بررسی فقهی کارمزد تسهیلات قرض الحسنه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
دین اسلام، مؤمنان را به مشارکت و تعاون در کارهای خیر و نیکو، دعوت کرده است و از میان کارهای نیکو به قرض الحسنه تاکید فراوانی داشته است. به گونه ای که قرض الحسنه ( قرض غیرربوی و بدون اجر و مزد) به دیگران را معادل با قرض به خداوند دانسته است و پاداش فراوانی برای آن نهاده است. قرض الحسنه از ارکان الگوی اسلامی_ ایرانی پیشرفت است. از این رو، ضرورت دارد که سیاست گذاران اقتصادی ایران برای تحقق الگوی اسلامی_ ایرانی پیشرفت، قرض الحسنه را تسهیل کنند و زمینه های آن را فراهم کنند تا این سنت حسنه در اقتصادِ ایران رایج شود و نیازهای معیشتی افراد نیازمند، با مشارکت مردم خیرخواه برطرف شود و نابرابری اقتصادی در اقتصاد ایران کمتر شود. هم چنین ضرورت دارد که اقتصاددانان ایرانی نیز برای رواج قرض الحسنه درباره مسایل آن، چون عوامل مؤثر بر افزایش سپرده های قرض الحسنه و اموری از این دست به تأمل و تفکر بپردازند تا الگوی قرض الحسنه به عنوان الگوی جانشین قرض های ربوی در اقتصاد جهان معرفی شود و اقتصاد ایران گامی به جلو برای تحقق اقتصاد اسلامی بردارد. یکی از مسایل قرض الحسنه، جواز و عدم جواز اخذ کارمزد از تسهیلات قرض الحسنه است. هدف این مقاله بررسی فقهی اخذ کارمزد بر تسهیلات قرض الحسنه است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی، ابتدا جایگاه قرض الحسنه در آیات و روایات را بررسی کردیم و سپس کارمزد تسهیلات قرض الحسنه را از منظر فقهی، مورد بررسی قرار دادیم و با تقسیم بندی فقیهان شیعه به دو گروه موافق و مخالفِ اخذ کارمزد از تسهیلات قرض الحسنه، استدلال فقهی جدیدی برای جواز اخذ کارمزد بر تسهیلات قرض الحسنه آورده شده است و سپس برای احیاء سنت حسنه ی قرض الحسنه در اقتصاد ایران مدلی پیشنهاد دادیم.A Judicial Review of Gharzolhasane Loan Fees
Islam has invited believers to participate and cooperate in good and right deeds, and has emphasized Gharzolhasane among the good deeds so that this religion has regarded Gharzolhasane (interest-free and wage-free lending)to others as equivalent to lending to Allah, which will endow the lender with much reward. Gharzolhasane is one of the components of the Islamic-Iranian Model of Progress. Hence, it is essential that the Iranian economic policymakers facilitate Gharzolhasane for the realization of the Islamic-Iranian Model of progress and pave the way for it so that this good tradition becomes common in Iran#8217;s economy, the livelihood needs of the poor will be met via the participation of the benevolent and economic inequality will decrease in Iran#39;s economy. For promotion of Gharzolhasane, it is also essential that the Iranian economists reflect and deliberate on different issues and components of this tradition including the factors leading to an increase in Gharzolhasane deposits and similar subjects so that the Gharzolhasane Model can be introduced as the substitute model for the high-interest bank loans in the global economy and Iran#8217;s economy takes a step forward for the realization of the Islamic economy.
One of the issues related to Gharzolhasane is the licensed and non-licensed reception of fees from the Gharzolhasane loans. The purpose of this paper is to have a judicial review of obtaining fees from Gharzolhasane loans. We first reviewed the position of Gharzolhasane in the Islamic traditions and narrations using an analytical approach, and then deliberated on the Gharzolhasane loan fees from the judicial perspective. Having divided the Shia jurisprudents into two groups for and against obtaining fees from Gharzolhasane loans, we supported the viewpoint which is #8220;for#8221; the reception of Gharzolhasane loans using judicial reasoning and then proposed a model for the revival of the good tradition of Gharzolhasane in Iran#8217;s economy