مطالعه میدانی عاملیت چندگانه و شبکه ای شده در اعتراض های اجتماعی در ایران از 1396 تا 1400 (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از دهه 1990 به این سو به تأثیر از گسترش تحولات ساختاری - نوسازی، جهانی شدن و انقلاب ارتباطات و اطلاعات، شاهد سیاسی شدن هویت ها و عاملیت های گوناگون بوده ایم و جنبش های اجتماعی به مثابه چتر بزرگی برای پوشش دادن و رهبری اعتراض ها عمل کرده اند. اعتراض های دهه 1390 نقطه عطفی در تاریخ نوین ایران به شمار می رود؛ زیرا به لحاظ شکلی و ماهوی، تفاوت زیادی با جنبش های پیشین دارند. در این اعتراض ها توده ها، کارگران، اصناف و جوانان به شکل نسبتاً خودانگیخته ای در خیابان ها برای پیش برد مطالبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود حضور یافتند. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش ها است: دلایل یا انگیزه های اصلی کنش گران از شرکت در اعتراض های 1396 تا 1400 چه بوده؟ و نحوه مشارکت و آگاهی آن ها از برنامه های اعتراضی (زمان و مکان و شعارها) بیشتر از چه راهی بوده است؟ این پژوهش با بهره گیری از نظریه سیاست خیابان و جامعه شبکه ای و با روش میدانی و تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام شده است. یافته های کلی این پژوهش از این قرار است: از 1396 تا 1400 سطح کنش گری اعتراضی از بدنه فکری یعنی دانشجویان به بقیه اقشار گسترش یافته است. تحلیل محتوای مصاحبه ها حاکی از جایگاه نخست مطالبات اقتصادی و در رده بعد مطالبات اجتماعی و سیاسی به عنوان انگیزه یا دلایل اصلی در کنش گری اعتراضی قرار دارند به ویژه اینکه برای جوانان و دانشجویان و دانش آموزان هم مطالبات اقتصادی در درجه نخست اهمیت بوده است. کاهش اعتماد به رسانه های داخلی به همراه ظرفیت های ارتباطی و سازمان دهی بالای شبکه های اجتماعی مجازی و ماهواره ها منجر به گرایش به آن ها برای آگاهی و مشارکت در اعتراض ها شدند.A Study on the Plural and Networked Agency in Social Protests in Iran: 2017-2021
From 1990 decade upward, due to reasons such as spreading of structural developments, modernization, globalization and information and communication revolution, we have seen the politisization of various identities and agents and social movements have acted as great umbrella for covering and leadership of protests. Social protests in 2010s are a turning point in new history of Iran due to formal and substantive differences with former social movements. In these protests, the masses, workers, guilds and youth spontaneously were in the streets for furthering of economic, social and political demands. This study tries to answer these questions: what were the participants’ incentives in 2017-2021 protests and what were their manners of participation and awareness related to protests programs (time, local and slogans)? This research has been done in framework of the two theories namely “street politics” and “networked society” and field methodology by semi-structured technique. The total finding of this study follows that: the content analysis of interviews showed the first position for economic demands as main incentive of participation in protest activism and social and political one’s in the second and third positions respectively, especially the economic incentives had the first positions for youth. Decreasing of trust to national mass media as well as high capacities of virtual social media and satellite TVs such as organizing and communicating led to tendency to them for awareness and participating in these protests.
تبلیغات
