معرفی کتاب: چشم‌انداز نوین در باب معرفت‌شناسی دینی (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
متن
مشخصات کامل کتاب:
O Contemporary perspectives on Religious Epistemology
O Geivett, R.D and Sweetman, B. (eds),
.1992O Oxford, Oxford University Press,
مقدمه
آیا باور به وجود خدا، امری معقول است؟ این پرسش از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان است. پاسخ به این پرسش چه مثبت و چه منفی، در این که فهم ما از جهان باید چگونه باشد، چگونه زندگی کنیم و چگونه عمل کنیم، تأثیری ژرف دارد. اگر بگوییم پرداختن به این سؤ‌ال برای انسان به عنوان موجودی عاقل یک وظیفه(Duty) است، اغراق نکرده‌ایم. اگر فردی معتقد شود که باور به خدا امری عقلانی است، باید بکوشد معنا و غایت حیات انسانی را آن‌گونه که خواست خداست، دریابد و اگر هم به خدا بی‌اعتقاد گردد، باز باید به لوازم، توابع و تلویحات این عقیده تن در دهد. با این فرض، زندگی انسان درون همین جهان شکل می‌گیرد؛ همه‌چیز و همه حوادث و حتی کل جهان نتیجه یک تصادف و شانس خواهد بود و نهایتاً این برداشت به اخلاق، قانون و دیگر حوزه‌های حیات بشری سرایت می‌کند.
با توجه به اهمیت و تأثیر فراوان این مسأله، فلاسفه از آغاز تا کنون هریک به‌نحوی به بحث در مسألة وجود خدا(Existence Of God) پرداخته‌اند. همة فلاسفه علی‌رغم دیدگاه‌ها، نظریات، ادله و شیوه‌های متفاوتی که داشته‌اند، به دشواری و پیچیدگی چنین مباحثی اقرار کرده‌اند.
محور تلاش‌های فیلسوفان و اندیشه‌مندانِ مسائل دینی و دین پژوهان در اعصار متوالی و متمادی، مسأله توجیه باور به خدا(Justification of belief in God) بوده است که از عمده مسائل و ارکان بسیار مهم معرفت‌شناسی دینی است. این است که کتاب «چشم‌انداز نوین در باب معرفت‌شناسی دینی» بدین منظور در یک مدخل، شش بخش و 24 فصل آمده است.
مدخل
بخش یکم: الحاد
موافقین
1. پیش‌فرضهای الحاد (آنتونی فلو) 2. مسأله شر و انواع الحاد (ویلیام راو) 3. ادله غایت‌گروانة الحادی (میخائیل مارتین)
منتقدین
4. دفاعیات ضدالهیاتی (اسکات شالکووسکی)
بخش دوم: ایمان گروی ویتگنشتاین
موافقین
5. ایمان، شکاکیت و فهم دینی (فیلیپس) 6. بی‌پایگی اعتقاد (نورمن مالکولم) 7. الهیات، الحاد و اعتقاد به خدا (پل هلمر)
منتقدین
8. آیا شکاکیت دینی اشتباه است؟ (کی نیلسون)
بخش سوم: معرفت‌شناسی اصلاح شده
موافقین
9. آیا باور به خدا کاملاً پایه است؟ (آلوین پلنتینجا) 10. آیا دلیل کافی است؟ (نیکلاس ولترستروف) 11. تجربة کاملاً پایه و باور به خدا (رابرت پارگتر)
منتقدین
12. آیا اعتقاد به خدا کاملاً پایه نیست؟ (استوار گاتز)
بخش چهارم: الهیات طبیعی
موافقین
13. علایم فلسفی و علمی درباره خلق از عدم (ویلیام لین کریگ) (14. برهان اتقان صنع (ریچارد سویین برن) 15.برهان سه مرحله‌ای برای اثبات وجود خدا (دالاس ویلارد) 16. مزه‌ها، رنگها و خدا (رابرت آدامز)
منتقدین
17. بی‌ارتباطی دین نسبت به براهین فلسفی اثبات وجود خدا (استون کاهن)
بخش پنجم: تفسیر احتیاطی از باور دینی
موافقین
18. شرطیة پاسکال (توماس موریس) 19. زندگی خود را شرطبندی کن: دفاع از شرطیه پاسکال (ویلیام لیکان و جورج شلزینگر)
منتقدین
20. شرطیة پاسکال (جیمز کارگیل)
بخش ششم: باور عقلانی و تجربه دینی
موافقین
21. تجربة دینی و باور دینی (ویلیام آلستون) 22. عقلانیت باور دینی (جان هیک) 23. سه مدل از ایمان (جیمز کِلمن برگر)
منتقدین
24. تبیین تجربه دینی (وین پراودفوت)
این کتاب از نقاط مثبت متعددی بهره‌مند است. از جمله اینکه:
اولاً: این کتاب در زمرة نخستین آثاری است که معرفت‌شناسی را در حوزه دین مطرح کرده و از این دریچه نگاهی جدید به دین و مقوله‌های دینی افکنده است.
ثانیاً: این نگاه تاریخمند است و پدیدآورندگان با چینش تاریخی، مباحث معرفت‌شناسی دینی را مطرح کرده‌اند و به تعبیری معرفت‌شناسی دینی درگذر زمان در این اثر به چشم می‌خورد.
ثالثاً: تا حد زیادی این اثر از جامعیت برخوردار است و به‌گونه‌های مختلف معرفت‌شناسی در حوزة دین نظر دارد.
رابعاً: از دیگر امتیازات کتاب مزبور، تفکیک حوزه‌هاست. به این معنا که حد و مرز گرایش‌ها، دیدگاه‌ها و اندیشه‌ها مشخص و معین گشته است.
خامساً: این اثر تنها به ارائه اندیشه‌های موافقین بسنده نکرده است، بلکه در هر زمینه نگاه منتقدی را برجسته کرده و ارائه داده است تا از این طریق زمینة گزینش و داوری فراهم آید.
سادساً: پدیدآورندگان در هر دو سو، چه موافق چه مخالف، از مشاهیر و معاریفند.
سابعاً: نظریه آلوین پلانتینجا که از جدیدترین اندیشه‌های فلسفه دین است در این کتاب با حساسیت مطرح شده است.
و بالأ‌خره اینکه کتاب «چشم‌انداز نوین در باب معرفت‌شناسی دینی» در سال 1992 انتشار یافته است. لذا کتاب چندان قدیمی نبوده و می‌توان آن را جدید تلقی نمود. البته این کتاب از کمبودهایی رنج می‌برد که شاید مهم‌ترین آن‌ها فقدان مباحثی از قبیل تحول معرفت دینی یا روابط معارف دینی و غیردینی باشد. به هر تقدیر این اثر با ارزش می‌تواند باب جدیدی را در حوزة دین‌پژوهی باز کند. ازاین‌رو ترجمة آن توصیه می‌شود.
تبلیغات
