بررسی برنامه های توسعه پنجم از نگاه اقتصاد اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
برنامه پنجم توسعه که به عنوان قانون برنامه توسعه بعداز انقلاب اسلامی و در دوره چشم انداز بیست ساله نظام به تصویب مجلس رسیده است و از طرف دیگر با توجه به الگوهای توسعه اسلامی-ایرانی در همه ابعاد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و با رویکرد پیشرفت عدالت محور طراحی شده است، آیا در تدوین اسلامی بوده است و با اهداف دولت اسلامی همخوانی داشته است؟ یافته ها نشان می دهد که در برنامه پنجم توسعه 61 هدف تعیین و برای دستیابی به آنها حجم وسیعی از سیاست ها و اقدامات آورده شده است «دولت» بیشترین مخاطب از حیث اجرای مفاد برنامه و «معاونت» از منظر حاکمیتی و نظارتی بوده است. در مقابل دولت اسلامی هدف نهایی خود را پیگیری و تحقق حق تکامل افراد قرار داده است که در حوزه اقتصاد از طریق زیر اهداف مبتنی بر عدالت و امنیت و رفاه قابلیت تحقق دارد. یافته ها حاکی از آن است که اهداف برنامه در حوزه اقتصادی تا حدودی همخوانی با اهداف دولت اسلامی دارد هرچند که در این بین توجه به الزامی اساسی ضروری است و آن نگاه کارشناسی حاکم بر اهداف برنامه می باشد تا برنامه خوب را اجرایی نماید. وجود اشکلاتی چون تعدد اهداف و فقدان همگرایی بین اهداف، فقدان بازه زمانی ، کلی گویی و تفسیربردار بودن اهداف، فقدان و عدم ارائه اسناد پشتیبان و تحلیل کارشناسی درباره چگونگی و نحوه تعیین اهداف، فقدان نظام تشویق و تنبیه شفاف و صریح ازجمله نکاتی است که در بررسی این اهداف محرز می شود و اجرای برنامه را با تردید مواجه می نماید.Evaluation of the Fifth Development Plan from the perspective of Islamic economics
This paper surveys the Fifth Development Plan Act as a case study on post-revolutionary development plan that have been ratified during the 20-year Perspective Document of Islamic Republic of Iran.
With respect to the progressive justice-oriented approach of Iranian-Islamic patterns in all economic, cultural, social, and political aspects, whether lawmaking process of the Fifth Development Plan have been based upon the Islamic values or not. Is its legislative process have been complied with goals of the Islamic government?
It can be drawn inference from the data that 61 goals have been considered in the fifth development plan as well as a wide range of policies and measures have been taken in order to achieve these goals.
It is noteworthy that governments have been mostly addressed to implement provisions of the fifth development plan Act as well as they have merely played major roles in governance. But in this regard, ultimate and distinctive goal of Islamic government is realization of the right to development of individuals that particularly in economic area, following goals such as justice, security and welfare-oriented objectives are feasible.
Although the necessity of having considerable expertise in implementing the fifth development plan is inevitably underscored, the findings indicate that economic objectives of the fifth development plan are partly consistent with the Islamic government#8217;s goals.
Also the existence of certain problems such as multiplicity of goals as well as lack of integrated objectives, lack of period, generalization, interpretable objectives, failure to provide supporting documents, lack of expert analyses about how to set goals and an explicit system of incentives and disincentives waver over implementing the plan.