میراث جهانی لیورپول، مانع یا محرکی برای توسعه؟ (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

جهانی شدن میراث فرهنگی و درنوردیدن مرزهای ملی، در هر کشوری از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چراکه ضمن تمایزجویی فرهنگی در جهان، فرصت هایی برای توسعه نیز پیش روی آنها قرار می دهد. تجربه لیورپول اما زاویه دیگری از خوانش دولت-ملت ها در نسبت شان با میراث جهانی را روایت می کند. تجربه ای که با اولویت قائل شدن برای امر توسعه میراث جهانی شهر را در محاق قرار می دهد. واکاوی و شناسایی نکات و مسائلی که در برساخت این تجربه نقش داشته، معطوف به این پرسش که «چرا در لیورپول منافع توسعه به حفاظت از میراث جهانی شهر ارجح دانسته می شود؟»، هدفی است که از طریق مطالعه ای اسنادی- تاریخی و متکی بر تحلیل محتوا، در این مقاله دنبال شده است. نتیجه مطالعه نشان می دهد که بروز این تعارض و گذر از میراث جهانی به نفع اهداف توسعه، نخست متاثر از گفتمان نظری حاکم در سطح ملی و محلی است؛ گفتمانی با بن مایه های توسعه که در رویکرد مدیریتی و نظارتی و ویژگی محتوایی اسناد هدایت و نظام برنامه ریزی نیز رخنه کرده است؛ و در وهله بعد، تحت تاثیر ضعف رویه ای و محتوایی نهاد حفاظت در سطح بین المللی است. بر این اساس، تعدیل و تغییر گفتمانی از گفتمان صرف توسعه به گفتمان حفاظت وتوسعه توامان در سطح ملی و محلی، و اتخاذ رویکرد و نگرش مثبت و متعهدانه در ارتباط با میراث جهانی و اصول یونسکو از سوی دول عضو، در کنار ارتقاء جایگاه نهادی یونسکو و ویژگی های کاربردی اسناد تولیدی آن، راهکارهایی است که به حمایت جامع تری از میراث فرهنگی و طبیعی بشر و جلوگیری از بروز چنین تجاربی منتج خواهد شد.