنمایی گرایی در این حوزه و پیوند آن با زبان و معنی باید به این نظریه و ریشه های آن در فلسفه ذهن توجه کرد تا بتوان با بهبود و یا تغییر رویکرد بازنمایی گرا به زبان برای بهبود نظام های سازماندهی و بازیابی گام برداشت چرا که اساساً وظیفه اصلی هر نظام سازماندهی و بازیابی، بازنمایی دقیق و شفاف از اطلاعات و دانش است. نتیجه این مطالعه نشان داد که داده های ارائه شده درباره نظریه بازنمایی گرایی مبین و مؤید نگاهِ حاشیه ای و نه در مرکز به زبان در دوران غلبه ی این نظریه در فلسفه بوده است. امید است تا دستاوردهای بازنمایی گرایی در فلسفه ذهن و زبان، آورده ی مناسب برای علم اطلاعات و به ویژه نظام های سازماندهی و بازیابی اطلاعات به نفع بازیابی بهتر و دقیق تر داشته باشد تا متخصصان سازماندهی و بازیابی از این دستاورد برای بهبود نظام های معنایی بهره ببرند لذا می توان با بهبود و یا تغییر رویکرد بازنمایی گرایانه به زبان در علم اطلاعات، نسبت به بهبود کلی نظام های معنایی سازماندهی و بازیابی گام برداشت.  

هدف : بررسی دیدگاه دانشجویان بین المللی و کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد درباره خدمات کتابخانه ای به دانشجویان بین المللی. روش شناسی: 36 کتابدار و 295 دانشجو برگزیده طبق فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصافی ساده به یکی از دو پرسشنامه پژوهشگرساخته پاسخ دادند. روایی دو پرسشنامه را متخصصان تأیید کردند و پایایی آنها با آلفای کرونباخ سنجیده و تأیید شد. یافته ها: رضایت دانشجویان خارجی، زیاد یافته شد. فقط درباره منابع دیداری و شنیداری رضایت آنها پایین تر از متوسط بود. کتابداران نیز خدمات کتابخانه های دانشگاه را متناسب با نیازهای دانشجویان دانستند. بین شناخت کتابداران و دانشجویان بین الملل نسبت به تفاوت های دانشجویان بین المللی و بومی تفاوت معناداری وجود داشت. نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش، کتابخانه های دانشگاه فردوسی باید خدمات متفاوت تری برای دانشجویان بین الملل خود فراهم کنند و کتابداران نیز باید به تفاوت های دانشجویان بین الملل نسبت به دانشجویان بومی توجه داشته باشند.  

هدف: پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی کارآمدی موتورهای کاوش فارسی پارسی جو، یوز و ریسمون انجام گرفت.روش: این پژوهش از نوع کاربردی ارزیابانه بود. جامعه این پژوهش از سه بخش موتورهای کاوش فارسی، وظایف کاری شبیه سازی شده (سرعنوان موضوعی) و مشارکت کنندگان (دانشجویان) تشکیل شده است. در این پژوهش سه موتور کاوش پارسی جو، یوز و ریسمون برای ارزیابی انتخاب شدند. همچنین تعداد 32 سرعنوان موضوعی از فهرست سرعنوان موضوعی فارسی  انتخاب و سپس بر اساس آن ها، وظایف کاری شبیه سازی شده تدوین گردید و از 192 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد خواسته شد تا نیاز اطلاعاتی حاصل از وظایف کاری شبیه سازی شده را در موتورهای کاوش مربوط جستجو، سپس نشانی اینترنتی مرتبط را کپی و در فرم جستجو ثبت نمایند. در نهایت هرچه یک نشانی اینترنتی به دفعات بیشتری از سوی دانشجویان به عنوان وبگاه مرتبط تشخیص داده می شد، نمره ربط بیشتری به آن اختصاص می یافت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که سه موتور کاوش پارسی جو، یوز و ریسمون در معیار دقت و سود تجمعی نرمال شده تفاوت معنی داری با هم داشتند، اما در معیار بازیافت تفاوت معنی داری بین سه موتور کاوش مشاهده نشد. یافته های کلی پژوهش نیز نشان داد که کارآمدی موتورهای کاوش مورد بررسی تفاوت معنی داری باهم داشتند.نتیجه گیری: هرکدام از موتورهای کاوش پارسی جو، یوز و ریسمون سیاست ها و قابلیت ها و راهبرد خاص خود را دارند. از این رو به کاربران پیشنهاد می شود که جستجوهای خود را در دو موتور کاوش پارسی جو و یوز انجام دهند، همچنین لزوم بازنگری در تجهیزات سخت افزاری، الگوریتم بازیابی، رابط کاربری و شیوه نمایش اطلاعات در موتورهای کاوش پارسی جو، یوز و ریسمون احساس می شود.

مقدمه : پژوهش حاضر با هدف سنجش نگرش و میزان آمادگی کتابداران دانشگاه های شهر مشهد در خصوص به کارگیری یادگیری سیار و ابزارهای آن در کتابخانه های دانشگاهی صورت گرفته است. روش شناسی : پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است و جامعه آماری آن را 70 کتابدار شاغل در دو دانشگاه دولتی شهر مشهد (علوم پزشکی و فردوسی مشهد) تشکیل می دهند که با استفاده از فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 59 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه ای است محقق ساخته که روایی آن با نظر متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (79/0) مورد محاسبه قرار گرفت. یافته ها : بیشتر کتابداران دانش کافی در مورد یادگیری سیار نداشتند (85 درصد) اما تمایل داشتند که در مورد آن اطلاعات کسب کنند. تمامی کتابداران اظهار کردند که حداقل یکی از ابزارهای یادگیری سیار را برای امور شخصی خود مورد استفاده قرار داده اند. دیگر یافته نشان داد که کتابداران نسبت به یادگیری سیار و ابزارهای آن دارای نگرشی مثبت هستند (میانگین 12/4). همچنین میزان آمادگی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر مشهد در مورد استفاده از یادگیری سیار و ابزارهای آن در کتابخانه ها مثبت و بالاتر از حد متوسط است. نتیجه گیری : نگرش مثبت و آمادگی کتابداران در استفاده از ابزارهای سیار و همچنین اهمیت و رواج روزافزون این فناوریی ها و یادگیری سیار، زمینه و الزامی را برای مدیران کتابخانه های دانشگاهی ایجاد می کند که برخی از آموزش ها و خدمات خود را بر پایه ابزارهای سیار طراحی و اجرا نمایند.

هدف: هدف پژوهش، بررسی نقش یادگیری مشاهده ای بر وضعیت مطالعه دانش آموزان دوره متوسطه بر اساس نظریه شناختی _ اجتماعی بندورا است. روش / رویکرد: این پژوهش کاربردی با روش پیماشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان پسر دوره متوسطه نظری شهر چناران تشکیل می دهند. نمونه پژوهش با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و تعداد 260 پرسش نامه برگشت داده شد. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسش نامه محقق ساخته ای استفاده شد که با آزمون آلفای کرونباخ، پایایی آن با 876/. تأیید گردید. یافته ها: بیش از60% دانش آموزان اعتقاد داشتند افراد اهل مطالعه در جامعه از احترام و جایگاه خوبی برخوردار نیستند. همچنین بیشتر دانش آموزان اعتقاد داشتند با مطالعه و کتابخوانی نمی توان به موفقیت و ثروت دست یافت. مطالعه غیردرسی جایگاه بسیار پایینی در اوقات فراعت دانش آموزان دارد. بررسی وضعیت مطالعه کتاب در بین آنها نشان داد 5/83 درصد در طول شبانه روز اصلاً کتاب غیردرسی نمی خوانند. همچنین یافته ها گویای این است که دانش آموزان در صورت مطالعه، منابع الکترونیکی به ویژه شبکه های اجتماعی را به چاپی ترجیح می دهند. بررسی الگوهای مورد نظر دانش آموزان نیز نشان می دهد آنها کمتر از افراد اهل مطالعه و کتابخوان الگو می گیرند و بیشترین الگوی مورد توجه آنان ورزشکاران و هنرمندان هستند. نتایج دیگر این پژوهش حاکی از آن است که مشاهده رفتار مطالعه دیگران، تاثیر قابل توجهی بر افزایش مطالعه و علاقه مندی به مطالعه در بین دانش آموزان دارد. مشاهده رفتار مطالعه دیگران 46% واریانس متغیر علاقه مندی به مطالعه و همچنین 42% واریانس متغیر میزان مطالعه را در بین دانش آموزان تبیین می کند. نتیجه گیری: چنان که افراد در بسیاری رفتارها از دیگران الگوگیری می کنند، رفتار مطالعه افراد نیز می تواند از مشاهده رفتار دیگران تأثیر بپذیرد و این موضوع می تواند بر میزان مطالعه و علاقه به مطالعه تأثیر بگذارد.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نیازها و منابع اطلاع یابی بیماران سرطانی در مؤلفه های سواد اطلاعات درمان است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را 570 بیمار مبتلا به سرطان تحت درمان در بیمارستان امید مشهد تشکیل می دادند که از این تعداد، 230 نفر به شیوه تصادفی طبقه ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته شامل 6 مؤلفه درمانی (داروها، شیوه درمان، تغذیه، آزمایشات، هزینه های درمان و ورزش) گردآوری شد. روایی پرسشنامه با نظر متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد.   یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از بین 6 مؤلفه سواد اطلاعات درمان 5 مؤلفه : دارو، شیوه درمان، تغذیه، آزمایشات و هزینه های درمان بیشترین نیاز اطلاعاتی بیماران است و کمترین نیاز اطلاعاتی آنان مؤلفه ورزش با میانگین 72/2 است. در ارتباط با منابع اطلاعاتی نیز کمترین نیاز به کلاس های آموزشی و مراجعه به کتابدار بیمارستانی داده شد. نتیجه گیری: می بایست به منابع مورد نیاز بیماران و چگونگی درک استفاده از منابع اطلاعاتی توجه ویژه ای نشان داد؛ تا از دستیابی به موقع آنان به اطلاعات باکیفیت، درست و متناسب با نیازشان اطمینان حاصل نمود.