تحلیل حساسیت متغیرهای ژئومورفولوژی موثر بر سیلاب با استفاده از مدل HEC-HMS (مورد مطالعه: زرچشمه هونجان- استان اصفهان)
آرشیو
چکیده
روش هایی که برای شناسایی، تفکیک و اولویت بندی مناطق سیل خیز به کار گرفته شده است، اغلب کل حوضه آبخیز را به صورت یکپارچه در نظر گرفته و یا به صورت منطق ه ای و بدون در نظر گرفتن مرزهای فیزیکی حوضه ها و یا زیرحوضه ها انجام ش ده است. حوضه زرچشمه هونجان در استان اصفهان و ش هرستان ش هرضا واقع گردیده است که هر ساله سیل های مخرب به بخش های وسیعی از زمین ها و باغات حاشیه رودخانه آسیب وارد می کند. شناسایی و پیش بینی حجم سیلاب این زیرحوضه که بدون شک زمین های پایین دست را متأثر می کند و مشخص نمودن اولویت و حساسیت زیرحوضه های آن برای اجرای برنامه های کنترل سیل امری لازم و ضروری است. در این پژوهش از روش شبیه سازی هیدرولوژیکی توسط نرم افزار HEC-HMS برای بازسازی مدل حوضه و بررسی و روند یابی هیدروگراف های سیل در آن و نیز برای تحلیل حساسیت دبی سیلابی حوضه نسبت به تغییر سه پارامتر قابل مدیریت ژئومورفولوژی در سیلاب شامل: CN، شیب و مساحت در هریک از زیرحوضه ها و در گستره منطقی خود استفاده شده است. محاسبات حاصل از این تحقیق نشان می دهد، نحوه مشارکت زیرحوضه ها در سیل خروجی، لزوماً متناسب با دبی اوج زیرحوضه ها نبوده و زیرحوضه های با دبی اوج بیشتر، ضرورتا تأثیر بیشتری در سیل خروجی حوضه ندارد. لذا برای هرگونه عملیات کنترل سیل و یا کاهش دبی اوج در خروجی حوضه، باید ن حوه تأثیر هر یک از زیرحوضه ها را پس از رون دیابی آن ها در آبراهه های اصلی تعیین کرد و سپس با توجه به سهمی که در ایجاد سیل خروجی به عهده دارند، آنها را تفکیک و اولویت بندی ن مود. با اجرای روش حذف انفرادی زیرحوضه ها در مدل حوضه زرچشمه هون جان توس ط نرم افزار HEC-HMS مشخص گردید، زیرحوضه S13 بیشترین اثر کاهشی و زیر حوضه S3 کمترین اثر کاهشی روی دبی اوج خروجی حوضه دارد. همچنین افزایش CN در زیرحوضه های S13-S5-S11-S12-S10-S15-S6 موجب افزایش دبی اوج شده است و در سایر زیرحوضه ها تأثیر معکوس داشته است. زیرحوضه های S12-S13-S5-S10 نسبت به تغییر مس احت حساسیت ب یشتری از خ ود ن شان دادن د. ه مچنین اف زایش ش یب در زی رحوض ه های S2,S4,S5,S7,S10,S12,S13,S15,S16,S17,S21,S22,S24 در افزایش دبی اوج خروجی تأثیر مستقیم داشته و در سایر زیرحوضه ها تأثیرمعکوس داشته است.Analysis of Geomorphological Factors Influencing the Flood Using the HEC-HMS Model (Case Study: Zrchshmh Hunjan- Isfahan Province)
Methods used for identification, separation and prioritization of flood prone areas generally consider the basin as a whole, or as regional regardless of the physical borders of the basin or the sub-basin. Hnnenjan Zrchshmh basin is located in Shahreza in Esfahan province. Every year, floods inflict considerable damage to large areas of its lands, rivers and orchards. Identifying and predicting the flood volume of these basins which undoubtedly condition the downstream areas and identifying the priorities and sensitivity of the sub-basins for flood control programs, is of great necessity. This study uses hydrological simulation method via HEC-HMS software to reconstruct and evaluate the routing flood hydrographs in the basin and analyze the sensitivity of flood discharges with respect to the parameters of the watershed in addition to CN, slope and area of each sub-basin in its logical extension. Calculation of the results in this study show that the kind of sub-basin participation in output flood are not necessarily proportional to the peak and that the sub-basins with high peak are not necessarily more effective in sealing the watershed outlet. Therefore, for any flood control operation or reduction of the peak flows in the watershed outlet, the effect of each basin after routing of the main channels must be determined. Then according to the share they have in the output seal, they should be prioritized and divided. Implementing the individual omission method of basins in the Hunejan Zrchshmh basin model with HEC-HMS software it was determined that the S13 sub-basin has the most and the S3 has the least decreasing effect on the output peak flow of the basin. Furthermore, increased CN in sub-basins S13-S5-S11-S12-S10-S15-S6 have increased the peak flow. Sub-basins S12-S13-S5-S10 showed greater sensitivity to changes in the area. Also the slope increase in the sub-basins S2, S4, S5, S7, S10, S12, S13, S15, S16, S17, S21, S22, and S24 has had a direct impact on the increase in peak flow output, having the reverse effect on other sub-basins.
تبلیغات
